1, 2. (1) Ta jinõkjeej eo rũkarejar ro an Anij rej reim̦aanl̦o̦k ñan aer bõke? (2) Ta eo enaaj jipañ kõj ñan reim̦aanl̦o̦k wõt ñan jinõkjeej eo ad? (Lale pija eo itulõñ.)

RŨKKAPIT ro ewõr juon aer kõjatdikdik ekanooj in aorõk. Rein rej reim̦aanl̦o̦k ñan iien eo renaaj mour ilañ. Rijjilõk Paul ear n̦aetan jinõkjeej in aer, ‘kũr eo an Anij ñan mour ilañ.’ (Pil. 3:14, UBS) Ilo lañ, rein renaaj irooj ippãn Jesus Christ ilo Aelõñ eo an Anij im jerbal ippãn ilo aer jipañ armej ro ijin ioon lal̦ ñan bõk juon mour eweeppãn. (Rev. 20:6, UBS) Ej juon kõjatdikdik el̦ap an em̦m̦an! Bõtab jiip ro jet eoktak jinõkjeej eo aer. Rein rej reim̦aanl̦o̦k ñan kõjatdikdik eo aer ñan mour indeeo ijin ioon lal̦, im men in ej lukkuun kam̦õn̦õn̦õik er!​—2 Pi. 3:13.

² Paul ear kõn̦aan jipañ rũkkapit ro jet m̦õttan bwe ren dãpij wõt aer tiljek im bõk jinõkjeej eo aer. Ear rõjañ er im ba: “Kom̦win kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn men ko ilañ.” (Kol. 3:2) Ear menin aikuj bwe rein ren l̦õmn̦ak wõt kõn kõjatdikdik eo aer ñan mour ilañ. (Kol. 1:4, 5) Meñe kõjatdikdik eo ad ej ñan mour ilañ ak ijin ioon lal̦, eaorõk bwe jen kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn jeraam̦m̦an kein Jeova ej kallim̦ur kaki. Etke? Kõnke wãween in enaaj jipañ kõj aolep rũkarejar ro an Anij ñan  reim̦aanl̦o̦k wõt ñan jinõkjeej eo ad.​—1 Ko. 9:24, UBS.

3. Ta eo Paul ear kakkõl Kũrjin ro kake?

³ Paul ear bareinwõt kakkõl Kũrjin ro kõn men ko rekauwõtata im remaroñ bõbraik er jãn aer bõk jinõkjeej eo aer. Ñan waanjoñak, ear jeje ñan Kũrjin ro ilo Kolosse im kakkõl er kõn riabin Kũrjin ro me rar kajjioñ kabuñbũruon Anij ilo aer l̦oore Kien Moses im jab likũt aer tõmak ilo Christ. (Kol. 2:16-18) Paul ear bar kwal̦o̦k kõn kauwõtata ko rej bar wal̦o̦k ilo raan kein im remaroñ bõbraik kõj jãn ad bõk jinõkjeej eo ad. Ear kwal̦o̦k kõn wãween ad kõjparok kõj bwe jen jab po ilo kõn̦aan ko renana, ta ko jen kõm̦m̦ani ñe ewõr apañ ikõtaad im ro jeid im jatid, ak ro ilo baam̦le eo ad. Naanin kakapilõklõk kein an Paul rekanooj in aorõk im remaroñ jipañ kõj ilo raan kein. Kõn men in, jen etale jet iaan naanin kakkõl kein an Paul ilo lõta eo an ñan ro ilo Kolosse.

4. Etke kõn̦aan ko renana remaroñ bõbraik kõj jãn ad bõk jinõkjeej eo ad?

⁴ Ãlikin an kar Paul kakeememej rũttõmak ro jein im jatin kõn kõjatdikdik eo aer ekanooj in em̦m̦an, ear jejel̦o̦k im ba: “Innem kom̦win m̦an ra ko rami rej pãd ioon lal̦: l̦õñ, ettoon, kijoñ, m̦õm̦ enana, im arõk m̦weiuk, eo kabuñ ñan ekjab.” (Kol. 3:5) Kõn̦aan ko renana remaroñ lukkuun kajoor im remaroñ kõjorrããn kõtaan eo ad ippãn Jeova im kõm̦m̦an bwe jen luuji kõjatdikdik eo ad kõn ilju im jekl̦aj. Ewõr juon jeid im jatid em̦m̦aan me ear mourin l̦õñ im tokãlik ear bar jepl̦aak ñan eklejia eo. Ear ba kõn kõn̦aan ko renana: “Ej ãinwõt ñe ewõr juon kajoor ear iuun eõ me joñan an lukkuun kajoor, iar jab maroñ bõjrak. Bõtab, em̦õj an kõptata.”

5. Ewi wãween ad maroñ kõjparok kõj ñe jej pãd ilo wãween ko rekauwõtata?

⁵ El̦aptata ad aikuj kõjparok kõj ñe jej pãd ilo juon wãween me epidodo an tõll̦o̦k kõj ñan jab pokake kien ko an Jeova kõn mour erreo. Ñan waanjoñak, ilo jinoin an ruo armej teit, ej juon menin mãlõtlõt ñan aerro pepel̦o̦k im̦aan ñe ej tok ñan men kein ãinwõt, jibwe pein doon, mejenma, ak makel̦o̦k iaaerro. (JK. 22:3) Bar wãween ko jet jemaroñ pãd ie im remaroñ kauwõtata rej ñe jej itoitak ikijjeen jerbal im ettol̦o̦k jãn eo pãleed im baam̦le eo ad, ak ñe jej jerbal ippãn juon me ejjab pãleed. (JK. 2:10-12, 16) Ta eo kwõmaroñ kõm̦m̦ane ñan kõjparok eok? Eokwe, kwõmaroñ kwal̦o̦k bwe kwõj juon iaan Ri Kõnnaan ro an Jeova, kõjparok m̦wilim im am̦ m̦akũtkũt, im jab mel̦o̦kl̦o̦k bwe an juon kattoojoj emaroñ tõll̦o̦k e ñan jorrããn. Jej aikuj bareinwõt kõjparok kõj ilo iien ko jej bũrom̦õj kõn ad make iaad. Iien ko kein me ekkã ad aikuj yokwe jãn ro jet. Joñan ñe juon ej kwal̦o̦k an itoklimo im kea kake kõj, jenaaj m̦õn̦õn̦õ in jol̦o̦k iien ko ad ippãn. Ekanooj kauwõtata men in. El̦aññe kwõnaaj bõk eñjake kein, jab kõtl̦o̦k bwe jabdewõt men en bõbraik eok jãn am̦ bõk jinõkjeej eo am̦. Reilo̦k ñan Jeova im ro jeim̦ im jatũm̦ ilo eklejia eo bwe ren jipañ eok.​—Riit Sam 34:18; Jabõn Kõnnaan 13:20.

6. Ta eo jej aikuj keememeje ñe jej kããlõti menin kam̦õn̦õn̦õ ko?

⁶ Bwe jen maroñ “m̦an” ak julo̦k kõn̦aan ko renana, jej aikuj kõjparok kõj jãn menin kam̦õn̦õn̦õ ko rettoon. Menin kam̦õn̦õn̦õ ko rainin, el̦ap aer kakeememej kõj kõn m̦anit ko rekõn kõm̦m̦ani ilo Sodom im Gomorra. (Jud 7) Armej ro rej kõm̦m̦ani pijain alwõj ko, al in roñjake ko, im iukkure ko, em̦õj aer kõm̦m̦an menin an armej l̦õmn̦ak bwe mourin l̦õñ ejjab nana im ejjel̦o̦k jorrããn ie. Eñin unin jej aikuj kõjparok kõj aolep iien. Ejjab jabdetakwõt pija im kein kam̦õn̦õn̦õ ko an lal̦ in rem̦m̦an im rekkar. Innem eaorõk bwe jen kanooj lale bwe menin kam̦õn̦õn̦õ ko jej kããlõti ren jab bõbraik kõj jãn ad bõk jinõkjeej eo ad ñan mour indeeo.​—JK. 4:23.

7. Ta apañ ko remaroñ wal̦o̦k ilowaan eklejia eo?

⁷ El̦ap ad m̦õn̦õn̦õ bwe jej uwaan eklejia eo.  Ad katak Naanin Anij ilo kweilo̦k ko im ad kwal̦o̦k jouj im rejetake doon, men in ej jipañ kõj ñan reim̦aanl̦o̦k ñan iien eo jenaaj bõk jinõkjeej eo ad. Ak jet iien, men ko jej ba im kõm̦m̦ani me ebõd an ro jet l̦õmn̦ak kaki, remaroñ kõm̦m̦an bwe en wõr apañ ikõtaad im ro jeid im jatid. El̦aññe jejjab kõm̦adm̦õdi apañ kein, emaroñ pidodo aer tõll̦o̦k kõj ñan dãpij wõt ad illu.​—Riit 1 Piter 3:8, 9, UBS.

8, 9. (1) Ta ko renaaj jipañ kõj ñan bõk jinõkjeej eo ad? (2) El̦aññe juon jeid im jatid ej kainepataik kõj, ta eo emaroñ jipañ kõj ñan dãpij wõt aenõm̦m̦an im bõrokuk ilowaan eklejia eo?

⁸ Jejjab aikuj kõtl̦o̦k bwe ad illu en bõbraik ad bõk jinõkjeej eo ad. Paul ear kwal̦o̦k ta eo Kũrjin ro rej aikuj kõm̦m̦ane ilo an ba: “Ãinwõt Anij ear kããlõt kom, kom̦win kõn̦ak bũruon tũriam̦o, jouj, ettã bõro, ineem̦m̦an, kijenmej.  . . . Ak ioon men kein otemjej kom̦win kõn̦ak yokwe, eo kein lukwõj ej koweeppãmi.” (Kol. 3:12, 14) Paul ear bar ba: “Kom̦win jouj ñan doon, en em̦m̦an bũruomi, jol̦o̦k nana jãn doon, ãinwõt Anij ilo Christ Ear jol̦o̦k ami nana.”​—Ep. 4:32.

⁹ Yokwe im jouj remaroñ jipañ kõj ñan jol̦o̦k an doon bõd. Ñan waanjoñak, el̦aññe jej metak kõn naan ko ak kõm̦m̦an ko an rũttõmak eo jeid im jatid, em̦m̦an jen kajjioñ keememejtok iien ko kõj bareinwõt jaar ba ak kõm̦m̦ane juon men ejjab em̦m̦an ñan bar juon armej. Jejjab ke kam̦m̦oolol kõn an kar eo jeid im jatid kwal̦o̦k yokwe im jouj ñan kõj im jol̦o̦k ad bõd? (Riit Ekklisiastis 7:21, 22.) El̦apl̦o̦k ad kam̦m̦oolol kõn jouj eo an Christ me ej kõm̦m̦an bwe rũkarejar ro rem̦ool an Jeova ren aenõm̦m̦an im bõrokuk ippãn doon. (Kol. 3:15, UBS) Kõj aolep jej yokwe ejja Anij eo wõt, jej kwal̦o̦k kõn ejja ennaan eo wõt, im elõñ iaad ej iioon ejja kain apañ ko wõt. Ilo ad kwal̦o̦k jouj im yokwe im jol̦o̦k an doon bõd, jej bõk kun̦aad ñan kõm̦m̦an bwe en wõr aenõm̦m̦an im bõrokuk im jej reim̦aanl̦o̦k wõt ñan ad bõk jinõkjeej eo kõn mour indeeo.

10, 11. (1) Etke ekauwõtata ebbanban? (2) Ta eo enaaj jipañ kõj bwe jen jab kõtl̦o̦k bwe ebbanban en bõbraik ad bõk jinõkjeej eo ad?

¹⁰ Ebbanban emaroñ bõbraik ad bõk jinõkjeej eo ad. Waanjoñak ko ilo Baibõl̦ rej kwal̦o̦k kõn joñan an kauwõtata ebbanban. Ñan waanjoñak, kõn an kar Kein ebbanbane Ebel, ear oktak im m̦ane. Kora, Detan, im Ebairam rar ebbanbane Moses, im kõn men in rar jum̦aiki. Bareinwõt, kõn an kar Kiiñ Saul ebbanbane Devid, ear kajjioñ in m̦ane. Em̦ool an Naanin Anij ba: “Ijo ebbanban im akwããl rej pãd, pok im jerbal otemjej renana rej pãd ie.”​—Jem. 3:16.

¹¹ El̦aññe jej kate kõj bwe jen juon armej eo ejouj im el̦ap yokwe ippãn, eban m̦õkaj ad ebbanban. Naanin Anij ej ba: “Yokwe ej meanwõd im jouj; yokwe ejjab ebbanban, ejjab kõmjãje, ejjab juwa.” (1 Ko. 13:4, UBS) Ñan jipañ kõj bwe jen jab juon armej eo ebbanban, jej aikuj kate kõj ñan bõk l̦õmn̦ak eo an Jeova kõn ro jet. Jej aikuj watõk bwe kõj im ro jeid im jatid ilo eklejia eo jej ãinwõt m̦õttan ko ilo juon ãnbwin. Baibõl̦ ej ba: “El̦aññe ewõr nõbar ñan juon ra, aolep ra ko jet rej m̦õn̦õn̦õ ippãn.” (1 Ko. 12:16-18, 26, UBS) Innem, ñe juon men em̦m̦an ej wal̦o̦k ñan juon iaan ro jeid im jatid ilo eklejia eo, jen m̦õn̦õn̦õ kõn e im jab ebbanbane. L̦õmn̦ak m̦õk kõn waanjoñak eo em̦m̦an an l̦eo nejin Kiiñ Saul, Jonetan. Jonetan ear jab ebbanbane Devid ke Anij ear kããlõte bwe en kiiñ im jab e. Joñan, ear kõkajoor im jipañ Devid. (1 Sa. 23:16-18, UBS) Jemaroñ ke juon eo ejouj im yokwe ãinwõt kar Jonetan?

12. Ta naanin kakapilõklõk eo ilo Baibõl̦ me enaaj jipañ ro uwaan baam̦le eo ad ñan bõk jinõkjeej eo ãinwõt juon baam̦le?

¹² Ñe aolepen ro uwaan baam̦le eo ad ej l̦oore naanin kakapilõklõk ko ilo Baibõl̦, jenaaj lo aenõm̦m̦an im m̦õn̦õn̦õ im jenaaj maroñ bõk jinõkjeej eo ad. Paul ear letok naanin kakapilõklõk in ñan baam̦le ko: “Kõrã ran̦, kom̦win  kõttãik kom̦ ñan l̦õm̦aro pãleemi, ãinwõt ekkar ilo Irooj. L̦õm̦a, kom̦win yokwe lim̦aro pãleemi, im jab jememe ñan er. Ajri, kom̦win kipliie ñan ro jememi im ro jinemi ilo men otemjej, bwe men in ej kabuñbũruon Irooj. Ro jemãer, kom̦win jab kallu ro nejimi, bwe ren jab ebbeer.” (Kol. 3:18-21) Kwõj ke lo an naanin kakapilõklõk in maroñ jipañ baam̦le eo am̦?

13. Ta eo juon jeid im jatid kõrã emaroñ kõm̦m̦ane ñan jipañ l̦eo pãleen bwe en kõn̦aan karejar ñan Jeova?

¹³ Bõlen kwõj juon jeid im jatid kõrã me l̦eo pãleen ejjab karejar ñan Jeova. Ta eo kwõnaaj kõm̦m̦ane el̦aññe kwõj l̦õmn̦ak bwe ejjab jim̦we im em̦m̦an an kõm̦m̦an ñan kwe? Bõlen kwõmaroñ illu im akwããl ippãn, bõtab men in enaaj ke kõm̦m̦an bwe apañ eo en em̦m̦anl̦o̦k? Meñe kwõmaroñ jim̦we im wiin ilo akwããl eo, ak enaaj ke kõm̦m̦an bwe en kõn̦aan karejar ñan Jeova? Bõlen eban. Bõtab, el̦aññe kwõj kwal̦o̦k wõt am̦ kautieje ãinwõt eo ej bõran baam̦le eo amiro, kwõmaroñ jipañ kõm̦m̦an bwe en wõr aenõm̦m̦an ilowaan baam̦le eo im bõktok nõbar ñan Jeova. Am̦ kwal̦o̦k juon joñak em̦m̦an emaroñ bar kõm̦akũt l̦eo pãleem̦ bwe en kõn̦aan karejar ñan Jeova, im kõn men in komiro jim̦or maroñ bõk jinõkjeej eo.​—Riit 1 Piter 3:1, 2, UBS.

14. Ta eo juon em̦m̦aan eo ej Kũrjin ej aikuj kõm̦m̦ane el̦aññe kõrã eo pãleen me ejjab juon rũttõmak, ejjab kwal̦o̦k an kautieje?

¹⁴ Bõlen kwõj juon jeid im jatid em̦m̦aan me  kõrã eo pãleem̦ ejjab karejar ñan Jeova. Ta eo kwõmaroñ kõm̦m̦ane el̦aññe ejjab kwal̦o̦k an kautiej eok? El̦aññe kwõj kajjioñ kwal̦o̦k wõn eo ej bo̦o̦j ilo am̦ bũroñe, enaaj ke kiiõ kautiej eok? Eban! Anij ej kõtmãne bwe l̦õm̦aro ren anõke Jesus ilo aer kwal̦o̦k yokwe ñan kõrã ro pãleer. (Ep. 5:23) Jesus, eo ej bõran eklejia, aolep iien ej kwal̦o̦k kijenmej im yokwe ilo wãween an tõl. (Luk 9:46-48) El̦aññe kwõj anõke joñak eo an Jesus, bõlen juon raan kõrã eo pãleem̦ enaaj kõn̦aan karejar ñan Jeova.

15. Ewi wãween an juon em̦m̦aan eo ej Kũrjin kwal̦o̦k ñan kõrã eo pãleen bwe ej yokwe e?

¹⁵ Jeova ej jiroñ l̦õm̦aro im ba: “L̦õm̦a, kom̦win yokwe lim̦aro pãleemi, im jab jememe ñan er.” (Kol. 3:19) Juon em̦m̦aan me ejouj im yokwe, ej kautiej kõrã eo pãleen. Ewi wãween? Ej ilo an roñjake ñe kõrã eo ej kwal̦o̦k l̦õmn̦ak ko an im kaalikkar ñane ke ej kaorõk men ko ej ba. (1 Pi. 3:7, UBS) Meñe ejjab aolep iien enaaj kõm̦m̦ani men ko kõrã eo pãleen ej kajjitõk kaki, ak el̦aññe ej roñjake, men in emaroñ jipañe ñan kõm̦m̦ani pepe ko rem̦m̦an. (JK. 15:22) Juon em̦m̦aan eo ejouj im yokwe ejjab jiroñ kõrã eo pãleen bwe en kautieje aolep iien. Ijello̦kun an ãindein, ej kate e kõm̦m̦ani men ko me renaaj make kõm̦akũt kõrã eo pãleen ñan kautieje. Ñe juon em̦m̦aan ej yokwe kõrã eo pãleen im ajri ro nejin, enaaj kõm̦m̦an bwe baam̦le eo an en m̦õn̦õn̦õ ilo aer karejar ñan Jeova im bwe ren bõk jinõkjeej eo aer.

16, 17. Ãinwõt juon jo̦dikdik, ta eo kwõmaroñ kõm̦m̦ane bwe en jab l̦ap am̦ illu ippãn rũtto ro jinõm̦ im jem̦am̦?

¹⁶ Bõlen kwõj juon jo̦dikdik im kwõj l̦õmn̦ak bwe rũtto ro jinõm̦ im jem̦am̦ rejjab mel̦el̦e kõn eñjake ko am̦ im bwe el̦ap an pen kien ko aer. Men in emaroñ kõm̦m̦an am̦ illu im l̦õmn̦ak im ba bwe kwõjjab kõn̦aan karejar ñan Jeova. Bõtab, el̦aññe kwõnaaj ilo̦k jãn Jeova, kwõnaaj kile tokãlik bwe ejjel̦o̦k juon ilo lal̦ in el̦apl̦o̦k an yokwe eok jãn jinõm̦ im jem̦am̦ im ro m̦õttam̦ ilo eklejia eo.

¹⁷ L̦õmn̦ak m̦õk kõn men in: El̦aññe jinõm̦ im jem̦am̦ rejjab kajim̦we eok, elemen am̦ naaj jel̦ã ke rej lukkuun kaorõk eok? (Hi. 12:8, UBS) Keememej bwe jinõm̦ im jem̦am̦ rejjab weeppãn, innem wãween aer naaj katakin im kaje eok emaroñ kainepataik eok. Ak kajjioñ jab l̦õmn̦ak kõn men in. Men eo kwõn l̦õmn̦ak kake ej unin aer kar kajim̦we eok ak ba juon men. Em̦m̦an kwõn aenõm̦m̦an wõt im jab m̦õkaj am̦ illu. Naanin Anij ej ba: “Juon eo ewõr jel̦ãl̦o̦kjen̦ ippãn ejjab kõnnaan iien otemjej. Juon armej eo eineem̦m̦an ejel̦ã kõl̦mãnl̦o̦kjen̦.” (JK. 17:27, UBS) Kõm̦m̦an bwe en am̦ mejãnkajjik bwe kwõn juon eo erũtto ilo kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ me em̦õn̦õn̦õ in roñjake naanin kauwe ko im katak jãni, jekdo̦o̦n ñe ejjab em̦m̦an wãween aer kar kõnnaan ñan kwe. (JK. 1:8) Jab mel̦o̦kl̦o̦k bwe rũtto ro jinõm̦ im jem̦am̦ me rej yokwe Jeova, rej juon menin lewaj eaorõk ñan kwe. Rekõn̦aan jipañ eok ñan bõk mour indeeo.

18. Etke kwõj kate eok ñan reim̦aanl̦o̦k wõt ñan jinõkjeej eo am̦?

¹⁸ Meñe kõjatdikdik eo ad ej ñan mour indeeo ilañ ak ilo pedetaij ijin ioon lal̦, kajjojo iaad emaroñ reim̦aanl̦o̦k ñan juon ilju im jekl̦aj ekanooj in em̦m̦an. Kõjatdikdik eo ad ejjab juon kõjatdikdik bajjek, ak ej pedped ioon kallim̦ur eo an Eo ear kõm̦anm̦an men otemjej ilañ im ioon lal̦. Ikijjeen pedetaij eo ijin ioon lal̦, Anij ej ba: “Lal̦ enaaj obrak kõn jel̦ã Jeova ãinwõt dãn ko rej koobrak lo̦jet.” (Ais. 11:9) Ejjabto jãn kiiõ, Anij enaaj katakin aolep ro rej mour ijin ioon lal̦. Men in ej juon jeraam̦m̦an el̦ap im ewõr tokjãn ad kõttõpare. Kõn men in, aolep iien kwõn keememej kallim̦ur ko an Jeova ñan kwe, im jab kõtl̦o̦k bwe jabdewõt men en bõbraik eok jãn am̦ bõk jinõkjeej eo am̦!