Navilwe umu 1960 ala ya mayo yali ni myaka 17. Ya tata yafumile pa ng’anda ala ntali mvyalwe. Fwandi twatandike ukwikala na mama na kuku umu musumba unono wa Burg, uwayeliile mu German Democratic Republic, nanti ku East Germany. Antu aingi mu musumba uu, yataazumiile muli Leza, kumwi na ya lupwa yane kwene. Fwandi tutamanyile nanti acimwi pali Leza.

Lino nakulanga natemilwe kuya sana pamwi na kuku. Wansambilizye utumilimo utwingi, pa tumilimo tuto pali nu kusoola imiti. Natemilwe sana vino twaombelanga pamwi na kuku. Apa nsita ii naipakizyanga umi nupya nali ni nsansa.

Uwanda umwi cintu cimwi ciipisye cancitikiile ala indi ni myaka 7. Ala alino nacitandika sile umwaka wakwe ciili pano ningilile isukulu. Apa wanda uu ala nkufuma ku sukulu nakwezile kuli po wa malaiti uwa visimbi. Lino nakwezile sile mamita 8, avino malaiti izile iyapuuka nu kungoca, cakuti nafwile ni cipafi. Lino nizile nzyuka ala indi umu cipatala, nuvwile ukuti ntakweti makasa. Amakasa yonsi yasikiise, fwandi kwali sana vilonda icakuti yamputwile pakuti impusuke. Ya mayo, kuku, na mama yuvwile sana uyi. Nomba vino nali umwance, ntaamanyile vino umi wane waali nu kuya uku nkoleelo pa mulandu nu kukana kwata makasa.

Lino nafumile umu cipatala, natandike ukuya uku sukulu nupya. Ya kasukulu yanji yansekanga, yansunkanga nu kunsumbilila ivintu, pano yamanyile ukuti ntange incitepo nanti cimwi. Icumi kwene nasokanga cuze pali vino yaali nu unkalwe na vino yanenanga. Lino papisile manda yantwazile ku Sukulu Lya Yalemale lyakuti Birkenwerder, kuuku kwene akuno nikalanga. Ya mayo, kuku na mama yatakwanisyanga lyonsi ukwiza mu kuntandalila, pano kwali u kutali. Nayalolanga sile isukulu ndi lyalala, fwandi apa myaka 10 ntikazilepo nayo.

Nanti cakuti ntaakweti makasa, namanyile kuomba imilimo iingi ukuomvya inganzo. Mutale mwelenganye, ukuliila kuli foloko nanti supuni ukuomvya vikando! Nomba nasambilile ukucita vivyo. Nakupya namanyile ukukuza mino alino nu kusakula inyele ukuomvya inganzo. Nupya namanyile nu kuomvya inganzo lino nkulanda. Icumi kwene, ingazo, i zyali ali makasa yane.

Lino nali ni myaka pakasi kakwe 13 na 19 natemilwe sana kuwelenga malyasi akalanda pali sayansi. Insita zimwi nelenganyanga ukukwata makasa akupanga pakuti naomba ivili vyonsi. Lino nali ni myaka 14, natandike ukupeepa fwaka. Ukupeepa kwalenganga ukuti naitaila sana nupya nailolanga wa muntu ali wensi. Cali kwati nkulanda nkuti: ‘Ee, nani kwene ningaomba. Ya kapeepa nayo kwene yakaaya sile ningo, yakwate makasa nanti foo.’

Natandike kuya mupamviwe nupya nali nu mu tuungwe tumwi. Kaungwe kamwi kano nalimo kano kaka-avwilizya acance kano yakati Free German Youth, naombanga nga kalemba, umulimo uwalondekwanga ukuombesya sana. Nakupya nali nu mu kaliumba kakwe yakimba, alino nu kucitako na ­mangalo apusane-pusane aayalemale. Apa cisila natandike ukuomba pa kampani kamwi umu musumba kwene muno twikalanga. Lino nakulanga nazwalanga makasa aakupanga pakuti naloleka vino antu yonsi yakaloleka.

Wanda umwi ala nkuloleela isitima kuti inje ku ncito, umonsi umwi wizile pano ndi. Wanenyile ukuti nelenganye vino cingaya ndi cakuti Leza wambwezizye amakasa nupya. Cintu cico campezizye mano. Ukuya kwene nalondanga ukukwata makasa, nomba nalolanga ukuti ca musango uwo citanga cicitike! Lelo vino ntazumile muli Leza, nasininkizye ukuti kutaya Leza. Kufuma pa nsita kwene iiya natandike kufisama pakuti ntaalanzyanya nu muntu wiyo.

Apa cisila cakwe cico, umwi uno twaombanga nawe wandaliike ukuya kumwao. Lino twamwanga kofi, avyazi yakwe yatandiike ukulanda pali Leza, kulikuti Yeova Leza. U kwene ali wanda uno nuvwile ukuti Leza wakwata izina. (Masamu 83:18) Nomba umu mwenzo natangi: ‘Leza wene kutaya, nanti angakwata izina lya musango ci. Yakulanda sile ivya ufi.’ Nanti namanyile vii, nazumile ukuti twalanzyanya ivya muli Baibo. Nomba ica kuzungusya icakuti, nanti nasambililanga Baibo ntaazumiile ukuti Leza akuno waya.

Lelo lino nasambiliile pa mausesemo amuli Baibo natandike ukuzumila panono-panono ukuti Leza akuno waya. Amausesemo aingi yafikiliziwa nanti icakuti yalemvilwe mpiti sana. Lino twalanzyanyanga Baibo twakolinye ivikucitika ndakai ku mausesemo aaya muli Mateo cipande 24, Luka cipande 21, na 2 Timoti cipande 3. Wakwe viivi kwene vino cikaya uku muntu uno atalwala, kukaya ivilangililo ivika-avwa ya dokota ukumanya indwala ino umuntu alwile, avino ni vintu ivikacitika ndakai ivyalandwa umu mausesemo, vyangavwile ukumanya ukuti tukwikala umu manda yano Baibo ikati, “manda akusyalikizya.” * Lino namanyile vii natemilwe sana. Mausesemo yaayo nkayalola kuno yakufikiliziwa.

Ndi mukulonda kumanyilapo na vyuze ivikacitika umu manda akusyalikizya, mulole icipande 9, icakuti “Uzye Tukwikala Umu ‘Manda Akusyalikizya’?” umwi buku lyakuti Uzye Baibo Ikasambilizya Ukuti Uli? lino ya Nte Yakwe Yeova yapanga nupya lyaya na pa Intaneti ya www.dan124.com/mgr.

Icumi cumi nasininkizye ukuti vino nasambililanga vyali ivya cumi. Natandike ukupepa kuli Yeova Leza nupya natiile nu kupeepa fwaka nanti cakuti napeefile pa myaka ingi. Natwaliliile kusambilila Baibo umupipi nu mwaka onga. Apa 27 Epulelo, 1986, nawatiziwe umwili onsi muli bafa wa mulusasa lwa mu ng’anda, pano pa nsita ii ala ku East Germany yalesya ya Nte Yakwe Yeova ukusimikila nu kulongana.

Pa mulandu wakuti yalesizye ya Nte ukusimikila nu kulongana, twakomaananga umu tumaumba utunono mu mang’anda nupya calenzile ukuti ntamanya ya kapepa yanji aingi. Lyene ukwaula kwenekela, uteeko wanzumilizye ukukukila ku West Germany, kuuku kwene yatalesizye ya Nte ukusimikila nu kulongana. Kuuku akuno naile nkwata isyuko lyakuzanwa ku maukongano akusambilila Baibo nupya naweni aina na ya nkazi aingi cuze. Mwandini ntatazile indolepo vii.

Lino uteeko uno yatangi Berlin Wall watiile kuteeka, ya Nte Yakwe Yeova izile iyaya nu untungwa. Lyene, twakweti untungwa wa kupepa Yeova, Leza. Acino nalondanga ukuti nasimikila sana. Nomba, nuvwanga intete ukulanda na antu yano ntamanyile. Nupya nailolanga uwa silesile pa mulandu wa kulemala na vino nikalanga sile mu ng’anda ya yalemale. Lelo umu 1992, nezizye kusimikila ma awazi 60 umu mwezi onga. Vino nacisile vyazifile nupya nali ni nsansa sana. Fwandi nasoolwile ukulasimikila vivyo kwene cila mwezi nupya natwalilile apa myaka umupipi na itatu.

Lyonsi nkaiusya amazwi aya muli Baibo aakuti: “Lino umwi ali nu utonte, nani kwene nkaya nao.” (2 Kolinto 11:29) Nanti cakuti ntakwata makasa, lelo nakwata mano ni izwi. Fwandi nkaezya apapezile amaka ukwazwa yauze. Vino ntakwata makasa, nkauvwila uluse yao aasikwanisya ukuomba milimo imwi. Pano namanya vino cikauvwika ndi ukulondesya kuomba icintu cimwi nomba ukufilwa. Nkakomelezyako yonsi akauvwa vivyo. Nupya ukucita vivyo kukalenga inje ni nsansa.

Ukulanda sile icisinka, insita zimwi nkauvwa uyi sana. Nkalonda ukuya wa yantu yonsi. Cila wanda nkaomba milimo ingi, lelo cikansumbila sana insita na maka pakuti sile imale kucila vino ningaomba ndi nali wa yantu yonsi. Cila wanda nkalanda amazwi aakuti: “Klistu wampeela maka akulungatana ni miyele ili yonsi.” (Filipi 4:13) Lyonsi Yeova a kampeela amaka yano nkulondekwa aakuomba milimo, nupya akatwalilila kungazwa. Fwandi nani kwene ntaleezya kuleka ukuombela Yeova.

Nakupya Yeova wampolelela, nakwata ulupwa lwa nsansa, cintu cino ntakweti umu umi wane. Nupya nakwata umuci musuma, Elka, wino waya nu kutemwa ni cikuuku. Nacuze i cakuti ya Nte Yakwe Yeova aingi cuze aali yano yaaya ainane, umu nsi yonsi.

Napya nkauvwa ningo pali Paladaise wino Leza watulaya, muno alalenga ‘vintu vyonsi ukuya ivipya,’ kumwi na makasa yane. (Umbwilo 21:5) Ndi nelenganya pali vino Yesu wacisile lino wali pano nsi, nkasininkizya ukuti ulayo uu ulacitika. Pa nsita sile inono wapozizye umuntu umwi uwali icite nupya walimbike ikutwi lya muntu uno yaputwile, ilipola nu kupola. (Mateo 12:13; Luka 22:50, 51) Amalayo yakwe Yeova ni vizungusyo vino Yesu wacisile, vyangavwa ukusininkizya ukuti likwene sile ndakwata makasa nkaye wa yantu yonsi.

Nomba icintu cicindamisye sana, u kumanya Yeova Leza. Waya ali tata, cuzane, kaazwa wane nupya ali maka yane. Ndakai nkauvwa wakwe vino Umwene Davidi uvwanga, uwalemvile ati: ‘Yeova ali maka yane . . . Wangazwa, nu mwenzo wane watiuzanga.” (Masamu 28:7) Nasambilila icumi nupya nkulonda kutwalilila vikwene umu umi wane onsi. Nasambilila icumi cii ica muli Baibo nanti cakuti ntakwata makasa.