ILO iien eo ej wal̦o̦k Pata eo an Lal̦ Kein Karuo, juon opija an ri-Nazi ro ear lam̦õj ñan juon kumi in Ri-Kõnnaan ro an Jeova, im ba: “Ñe ewõr iaami em̦akoko in tarin̦ae n̦ae France ak England, innem aolepemiañ ej aikuj in mej!” Meñe ewõr rũttarin̦ae ro me ear wõr kein tarin̦ae ko ippãer rar jutak im kõttar iturier, ak ejjel̦o̦k juon iaan rein jeid im jatid rar rupe kien ko an Jeova. El̦ap an rein jeid im jatid kar kwal̦o̦k aer peran! Bwebwenato in ej juon waanjoñak em̦m̦an im ej kaalikkar wãween an Ri-Kõnnaan ro an Jeova watõk tarin̦ae, eñin bwe: Jeban bõk kun̦aad ilo tarin̦ae ko me rej wal̦o̦k ipel̦aakin lal̦ in. Meñe ro jet remaroñ ba bwe renaaj m̦an kõj, ak jejjab kõn̦aan bõk kun̦aad ilo aitwerõk ko an lal̦ in.

1. AOLEP ARMEJ RO AN ANIJ RAR UWAAN JUON WÕT AELÕÑ

Ilo iien ko etto, Jeova ear kããlõt juon wõt aelõñ bwe ren armej ro an, aelõñin Israel. Ear kũr ri-Israel ro, ‘aõ m̦weiuk eaorõk jãn aelõñ ko otemjej.’ (Ex. 19:5) Anij ear bareinwõt kããlõt juon ãne ak jikin aer jokwe im lel̦o̦k ñan er. Innem ke Anij ear jiroñ er bwe ren etal im tarin̦aeik aelõñ ko jet, rar jab tarin̦aeik ak m̦an rũttõmak ro m̦õttaer. a

Rainin, ri-karejar ro rem̦ool an Anij rej itok jãn “aolep aelõñ, bwij, im kajin otemjej kab armej  otemjej.” (Rev. 7:9) Innem el̦aññe armej ro an Anij ren kar bõk kun̦aaer ilo tarin̦ae, remaroñ kar tarin̦aeik—ekoba m̦an ñan mej—rũttõmak ro m̦õttaer.

2. JEOVA EAR JIROÑ RI-ISRAEL RO ÑAN TARIN̦AE

Ilo iien ko etto, Jeova ear pepe kõn ñããt im unin an ri-Israel ro aikuj tarin̦ae. Ñan waanjoñak, Anij ear jiroñ ri-Israel ro bwe ren tarin̦aeik ri-Kenan ro ñan kwal̦o̦k An kajeik er. Elõñ armej rar jel̦ã kõn an ri-Kenan ro kabuñ ñan tim̦on̦ ro, mourin l̦õñ kab kõm̦m̦ani men ko relukkuun nana im ettoon, im katok kõn ajri ro nejier. Jeova ear jiroñ ri-Israel ro ñan ko̦kkure armej ro rar kõm̦m̦ani men kein renana bwe ren jako jãn Ãneen Kallim̦ur eo bwe ri-Israel ro ren jab po ippãer. (Liv. 18:24, 25) Ãlikin an kar ri-Israel ro jukjuk im amn̦ak ilo Ãneen Kallim̦ur eo, ewõr iien Anij ear kõmãlim an ri-Israel ro tarin̦ae bwe ren kõjparok aelõñ eo jãn ri-kõjdat ro aer. (2 Sa. 5:17-25) Ijoke, ejjel̦o̦k juon iien Jeova ear kõtl̦o̦k an ri-Israel ro make pepe el̦aññe renaaj tarin̦ae. Ke rar kõm̦m̦ane men in, ekkã an wal̦o̦k jorrããn.​—Bõn. 14:41-45; 2 Kro. 35:20-24.

Rainin, Jeova ejjab jiroñ ak kõmãlim armej ro ñan tarin̦ae. Aelõñ ko rej tarin̦ae ñan kajejjet kõn̦aan ko aer ijello̦kun kõn̦aan ko an Anij. Remaroñ tarin̦ae kõn bwidej, ñan koorl̦o̦k jããn, ak kõn wõt aitwerõk ko an kien im l̦õmn̦ak ko an armej. Ak ta kõn ro rej ba bwe rej tarin̦ae ilo etan Anij bwe ren maroñ kõjparok kabuñ eo aer ak ñan m̦an ri-kõjdat ro an Anij? Jeova enaaj kõjparok ri-karejar ro an rem̦ool im ko̦kkure ri-kõjdat ro an ilo juon tarin̦ae ilju im jekl̦aj—tarin̦ae in Armagedon. (Rev. 16:14, 16) Ilo tarin̦ae in, kumi in rũttarin̦ae ro an Anij enaaj ejaakin aolepen jarin tarin̦ae eo wõt an ilañ, im jab ri-karejar ro an ijin ioon lal̦.​—Rev. 19:11-15.

3. RI-ISRAEL RO RAR JAB M̦AN RO RAR KWAL̦O̦K AER TÕMAK ILO JEOVA

Ilo iien ko etto, ekkã an kar rũttarin̦ae ro an Israel kwal̦o̦k tũriam̦o ñan ro rar kwal̦o̦k aer tõmak ilo Anij im ko̦kkure ro Jeova ear pepe in kajeiki er bwe ren mej. Lale waanjoñak kein ruo.  Meñe Jeova ear jiroñ ri-Israel ro ñan ko̦kkure Jeriko, ak ri-Israel ro rar jab ko̦kkure Rehab im baam̦le eo an kõn wõt tõmak eo an. (Jos. 2:9-16; 6:16, 17) Tokãlik, kar jab m̦an armej ro ilo bukwõn in Gibeon ãlikin aer kar kwal̦o̦k aer lukkuun kautiej Anij.​—Jos. 9:3-9, 17-19.

Rainin, aelõñ ko rej tarin̦aeik doon rejjab kõjparok jãn aer m̦an ro rej kwal̦o̦k aer tõmak ilo Anij. Im ewõr iien, armej ro ejjel̦o̦k rueer rej mej itok wõt jãn an aelõñ ko tarin̦aeik doon.

4. RI-ISRAEL RO RAR AIKUJ L̦OORE KIEN KO AN ANIJ KÕN TARIN̦AE

Ilo iien ko etto, Jeova ear kõm̦m̦an bwe en juon menin aikuj ñan an ri-Israel ro tarin̦ae ekkar ñan naanin tõl ko an. Ñan waanjoñak, ewõr iien Anij ear kajjitõk ippãer bwe ren kwal̦o̦k ñan bukwõn eo ej kõjdate er ta eo remaroñ kõm̦m̦ane el̦aññe rekõn̦aan kõm̦m̦an “aenõm̦m̦an.” (Dut. 20:10) Jeova ear kõtmãne bwe rũttarin̦ae ro an Israel ren erreo ilo l̦õmn̦ak im kõm̦m̦an ko aer im bwe en erreo jikin kããm eo aer. (Dut. 23:9-14) Meñe rũttarin̦ae ro jãn aelõñ ko jet ipel̦aakier ekkã aer ko̦kkure kõrã ro ilo jikin ko rar anjo̦ ioer, ak Jeova ear kõmo̦ an ri-Israel ro kõm̦m̦ane men in. Ilo m̦ool rar jab maroñ m̦areiki juon kõrã me ej ri-jipo̦kwe m̦ae iien emootl̦o̦k juon allõñ jãn iien eo rar anjo̦ ioon juon bukwõn.​—Dut. 21:10-13.

Rainin, elõñ aelõñ ko rar errã ñan tarin̦ae ekkar ñan jet kakien ko. Meñe kakien kein rej ñan kõjparok armej ro dooer, ak ekabũrom̦õjm̦õj bwe ekkã aer ko̦kkure kakien kein.

5. ANIJ EAR TARIN̦AE ÑAN AELÕÑ EO AN

Ilo iien ko etto, Jeova ear tarin̦ae ñan ri-Israel ro im ekkã an kar kõm̦m̦an menin kabwilõñlõñ ko im jipañ er bwe ren anjo̦. Ñan waanjoñak, ewi wãween an kar Jeova jipañ ri-Israel ro ñan anjo̦ ioon Jeriko? Ikijjeen naanin tõl ko jãn Jeova, ri-Israel ro rar “lam̦õj kõn ainikien ekanooj l̦ap, im wõrwõr eo ear wõtlo̦k.” Men in ear kõm̦m̦an bwe en pidodol̦o̦k aer anjo̦ ioon jikin in. (Jos. 6:20) Im ewi wãween aer kar anjo̦ ioon tarin̦ae eo ippãn ri-Amor ro? “Jeova ear jolal̦l̦o̦k m̦õttan aij ko rel̦l̦ap jãn lañ ioer [im] . . . Ro rar mej kõn m̦õttan aij ko rellõñ jãn armej ro me ro nejin Israel rar m̦an er kõn jãje.”—Jos. 10:6-11.

KŨRJIN RO REM̦OOL REJ RI-KÕM̦M̦AN AENÕM̦M̦AN

Ãinwõt ad kar katak, wãween eo jej iioone rainin el̦ap an oktak jãn wãween eo ri-Israel ro ilo iien ko etto rar iioone. Bõtab, boin kein jaar etali rejjab un ko wõt unin ad jab bõk kun̦aad ilo tarin̦ae. Elõñ bar un ko jet. Ñan waanjoñak, Anij ear kanaan im ba bwe ilo raan ko ãliktata, ro rej katak jãne enaaj “jako aer katak tarin̦ae.” Innem alikkar bwe reban bõk kun̦aaer ilo tarin̦ae. (Ais. 2:2-4) Bareinwõt, Christ ear ba bwe ri-kal̦oor ro an rejjab “m̦õttan lal̦ in,” mel̦el̦ein bwe reban bõk kun̦aaer ilo aitwerõk ko an lal̦.​—Jon 15:19.

Elõñl̦o̦k men ko Christ ear bar lukkuun rõjañ ri-kal̦oor ro an ñan kõm̦m̦ani. Ear jiroñ er ñan kõjekdo̦o̦n l̦õmn̦ak ko rej tõll̦o̦k ñan an juon dãpij an illu, kõjdat, im tarin̦ae. (Matu 5:21, 22) Ejjab men in wõt, ak ear bareinwõt jiroñ ri-kal̦oor ro an ñan “kõm̦m̦an aenõm̦m̦an” im yokwe ri-kõjdat ro aer.​—Matu 5:9, 44.

Ak ta kõn kõj kajjojo? Ejjel̦o̦k pere bwe ejjel̦o̦k ad kõn̦aan ñan bõk kun̦aad ilo jabdewõt tarin̦ae, bõtab emaroñ ke wõr jidik illu ak kõjdat ilo bũruod me emaroñ kõm̦m̦an apañ im jepel ilo eklejia eo? Jen lukkuun kate kõj ñan wõnm̦aanl̦o̦k wõt im jol̦o̦k jabdewõt kain eñjake im l̦õmn̦ak rot kein jãn ippãd.​—Jem. 4:1, 11.

Ijello̦kun ad kobal̦o̦k im bõk kun̦aad ilo aitwerõk ko an lal̦ in, jej kate kõj ñan kwal̦o̦k aenõm̦m̦an im yokwe ibwiljid. (Jon 13:34, 35) Kõn men in, jen jek ilo bũruod ñan jab bõk kun̦aad ilo aitwerõk im tarin̦ae ko an lal̦ in, ilo ad reim̦aanl̦o̦k ñan raan eo Jeova enaaj jol̦o̦k tarin̦ae ko otemjej ñan indeeo.​—Sam 46:9.