1. U wezyo ci uno Jozefu wakweti, nupya wacisile uli?

 JOZEFU umwana wakwe Yakobo weziwe. Umwanaci wamunenyile ati: “Ndanga tulale nawe.” Umwanaci wii wali u muci wakwe potifa. Jozefu wakanyile. Ndakai umwi angelenganya ukuti, ‘U mulandu ci uno Jozefu wakaniile uwezyo uu?’ Potifa atalipo. Nupya Jozefu wali umuzya, fwandi ivintu vyali nu kumwipila ndi cakuti wakana ukucita vino umwanaci wii wamunenanga ukucita. Nomba Jozefu watwalilile ukukana lyonsi lino wamunena ukuti yalale nawe. U mulandu ci? Watiile: “Ningacita uli cintu caipa ndi ci nu kwifya kuli Leza wane?”—Utan. 39:7-12.

2. Uzye Jozefu wamanyile uli ukuti ukucita uzelele lwali u luyembu kuli Leza?

² Uzye Jozefu wamanyile uli ukuti Leza walolanga ukucita uzelele ukuti cali i cintu cimwi icipisye? Apa cisila ca myaka 200, Aina Izlaeli yapeezilwe Masunde yakwe Mose apaali ni sunde lyakuti “Utalongozya.” (Kufu. 20:14) Nanti ciye vivyo, Jozefu wamanyile ukuti Yeova atali nu kuzumilizya miyele ya musango uwo. Jozefu wamanyile ukuti Yeova wapekanyizye icupo ukuya ica monsi wenga na mama wenga. Afwile uvwile vino Yeova pa miku iili wacingilile Sala nyina wakwe nyinakulu pakuti atwalilile ukuya uwa cisinka kuli iya lino wali umu uzanzo. Umu nzila ili imwi kwene, Yeova wacingilile Labeka umuci wakwe Isaki. (Utan. 2:24; 12:14-20; 20:2-7; 26:6-11) Lino Jozefu welenginye pa vintu vii, wilwike vino Yeova akalola ukuti i visuma ni viipe. Pa mulandu wakuti Jozefu watemilwe Yeova, walondesyanga ukucita ivisuma vino wamanyile ukuti avino Yeova walondanga ukuti acita.

3. I vyani vino tumalandapo umu cipande cii?

 ³ Uzye mwatemwa uwololoke? Ukwaula nu kutwisika mwautemwa. Nomba nga tutacenjile, vino antu amu nsi yakaelenganya pa uwololoke vingatuletelela. (Eza. 5:20; Loma 12:2) Fwandi tumalanda pali vino uwololoke waya ni visuma ivingacitika nga twatemwa uwololoke. Lyene tumalanda na pa vintu vitatu vino tungacita ivingatwazwa ukutemwa masunde yakwe Yeova.

4. I vyani vino antu aingi yakaelenganya pa muntu aakacita ivyawololoke?

⁴ Antu aingi nga yelenganya pa muntu aakacita ivyawololoke yakaelenganya pa muntu wa cilumba, uwatemwa ukupingula yauze nanti aakalola ukuti vino akacita ali vyampomvu ukucila vino yauze yakacita. Nomba Leza atatemwa imiyele ii nanti apanono. Lino Yesu wali pano nsi, wakanyizye ya simapepo aliko pa nsita iya pali vino yaipangilanga masunde. (Kasa. 7:16; Luka 16:15) Umuntu aakacita vino Yeova akati i visuma asitala aelenganyapo ukuti vino wene akacita ali vyampomvu kucila vino yauze yakacita.

5. Ukulingana na Baibo, uzye uwololoke i cani? Langililini.

⁵ Uwololoke i miyele isuma sana. Tungalanda sile ukuti imiyele ii ikapiliula sile ukucita vino Leza akalanda ukuti i visuma. Muli Baibo amazwi aomviwa uku kulozya ku “uwololoke” yakalozya ku kulondela masunde yano Leza wikako. Wakwe, Yeova wisileko isunde lyakuti ya kakazya yalinzile ukulaomvya “ivipimilo vya mpomvu.” (Malan. 25:15) Izwi lya Ciebele lino yasenula ukuti vyampomvu lingasenulwa nu kuti vyawololoke. Fwandi Umwina Klistu wensi akulonda ukuya umololoke kuli Yeova, alinzile ukuya uwa cisinka lyonsi muli bizinesi yakwe. Umuntu mololoke watemwa umulinganya nupya asiuvwa ningo ndi cakuti walola umwi akufyengwa. Pakuti umuntu mololoke azanzye Yeova, alinzile ukwelenganya pali vino Yeova akalola vino akapingula pa vintu.—Kolo. 1:10.

6. U mulandu ci uno tulinzile ukutailila masunde yakwe Yeova aakalanda pa visuma ni viipe? (Eza. 55:8, 9)

⁶ Baibo ikalondolola Yeova ukuti ali ntulo ya uwololoke. Ali mulandu uno akaamilwa ukuti “umwaya uwololoke.” (Yele. 50:7) Pa mulandu wakuti Yeova ali Kaumba, aliwe sile wakwata insambu zya kwika masunde aakalanda pa visuma ni viipe. Pa mulandu wakuti sweswe yayembu nupya tutamalilika, tutanga tumanye ivisuma ni viipe. Nomba Yeova wamalilika, fwandi wamanya ningo ivisuma ni viipe. (Mapi. 14:12; belengini Ezaya 55:8, 9.) Lelo pa mulandu wakuti twaumbwa umu cata cakwe Leza, tungakwanisya ukucita vino Leza akalanda ukuti ali visuma. (Utan. 1:27) Nupya twatemwa ukucita vivyo kwene. Kutemwa kuno twatemwa Tata witu u kukalenga twaezya na maka ukumukolanya.—Efes. 5:1.

7. U mulandu ci uno tukalondekelwa masunde aatailwe? Langililini.

⁷ Tukaipakizya ivintu ivisuma ndi cakuti tukuvwila masunde yakwe Yeova aakalanda pa visuma ni viipe. U mulandu ci? Elenganyini pa vingacitika ndi cakuti ya kakuula yalondelanga masunde apusanepusane pa mipimile. Citanga cizipe foo. Nupya ndi cakuti ya dokota na ya nasi yatakulondela masunde yamwi lino yakulwazya antu, limwi cingalenga alwale yamwi ukufwa. Ukwaula nu kutwisika, masunde atailwe yangatucingilila. Vikwene avino masunde yakwe Leza aakalanda pa visuma ni viipe yakatucingilila.

8. I visuma ci ivilacitikila yayo atemwa ukucita ivisuma?

⁸ Yeova akapaala yayo aakaezya na maka ukulondela amasunde yakwe. Walaya ukuti:  “Antu aololoke yalikala umutende umu mpanga, nu kuipyana umuyayaya.” (Masa. 37:29) Elenganyini vino antu yalaya alemane, amutende nupya ansansa lino yonsi yalalondela masunde yakwe Yeova. Yeova akalonda ukuti namwe kwene mukaipakizyeko umi wa musango uu. Mu cumi kwaya ivingi ivingalenga tutemwe vino Yeova watunena ukuti ali visuma! Tungacita uli pakuti tutwalilile ukuya awololoke? Lekini tulande pa vintu vitatu vino tulinzile ukucita.

9. I cani cilatwazwa ukutemwa uwololoke?

⁹ Ca kutandikilako: Mwatemwa wino akaikako masunde. Pakuti tutemwe uwololoke, tulinzile ukutemwa sana Yeova uwikako masunde aakalanda pa visiuma ni viipe. Nga twatemwa sana Yeova, tulalondesya ukulondela masunde yano wikako awololoke. Katulangilile: Ndi cakuti Adamu na Eva yatemilwe Yeova nga yatatamile isunde lyakwe.—Utan. 3:1-6, 16-19.

10. I vyani vino Abulahamu wacisile pakuti amanye ningo vino Yeova akaelenganya?

¹⁰ Ukwaula nu kutwisika tusilonda ukucita vino Adamu na Eva yacisile. Pakuti tutacita vino yacisile, tulinzile ukutwalilila ukusambilila pali Yeova, ukutaizya pa miyele yakwe, alino nu kwezya ukumanya ningo vino akaelenganya. Nga twacita vivyo, tulatemelwako sana Yeova. Elenganyini pali Abulahamu. Watemilwe sana Yeova. Nanti sile alino catalilanga sana Abulahamu ukumanya vino Yeova watapingulapo, wamuvwilanga. Nupya wezyanga na maka ukumanya ningo Yeova. Wakwe, lino Abulahamu wamanyile ukuti Yeova watapingulapo ukonona Sodoma na Gomola, uvwile sana intete ukuti “kapingula wa antu amu nsi yonsi” wali nu konona antu acitanga ivyaololoke pamwi na acitanga iviipe. Abulahamu wamanyile ukuti Yeova atanga acite icintu ca musango uu, fwandi wamuzizye mauzyo aingi. Yeova wamuteekelile nu kwasuka mauzyo. Lyene Abulahamu wizile ailuka ukuti Yeova akalola mu mwenzo wa muntu nupya asifulula antu aakacita iviipe pamwi na aakacita ivisuma.—Utan. 18:20-32.

11. Uzye Abulahamu walangilile uli ukuti watemilwe sana Yeova nupya wamutaile?

¹¹ Vino Abulahamu yalanzyanyizye na Yeova pa misumba ya Sodoma na Gomola vyamufisile sana pa mwenzo. Ukwaula nu kutwisika, watemilwe nu kucindika sana Isi ukucila vino cali pa kutandika. Nomba lino papisile imyaka iingi, kwali vimwi ivyacitike ivyalenzile citalile sana Abulahamu ukulanga ukuti wataile Yeova. Yeova wamunenyile ukupeela Isaki umwanakwe wino watemilwe sana ukuya ilambo. Nomba Abulahamu pa nsita ii ala wamanya ningo sana Leza, fwandi atamuzizye mauzyo. Abulahamu wapingwilepo ukucita vino Yeova wamunenyile. Nanti ciye vivyo, elenganyini vino uvwile sana uyi lino wacitanga vino Yeova wamunenyile! Abulahamu afwile welenginye sana pali vino wasambilile pali Yeova. Wamanyile ukuti Yeova atanga acite cintu icili consi cisi cilungame. Kulingana na vino umutumwa Paulo walanzile, Abulahamu welenginye ukuti Yeova wali nu kutuutulula umwanakwe Isaki. (Aeb. 11:17-19) Alino, Yeova walavile ukuti Isaki wali nu kuya a isi wa antu amu nko zyonsi, nupya pa nsita ii ala Isaki atali akwate umwana aliwensi. Abulahamu watemilwe sana Yeova, fwandi wataile ukuti wali nu kutwalilila ukucita ivyaololoke. Nanti cakuti catazile ukucita vivyo, utailo walenzile ukuti auvwile.—Utan. 22:1-12.

12. Tungakolanya uli Abulahamu? (Masa. 73:28)

¹² Tungakolanya uli Abulahamu? Tulinzile  ukutwalilila ukusambilila pali Yeova wakwe vino wacitanga. Nga tukucita vivyo, tulapalama kuli aliwe nupya tulamutemwa sana. (Belengini Masamu 73:28.) Tulasambilizya kampingu witu kulaelenganya pali vino Yeova akaelenganya. (Aeb. 5:14) Nga twacita vivyo, tulakana ndi cakuti umwi watunena ukucita iviipe. Tutalaelenganya pa vili vyonsi vingalenga Tata witu kuvwa uyi nu konona ucuza witu na aliwe. Nomba i nzila ci na yuze ino tungalangilamo ukuti twatemwa uwololoke?

13. Tungacita uli pakuti tuye awololoke?

¹³ Cakwe ciili: Mwaezya na maka ukutemelwako uwololoke cila wanda. Ndi cakuti tukulonda ukukwata amaka umu mwili, tulinzile ukulatukusya umwili cila wanda. Vikwene avino tulinzile nu kucita ndi cakuti tukulonda ukutemwa masunde yakwe Yeova awololoke. Nupya uu asi mulimo utale uno tungafilwa ukuomba cila wanda. Yeova akatulangulukilako nupya asitunena ukucita ivili vyonsi vino tutanga tukwanisye ukucita. (Masa. 103:14) Akatunena ukuti “watemwa yayo akacita vyaololoke.” (Belengini Mapinda 15:9.) Ndi cakuti twimika uyo mu mulimo wakwe Yeova, tukaombesya pakuti tufikilizye uyo uwo. Vikwene avino tulinzile ukucita nga tukulonda ukuya awololoke. Nupya Yeova alatuteekelela nu kutwazwa lino tukuya tukuyelako awololoke.—Masa. 84:5, 7.

14. Uzye ica kucinga icisao icaya wa ulungami ali cani, nupya u mulandu ci uno tulinzile ukucizwalila?

¹⁴ Yeova akatwiusyako ukuti kucita ivintu visuma asi cisendo. (1 Yoa. 5:3) Lelo kukatucingilila, nupya vivyo kwene avino tukalondekwa cila wanda. Iusyini ivyakuzwala vya ulwi vino umutumwa Paulo walanzilepo. (Efes. 6:14-18) I cilikwi icacingililanga umwenzo wa musilika? “I ca kucinga cisao” icikaimililako masunde yakwe Yeova awololoke. Wakwe vivi kwene vino ica kucinga cisao cikacingilila umwenzo wa cumi cumi, avino na masunde yakwe Yeova alungame yangacingilila umwenzo wa unkolanya, kuli kuti untu wa mukasi. Ali mulandu uno cacindamila ukuzwala ivyakuzwala vya ulwi ukwikako ni  cakucinga cisao icaya wa ulungami!—Mapi. 4:23.

15. Mungazwala uli ica kucinga cisao icaya wa ulungami?

¹⁵ Mungazwala uli ica kucinga cisao icaya wa ulungami? Mungacita vivyo ndi cakuti mukwelenganya pa masunde yakwe Leza muli vino mukusoololapo ukucita cila wanda. Lino tukupingula pali vino tungalandapo, pa nyimbo zino tungakutikako, vino tungatamba, alino na mabuku yano tungabelenga, tulinzile ukuyuzya sweineco ukuti: ‘Uzye vii vimalenga naelenganya pali vyani? Uzye vimauvwana na masunde yakwe Yeova? Uzye muli uzelele, unkalwe, ukaitemwe nanti ivintu vyuze vino Yeova akalola ukuti i viipe?’ (Filipi 4:8) Ndi cakuti vino mukupingulapo vikuvwana na vino Yeova akalonda, mulacingilila umwenzo winu ku vintu iviipe.

16-17. Uzye ilembo lyakwe Ezaya 48:18 likalenga tusininkizye uli ukuti tungaalondela masunde yakwe Yeova amanda pe?

¹⁶ Uzye mukasakamala ndi cakuti mungatwalilila ukulondela masunde yakwe Yeova nanti foo cila wanda nupya cila mwaka? Elenganyini pa cilangililo cino Yeova waomvizye icaya pali Ezaya 48:18. (Belengini.) Yeova walaya ukuti uwololoke witu waya wa “mayimbi akaipumola ku cituntu cakwe yemba.” Elenganyini ukuti imwimilila ku nkumba yakwe yemba, lyene mukulola kuno maimbi yakuipumola. Uzye mungatandika ukusakamala ukuti wanda umwi mayimbi yayo yalata? Awe. Mwamanya ukuti mayimbi yakapuma uku cituntu pa myaka iingi, fwandi mungasininkizya ukuti yalatwalilila ukucita vivyo kwene.

¹⁷ Uwololoke tungaukolanya uku mayimbi ya pali yemba! U mulandu ci uno twalandila vivyo? Ndi cakuti kuli vimwi vino mukulonda ukupingulapo, mwatala imwelenganya pali vino Yeova angalonda mucite. Nga mwamamnya vino akulonda mucite, vivyo kwene avino mulinzile ukucita. Asi mulandu na vino icimutalila ukupingula pali vimwi, Tata winu uwa kwi yulu alamupeela amaka nu kumwazwa ukutwalilila ukulacita visuma cila wanda.—Eza. 40:29-31.

18. U mulandu ci uno tutalinzile ukupingwila yauze ukulingana na vino tukwelenganya?

¹⁸ Cakwe citatu: Mwaleka Yeova aliwe apingula ndi cakuti yauze yakucita visuma nanti viipe. Lino tukwezya na maka ukulondela masunde yakwe Yeova awololoke, tutalinzile kupingula yauze nanti kuilola kwati vino tukacita ali vyampomvu kucila vino yauze yakacita. Kucila kulalinganya vino tukacita kuli vino yauze yakacita nu kulalola ukuti swemo tukacita ivyampomvu kucila yauze, tulinzile ukulaiusya ukuti Yeova ali “Kapingula wa antu amu nsi yonsi.” (Utan. 18:25) Yeova atatupeela insambu zya kulapingula yauze. Nupya Yesu watiile: “Tiini ukupingula pakuti namwe mutapingulwa.”—Mate. 7:1. *

19. Uzye Jozefu walangilile uli ukuti wataile vino Yeova akapingula?

¹⁹ Lekini tulande nupya pali vino Jozefu umonsi uwacitanga ivyaololoke wacisile. Atapingulanga yauze, kumwi sile na yayo amucitilanga iviipe. Aina yakwe yamucisile, kumukazya umu uzya nupya yalenzile isi ukusininkizya ukuti Jozefu watafwa. Lino papisile imyaka iingi, Jozefu wizile aya pamwi nu lupwa lwakwe nupya. Pa mulandu wakuti pa nsita iya Jozefu wali a cilolo, nga wapingwile aina yakwe nu unkalwe nu kulandula. Vikwene avino aina yakwe Jozefu yelenginye ukuti  avino amacita nanti cakuti yuvwile sana uyi pali vino yacisile. Nomba Jozefu wayanenyile ukuti: “Mutuvwa intete. Nemo ntanga njike mu cifulo cakwe Leza.” (Utan. 37:18-20, 27, 28, 31-35; 50:15-21) Jozefu wilwike ukuti Yeova sile u wakweti insambu zya kupingula aina yakwe.

20-21. Tungacita uli pakuti tutailola ukuti sweswe yalungame ukucila yauze?

²⁰ Wakwe Jozefu, tulinzile ukuleka Yeova aliwe apingule. Wakwe, tutalinzile ukwelenganya ukuti itumanya icaticilenga umwina nanti nkazi ukucita vino watacita. Tutanga tumanye ivili mu mwenzo wa muntu; “Yeova sile aakaceceta ivyaya mu myenzo.” (Mapi. 16:2, NWT.) Watemwa antu amisango yonsi ukufuma umu antu ankulilo izipusanepusane ni ntambi. Nupya Yeova akatukomelezya sana ukuti: “mwayula sana imyenzo inu.” (2 Kol. 6:13) Nupya tukalondesya ukutemwa sana aina itu na ya nkazi, asi kuyapingula foo.

²¹ Fwandi cii cikupiliula ukuti tutalinzile ukupingula na yano tusilongana nayo. (1 Tim. 2:3, 4) Uzye mungapingula lupwa winu wino atazumila muli vino mwazumilamo, nu kulanda ukuti “Umuntu wii atalatala asambilile icumi”? Awe. Ukucita vivyo ala tukuilola ukuti sweswe yalungame ukucila yauze. Yeova acili akupeela antu yonsi isyuko lyakuti yalapile. (Mili. 17:30) Lyonsi mwaiusya ukuti ukuilola ukuti tukacita ivyololoke ukucila yauze ala asi sweswe yololoke.

22. U mulandu ci uno mukulonda ukutemelwa sana uwololoke?

²² Lekini ukutemwa kuno twatemwa masunde yakwe Yeova awololoke kwalenga tuye ni nsansa nu kukomelezya yauze ukututemwa alino nu kutemwa sana Leza. Lekini tutaleka ukulondesya sana uwololoke. Sininkizyini ukuti Yeova akalola vino mukaezya na maka nupya akatemwa sana. Lino antu mu nsi ii yakuya yakwipilako sile, mwateekeziwa! Lyonsi mwaiusya ukuti Yeova watemwa uwololoke.—Masa. 146:8.