1. U mulandu ci uno Yeova asitulinganyizizya kuli yauze?

YEOVA asilonda ivintu vyonsi nanti antu yonsi ukuya icili cimwi. Twasininkizya vii pa mulandu na vino waumba ivimelwa ivipusanepusane, inyama alino na antu. Cila muntu waiyela. Fwandi Yeova asimukolanya uku antu yauze. Wamanya ningo vino mwaya. (1 Sam. 16:7) Wamanya vino mungacita ningo, vino mutanga mucite ningo, na vino mwakuzile. Nupya asimunena ukucita ivintu vino mutanga mukwanisye. Tulinzile ukulailola wakwe vino Yeova akatulola. Lyene tulaya “na mano” nupya tutalaikuzya ukucila vino twaya.—Loma 12:3.

2. U mulandu ci uno caipila ukuilinganya kuli yauze?

² Kuya kwene, tungasambililako kuli vino yauze yakacita. Limwi tungamanyako umwina nanti nkazi aakaomba ningo umulimo wa kusimikila. (Aeb. 13:7) Tungasambililako kuli aliwe pakuti twasimikila ningo. (Filipi 3:17) Nomba paya upusano pa kukolanya ivisuma vino umwi akacita nu kuilinganya kuli aliwe. Nga tukuilinganya kuli yauze tungaya nu muvimbila, tungatoovoka nanti sile ukulayuvwa ukuti sweswe yasilesile. Nomba nga tukuilola ukuti twacindama sana ukucila aina itu na ya nkazi, cingalenga ucuza witu ukononeka, wakwe vino twasambilile umu cipande icafumako. Fwandi Yeova akatunena ukuti: “Lekini cila muntu aceeceta ivicitwa vyakwe pakuti aasansamukila umu milimo yakwe, asi kusansamuka pa mulandu wa kuilinganya kuli yauze.”—Gala. 6:4.

3. I vyani vino mwacita pakuti mulunduluke ivikamuletela sana insansa?

 ³ Yeova akalonda mwaya ni nsansa pali vino mukulunduluka muli ukapepa. Ndi cakuti mwabatiziwa, mulinzile ukuya ni nsansa pa kufikilizya uyo uwo. Mwapingwilepo ukucita vivyo mweineco. Mwacisile vivyo pa mulandu wakuti mwatemwa Leza. Elenganyini pali vino mwalunduluka ukufuma lino mwabatiziwe. Wakwe, uzye ndakai lyene mwatemwa sana ukubelenga Baibo nu kuisambilizya? Uzye mukapepa mapepo asuma aakufuma pansi ya mwenzo? (Masa. 141:2) Uzye ndakai mukalanzyanya ningo na antu lino mukusimikila nu kuomvya ningo iviombelo vino tukaomvya pa kusimikila? Nupya ndi cakuti mwakwata ulupwa, uzye Yeova wamwazwa ukuya ya iya yasuma, aci yasuma, nanti avyazi yasuma? Mungaya sana ni nsansa pali vyonsi vino mwasenuka.

4. I vyani vino tumasambilila umu cipande ci?

⁴ Tungazwa yauze ukuya ni nsansa muli vino yalunduluka muli ukapepa. Nupya tungayazwa nu kuta ukulailinganya kuli yauze. Umu cipande cii, tumalola vino avyazi yangazwa ana yao, vino atwalane yangaazwana, na vino ya eluda na yauze yangazwa aina na ya nkazi. Nu mu kusyalikizya, tumalanda pa malembo aangatwazwa swensi wenga na wenga ukwimika mauyo yano tungafikilizya.

5. Ukulingana na Efeso 6:4, i vyani vino avyazi yatalinzile ukucita?

⁵ Avyazi yalinzile ukucenjela pakuti yatalinganya umwanao kuli yauze nanti ukwenekela ukuti acite ivintu vino atanga akwanisye ukucita. Ndi cakuti avyazi yakucita vii, yangalenga umwanao atoovoke. (Belengini Efeso 6:4.) Nkazi Sachiko * walanzile ukuti: “Ya mwalimu yane yalondanga naombesya ukucila ya kasukulu yanji. Ya mayo nayo yalonda naombesya uku sukulu pakuti ya mwalimu na ya tata ataali ya Nte Yakwe Yeova yaelenganya ivisuma pa antu yakwe Yeova. Ya mayo yalondanga ukuti ntapona nanti akonga mu masindano, nomba cantaliile. Ipapita imyaka iingi pano namaliile isukulu, nomba insita zimwi ncili nkayuvwa ukuti Yeova asiuvwa ningo pali vino nkacita nanti icakuti nkaezya na maka.”

6. I vyani vino avyazi yangasambilila uku mazwi aaya pa Masamu 131:1, 2?

 ⁶ Isambililo ilicindame sana lino avyazi yangasambililako, lyaya pa Masamu 131:1, 2. (Belengini.) Umwene Davidi walanzile ukuti atalondesyanga “vintu vyalulumbi” nanti ivyakuzunguka. Pa mulandu wakuti wali u muicefye, wateesile umwenzo nupya wali nu mutende. I vyani vino avyazi yangasambilila uku mazwi yakwe Davidi? Avyazi yangalanga ukuti yaicefya nga yasikuipatikizya ukucita vino yatanga yakwanisye nanti ukwenekela ana yao ukucita vino yatanga yakwanisye. Avyazi yangazwa umwanao ukuyuvwa ukuti wacindama ndi cakuti yakwiusya ukuti kuli vimwi vino atanga acitemo ningo, nupya yangamwazwa ukwimika mauyo yano angafikilizya. Nkazi Marina walanzile ukuti: “Ya mayo yatatazile yankolanyepo kuli tatalenzi nanti uku yatowane. Yansambilizye ukuti cila muntu kwaya imilimo ino wamanya sana ukuomba nupya swensi twacindama kuli Yeova. Pa mulandu na vino yansambilizye, calenga ntaikolanya sana kuli yauze.”

7-8. Uzye iya angalanga uli ukuti wacindika umuci?

⁷ Iya umwina Klistu alinzile ukucindika umuci. (1 Pet. 3:7) Ukucindika kukapiliula ukwika amano kuli yauze nu kuyapeela umucinzi. Iya akalanga ukuti wacindika umuci ndi cakuti akumucitila ivintu wa muntu umucindame. Asinena umuci ukucita ivintu vino atanga akwanisye. Nupya asimukolanya uku anaci yauze. Uzye mama anguvwa uli ndi cakuti iya akucita vii? Ya iya yakwe ya Rosa aasi ya Nte, yakayakolanya uku anaci yauze. Amazwi aipe yano yakaomvya yakalenga ya Rosa ukuyuvwa uyi nu kutwisika ndi cakuti kwaya aliwensi uwayatemwa. Ya Rosa yatiile: “Nkalondekwa uwa kunenako ukuti nacindama kuli Yeova.” Lelo iya umwina Klistu, akacindika umuci wakwe. Akamanya ukuti ukucita vivyo kukazanzya umuci nupya ucuza wakwe na Yeova ukakomelako. *

⁸ Iya uwacindika umuci, akalanda ivisuma pa muci kuli yauze, ukumunena ukuti wamutemwa, nu kumunena ukuti wacindama. (Mapi. 31:28) Vikwene avino na ya iya yakwe ya Katerina yavwile aci ukuta ukuyuvwa asilesile. Lino ya Katerina yali ance, ya nyina yayacuzyanga, nupya yayalinganyanga ku akazyana yauze ukwikako sile nu ku vyuza vyao. Fwandi ya Katerina yatwalilile ukulailinganya kuli yauze nupya yatwalilile ukucita vikwene na lino izile iyaya ya Nte Yakwe Yeova. Nomba ya iya yayazwile ukuta ukucita vivyo nu kutandika ukwelenganya ivipusaneko. Ya Katerina yalanzile ukuti: “Ya wane yantemwa, yakantaizya pa visuma vino nkacita nupya yakampepelako. Yakanenako na pa miyele yakwe Yeova nu kungazwa ukuta ukwelenganya iviipe.”

9-10. Uzye ya eluda aali ni cikuuku yavwile uli nkazi ukuta ukuilinganya kuli yauze?

⁹ Uzye ya eluda yangazwa uli yayo atemwa ukuilinganya kuli yauze? Uvwini ivyacitikiile nkazi Hanuni wino yatataizyanga lino wali umwance. Walanzile ukuti: “Nakweti insonyi nupya nalolanga ukuti ana yauze yacindime ukuncila. Natandike ukuilinganya kuli yauze ukufuma sile lino nali umwance.” Nanti sile alino nkazi Hanuni wasambilile icumi, watwalilile ukuilinganya kuli yauze. Na cii calenzile atwalilile ukuyuvwa ukuti pasi vino waombanga umu cilongano. Ndakai lyene,  akaomba upainiya nupya waya ni nsansa. I cani icamwavwile ukusenuka?

¹⁰ Nkazi Hanuni walanzile ukuti ya eluda aali ni cikuuku yamwavwile. Yamunenyile ukuti wacindama umu cilongano nupya yamutaizye pali vino waombesyanga. Walanzile ukuti: “Insita zimwi ya eluda yanenanga ukukomelezyako ya nkazi yamwi alondekwanga uwazwilizyo. Milimo ino yampeelanga yalenzile nalola ukuti nacindama. Nkaiuzya vino ya eluda yantaizye pali vino nakomelizye ya nkazi yamwi acance. Lyene yambelengiile ilembo lyakwe 1 Tesalonika 1:2, 3. Nuvwile ningo sana. Pa mulandu na vino ya eluda yaya ali ni cikuuku yangavwile, ndakai lyene nkayuvwa ukuti nakwata umulimo ucindame umu cilongano.”

11. Uzye tungazwa uli “aicefya nupya afuke imyenzo,” wakwe vino Ezaya 57:15 ikalanda?

¹¹ Belengini Ezaya 57:15. Yeova akasakamala antu “aicefya nupya afuke imyenzo.” Swensi kwene tungakomelezya aina na ya nkazi, asi ya eluda sile. Inzila yonga ino tungayakomelezezyamo u kulanga ukuti ituyasakamala. Yeova akalonda twayalanga ukuti wayatemwa. (Mapi. 19:17) Nupya tungazwa aina na ya nkazi nga twaicefya nu kukanaya ni cilumba pa milimo ino twamanya. Tusilonda ukwika sana amano kuli sweineco, pano yauze yangatukumbwa. Lelo, tukalonda vyonsi vino tukulanda na vino tukucita vyakomelezya aina na ya nkazi.—1 Pet. 4:10, 11.

12. I cani calenzile antu yapalama sana kuli Yesu? (Lolini icikope icili pa nkupo.)

¹² Tungasambilila ivingi kuli vino Yesu wacitilanga alondezi yakwe ivingatwazwa ukumanya vino tulinzile ukucitila yauze. Wakweti sana amaka. Lelo wali u mufuuke nupya umuicefye. (Mate. 11:28-30) Ataatazile aya ni cilumba pa mano yano wakweti na pa vintu uwingi vino wamanyile. Lino wasambilizyanga antu, waomvyanga amazwi ni vilangililo ivyangupale vino antu yuvwikisyanga nupya ivyafikanga antu afuke pa myenzo. (Luka 10:21) Yesu ataali wakwe ya simapepo ali ni cilumba. Wene lyonsi walenganga antu ukuyuvwa ukuti yacindime kuli Leza. (Yoa. 6:37) Wacindike sana antu.

13. Uzye Yesu walangizye uli ukuti wali ni cikuuku nu kutemwa uku yasambi yakwe?

¹³ Yesu walangilile ukuti wali ni cikuuku nu kutemwa muli vino wacitilanga asambi yakwe. Wamanyile ukuti yapusine muli vino yamanyile na muli vino vyayacitikilanga. Fwandi yatakweti amaka ali yamwi nupya yataali nu kuomba imilimo ili imwi umu mulimo wa kusimikila. Nomba wayataizyanga, pano cila muntu waombanga apapezile amaka yakwe. Yesu walangilile ukuti avino wayuvwanga umu mulumbe wa matalanti. Umu mulumbe uwa, umusambazi wapeezile cila muntu impiya “ukulingana na maka yakwe.” Wenga pa yazya yaa yaili wapanzile impiya izingi ukucila umuze. Nomba umusambazi waomvizye amazwi akutaizya ali yamwi uku yaomvi yakwe yonsi, watiile: “Wacita ningo, wewe muomvi musuma nupya uwa cisinka!”—Mate. 25:14-23.

14. Tungakolanya uli vino Yesu wacitilanga yauze?

¹⁴ Yesu lyonsi waya ni cikuuku nu kutemwa kuli sweswe. Wamanya ukuti imilimo ino twamanya ni vikatucitikila vyapusana, nupya akauvwa ningo nga tukwezya na maka ukucita vino tungakwanisya. Tulinzile ukukolanya Yesu. Tutalinzile ukulenga umwina nanti nkazi ukuyuvwa ukuti uwa silesile nanti ukumuvwisya insonyi pa mulandu wakuti atange acite wakwe vino yauze yakacita. Nomba, lekini lyonsi twataizya aina na ya  nkazi pali vino yakaezya na maka ukuombela Yeova.

15-16. I visuma ci ivyacitikile nkazi lino wimike mauyo yano angafikilizya?

¹⁵ Ndi cakuti twimika mauyo umu mulimo wakwe Yeova umi witu ulazipa sana. Tulinzile ukwimika mauyo yano tungakwanisya, asi kwimika yano yauze yimikako. Nga twacita vivyo tungafilwa ukufikilizya mauyo yayo nupya tungatoovoka. (Luka 14:28) Lekini tusambilile pali vino vyacitikiile nkazi Midori, painiya.

¹⁶ Lino nkazi Midori wali umwance, ya isi yamunenanga ukuti atowakwe na yano wasambililanga nayo yacitanga ivintu ukumucila. Nkazi Midori walanzile ukuti: “Nayuvwanga uwa silesile.” Nomba lino wakuzile, watandike ukuvwa ningo pali vino wacitanga. Watiile: “Nabelenganga Baibo cila wanda pano cangazwanga ukulola ukuti Yeova wantemilwe.” Nupya wimikanga mauyo yano walolanga ukuti angafikilizya nu kunena Yeova pakuti amwazwe ukufikilizya mauyo yayo. Na cico calenzile nkazi Midori aye ni nsansa pali vino waombelanga Yeova.

17. I vyani ivingatwazwa ukuya na melenganyo apya, nupya ivyani ivingacitika?

¹⁷ Pakapita insita itali pakuti tute ukuyuvwa vino tukayuvwa pali sweineco. Fwandi Yeova akutukomelezya ukuti: “Mufwile ukutwalilila ukuya na melenganyo apya.” (Efes. 4:23, 24) Nomba pakuti tucite vivyo tulinzile ukupepa, ukuisambilizya Baibo, nu kwelenganyapo. Mwatwalilila ukucita ivintu vii, nu kulenga Yeova ukuti amipeele amaka. Umupasi wakwe uwa muzilo ulamwazwa ukuta ukuilinganya kuli yauze. Nupya zuwa zuwa  Yeova alamwazwa ukumanya ndi cakuti imutandika ukuya ni cilumba nanti umuvimbila nu kumwazwa ukucimvya intazi iyo.

18. Uzye amazwi aaya pali 2 Milandu 6:29, 30, yangamuteekezya uli?

¹⁸ Belengini 2 Milandu 6:29, 30. Yeova wamanya vino tukaelenganya. Wamanya ukuti tukalwisyanya ni miyele iipe iyaya umu nsi ii nu kukanamalilika kwitu. Nga Yeova walola vino tukwezya na maka ukulwisyanya ni vintu vii, akatutemelwako.

19. Uzye Yeova walondolola uli vino akayuvwa pali sweswe?

¹⁹ Pa kulangilila vino akayuvwa pali sweswe, Yeova waomvya icilangililo ca kutemwa ukukaya pa mwana na nyina. (Eza. 49:15) Uvwini ivyacitikiile nyina wi zina lyakuti Rachel. Walanzile ukuti: “Umwanane Stephanie wavilwe lino imyezi itatala yakumana. Lino namuweni pa muku wa kutandikilapo, walolekanga umunono nupya ala atakweti na maka. Nomba ya dokota yanzumilizye ukulamulela cila wanda lino wali umu cipatala pa mwezi onga. Pa nsita iya, nalondekwanga sana ukuya pamwi nu mwanane. Ndakai lyene ali ni myaka 6 nupya akaloleka umunono pa yauze yano yalingine nayo. Lelo, namutemwa sana pano wazizimizya ivingi umu umi nupya walenga inje sana ni nsansa.” Cikatuzanzya sana ukumanya ukuti Yeova akatutemwa sana nga walola vino tukwezya na maka ukumuombela papezile amaka itu!

20. I cani icingalenga aomvi yakwe Yeova ukuya nu luzango?

²⁰ Pa mulandu wakuti mwemwe yaomvi yakwe Yeova, mwacindama sana umu lupwa lwakwe Yeova, nupya kutaya ali wensi uwaya wakwe mwemwe. Yeova atamupalamike kuli aliwe pa mulandu wakuti mwacindama ukucila yauze. Wamupalamike kuli aliwe pa mulandu wakuti waweni ukuti mwaicefya nupya mukalonda ukusambiliziwa kuli aliwe nu kusenuka. (Masa. 25:9) Mungasininkizya ukuti ndi cakuti mukumuombela apapezile amaka inu, akataizya. Vino mukazizmizya intazi nu kutwalilila ukuya acisinka kuli aliwe vikalangilila ukuti mwakwata “mwenzo usuma.” (Luka 8:15) Fwandi twalililini ukuombela Yeova ukufika pano mungapezya. Nga mwacita vivyo mulasansamukila umu “milimo [inu].”