AMASAKAMIKA yangaya wa cisendo icinyome umu mwenzo. (Mapi. 12:25) Uzye mwatala mwaculapo pa mulandu na masakamika? Uzye mwatala mwayuvwapo ukuti mutanga mucimvye masakamika yano mukweti? Nga avino cili, mutaya mwenga. Sweingi limwi tukasakamala ya lupwa itu aakalwalilila, twafwilwa atemwikwa, twaponelwapo nu uzanzo wa kuiponela, nanti limwi kwaya vimwi ivyatucitikile ivyalenzile tukwate intazi umu melenganyo na lwa ku mwili. Nomba i vyani ivingatwazwa ukucimvya masakamika? *

Tungasambilila ivingi pali vino tungacimvya masakamika nga tukwelenganya sana pali vino Umwene Devedi wacisile. Wakwatanga intazi izingi umu umi, nupya insita zimwi nu umi wakwe wayanga umu uzanzo. (1 Sam. 17:34, 35; 18:10, 11) Uzye Devedi wacisile uli pakuti acimvye amasakamika yano wakweti? Nupya tungamukolanya uli?

Devedi wakweti intazi izingi pa nsita ili imwi. Elenganyini pali vino vyamucitikiile lino utukanga Umwene Saulo uwalondanga ukumukoma. Lino yawezile uku ulwi yazanyile ukuti alwani yao iyayasendela ivintu vyao, ukoca mang’anda yao, nu kusenda indupwa zyao umu uzya. Uzye Devedi wacisile uli? ‘Devedi na antu yakwe yatandike ukulila nu kupooma wakwe cimwi mpaka amazwi yao iyakoma.’ Lyene cuze icasakamike Devedi i cakuti aonsi yano wataile yatandike ukupanga ‘ukumutama na mawe.’ (1 Sam. 30:1-6) Fwandi pa nsita iya Devedi wakweti intazi zitatu izipisye, kuli kuti: Ya lupwa yakwe yali umu uzanzo, aonsi yakwe yalondanga ukumukoma, nu Mwene Saulo nawe kwene walondanga ukumukoma. Devedi afwile wasakamikwe sana.

I vyani vino Devedi wacisile? Lilyo kwene sile, Yeova Leza wakwe wamupeezile amaka. Uzye Devedi wacisile uli pakuti ciye vivyo? Wakwe vino twamanya Devedi wapepanga lyonsi pakuti Yeova amwazwe, nupya wikanga amano kuli vino wamwazwanga. (1 Sam. 17:37; Masa. 18:2, 6) Devedi wilwike ukuti alinzile ukulenga utunguluzi kuli Yeova, fwandi uzizye Yeova vino alinzile ukucita. Lino Yeova wamunenyile ivyakucita, Devidi wacisile vivyo papo kwene sile. Na cii calenzile ukuti Yeova amupaale pamwi na aonsi yakwe, nupya yaile iyasenda ya lupwa ni vintu vyonsi vino alwani yao yasenzile. (1 Sam. 30:7-9, 18, 19) Uzye imulola ivintu vitatu vino Devedi wacisile? Wapefile kuli Yeova pakuti amwazwe, wiwisye vino Yeova wamwazwilizye uku cisila, nupya walondiile utunguluzi uno Yeova wamupeezile. Uzye tungakolanya uli Devedi? Lolini inzila zitatu zino tungamukolanyizizyamo.

1. Mwapepa. Lyonsi lino twatandika ukusakamikwa tungapepa kuli Yeova pakuti atwazwe nu kutupeela amano. Tungacefyako masakamika ndi cakuti twapepa kuli Leza nu kumunena vyonsi ivikutusakamika. Nanti limwi tungapepa sile ipepo iliipi umu mwenzo ukulingana na vino ivintu vili. Lyonsi lino twalenga uwazwilizyo kuli Yeova ala tukulanga ukuti twamutaila wakwe vino Devedi wamutaile, uwalemvile ukuti: “Yawe [Yeova] cili ciliwe cane, nupya lili linga lyane na katuula wane. Wene ali Leza wane, nupya ciliwe cane  cino nkaya uku kuzina mwenemo.” (Masa. 18:2) Uzye icacumi ipepo likaazwa? Nkazi umwi painiya uwi zina lyakuti Kahlia walanzile ati: “Nga napepa nkaya nu mutende. Ipepo likangazwa ukulaelenganya wakwe vino Yeova akaelenganya, nupya utailo wane ukakomelako.” Umu cumi, ipepo u wila usuma sana uno Yeova watupeela ukatwazwa ukucimvya masakamika.

2. Mwaiusya vino Yeova wamwavwile uku cisila. Uzye mungiusyako intazi zimwi zino mwazizimizye pa mulandu sile uwakuti Yeova uwamwazwilizye? Nga tukwiusya vino Yeova watwazwilizye na vino wazwilizye aomvi yakwe uku cisila tukaya nu mutende nupya utailo witu ukakomelako. (Masa. 18:17-19) Eluda umwi uwi zina lyakuti Joshua walanzile ukuti: “Natantika mapepo yamwi yano Yeova wangasuka. Na cii cikalenga naiusya insita zimwi zino nalenzile Yeova ukuti angazwe pali vimwi na vino wangazwilizye ukulingana na vino namulenzile.” Icumi kwene, nga tukwelenganya sana pali vino Yeova watwazwilizye uku cisila cikalenga ituya na maka akatwazwa ukucimvya ivikutusakamika.

3. Mwalondela utunguluzi wakwe Leza. Lino tutatala twapingulapo ukucita vimwi, tulinzile ukulondelezya umwi Izwi Lyakwe Leza umwaya utunguluzi uwampomvu. (Masa. 19:7, 11) Aingi yazana ukuti ukulondelezya api lembo limwi kukayazwa ukuvwikisya vino yangaomvya ivyeo vivyo umu umi wao. Eluda umwi uwi zina lyakuti Jarrod walondolwile ati: “Ukulondelezya pa cikomo cimwi kukangazwa ukuvwikisya icikomo cico nu kumanya vino Yeova akunena. Na cii cikalenga ukuti inuvwikisya ivyeo nu kuomvya vino nkusambilila.” Ndi cakuti tukulondelezya utunguluzi wakwe Yeova uwaya umu Malembo nu kuomvya utunguluzi uwo, cilatwazwa ukucimvya masakamika.

Devedi wamanyile ukuti angacimvya masakamika ndi cakuti Yeova wamwazwa. Nupya wataizyanga sana pali vino Yeova wamwazwilizyanga icakuti walanzile nu kuti: “Lilyo lino Leza wangazwa ningacimvya anisi yane. Leza wi aliwe akampeelesya amaka.” (Masa. 18:29, 32) Limwi tungayuvwa ukuti tutanga tukwanisye ukumala nanti ukucimvya intazi zino tukweti. Lelo nga Yeova watwazwa, tungazizimizya ni ntazi izipisye. Icumi kwene, nga tukupepa kuli Yeova kuti atwazwe, tukwiusya ivintu vino watucitila, nu kulondela utunguluzi wakwe, tulasininkizya ukuti alatupeela amaka na mano akutwazwa ukucimvya masakamika.