1. I vyani vino antu yakaelenganya ukuti vyaya sile ningo?

UMU nsi muno tukaikala mwaya imisango iipe wakwe cimwi. Antu aingi ndakai yakaelenganya ukuti ukutwalana kwa onsi yatupu nanti anaci yatupu nu kucita uzelele, kwaya sile ningo. Imiyeele ii yakailanda sana muli vino yakalumbilizya umu nsi na pa mafilimu. (Masa. 12:8) Icumi kwene imiyele iipe yativula umu nsi, cingalenga nu kuyuzya sweineco ukuti: ‘Uzye kwene cingacitika ukuti inje umusanguluke umu nsi ii?’ Ee, Yeova angatwavwa, nupya Aina Klistu ya cumi yangaya asanguluke.—Welengini 1 Tesalonika 4:3-5.

2, 3. (a) U mulandu ci uno tulinzile ukutalukila uku melenganyo aipe? (b) I vyani vino tumasambilila umwi sambililo lii?

² Ndi tukulonda ukuti twazanzya Yeova, tulinzile ukutaluka uku vintu vino Yeova wapata. Viivi kwene vino inswi ikalondelela lyambi, a vino naswe kwene tungasendwa ni miyele iipe iyaaya pano nsi. Ndi cakuti twatandika ukwelenganya pa vintu ivingalenga tucite uzelele, tulinzile ukuta zuwa ukwelenganyapo. Ndi cakuti tutacisile vivyo, lunkumbwa  lwakulondesya ukucita vino tukwelenganya lulakulilako, nupya tungiifya. Baibo ikatunena ukuti, ulunkumbwa ndi lwatwalilila ‘lukaleta imfwa.’—Welengini Yakobo 1:14, 15.

³ Ulunkumbwa lungatandika ukukula umu myenzo itu. Fwandi uli mulandu kwene uno tulinzile ukucenjela sana ni vintu vino tukakumbwa. Fwandi ndi twasenka uku melenganyo aipe, cilatwavwa ukutaluka uku uzelele ni viipe ivikafumamo! (Gala. 5:16) Lekini tusambilile pa vintu vitatu ivingatwavwa ukucimvya amelenganyo aipe: ucuza witu na Yeova, vino Baibo ikatusunda, nu ukwazwa kuno yakapepa yanji yakatwavwa.

4. U mulandu ci uno cacindamila ukupalama kuli Yeova?

⁴ Baibo ikanena yaayo aakaalonda “ukupalama kuli Leza” iti: “Fulalini iminwe inu! . . . swefini myenzo inu.” (Yako. 4:8) Ndi cakuti twacindika sana ucuza witu na Yeova, tulalondesya ukucita ivintu vya kumuzanzya, alino tulaelenganya na pa visuma. Ndi cakuti tukwelenganya lyonsi apa visuma nanti ivisanguluke, ala tukulondesya ‘ukuswefya imyenzo itu’. (Masa. 24:3, 4; 51:6; Filipi 4:8) Yeova wamanya ukuti tutamalilika, nakupya wamanya ukuti insita zimwi tungatandika ukwelenganya apa viipe. Lelo pa mulandu wakuti tukalondesya ukuzanzya Yeova, tukaezya apapezile amaka itu ukutaluka uku viipe. (Utan. 6:5, 6) Icumi kwene ukucita vii kukatwavwa ukuti twaya na melenganyo asanguluke.

5, 6. Uzye ipepo lingatwavwa uli ukucimvya amelenganyo aipe?

⁵ Ndi tukupepa kuli Yeova lyonsi, alatwavwa ukutwalilila ukuya na melenganyo asanguluke. Yeova akaomvya umupasi wa muzilo apa kutwavwa ukuya asanguluke. Lino tukupepa kuli aliwe, tufwile ukumunena ukuti tukulonda amelenganyo itu yaaya asanguluke. (Masa. 19:14) Twaicefya lino tukulenga Yeova ukuti aatwavwa ukumanya ndi amelenganyo itu yangatulenga ukwifya. (Masa. 139:23, 24) Twalililini ukulenga Yeova ukuti amwavwa ukutaluka imiyele iipe nu kucita ivisuma nanti sile ivintu vyativitala.—Mate. 6:13.

⁶ Lino tutaatala twasambilila pali Yeova, limwi twacitanga ivintu vino vitamuzanzyanga, nupya limwi tucili tukulwisya ukutaaluka uku viipe. Nomba tutafwile ukutovoka, Yeova angatwavwa ukusenuka nu kutandika ukucita ivyakumuzanzya. Vikwene i vyacitikile Umwene Davidi, lino wacisile ucende na Betisyeba, walapiile nu kupaapata Yeova ukuti amwelele pakuti aye nu “mwenzo [usanguluke]” nu kuti angamwazwa ukuya ni cuvwila kuli aaliwe. (Masa. 51:10, 12) Naswe kwene ndi twaali ni miyele iipe nupya tutaatala twatalukako, Yeova angatwavwa ukuta imiyele iiyo nupya tungalondesya ukumuvwila nu kucita ivisuma. Yeova alatwavwa ukucimvya amelenganyo aipe.—Masa. 119:133.

7. Uzye Baibo ingatucingilila uli uku melenganyo aipe?

⁷ Yeova angaomvya Baibo ukwasuka amapepo iitu. Muli Baibo aali muno tungazana amano aasanguluke. (Yako. 3:17) Ndi tukuwelenga Baibo lyonsi, tulaya na melenganyo aasanguluke. (Masa. 19:7, 11; 119:9, 11) Nakupya muli Baibo mwaya  amalyasi na masunde aangatwavwa ukutaaluka iviipe.

8, 9. (a) I cani icalenzile ukuti umulumendo umwi acite uzelele? (b) I vintu ci vino tungataalukako ukulingana na mazwi aaya umwi buku lya Mapinda cipande 7?

⁸ Pa Mapinda 5:8, paaya amazwi aakuti: “Uwafuntuka ku mwanaci wa misango iiyo, utaezya ukupalama ku mulyango wa ng’anda yakwe.” Umu cipande 7 umwi buku lya Mapinda, tukawelengamo ilyasi lya mulumendo wino wapitanga umupiipi ni ng’anda yakwe cizelele. Umwanaci wi wali apa kona ya ng’anda, ala “azwite ungati acizelele.” Lino waweni umulumendo wiya, wayile amukumbatila, amutonsola, alino alanda amazwi akumulyombeleka. Umonsi wiya atakanyile vino umwanaci walondanga, ni vyacitike wacisile uzelele nu mwanaci wiya. Nanti icakuti umulumendo wiya atelenganyanga ukuti angacita iifyo, wasusile ayembuka. Lyene apa cisila ca kucita iifyo kampingu yamucuzyanga. Ailukila limwi ivyali nu kucitika, nga atacisile iifyo!—Mapi. 7:6-27.

⁹ Nafwe kwene ndi tutilwike uyi ungacitika, tungakolana nu mulumendo wiya. Katulangilile vii, apa ma TV  yakatambisya amafilimu umwaya uzelele maka-maka ndi caaya usiku, fwandi tulinzile ukucenjela lino tukwezya ukulola ivipusane-pusane vino yakatambisya apa TV ndi caaya usiku. Nupya citaaya ningo ukuyula webusaiti imwi apa intaneti ino tutamanyile ningo, nanti sile vyuze ivya pa intaneti muno yakakomelezya uzelele nupya muno yakatambisya ni vikope vya uzelele.

10. U mulandu ci uno caipila ukulanga icintemwa kuli wino mutanga mutwalane? (Lolini icikope ca kutandikilako.)

¹⁰ Nupya Baibo ikatunena vino aonsi yalinzile ukulanga umucinzi uku anaci na vino anaci yalinzile ukulanga umu cinzi uku onsi. (Welengini 1 Timoti 5:2.) Aina Klistu yakalanga sile icitemwiko kuli wino yatwalana nawe. Fwandi yene yasilanga icintemwa kuli wino yatanga yatwalane nawe. Yamwi yangelenganya ukuti ukulangizya icitemwiko kuli wino mutatwalana nawe, wakwe kulanda mazwi acitemwiko, vyaaya sile ningo cikulu sile usikumulemamo. Lelo ndi cakuti antu yaili yakulangizya icintemwa, yangatandika ukwelenganya apa viipe, na cii cingalenga ukuti yacite uzelele. Ivintu vii vyacitikapo, nupya vingacitika.

11. I vyani vino tungasambilila kuli Yosefu?

¹¹ Na muze wino tungasambililako a Yosefu. Muka Potifa walondanga ukuti yacite ucende na Yosefu. Lelo nandi cakuti Yosefu wakanyile, muka Potifa atalesile ukumwezya. Cila wanda wanenanga Yosefu ukuti yalaale nawe. (Utan. 39:7, 8, 10) Kalemba umwi wakwe Baibo walanzile ukuti umuci wakwe Potifa welenganyanga ukuti ndi yaaya yoili sile, Yosefu angalonda ukucita uzelele na aaliwe. Nomba Yosefu atelenganyangapo ukuti angongolwa na muka Potifa nupya Yosefu atezizyepo ukulanga icintemwa kuli muka Potifa. Fwandi atazumilizye amelenganyo aipe ukuya umu mwenzo wakwe. Nupya lino muka Potifa watinsile icakuzwala cakwe Yosefu nu kumupatikizya ukuti yalaale nawe, paapo kwene Yosefu ‘wamufyumbutwike, autukila apanzi, nga umwanaci asyala ni koti mu minwe.’—Utan. 39:12.

12. Twamanya uli ukuti vino tukalola vingatuletelela?

¹² Yesu watunenyile ukuti ivintu vino tukalola vingalenga umwenzo witu ukutandika ukwelenganya apa kucita uzelele. Walanzile ukuti, “wino wensi uwalolekesya umwanaci nu kumukumbwa, wene ala walongozya nawe mu mwenzo.” (Mate. 5:28) Vikwene i vyacitikile Umwene Davidi. Lino wali apipaala, waweni “umwanaci akufulala,” nomba atalesile ukulolako nupya ataatile ukwelenganya apa mwanaci wiya. (2 Sam. 11:2) Nanti cakuti Davidi wakweti umuci, watandike ukukumbwa umwanaci wiya nupya wacisile ucende.

13. U mulandu ci uno tulinzile ‘ukupangana na manso,’ nupya tungacita uli vivyo?

¹³ Pakuti twacimvya amelenganyo aipe, tulinzile ‘ukupangana na manso,’ ndi vino umuntu wa utailo Yobo wacisile. (Yobo 31:1, 7, 9) Pakuti twakolanya Yobo, tutafwile ukulolekesya sana umuntu umwi cakuti itutandika nu kwelenganya apa kucita uzelele. Nupya ndi twalola ivikope vya uzelele apa kompyuta, pa vimbamba, mu mabuku, nanti ukuli konsi, tufwile ukusisyako zuwa amanso.

14. Uzye tufwile ukucita uli pakuti twatwalilila ukuya asanguluke?

¹⁴ Ndi mwelenganya pali vino  twasambilila, limwi mungalola ukuti mukulondekwa ukuombesya pakuti mucimvye imiyele iipe. Ndi mwalola ukuti muli mumwi muno mulinzile ukuombelapo, mufwile kuombelapo zuwa! Nga mukuvwila vino Yeova walanda, mulaataluka uku miyele iipe nupya mulatwalilila ukuya asangululuke.—Welengini Yakobo 1:21-25.

15. Ndi cakuti cikututalila ukuta imiyele iipe, u mulandu ci uno cazipila ukunenako yauze?

¹⁵ Ndi cakuti cikumutalila ukuta imiyele iipe, mukalande na umwi umu cilongano wino waombela Yeova apa myaka ingi nupya aangamwavwa ukuomvya Baibo. Limwi citanga cangupale ukunenako yauze apa ntazi ino mukweti, lelo caziipa sana ukulenga uwazwilizyo. (Mapi. 18:1; Ayeb. 3:12, 13) Aina Klistu aombela sana Yeova yangamwazwa ukumanya muno mukulondeka ukuombela. Ndi mwaombela muno mukulondekwa, mulatwalilila ukuya cuza wakwe Yeova.

16, 17. (a) Uzye ya eluda yangavwa uli yano cikatalila ukuta imiyele iipe? Langililini. (b) U mulandu ci uno yaayo aakatamba ivikope vya uzelele yalinzile ukunenako yauze zuwa?

¹⁶ Ya eluda umu cilongano ali yano yangatwavwa sana. (Welengini Yakobo 5:13-15.) Umulumendo umwi uku Brazil, uwali ni miyele iipe apa myaka ingi, walanzile ukuti: “Namanyile ukuti amelenganyo yane, yatazazyanga Yeova, lelo nuvwanga insonyi ukunenako yauze pali vino nuvwanga.” Icisyuko kwaliko eluda umwi umu cilongano muno akalongana uwamutandalile nu kumukomelezya ukuti i cisuma ukunenako yauze pakuti yamwazwe. Umulumendo wii walanzile ati: “Nazungwike pali vino ya eluda yaali ni cikuuku nupya ntelenganyanga ukuti yangankutika ningo viivi. Yalondesyanga sana ukuvwa vino nayanenanga apa ntazi zino naali nazyo. Yaomvizye Baibo pakundanga vino Yeova wantemwa, nupya yapefile. Vino yacisile vyalenzile ukuti indondesye ukuzumila ukusunda kuno yampeezile.” Lino papisile insita ala walunduluka muli ukapepa, walanzile ati: “Lyene namanyile vino cacindama ukunenako yauze apa ntazi ino uli nayo ukucila ukusuulako sile.”

¹⁷ Ndi cakuti mwaya ni ntazi yakutamba ivikope vya uzelele, mulinzile ukunenako yauze zuwa pakuti yamwazwe. Nga mwalengela ukunenako yauze apa ntazi iiyo, ala uwanda umwi mulacita upulumusi. Ni cilacitika i cakuti antu yatalamutemwa nupya mulazewanya Yeova. Aingi yuzyapo ya eluda pakuti yayavwe nupya yazumila ukusunda kuno ya eluda yaayavwile pano yalondesyanga ukuzanzya Yeova nu kutwalilila ukuya umwi uvi lya Ina Klistu.—Yako. 1:15; Masa. 141:5; Ayeb. 12:5, 6.

18. Uzye mukulondesya ukucita vyani?

¹⁸ Yeova akazanga cuze ukulola vino aomvi yakwe yakatwalilila ukuya asanguluke ni miyele isuma, nanti icakuti insi ii yakwe Satana ikwipilako sile! Acino lekini swensi tutwalilile ukuya ya cuza yakwe Yeova nu kulalondela ukusunda ukwaya muli Baibo nu mu cilongano. Ndi mwatwalilila ukuya asanguluke mulaya na kampingu musuma. (Masa. 119:5, 6) I cumicumi lino Satana alafumiziwapo tulaya ni syuko lyakwikala amanda pe umu nsi umutalaya iviipe.