1, 2. Lino tukwimika mauyo umu umi, u mulandu ci uno tulinzile ukuvwila Kaumba witu? (Lolini vikope vya kutandikilako.)

NDI mwemwe yacance, mufwile mukapokelela ukupanda mano pali vino mungaca mucite uku nkoleelo. Ya mwalimu, impanda mano, nanti yauze limwi yamukomelezyapo ukuti mukaye uku masambililo ya papela aku yunivesiti nu kwizatandika ukuomba incito isuma sana ingalenga mwafola impiya izingi. Nomba Yeova wene akamunena ukuti mucite ivipusaneko. Ukulanda sile icisinka, akalonda ukuti mwaombesya lino mucili pa sukulu pakuti mungaca mwakwata impiya izya kumwazwa umu wikazi nga mwamala isukulu. (Kolo. 3:23) Nomba lino mukupingulapo pa vintu ivicindame sana umu umi winu, Yeova akamukomelezya ukuti mwatungululwa ni visinte ivikalanda pa kulonda kwakwe umu manda yaa akusyalikizya.—Mate. 24:14.

² Mwaiusya nu kuti Yeova wamanya vyonsi. Wamanya ivilacitika uku nkoleelo na vino impelelekezyo yatipalama sana. (Eza. 46:10; Mate. 24:3, 36) Nupya watumanya, wamanya ivikatulenga ukuya ni  nsansa ni vikatutoovola alino ni vikatulenga ukuya nu ulanda. Fwandi nanti icakuti ukupanda mano kwa yantu kunguvwika ningo, ndi cakuti kusikuvwana ni Izwi Lyakwe Leza, kusiya ningo sana.—Mapi. 19:21.

3, 4. Uzye ukuvwila ukupanda mano ukwipe kwalenzile ivintu viye uli kuli Adamu na Eva alino nu ku yana yao?

³ Ukupanda mano ukwipe kwatandike mpiti sana lino Satana watunsile antu ya kutandikilapo. Satana wanenyile Eva ukuti wene na iya yali nu kuya ni nsansa ndi cakuti yasoolola ukuti yaitungulula umu umi. (Utan. 3:1-6) Nomba Satana wali na ukaitemwe. Walondanga kuti Adamu na Eva na ana yano yaali nu kuvyala uku nkoleelo yace yamupepa ukuluta ukupepa Yeova. Uzye paali ivilivyonsi vino Satana wayacitiile? Awe, Yeova u wayapeezile vyonsi kuli kuti ukuyatwalizya, wayapeezile icalo icisuma sana umwa kwikala, ni miili yao imalilike iyali nu kuyalenga ukwikala manda pe.

⁴ Icaulanda i cakuti, Adamu na Eva yapondokiile Leza nu kuta ukuya ya cuza yakwe. Ni vyafumilemo wakwe vino mwamanya vitaazifile. Wakwe vino maluwa yano yaputula ukufuma uku cimelwa yakafoota, panono panono Adamu na Eva yatandike ukukota iyasuka yafwa. Ana yao nayo kwene yatandike ukucula pa mulandu nu luyembu. (Loma 5:12) Nanti caya vivyo, antu aingi ndakai yakasoolola ukukanauvwila Leza. Yakaikala ukulingana na vino aineco yakulonda. (Efes. 2:1-3) Ivikafumamo lyonsi vikalanga ukuti kuli Yeova sile u kukafuma amano ya mpomvu.—Mapi. 21:30.

5. I vyani vino Leza waweni ukuti antunze yangakwanisya ukucita, nupya uzye cali sile ningo ukuyalola vivyo?

⁵ Nomba Yeova wamanyile ukuti antu yamwi ukwikako sile na ana anono, yaali nu kumulondalonda nu kutandika ukumuombela. (Masa. 103:17, 18; 110:3) Yeova watemwa sana antu ya musango uu! Uzye namwe mwaya pa yantu kwene yaayo? Ndi cakuti avino cili, mukaipakizya ivintu “ivisuma” ivingi ukufuma kuli Leza ivikalenga muye ni nsansa. (Welengini Masamu 103:5; Mapi. 10:22) Wakwe vino tumalola, pa vintu vii “visuma” paya ivingi vino Leza akatusambilizya, ya cuza asuma sana, mauyo aangatwazwa ukuya ni nsansa, nu untungwa wa cumi.

6. U mulandu ci uno mulinzile ukwikila sana mano kuli vyakwe Leza, nupya Yeova akacita uli pakuti amwazwe?

⁶ Ukupusanako ni nyama, mukalondekwa vyakwe Leza, vino Kaumba winu sile aangamupeela. (Mate. 4:4) Ndi cakuti mukumuvwila, mungailuka, ukuya na mano, nu kuya ni nsansa. ‘Ansansa aantu amanya ukuti yakalondekwa vyakwe Leza.’ (Mate. 5:3) Leza akamusambilizya ukuomvya Izwi lyakwe ni vyeo ivingi ivikafuma uku ‘muomvi mutailwe uwa mano.’ (Mate. 24:45) Nupya ivyeo vivyo vikamwazwa sana!—Eza. 65:13, 14.

7. I vintu ci vimwi ivisuma ivikatucitikila pa mulandu na vino Leza akatusambilizya?

⁷ Vino Leza akamusambilizya vikalenga muye na mano nu kwelenganya ningo, nupya cii cikalenga mucingililwe umu nzila izingi. (Welengini Mapinda 2:10-14.) Imiyele kwene ii ikalenga mumanye ivisambilizyo vya ufi, wakwe vino antu yakalanda ukuti kutaaya Leza. Ikamucingilila uku ufi wakuti impiya ni vikwatwa i vingalenga muye ni nsansa. Nupya ikamwazwa ukumanya nu kuicingilila uku lunkumbwa lwipe ni vicitwa ivingamuletelela! Fwandi mwaezya na maka ukuombesya pakuti muye na mano nu kwiluka pano ivintu vii vyacindama sana. Lino mukuombesya pakuti mukwate imiyele kwene ii, muliluka mweisikulu ukuti Yeova wamutemwa nupya akalonda ivintu vimuzipile.—Masa. 34:8; Eza. 48:17, 18.

8. U mulandu ci uno mulinzile ukupalamila sana kuli Leza likwene, nupya ukucita vii kulamwazwa uli uku nkoleelo?

⁸ Likwene sile insi ikatungululwa na Satana yasya ice iyononwe, nupya Yeova aliwe alatucingilila. Insita ilafika ino limwi tulaataila sile ukuti Yeova aliwe amatwazwa ukuzana vino tumalya uwanda uwo! (Haba. 3:2, 12-19) Icumi kwene ikwene ali nsita ino tulinzile ukupalama sana kuli Tata witu uwa kwi yulu nu kumutaila sana. (2 Pet. 2:9) Ndi cakuti twacita vivyo, asi mulandu ni vintu ivingatucitikila, tulaayuvwa wakwe vino Davidi wayuvwile uwalemvile ukuti: “Lyonsi nkumanya ukuti [Yeova] ali panondi, ali pipi ukwi kasa lilunji lyane, fwandi kusi icingantenkanya.”—Masa. 16:8.

9. (a) I vyani vino Yeova akacita ukulingana na mazwi aya pali Yoane 6:44? (b) Uzye ukukomaana na ya Nte yauzo kwaiyela uli?

⁹ Yeova akapalamika kuli aliwe antu aakaiza yaya umu lupwa lwa yantu yakwe, antu amyenzo ya ufumacumi ali yano akaleka iyaya umu kupepa kwa cumi. (Welengini Yoane 6:44.) Ndi mwakomaana nu muntu umwi aataya umu cumi, mukamanya vyani pa muntu wiyo? Musimanya ivingi, mukamanya sile imilolekele ya muntu wiyo ni zina lyakwe. Nomba asi vino cikaya ndi mwakomaana nu muntu umwi uwamanya nu kutemwa sana Yeova. Nanti icakuti umuntu wiyo wakuliile kuze, wafuma uku mpanga yuze, u wa mutundu uze, nanti intambi zyakwe zyapusanako, mukamanya ivingi pa muntu wiyo, nawe kwene akamanya ivingi pali mwemwe!

10, 11. Uzye antu yakwe Yeova yakolana muli vyani, nupya vii vikatwazwa uli?

¹⁰ Ndi mwakomaana na ya Nte yauzo, mukamanya zuwa ukuti mwakolana umu vintu ivicindame, mukavwanga ‘ululimi ulusanguluke’ ulwaya umu cumi cakwe Leza. (Zefa. 3:9) Ni cikacitika i cakuti, mukamanya vino yauze yazumilamo pali Leza, imiyele ino yakwata, nu upaalilo wa vintu ivilacitika uku nkoleelo. Vii avimwi sile pa vintu iviingi. Nupya, vii ali vintu vicindame sana vino mulinzile ukumanya pa muntu, ivintu ivikalenga mutaile sana umwi. Nupya vikalenga muye ya cuza yasuma uku yantu yayo.

 ¹¹ Ndi cakuti mwalanda ukuti mwakwata yacuza asuma sana umu nsi yonsi pa mulandu wakuti mwemwe ya kapepa yakwe Yeova, ala musikukukumya sile. Ukuya kwene ya Nte yano mutaatala mwalolanapo aingi! Kutaaya antu na yauze ukuluta pa yantu yakwe Yeova aakaipakizya uwila kwene uu usuma cuze.

12. A mauyo ci yano mungimika?

¹² Welengini Kasambilizya 11:9–12:1. Uzye kwaya mauyo yano mwimika yano mukuombelapo ukuti mukayafikilizye? Limwi mukaezya ukuwelenga Baibo cila wanda. Nanti limwi mungaezya ukuzifyako imilandile ni misambilizizye. Asi mulandu na mauyo yano mwimika, ndi mwalola ivintu ivisuma ivikafumamo, nanti ndi cakuti yauze aliyo yalola vivyo nu kumutaizya, uzye cikauvwika uli? Ukwaula nu kutwisika cikauvwika ningo nupya cikaleta sana uluzango. Vikwene avino mufwile ukuvwa pano mukakolezya ukulonda kwakwe Leza umu umi winu wakwe vino Yesu wacitanga ukuluta ukucita sile vino mukalonda.—Masa. 40:8; Mapi. 27:11.

13. Uzye ukuombela Leza kwazipa uli ukuluta ukwika sile amano uku mauyo ya mu nsi ii?

¹³ Ndi mukwika sana mano kuli vyakwe Leza, ala mukuomba umulimo ukaleta insansa nupya ucindame cuze. Umutumwa Paulo walemvile ukuti: “Caleka, mwe inane akundwe, komelekini nupya tekelini mutanenuka. Cincilini lyonsi lino mukutumikila Mwene. Mwamanya ukuti mukuombela Mwene mutaya kucula sile.” (1 Kol. 15:58) Nomba ndi cakuti antu ika sana mano ku kuzana impiya nu kulondesya ukumanyikwa, yasiya ni nsansa. Nupya nanti icakuti yakwata icuma nupya yamanyikwa sana yasiya nu luzango. (Luka 9:25) Tukasambilila vii kuli vino vyacitikiile Solomoni.—Loma 15:4.

14. I vyani vino mungasambilila kuli vino vyacitikiile Solomoni lino wakonkeliile ivya kuizanzya?

¹⁴ Solomoni uwakweti sana icuma na maka wezizyepo ukukonkelela ivya kuizanzya. Walanzile ati: ‘Nezizye ukuti nzane vino insansa zyaya.’ (Kasa. 2:1-10) Wakuuzile mang’anda, azifya imisolo, nupya wakonkeliile vyonsi vino umwenzo wakwe walondanga. Uzye uvwile uli pa cisila? Uzye wizile aya ni nsansa? Uzye wayuvwile ukuti watafikilizya vino walondanga? Nupya uzye wikusiiwe pali vino wacisile? Tutalinzile nu kutandika ukwelenganya pali vino vyacitiike. Solomoni umwineco watunenyile. Walemvile ukuti: “Lyene natandike kwelenganya pali vyonsi vino naomvile . . . alino niiluka nga nzana ukuti vyonsi ivyasilesile. Cali kwati ukuzinganya umuza muno mutaya umuzano foo.” (Kasa. 2:11) Tukasambililako isambililo ilicindame sana! Uzye mulaitemelwa ukusambililako namwe?

15. U mulandu ci uno utailo wacindamila, nupya i visuma ci ivyayamo ukulingana na vino pa Masamu 32:8 pakalanda?

¹⁵ Yeova asilonda ukuti ivintu iviipe vimucitikile pakuti musambilileko. Ukuya kwene mulinzile ukuya nu utailo pakuti mwauvwila Leza nu kukoleezya ukulonda kwakwe umu umi winu. Utailo uwo wacindama sana, nupya usilenga umwi ukulanguluka. I cumicumi Yeova ataliilila “kutemwa kuno mwalanga kunoli.” (Ayeb. 6:10) Fwandi mwaombesya pakuti mungaya nu utailo nu kuilolela mweisikulu ukuti Tata winu uwa kwiyulu akalonda ukuti vintu vimuzipile.—Welengini Masamu 32:8.

16. U mulandu ci uno tulinzile ukutemelwa untungwa nu kuomvya ningo untungwa uwo?

¹⁶ Paulo walemvile ukuti: ‘Kuno mupasi wa Mwene uli ukuli untungwa.’ (2 Kol. 3:17) Yeova watemwa untungwa nupya wika ukutemwa kuuko umu mwenzo winu. Pa nsita iliyonga  kwene, akalonda ukuti mwaomvya ningo untungwa uwo pano ukamucingilila. Limwi mwamanya acance yamwi aakatamba ivya uzelele nanti aakacita upulumusi, ukucinako ivyangalo ivikaika umi mu uzanzo, ukuomvya imilembo ikavulunganya uwongo nanti ukumwa sana uwengwa. Limwi yangaipakizya pa nsita sile inono lino yakucita ivintu kwene vivyo. Nomba ilingi yakailetelela. Limwi yakalwala, ukuteekwa uzya, nanti sile ukufwa. (Gala. 6:7, 8) I cumicumi “untungwa” wao ukaya i cintu sile ica kuisomba.—Tito 3:3.

17, 18. (a) Uzye ukuvwila Leza kukalenga uli antu ukuya nu untungwa? (b) Uzye untungwa uno Adamu na Eva yakweti pa kutandika wazifile uli ukucila untungwa uno antu yakwata ndakai?

¹⁷ Nga mwelenganyapo sana, uzye a yanga antu yano mwamanya alwazilepo pa mulandu nu kulondela masunde amuli Baibo? Ukuvwila Yeova kukatwazwa ukuya nu umi usuma alino nu kuya nu untungwa. (Masa. 19:7-11) Nupya ndi cakuti mukuomvya untungwa winu ningo, kuli kuti ndi mwasoolola ukuvwila Masunde yakwe Leza ni visinte, mulalanga Leza na avyazi inu ukuti mungatailwa nupya yalamupeela sana untungwa. Nupya Leza akalonda ukupeela aomvi yakwe acisinka untungwa umalilike, uwalandwa muli Baibo ukuti “untungwa wa lulumbi lwa ana yakwe Leza.”—Loma 8:21.

¹⁸ Adamu na Eva yuvwileko vino untungwa uwo ukauvwika. A masunde yanga yano Leza wayapeezile umu calo ca Edeni? A lyonga sile. Yataali nu kulya icizao ca muti onga sile. (Utan. 2:9, 17) Uzye mungati iciindo cico catazile sana nupya calenganga ukuti yataya nu untugwa? Awe foo! Lyene linganyini iciindo cico uku masunde aingi cuze ayantu yano antu yakapatikiziwa ukumanya nu kuyalondela.

19. I vyani vino Yeova na Yesu yakatusambilizya ivilatwazwa ukuya antungwa?

¹⁹ Yeova akalanga sana mano muli vino akacitila aomvi yakwe. Asitupeela amasunde aingi cuze, akatusambilizya ukulondela isunde lya kutemwa. Akalonda ukuti twatungululwa ni visinte vya muli Baibo nu kupata iviipe. (Loma 12:9) Ilyasi lyakwe Yesu ilya pa Mwamba lyali inzila isuma iyakusambilizizyamo, pano lyalanda pa vintu ivikalenga antu ukucita iviipe. (Mate. 5:27, 28) Vino Yesu ali Mwene wa Wene Wakwe Leza, alatwalilila ukutusambilizya umu nsi ipya pakuti tuce twaelenganya ndi vino wene akaelenganya pa visuma ni viipe. (Ayeb. 1:9) Nupya alatwazwa ukuya amalilike uku mwili nu mumelenganyo. Elenganyini vino ivintu vilaziipa lino mutalauvwa uyi pa luyembu nanti apa vintu iviipe ivyafumamo. Lyene pa cisila, mulaipakizya “untungwa wa lulumbi lwa ana yakwe Leza” uno Yeova wamulaya.

20. (a) Uzye Yeova akaomvya uli untungwa wakwe? (b) Uzye ukukolanya Leza kungamwazwa uli?

²⁰ Ukuya kwene tutalakwata untungwa uwaula umwa kupeleela. Ulaatungululwa nu kutemwa kuno twatemwa Leza na antu yanji. Yeova akalonda ukuti twamukolanya. Wakwata untungwa utakwata umwa kupeleela, nomba akalanga ukutemwa lino akuomba ni viumbwa vyakwe ivya mano. (1 Yoa. 4:7, 8) Fwandi tungakwata sile untungwa wa cumi ndi cakuti tuli nu kutemwa kwakwe Leza.

21. (a) Uzye Davidi wayuvwanga uli pali Yeova? (b) I vyani vino tulasambilila mu cipande icilondelilepo?

²¹ Uzye mukataizya pa visuma vyonsi vino Yeova wamupeela ivili wakwe vyakwe Leza ivingi, ya cuza asuma, amauyo asuma alino nu untungwa wa cumi? (Masa. 103:5) Nga vino cili, lekini amelenganyo aya pali Masamu 16:11 yaye akwinu akuti: “Uwandanga inzila zyakuntwala ku umi, nga nani ndazanga cuze lino wemo waya pipi nani. Ulandetela isyuko ilyakunzanzya, amanda pe.” Icipande icilondelilepo cilalanda pa vyuma na vyuze ivya mu Masamu 16. Vilamwazwa ukumanya vino mungakwata umi usuma sana.