1, 2. U mulandu ci uno ya Nte Yakwe Yeova yakakonkela masunde pa mizwalile? (Lolini cikope cakutandikilako.)

NYUNZIPEPALA wa Cidutch umwi walanzile pa mizwalile yakwe yasimapepo akomaanyile kukulanzyanya ati: “Mwaweni vino yazwalanga ivyakuzwala vya kuilekelezya maka maka ndi kwakaya.” Nupya watiile: “Nomba ya Nte Yakwe Yeova yene asi vino yakazwala pa maukongano yao. . . . Aonsi ance na ikolo yakazwala majaketi na mataai, lyene anaci ance na ikolo yakazwala masiketi atali ningo amucinzi nupya asuma.” Mu cumi ya Nte Yakwe Yeova yakayataizya pali vino yakazwala “vizwalo vya mucinzi, vya mano . . . kucita vintu visuma vilingine ni vicitwa vya [antu] akayela Leza.” (1 Tim. 2:9, 10) Umutumwa Paulo walandanga pa anaci, lelo na Ina Klistu aonsi yangaomvya ivyeo vii.

² Amasunde akalanda pa mizwalile yacindama sana kuli swe yaomvi yakwe Yeova, nupya yacindama na kuli Leza wino tukapepa. (Utan. 3:21) Vino malembelo yakalanda pa mizwalile ni vya kuiemvya vikalangilila ukuti mu cumi kateeka wa uumbo onsi wakwata masunde ya vyakuzwala vino akalonda yakapepa yakwe yazwala. Fwandi tutalinzile sile ukuzwala vino tukulonda sweineco ivyakutuzanzya. Tulinzile nu kwelenganya pali vino vingazanzya Leza wa Maka Yonsi Yeova.

3. I vyani vino tungasambilila pa Masunde yano Leza wapeezile aina Izlaeli aakalanda pa mizwalile?

 ³ Mu Masunde yano Leza wapeezile aina Izlaeli mwali masunde ayacingililanga ku miyele iipe ino antu ali mu mpanga izyayazingulwike yakweti. Masunde yayo yalangililanga vino Yeova akauvwa pa mizwalile isipusanya umonsi nu mwanaci. (Welengini Malango 22:5.) Pali vino Leza walanda pa mizwalile, tukalola ukuti asitemwa ukulola imizwalile ikalenga aonsi yaloleka wa anaci, anaci nayo yaloleka wa onsi, nanti kukana manya upusano uwaya pa monsi nu mwanaci.

4. I vyani vingazwa Aina Klistu ukusoolola ningo ivyakuzwala?

⁴ Muli Baibo mwaya ivisinte ivingazwa Aina Klistu ukusoolola ningo ivyakuzwala. Vingazwa antu yonsi usi mulandu na kuno yakaikala, intambi zyao, nanti umuza uwayako. Kutaya masunde akutunena ivyakuzwala vino tulinzile ukuzwala nanti vino tutalinzile ukuzwala. Lelo, ivisinte ivyaya mu Malembelo vikatulenga twaisoolwela vino tukulonda ukuzwala. Lekini tusambilile pa visinte vya muli Baibo ivingatwazwa “vintu visuma pamwi ni vikamuzanzya [Leza]” lino tukupingulapo vino tumazwala.—Loma 12:1, 2.

5, 6. Uzye imizwalile itu ikalenga yauze ukucita vyani?

⁵ Umutumwa Paulo wapeezilwe umupasi wa muzilo pakuti akomaile sana pali vino icisinte icaya pali 2 Kolinto 6:4 cacindama. (Welengini.) Vino tukaloleka vikalanga vino twaya. Antu aingi yakatumanya nu kulanda ivintu pali sweswe ukulingana na vino “yakalola imilolekele ya kunzi.” (1 Sam. 16:7) Vino sweswe ya kakosoola yakwe Leza, tukamanya ukuti tutalinzile ukuzwala sile vyakuzwala vino tukulola ningo sweineco. Ivisinte ivyaya muli Baibo vino twasambilila vilinzile ukutulenga ukuti tutazwala ivyakuzwala ivipapatile, ivikalanga umwili, alino ni vikaongola. Cikupiliula ukuti tutalinzile ukuzwala ivyakuzwala ivikalangizya vilundwa ivyanzwalo. Tutalinzile ukulenga yauze yauvwa insonyi nanti ukulola kuze ndi yalola tukwiza pa mulandu ni mizwalile itu.

⁶ Ndi cakuti twati tuzwala ivyakuzwala ivisuma, ivyausaka, nupya ivilinge, nupya twatituiyemvya ningo, antu yalatucindika nu kumanya ukuti mu cumi sweswe yaomvi yakwe Yeova Leza wa Maka Yonsi. Na cii cilalenga yakazumile ukuvwa kuli vino tukusimikila. Imizwalile itu ilinge ikalanga vino iuvi lino twayamo lyaya. Lyene cilalenga antu kulauvwa kwi landwe lisuma lino tukusimikila.

7, 8. Aalilaci lino tulinzile ukwikako sana amano ku mizwalile itu?

⁷ Tukacindika Leza witu uwa muzilo, ina na ya nkazi, alino na antu aya umu cifulo cino tukasimikilamo ndi cakuti tukuzwala ivyakuzwala ivilinge kuti Yeova alumbanyiziwe nu kucindika ilandwe lisuma lino tukasimikila. (Loma 13:8-10) Tulinzile ukuzwala ivyakuzwala vya musango uwo maka maka ndi tukuomba imilimo yakwe Leza, ili wakusimikila nanti umu kulongana. Tulinzile ukuzwala vyakuzwala “vilingine ni vicitwa vya [antu] akayela Leza.” (1 Tim. 2:10) Kuya kwene ivyakuzwala ivingalinga ukuzwala ukucende imwi vintanga vilinge ukuzwala uku ncende yuze. Lelo antu yakwe Yeova ukuzinguluka insi yonsi yakakonka intambi izyaya uku ncende iyo kwene pakuti yatasosya yauze.

⁸ Welengini 1 Kolinto 10:31. Lino tuli pa maukongano anono na akalamba, imizwalile itu ilinzile ukuya isuma nupya ilinge  ukucila ukuzwala ivyakuzwala ivikulangilila vino antu aingi umu nsi yakazwala. Na lino sile tukwingila nanti ukufuma pa cifulo pano tukwikala lino tukweti ukongano, nanti sile tukutandala lino ukulongana kutatala kwatandika nanti ndi kwasila, tutalinzile ukuilekelezya umu mizwalile itu. Na cii cilalenga tutauvwa insonyi ukunena yauze ukuti sweswe ya Nte Yakwe Yeova. Nupya tulaitemelwa ukusimikila aliwensi wino twazana.

9, 10. Uzye ilembelo lyakwe Filipi 2:4 likalanda vyani pa mizwalile itu?

⁹ Welengini Filipi 2:4. U mulandu ci uno Aina Klistu yalinzile ukumanya vino aina na yakanzi yakalola imizwalile yao? I cakutandikilapo icakuti antu yakwe Leza yakaombesya ukulondela vino Baibo yalanda ukuti: “Mutaleka mili inu yamutungulula. Mulinzile kukoma vilondwa viipe vya mwili vino vikuomba munomuli, wakwe vii, kulongozya, vya winyi, nsuna.” (Kolo. 3:2, 5) Tutalinzile ukulenga yauze cayatalila ukulondela isunde lilyo. Aina na ya nkazi ata ukuzwala ivyakuzwala ivikaongola, yacili yakalwisyanya ni miyele iipe. (1 Kol. 6:9, 10) Tusilonda ukulenga ukuti antu yayo cayatalila ukucita vivyo, uzye asi avivyo?

¹⁰ Ndi cakuti tuli na ina na ya nkazi imizwalile itu ikatucingilila uku yantu akacita nu kwelenganya pa vintu iviipe. Cikaya vivyo na lino tuli mu kulongana nanti sile lino tukwizizya pamwi na ina itu naya nkazi. Twakwata insambu zya kuisoolwela vino tukulonda ukuzwala. Nomba swensi kwene tulinzile ukuzwala ivyakuzwala ivingalenga caangukila yauze ukutwalilila ukuya ni miyele isuma nu kukonka masunde yakwe  Leza a muzilo muli vino yakwelenganya, ukulanda na vino yakucita. (1 Pet. 1:15, 16) Ukutemwa kwa cumi “kutakwata kasa. Kutemwa kutaitemwa.”—1 Kol. 13:4, 5.

11, 12. I vyani vino tulinzile ukwelenganyapo lino tukusoolola ivyakuzwala?

¹¹ Lino yakusoolola ivyakuzwala, aomvi yakwe Leza yakalondela amazwi akuti “icintu consi ni cicitwa consi cilacitika pa nsita yakweco.” (Kasa. 3:1, 17) Tulinzile ukumanya ukuti kupusana kwa muza ni miceele vikavulunganya imizwalile itu. Ni vikatucitikila alino na vino uwikalo witu waya navyo kwene limwi vingalenga imizwalile itu itaya ningo. Masunde yakwe Yeova pa mizwalile yene yasilanda pa kwaluka kwa miceele.—Malaki 3:6.

¹² Ku ncende kuno kwakaya sana, cingatala sana ukuzwala ivyakuzwala ivya mucinzi nupya ivisuma ivikalangilila ukuti tuli na mano. Lelo aina na ya nkazi yakataizya ndi cakuti tusikuzwala ivyakuzwala ivipapatile nanti ivikalangizya umwili. (Yobo 31:1) Nupya lino tukupuza ku nkumba yakwe yemba nanti kuno yakaowela, tulinzile ukuzwala ivyakuzwala vya kowelamo ivya mucinzi. (Mapi. 11:2, 20) Nanti icakuti antu aingi muno nsi yakazwala ivyakuzwala vya kowelamo ivikalanga umwili, swemuno tukaombela Yeova tukalondesya ukucita vino Leza wa muzilo uno twatemwa akalonda.

13. Uzye amazwi aya pali 1 Kolinto 10:32, 33, yangatwazwa uli ukumanya vino tulinzile ukuzwala?

¹³ Kwaya icisinte na cuze icikatwazwa ukusoolola ningo ivyakuzwala vino tulinzile ukuzwala. Tulinzile ukucenjela pakuti tutasosya yauze. (Welengini 1 Kolinto 10:32, 33.) Tulinzile ukwikako sana mano lino tukusoolola ivyakuzwala pakuti tutasosya yauze. Paulo walemvile ati: “Lelo cila muntu aezya kuzanzya mwina atali akome pakuti akomelezye utailo wakwe.” Nupya watiile: “Pano Klistu nawe kwene ataizanzyanga umwisikulu.” (Loma 15:2, 3) Yesu wisile sana mano kukwazwa yauze ukuti yacita ukulonda kwakwe Leza ukucila ukucita vino mweneco akulonda. Fwandi tutalinzile ukuzwala ivyakuzwala vino twatemwa sweineco lelo tulinzile ukusoolola ivyakuzwala ivingalenga yauze ukuvwa kuli vino tukusimikila.

14. Uzye avyazi yangazwa uli ana yao ukucindika Leza pa mulandu ni vyakuzwala vino yalinzile ukuzwala?

¹⁴ Avyazi Aina Klistu yalinzile ukusambilizya amu lupwa lwao ukulondela ivisinte ivyaya muli Baibo. Yalinzile nu kusininkizya ukuti yene pamwi na ana yao yakwezya na maka ukulenga umwenzo wakwe Yeova ukuzanga pa mizwalile alino na vino yalinzile ukuiyemvya. (Mapi. 22:6; 27:11) Avyazi yangasambilizya ana ukucindika Leza wa muzilo uno tukapepa ndi cakuti nayo yakulanga umucinzi nu kuzwala ivya mucinzi aliyo kwene. Cingazipa sana ndi cakuti avyazi yakulanga ana kuno yangazana ivyakuzwala ivisuma ni vyakucita pakuti yacite vivyo. Cikupiliula ukuti yalinzile ukuyasambilizya ukuti yatalinzile ukusoolola sile icakuzwala pano yacitemwa lelo yalinzile ukusoolola ivyakuzwala ivingalanga umucinzi kuli Yeova Leza uno yakaombela.

15. I vyani vingatwazwa lino tukusoolola ivyakuzwala?

¹⁵ Baibo ikatunena ivya kucita ivingatwazwa ukusoolola ningo ivintu ivingalenga Leza ukulumbanyiziwa. Vino tukazwala vikalanga vino tukalonda. Vino twatemwa vyapusana pusana, nupya ni mikalile itu  nayo yapusana. Nomba ivyakuzwala vitu vilinzile ukuya ivisuma, ivya usaka nupya ivilinge ukulingana ni ncende ino tuliko na vino antu aya kuko yakazwala.

16. U mulandu ci uno tulinzile ukwezya sana na maka ukuzwala ivyakuzwala ivilinge?

¹⁶ Tulinzile ukumanya ukuti asi lyonsi lino canguka ukusoolola ivyakuzwala ivisuma nupya ivilinge. Mu masitolo aingi muno yakakazya mwaya ivyakuzwala ivingi vino tukulola antu yakuzwala ndakai, fwandi cingatusendela sana insita ikulu pakuti sile tuzane amasiketi, malaya, tusyati, ma suti alino na matolozi ivisi vipapatile nupya ivilinge. Nomba ndi cakuti twati tuzwala ivyakuzwala ivilinge aina na ya nkazi yalalola vino tuzwite nu kututaizya pali vino tukwezya na maka ukuzana ivyakuzwala vivyo. Nupya tulaya ni nsansa pakulenga Tata witu uwa kwi yulu alumbanyiziwe pa mulandu ni mizwalile itu.

17. I vyani vingazwa umwina ukumanya ndi cakuti angateeka ivilezu nanti foo?

¹⁷ Nomba uzye cayasile ningo umwina ukuteeka ivilezu? Masunde Yakwe Mose yazumilizye aonsi ukuteeka ivilezu. Nomba Aina Klistu yasikonka Masunde yayo. (Levi 19:27; 21:5; Gala. 3:24, 25) Uku mpanga zimwi, yakazumilizya ukuteeka ivilezu ndi cakuti umuntu akapela ningo pakuti vyaloleka ivya usaka, nupya vitange vilenge yauze ukukanauvwa ilandwe lisuma ilya Wene ndi akusimikila. Uku mpanga zizyo, na ina yamwi asontwa nayo kwene yakateeka ivilezu. Nomba nanti ciye vivyo aina yamwi yakaisoolwela ndi cakuti yangateeka ivilezu nanti foo. (1 Kol. 8:9, 13; 10:32) Ku mpanga zimwi, kutaaya ulutambi lwa kuteeka ivilezu nupya Aina Klistu yatalinzile ukuteeka ivilezu. Ndi cakuti umwina akuteeka ivilezu cingalenga nu kuti izina lyakwe Leza lyasaalulwa pa mulandu ni milolekele yakwe iyakuitazyela.—Loma 15:1-3; 1 Tim. 3:2, 7.

18, 19. Uzye ilembelo lyakwe Mika 6:8 likatwazwa uli ukumanya vino tungacita pa kwezya na maka ukuzanzya Leza?

¹⁸ Tukataizya sana Yeova pa mulandu wakuti atatupeela masunde akutunena vino tufwile ukuzwala na vino tulinzile ukuiyemvya. Lelo watupeela insambu zya kuisoolwela ivya mano, ivikazumilizyanya na vino visinte vya mu Malembelo vikalanda. Fwandi tungalanga ukuti tukalonda ‘kupita mu ufuke pa manso yakwe Leza witu’ ndi mizwalile itu nu kuiyemvya vili ningo.—Mika 6:8.

¹⁹ Tukalanga ukuti Yeova uwa usaka nupya uwa muzilo nupya tukalanga ukuti masunde yakwe asuma ndi cakuti ituzwala ningo. Nupya ndi cakuti tukulonda ukulanga umucinzi nupya aicefye tulinzile lyonsi ukulangulukilako yauze. Fwandi tulinzile lyonsi ‘kupita mu ufuke pa manso yakwe Leza witu’ ndi cakuti tukulondela masunde yakwe lyonsi nu kucindika yauze mu mizwalile itu.

20. Uzye imizwalile itu nu kuiyemvya vilinzile ukulenga yauze ukwelenganya uli?

²⁰ Ivyakuzwala vino tukasoolola vitalinzile ukulenga antu yauze ukulanda amazwi yauze lelo yalinzile ukuilolela ukuti sweswe yakapepa yakwe Yeova. Aina itu na ya nkazi na antu sile yonsi yalinzile kulola ukuti mu cumi sweswe yaomvi yakwe Leza wa ulungami. Wakwata masunde asuma, nupya tukaezya na maka ukulondela masunde yayo. Tulinzile lyonsi ukutaizya aina na ya nkazi yonsi pa mizwalile yao alino ni miyele yao isuma, pano yakalenga antu afuuke ukuvwa ilandwe lisuma lino tukakosoola nu kuleka lulumbi ni nsansa viye kuli Yeova. Ndi tukusoolola ningo ivyakuzwala tulatwalilila ukuleka ukuti Leza alumbanyiziwa wiyo Wenga sile uwazwala “ululumbi nu usambazi.”—Masa. 104:1, 2.