Josombwa Penjo . . .

Be Nyasaye ohero oganda moro moloyo machielo?

▪ Ooyo, ok en kamano. Muma wacho maler niya: “Nyasaye ok odewo wang’ ji; to kuom ogendini duto ng’at moluore, kendo ma timo tim makare, e moyiego.”—Tich Joote 10:34, 35.

Paro ma Nyasaye nigo kuom wachni oloyo paro mar dhano morem. Ji mathoth paro ni nitie oganda moro moloyo ogendini mamoko, kinde mang’eny giparo ni ogandano en ma giwuokie. Paro mobam kamano nyiso paro ma jal miluongo ni Charles Darwin ne nigo, kane ondiko kama: “Biro gik kinde moro . . . ma ogendini molony biro tieko chuth kendo kawo kar ogendini man chien.” Gima lit en ni, ji koda sirkande ma paro ni ogendinigi oloyo ogendini mamoko osediyo kendo osetimo mahundu ne joma gineno ni wuok e ogendini man chien.

Be paro ma jomoko nigo ni ogandagi oloyo ogendini mamoko en paro makare? Kuom ranyisi, be sayans osenyiso ni ogendini moko nigi kodhi (genes) mamalo moloyo ogendini mamoko? Mopogore gi paro ma kamano, jasayans kendo profesa miluongo ni Bryan Sykes mapuonjo e yunivasiti mar Oxford wacho kama: “Onge pogruok moro amora e koth dhano mawuok e libembni kata kit ogendini mopogore opogore manyiso ni ogendini moko oloyo mamoko. . . . Kuom ranyisi, ji siko penja kabe nitie pogruok e kind kodhi mar Jo-Grik kod mar Jo-Italia, to kuom adier, onge pogruok moro amora. . . . Dhano chalre nyowuoyo.”

Nonro machalo kamago winjore gi gima wasomo e Ndiko. Muma puonjowa ni Nyasaye nochweyo mana dichwo kod dhako achiel, ma e kama dhano duto owuokie. (Chakruok 3:20; Tich Joote 17:26) Omiyo, e wang’ Nyasaye, nitie mana oganda achiel—oganda mar dhano.

Jehova ok kaw ji kaluwore gi oganda ma giwuokie kata chal mar wang’gi. Kar mano, nitie gima duong’ moloyo ma Jehova ng’iyo—chunywa maiye, kata gima wan gadier. Muma wacho kama: “Dhano ong’iyo kit nenruok ma oko, to Jehova ong’iyo chuny.” (1 Samuel 16:7) Keto wachni e paro nyalo jiwowa ahinya. E yo mane?

Kata bed ni wawuok e kit oganda mane, thothwa ok mor gi chal moro e dendwa, kata kamano, onge gima dwatim kuom gik ma kamago. Kata ka en kamano, wanyalo medo bero gik madwarore moloyo—paro ma wan-go koda kaka wawinjo e chunywa. (Jo Kolosai 3:9-11) Ka wanonore gi chuny maler, wanyalo fwenyo ni wan gi paro moro e chunywa ni waloyo jomoko, kata ni jomoko mawuok e oganda moro machielo oloyowa. To nikech paro ma kamago ok winjre gi paro ma Nyasaye nigo, onego watim matek mondo wagol paro ma kamago e chunywa.—Zaburi 139:23, 24.

Ka watemo neno jomoko kaka Jehova nenogi, wanyalo bedo gadier ni obiro konyowa. Wachne paronwa niya: “Wang’ Jehova ong’iyo piny duto koni gi koni, ni mondo tekone onyisre ni jogo ma chunygi lony kare e nyime.” (2 Weche mag Ndalo 16:9) Mano en adier kata bed ni ng’ato wuok e oganda mane.