1. Ãlikin an kar Adam im Iv jerawiwi, ta eo Jeova ear kwal̦o̦k kake kõn rũkõjdat eo ad?

ADAM ear jel̦ã bwe jedpãnit ko rejjab maroñ kõnnaan. Kõn men in, emaroñ kar l̦õmn̦ak bwe jetõb ak enjel̦ men eo ear kõnnaan ñan Iv ikijjeen juon jedpãnit. (Jen. 3:1-6) Ijoke, Adam im Iv rar jab jel̦ã wõn kar jetõb ak enjel̦ in. Meñe ãindein, ak Adam ear kããlõt ñan kobal̦o̦k ippãn enjel̦ in me ear jaje kajjien im jum̦aik Jemãn ilañ, eo im el̦ap an yokwe e. (1 Ti. 2:14) Innem ilo iien eo wõt, Jeova ear jino kwal̦o̦k kõn rũkõjdat in enana im kallim̦ur bwe m̦õttan jidik enaaj jol̦o̦ke rũkõjdat in. Bõtab Jeova ear bar kakkõl im ba bwe ilo tõre in, enjel̦ in me ear kõnono ñan Iv ikijjeen jedpãnit eo enaaj jum̦aik aolep ro rej yokwe Anij.​—Jen. 3:15.

2, 3. Etke Jeova emaroñ kar jab lukkuun kwal̦o̦k kõn Setan m̦okta jãn an kar Messaia eo itok?

² Jeova ejjañin kwal̦o̦k ñan kõj kõn etan enjel̦ in me ear jum̦aik e. * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Im ear jab kwal̦o̦k kõn wõn rijum̦ae in m̦ae 2,500 iiõ ko ãlikin wõt an kar enjel̦ in jum̦ae ilo kar jikin kallibin Iden. (Job 1:6) Ilo m̦ool, ewõr jilu wõt bok ko ilo Jeje ko ilo kajin Hibru ãinwõt 1 Kronikel, Job, im Zekaraia me rej kwal̦o̦k  kõn Setan, eo im ej mel̦el̦ein “Rijum̦ae.” Kõn men in, etke kar jab lukkuun kwal̦o̦k kõn rũkõjdat in m̦okta jãn an kar Messaia eo itok?

³ Jeova ear jab kobaik elõñ mel̦el̦e ko kõn Setan im men ko ej kõm̦m̦ani ilo Jeje ko ilo kajin Hibru. Ijoke, unleplepin kar je Jeje ko ilo kajin Hibru ej ñan jipañ armej ro ñan kile im l̦oore Messaia eo. (Luk 24:44, UBS; Ga. 3:24) Innem ilo iien eo ke Messaia eo ear itok, Jeova ear kõjerbale im bareinwõt rũkal̦oor ro an ñan kwal̦o̦k mel̦el̦e ko me jejel̦ã kaki kiiõ kõn Setan im enjel̦ ro rar kobal̦o̦k ippãn. * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Elukkuun jim̦we im ekkar men in kõnke Jeova enaaj kõjerbale Jesus im rũkkapit ro ñan ko̦kkure Setan im aolep ro rej l̦oore.​—Rom 16:20; Rev. 17:14; 20:10.

4. Etke jejjab aikuj mijak tepil̦ eo?

⁴ Rijjilõk Piter ear kwal̦o̦k bwe Setan ej ãinwõt juon “l̦aiõn eo erorror,” im Jon ear bar n̦aetan “jedpãnit” im “tũrãikõn.” (1 Pi. 5:8, UBS; Rev. 12:9) Bõtab, jejjab aikuj mijak tepil̦ eo kõnke ewõr joñan maroñ eo an. (Riit Jemes 4:7.) Bareinwõt, Jeova im Jesus im enjel̦ ro retiljek rej kõjparok im lale kõj. Im kõn jipañ eo aer, jemaroñ jum̦ae rũkõjdat in ad. Meñe ãindein, ak em̦m̦an bwe jen jel̦ã uwaakin kajjitõk kein jilu raorõk: Ewi joñan maroñ ko an Setan ioon armej ro? Ewi wãween an kajjioñ kapoik aolep armej? Im ewõr ke men ko me ejjel̦o̦k an maroñ ñan kõm̦m̦ani? Eokwe, jen etale uwaakin kajjitõk kein im lale ta ko jemaroñ katak jãni.

5, 6. Etke kien ko ilo lal̦ in rejjab maroñ kõm̦m̦an bwe lal̦ in en oktak im lukkuun em̦m̦an?

⁵ M̦okta jãn an kar itok Ibwijleplep eo, Setan ear kapoik jet iaan enjel̦ ro bwe ren l̦õñ ippãn kõrã ro ijin ioon lal̦. Innem kiiõ Setan ej tõl aolep enjel̦ rein me rej jum̦ae. Baibõl̦ ej kwal̦o̦k im kõkkar kõn men in ilo an ba bwe tũrãikõn eo ear wõtlo̦k jãn lañ im bõke ippãn juon m̦õttan jilu in iju ko jãn lañ. (Jen. 6:1-4; Jud 6; Rev. 12:3, 4, UBS) Ke enjel̦ ro rar el̦l̦o̦k jãn baam̦le eo an Anij, rar kõjekdo̦o̦n Anij im pãd ium̦win tõl eo an Setan. Bõtab jejjab aikuj l̦õmn̦ak bwe enjel̦ rein me rej jum̦ae Anij ejjel̦o̦k aer laajrak. Ãinwõt an wõr laajrak ilo Aelõñ eo an Anij, em̦õj an Setan kajutak juon an make kien ilo jikin eo e im enjel̦ ro an rej pãd ie im jejjab maroñ loe. Im em̦õj an make kairooje, kõllaajrake enjel̦ ro renana, lel̦o̦k maroñ ñan er, im kõm̦m̦an bwe ren tõl lal̦ in.​—Ep. 6:12.

⁶ Setan ej kõjerbale doulul eo an ñan tõl aolep kien ko an lal̦. Jemaroñ tõmak men in kõnke ilo iien eo ke ej kwal̦o̦k ñan Jesus “aolepen aelõñ ko ioon lal̦” ear ba: “Inaaj lewaj kajoor kein otemjej im m̦weiie kein otemjej. Em̦õj litok men kein otemjej ñan eõ, im imaroñ bar lil̦o̦k ñan jabdewõt eo ikõn̦aan lil̦o̦k ñane.” (Luk 4:5, 6, UBS) Ijoke, elõñ kien ko em̦m̦an aer kõm̦m̦an ñan armej ro im ewõr jet rũtõl ro rekõn̦aan jipañ armej. Bõtab, ejjel̦o̦k juon rũtõl ilo lal̦ in emaroñ ukote lal̦ in bwe en lukkuun em̦m̦an.​—Sam 146:3, 4, UBS; Rev. 12:12.

7. Ewi wãween an Setan kõjerbal kabuñ ko rewaan im peejnej ko ilo lal̦ in? (Lale pija eo ilo jinoin katak in.)

⁷ Setan im enjel̦ ro renana rej bar kõjerbal kabuñ ko rewaan im peejnej ko ilo lal̦ in ñan tõlpilouk “aolepen lal̦,” ak aolep armej ro ilo lal̦ in. (Rev. 12:9) Setan ej kõjerbal kabuñ kein rewaan ñan kajeeded mel̦el̦e ko reriab kõn Jeova, im ej kajjioñ bar jol̦o̦k etan Anij bwe armej ro ren jab jel̦ã kake. (Jer. 23:26, 27, UBS) Tokjãn men in, jet iaan armej ro me em̦ool bũrueer rej l̦õmn̦ak bwe rej kabuñ ñan Anij ak ilo m̦ool rej kabuñ ñan enjel̦  ro renana. (1 Ko. 10:20; 2 Ko. 11:13-15, UBS) Setan ej bar kõjerbal peejnej ko ilo lal̦ in ñan kajeeded mel̦el̦e ko reriab ãinwõt mel̦el̦e eo bwe jããn im m̦weiuk rej kõm̦m̦an bwe armej ren lukkuun m̦õn̦õn̦õ. (JK. 18:11, UBS) Kõn men in ro rej tõmak mel̦el̦e in eriab rej jol̦o̦k el̦ap iien ilo mour ko aer ñan karejar ñan ‘m̦weiuk ko’ ijello̦kun aer karejar ñan Anij. (Matu 6:24) Im jidik kõn jidik, joñan an l̦ap aer yokwe m̦weiuk ko an lal̦, men in ekõm̦m̦an bwe en jako aer yokwe Anij.​—Matu 13:22, UBS; 1 Jon 2:15, 16.

8, 9. (1) Ta men ko ruo jej katak jãn Adam, Iv, im enjel̦ ro rar jum̦ae Anij? (2) Etke eaorõk ñan ad jel̦ã bwe Setan ej irooj in lal̦ in?

⁸ Ewõr ruo men ko raorõk jemaroñ katak jãn joñak eo an Adam, Iv, im enjel̦ ro rar jum̦ae. Kein kajuon, jej katak bwe ewõr ruo jait im jej aikuj kããlõt juon iaaer. Jemaroñ kããlõt ñan pãd ilo jait eo an Jeova ak ilo jait eo an Setan. (Matu 7:13) Kein karuo, jej katak bwe ewõr jet wõt jeraam̦m̦an ko me ro im rej kobal̦o̦k ippãn Setan rej bũki. Ekar wõr ippãn Adam im Iv maroñ eo ñan make kããlõt ta eo em̦m̦an im ta eo enana. Im ewõr jidik maroñ ippãn enjel̦ ro renana ñan tõl kien ko an lal̦. (Jen. 3:22, UBS) Bõtab el̦aññe jenaaj kããlõt ñan rejetake Setan, aolep iien jenaaj iiooni men ko renana im jeban loi jeraam̦m̦an ko rem̦m̦an.​—Job 21:7-17, UBS; Ga. 6:7, 8.

⁹ Etke eaorõk ñan ad jel̦ã bwe Setan ej irooj in lal̦ in? Unin kõnke men in ej jipañ kõj ñan bõk l̦õmn̦ak eo ejim̦we kõn kien ko an lal̦ in, im ej kõm̦akũt kõj ñan kwal̦o̦k kõn ennaan eo em̦m̦an. Jejel̦ã bwe Jeova ekõn̦aan bwe jen kautiej ro ilo kien. (1 Pi. 2:17) Ej kõtmãne bwe jen pokake kien ko rej kõm̦m̦ani el̦aññe rejjab n̦ae kien ko an ilo Baibõl̦. (Rom 13:1-4) Bõtab jebar jel̦ã bwe jejjab aikuj bõk kun̦aad im rejetak jabdewõt bade ko ilo kien ak rũtõl ro ilo lal̦ in. (Jon 17:15, 16; 18:36) Innem kõnke jejel̦ã bwe Setan ej kajjioñ jol̦o̦k etan Anij im ko̦kkure ãt eo Etan, jej kate kõj joñan wõt ad maroñ ñan katakin armej ro m̦ool eo kõn Anij eo ad. El̦ap ad m̦õn̦õn̦õ kõnke jej bõk ãt eo etan im bareinwõt kõjerbale. Kõn men in, yokwe eo ad ñan Anij el̦apl̦o̦k an aorõk jãn ad yokwe jããn im m̦weiuk ko ilo lal̦ in.​—Ais. 43:10; 1 Ti. 6:6-10.

10-12. (1) Ewi wãween an kar Setan kõjerbal mo̦o̦r ko ñan kapoik jet iaan enjel̦ ro? (2) Ta eo jej katak jãn men eo enjel̦ ro rar kõm̦m̦ane?

¹⁰ Elõñ kõl ko Setan ej kõjerbali ñan kajjioñ kapoik ro jet im kõm̦m̦an bwe ren l̦oori l̦õmn̦ak ko an. Innem ewõr jet iien ej kõjerbal mo̦o̦r ko ñan aujiidi er. Bareinwõt, jet iien ej kaamijak er bwe ren kõm̦m̦ani men ko ekõn̦aan.

 ¹¹ Setan ear kõjerbal mo̦o̦r ko ñan kapoik elõñ iaan enjel̦ ro. Bõlen eto an kar lale wãween an enjel̦ rein m̦akũtkũt bwe en maroñ jel̦ã ta eo emaroñ kõm̦m̦ane ñan kapoik er. Im jet iaan enjel̦ ro rar l̦orak ilo aujiid ko an im l̦õñ ippãn kõrã ro ijin ioon lal̦. Ajri ro nejier rar ineea im lukkuun lãj im nana aer kõm̦m̦an ñan armej ro. (Jen. 6:1-4) Bareinwõt ke Setan ear kõjerbal aujiid eo kõn l̦õñ ñan kapoik enjel̦ ro, bõlen emaroñ kar kallim̦uri er bwe enaaj lel̦o̦k el̦ap maroñ ñan er bwe ren tõl aolep armej. Ilo wãween in, Setan emaroñ kar kajjioñ kõm̦m̦an bwe en jab jejjet kanaan eo an Jeova kõn ‘ineen kõrã eo.’ (Jen. 3:15) Ijoke, Jeova ear jab kõtl̦o̦k bwe Setan en lo tõprak. Ear kõm̦m̦ane men in ilo an kar bõktok Ibwijleplep eo im ko̦kkuri aolep karõk im pepe ko an Setan im enjel̦ ro an renana.

¹² Ta eo jej katak jãn men in? Eokwe, jej katak bwe utiej bõro im l̦õñ rej jet iaan mo̦o̦r ko Setan ej lo tõprak jãni. Elõñ iiõ in an kar enjel̦ ro me rar kobal̦o̦k ippãn Setan pãd ippãn Anij ilañ. Meñe ãindein, ak elõñ iaaer rar kõtl̦o̦k bwe kõn̦aan ko renana ren pãd ilo bũrueer im kõn̦aan kein rar oktak im lukkuun kajoor. Innem eaorõk bwe jen keememej bwe jekdo̦o̦n ñe eto ad karejar ñan Jeova, ak kõn̦aan ko renana remaroñ jino ejaak ilo bũruod. (1 Ko. 10:12) Eñin unin aolep iien jej aikuj etale ta ko rej pãd ilo bũruod im julo̦k jabdewõt l̦õmn̦ak ko renana im utiej bõro.​—Ga. 5:26, UBS; riit Kolosse 3:5, UBS.

13. Ta mo̦o̦r ak aujiid eo juon Setan ej bar kõjerbale, im ewi wãween ad maroñ kõjparok kõj jãne?

¹³ Bar juon kain mo̦o̦r Setan ej kõjerbale ej ilo an kõm̦m̦an bwe armej ro ren itoklimo kõn men ko ewõr kajjetõbtõb ie. Ilo raan kein, Setan ej kajjioñ kõm̦m̦an bwe armej ro ren itoklimo kõn enjel̦ ro renana ikijjeen an kõjerbal kabuñ ko reriab im bareinwõt menin kam̦õn̦õn̦õ ko. Pija in alwõj ko, mijjin ko, im menin kam̦õn̦õn̦õ ko jet remaroñ kõm̦m̦an bwe armej ren itoklimo kõn men ko ewõr anijnij ie. Bõtab, ewi wãween ad maroñ kõjparok kõj jãn mo̦o̦r ak aujiid in an Setan? Eokwe jejjab kõtmãne bwe doulul in an Jeova enaaj letok juon laajrak in aolep menin kam̦õn̦õn̦õ ko rem̦m̦an im renana. Ijoke, jej aikuj kammineneik bõklõkõt eo ad bwe jen maroñ kõm̦m̦ani pepe ko rem̦m̦an im rej pedped ioon naanin kakapilõklõk ko an Jeova. (Hi. 5:14) Bareinwõt el̦aññe ‘em̦ool ad yokwe Anij’ enaaj jim̦we pepe ko jej kõm̦m̦ani. (Rom 12:9, UBS) Juon armej etao ejjab l̦oore ak kõm̦m̦ani men ko ej ba bwe ro jet ren kõm̦m̦ani. Kõn men in, el̦aññe jej kããlõt menin kam̦õn̦õn̦õ ko, jej aikuj kajjitõk ippãd make: ‘Ij ke bar l̦oor naanin kakapilõklõk ko ij katakin ro jet bwe ren l̦oori? Enaaj ewi wãween an rũkkatak ro aõ  ak ro ij kwal̦o̦k naan ippãer l̦õmn̦ak ñe rej loe menin kam̦õn̦õn̦õ ko ij kããlõti?’ El̦aññe jej l̦oori naanin kakapilõklõk ko me jej katakin ro jet bwe ren bar l̦oori, enaaj pidodo ad kõjparok kõj jãn mo̦o̦r ak aujiid ko an Setan.​—1 Jon 3:18, UBS.

14. Ewi wãween an Setan kajjioñ kaamijak kõj, im ewi wãween ad maroñ jutak wõt pen?

¹⁴ Setan ej bar kajjioñ kaamijak kõj bwe en jako ad tiljek ñan Jeova. Ñan waanjoñak, emaroñ kõm̦akũt kien ko ñan kabõjrak ad jerbalin kwal̦o̦k naan. Emaroñ bar kõm̦akũt ro jej jerbal ak jikuul̦ ippãer ñan kajjirere kake kõj kõn ad l̦oori kien ko ilo Baibõl̦. (1 Pi. 4:4, UBS) Bareinwõt, emaroñ bar kõm̦akũt baam̦le ko ad me rejjab pãd ilo m̦ool eo ñan kabõjrak kõj jãn ad etal ñan kweilo̦k ko. (Matu 10:36, UBS) Innem ta eo jemaroñ kõm̦m̦ane ñan jutak pen ñe Setan ej kajjioñ kaamijak kõj? Eokwe ilo m̦ool, jejjab aikuj bwilõñ kõn ad iioone men kein kõnke jejel̦ã bwe Setan ej tarin̦aeik kõj. (Rev. 2:10; 12:17) Jej aikuj l̦õmn̦ak kõn aitwerõk eo Setan ear bõkm̦aantak ke ear ba bwe jej karejar wõt ñan Jeova ilo iien ko jejjab iioon apañ, im jenaaj kõjekdo̦o̦ne Jeova ñe jej iiooni wãween ko reppen. (Job 1:9-11; 2:4, 5) Kõn men in jej aikuj kajjitõk bwe Jeova en kõkajoor kõj im keememej bwe eban ilo̦k jãn kõj.​—Hi. 13:5.

15. Setan emaroñ ke iuuni kõj ñan kõm̦m̦ani men ko jejjab kõn̦aan kõm̦m̦ani? Jouj im kõmel̦el̦e.

¹⁵ Setan ejjab maroñ iuuni armej ro ñan kõm̦m̦ani men ko rejjab kõn̦aan kõm̦m̦ani. (Jem. 1:14, UBS) Elõñ armej ro ilo lal̦ in rejjab kile bwe rej rejetake Setan. Bõtab el̦aññe juon ej katak m̦ool eo, enaaj aikuj kããlõt el̦aññe ekõn̦aan rejetake Jeova ak Setan. (Jrb. 3:17; 17:30, UBS) Innem ñe jej lukkuun kate kõj ñan pokake Anij, ejjel̦o̦k men Setan emaroñ kõm̦m̦ane ñan kabõjrak ad tiljek ñan Jeova.​—Job 2:3; 27:5, UBS.

16, 17. (1) Ta men ko jet Setan im enjel̦ ro an renana rejjab maroñ kõm̦m̦ani? (2) Etke jejjab aikuj mijak in kal̦ap ainikied ñe jej jar ñan Jeova?

¹⁶ Ebar wõr men ko jet Setan im enjel̦ ro an renana rejjab maroñ kõm̦m̦ani. Ñan waanjoñak, Baibõl̦ ejjab ba bwe remaroñ lo ta ko rej pãd ilo bũruod im l̦õmn̦ak ko ad. Jeova im Jesus wõt remaroñ kõm̦m̦ane men in. (1 Sa. 16:7; Mark 2:8, UBS) Kõn men in, jej aikuj ke mijak im l̦õmn̦ak bwe ñe jej kõnono ak jar kõn juon men ilo juon ainikien el̦l̦aaj, Tepil̦ eo im enjel̦ ro an renana renaaj roñ ta ko jej ba im kõjerbale men in ñan aujiidi kõj? Jaab! Etke jejjab aikuj mijak? Eokwe l̦õmn̦ak m̦õk kõn men in: Jejjab mijak in kõm̦m̦ani men ko rem̦m̦an ilo ad karejar ñan Jeova meñe Tepil̦ eo emaroñ loe kõj. Ãindeinl̦o̦k wõt, jejjab aikuj mijak in kal̦ap ainikied ñe jej jar meñe Tepil̦ eo emaroñ roñ ta ko jej ba. Bareinwõt, Baibõl̦ ej kwal̦o̦k bwe elõñ alen an rũkarejar ro an Anij kõl̦l̦aaj ainikieer ñe rej jar im jejjab loe an ba bwe rar mijak ñe Tepil̦ eo enaaj roñ aer jar. (1 Kñ. 8:22, 23; Jon 11:41, 42; Jrb. 4:23, 24) Innem el̦aññe jej lukkuun kate kõj im kõm̦m̦ani men ko Anij ekõn̦aan bwe jen kõm̦m̦ani, jemaroñ lõke bwe Jeova eban kõtl̦o̦k bwe Tepil̦ eo en wõnm̦aanl̦o̦k im kõm̦m̦an jabdewõt men ñan ko̦kkure kõj.​—Riit Sam 34:7.

¹⁷ Alikkar bwe jej aikuj in jel̦ã kõn rũkõjdat eo ad, bõtab jejjab aikuj in mijake. Meñe jejjab weeppãn, ak jemaroñ anjo̦ ioon Setan kõnke Jeova ej jipañ kõj. (1 Jon 2:14) Innem el̦aññe jenaaj jum̦aik e, innem enaaj ko jãn kõj. (Jem. 4:7; 1 Pi. 5:9, UBS) Bõtab ilo raan kein, el̦apl̦o̦k an Setan kajjioñ aujiidi jo̦dikdik ro. Kõn men in, ewi wãween an jo̦dikdik ro maroñ kõjparok er jãn aujiid ko an Setan? Eokwe jenaaj etale men in ilo katak eo tok juon.