1. Ewi wãween an ro jeid im jatid l̦õmn̦ak ñe rej kõm̦m̦ane juon jerawiwi el̦ap?

RIJJILÕK Paul ear ba, “ña armej eñtaan!” (Rom 7:24) Elõñ rũkarejar ro an Anij rej errã ilo naan kein an Rijjilõk Paul. Kõj aolep jej eñtaan kõn ad jolõt jerawiwi, im ñe jej kõm̦m̦ani men ko me rejjab kam̦õn̦õn̦õik bũruon Jeova, jelukkuun bũrom̦õj im nana ad mour. Joñan, jet iaan Kũrjin ro jeid im jatid me rar kõm̦m̦ane juon jerawiwi el̦ap rar l̦õmn̦ak bwe Anij eban jol̦o̦k aer bõd.

2. (1) Ewi wãween an bokin Sam 34:22 kwal̦o̦k bwe rũkarejar ro an Anij rejjab aikuj inepata im eddodo kõn bõd ko rar kõm̦m̦ani? (2) Ta ko jenaaj etali ilo katak in? (Lale bo̦o̦k eo “ Aolep Bwebwenato ko ilo Baibõl̦ Rej Ke Kõkkar kõn Juon Men?”)

² Bõtab ikijjeen Baibõl̦ eo, Anij ej kallim̦ur bwe ro rej kone E, reban aikuj lukkuun eddodo kõn bõd eo rar kõm̦m̦ane. (Riit Sam 34:22, UBS.) Ta mel̦el̦ein ad kone ak bõk kõjparok jãn Jeova? Ta ko jej aikuj kõm̦m̦ani bwe Jeova en tũriam̦o im jol̦o̦k ad bõd? Jenaaj lo uwaakin kajjitõk kein ñe jenaaj etale karõk eo an Jeova kõn jikin kone ko ilo tõre ko an RiIsrael ro. Em̦ool bwe karõk in ear m̦õttan Kien Moses, me ear jem̦l̦o̦k ilo Pentekost eo ilo iiõ eo 33, ãlikin Christ. Bõtab, jej aikuj keememej bwe kien kein kar litokin Jeova. Innem, ilo ad naaj etale karõk eo kõn jikin kone ko, jenaaj jel̦ã im mel̦el̦e kõn l̦õmn̦ak eo an Jeova kõn jerawiwi, ro rej kõm̦m̦an jerawiwi,  im ro rej ukel̦o̦k jãn jerawiwi ko aer. M̦oktata, jen etale ta tokjãn kar jikin kone kein.

3. Ewi wãween an kar RiIsrael ro kõm̦adm̦õde apañ eo ñe juon ej m̦an bar juon armej ñan mej?

³ Ilo tõre ko an RiIsrael ro, Jeova ear lale bwe en wõr kien ñan jabdewõt wãween ko rej kato̦o̦rl̦o̦k bõtõktõk. Ñe juon armej ear m̦an bar juon armej, em̦m̦aan eo “epaaktata nukũn armej eo rar m̦ane,” enaaj kar m̦ane ruuror eo ñan mej. (Bõn. 35:19, UBS) Men in ear wal̦o̦k kõnke armej eo en kõl̦l̦ã on̦ããn an kar kato̦o̦rl̦o̦k bõtõktõkin armej eo me ejjel̦o̦k ruon. Aer kar m̦õkaj im kaje armej in ear kõjparok Ãneen Kallim̦ur eo jãn an ettoon kõnke Jeova ear ba: “Kom̦win jab kattoon ãneo kom̦ij jokwe ie kõnke uror [kato̦o̦rl̦o̦k bõtõktõkin juon armej] ej kattoon ãneo.”​—Bõn. 35:33, 34, UBS.

4. Ewi wãween an kar RiIsrael ro kõm̦adm̦õde apañ eo ñe juon ear jirilo̦k im m̦an juon armej?

⁴ Ak ta el̦aññe juon ear jirilo̦k im m̦an juon armej? Ewi wãween an kar RiIsrael ro kõm̦adm̦õde apañ in? Jekdo̦o̦n ñe men eo ear kõm̦m̦ane ear juon jirilo̦k, ak ej wõr wõt ruon kõnke ear kato̦o̦rl̦o̦k bõtõktõkin armej eo ejjel̦o̦k ruon. (Jen. 9:5, UBS) Bõtab, kar tũriam̦o kõn armej in me ear jirilo̦k ilo aer kõtl̦o̦ke bwe en ko ñan juon iaan jikin kone ko 6 bwe armej eo nukũn armej eo emej en jab m̦ane. Eñin ej ijo armej in ear jirilo̦k emaroñ bõk kõjparok ie. Innem, armej in ear aikuj pãdwõt ilo jikin kone eo m̦ae iien bũrij l̦apl̦ap eo emej.​—Bõn. 35:15, 28, UBS.

5. Ewi wãween an naaj l̦apl̦o̦k ad mel̦el̦e kõn Jeova ãlikin ad etale karõk eo an kõn jikin kone ko?

⁵ Ejjab kar an armej l̦õmn̦ak eo bwe en wõr jikin kone ilo jikin kweilo̦k ko. Ak Jeova eo ear kõm̦m̦ane karõk in kõnke ear jiroñl̦o̦k Joshua “bwe en ba ñan armej ro, ‘Kom̦win kããlõt jikin kweilo̦k in kone ko.’” Im kar ‘kõjenolo̦ki’ jikin kein kõn juon un eaorõk. (Jos. 20:1, 2, 7, 8, UBS) Kõnke Jeova eo ear kõm̦m̦an bwe ren kõjenolo̦ki jikin kweilo̦k kein kõn juon un eaorõk, jemaroñ kajitũkin kõj make: Ewi wãween an karõk in jipañ eõ ñan mel̦el̦e kõn joñan an Jeova tũriam̦o? Im ta eo men in ej katakin kõj kõn ewi wãween ad maroñ kone ak bõk kõjparok jãn Jeova rainin?

6, 7. (1) Kõmel̦el̦eik ta kar jerbal ko an em̦m̦aan ro rej tõl ñe rej ekajete juon eo ear jirilo̦k im m̦an juon armej. (Lale pija eo ilo jinoin katak in.) (2) Etke ear juon menin mãlõtlõt bwe armej eo ear kõm̦m̦an jirilo̦k en pukot jipañ jãn em̦m̦aan ro rej tõl?

⁶ Ãlikin an juon armej kõm̦m̦an jirilo̦k im emej juon armej, ej aikuj ‘kõmel̦el̦eik rũtõl ro kõn ta eo ear wal̦o̦k’ m̦okta jãn an del̦o̦ñel̦o̦k jikin kone eo ear ko l̦o̦k ñane. Im naaj aikuj karwaineneiki im kadel̦o̦ñe ilo jikin kone eo. (Jos. 20:4, UBS) Innem tokãlik, naaj aikuj karo̦o̦le ñan jikin eo me ear wal̦o̦k jirilo̦k eo ie bwe rũtõl ro ijo ren ekajete im bõk mel̦el̦e kõn men eo ear wal̦o̦k. (Riit Bõnbõn 35:24, 25.) Reban kõtl̦o̦ke armej in m̦ae iien enaaj wõr kein kam̦ool bwe ear kõm̦m̦an jirilo̦k. Ãlikin, rej kab naaj kõtl̦o̦ke bwe en jepl̦aak ñan jikin kone eo.

⁷ Etke armej eo ear jirilo̦k im m̦an juon armej ej aikuj kar kepaak im kõnnaan ippãn em̦m̦aan ro rej tõl? Kõnke em̦m̦aan rein renaaj kar lale bwe eklejia eo ilo Israel en erreo wõt, im jipañ armej eo ñan bõk tũriam̦o jãn Jeova. Juon ri etale Baibõl̦ ear je im ba bwe el̦aññe armej eo ear jab kepaak em̦m̦aan ro rej tõl, enaaj kar mej. Im ñe men in ear wal̦o̦k ñane, enaaj kar ruon make kõnke ear jab l̦oor kakien eo an Anij. Kar lel̦o̦k jipañ ñan juon eo ear jirilo̦k im m̦an juon armej, ak armej in ear aikuj make jibadekl̦o̦k jikin kone ko im pukot jipañ jãn em̦m̦aan ro rej tõl. El̦aññe armej eo ear jirilo̦k ear jab ko ñan juon iaan jikin kone ko im kappok jipañ, armej eo epaaktata nukũn armej eo emej enaaj kar pukote im m̦ane.

8, 9. Etke eaorõk bwe ñe juon ej kõm̦m̦ane juon bõd el̦ap, ej aikuj kepaak im kappok jipañ jãn em̦m̦aan ro rej lale eklejia?

⁸ Ilo raan kein, ñe juon ear kõm̦m̦ane juon jerawiwi el̦ap, ej aikuj kepaak em̦m̦aan ro rej lale eklejia bwe ren jipañe bwe en bar em̦m̦an  jem̦jerã eo an ippãn Jeova. Etke el̦ap an aorõk men in? Un eo kein kajuon, ej kõnke men in ej karõk jãn Jeova bwe em̦m̦aan ro rej lale eklejia ren etale im ekajete ro rar kõm̦m̦ani bõd ko rel̦l̦ap. (Jem. 5:14-16) Kein karuo, em̦m̦aan rein rej jipañe ro rej ukel̦o̦k jãn jerawiwi eo rar kõm̦m̦ane bwe Jeova en bar buñbũruon ippãer, im bwe ren jab bar kõm̦m̦ane ejja bõd eo wõt. (Ga. 6:1, UBS; Hi. 12:11, UBS) Kein kajilu, kõnke kar jitõñ im kammineneik em̦m̦aan rein ñan jel̦ã kilen kaenõm̦m̦an ro rej kõm̦m̦an jerawiwi im jipañ er bwe en jako aer metak im eddodo kõn bõd ko rar kõm̦m̦ani. Jeova ej watõk em̦m̦aan rein bwe rej “ãinwõt juon jikin ko jãn kõto im jikin tilekek jãn l̦añ ko.” (Ais. 32:1, 2, UBS) Alikkar bwe karõk in ej juon iaan wãween ko me Jeova ej kwal̦o̦k an tũriam̦okake kõj.

⁹ Elõñ iaan rũkarejar ro an Anij rainin rar kile bwe ear jako aer eddodo im ear em̦m̦an aer mour ãlikin aer kar bõk jipañ jãn em̦m̦aan ro rej lale eklejia im kõnnaan ippãer. Ñan waanjoñak, Daniel, juon jeid im jatid, ear kõm̦m̦ane juon bõd el̦ap im ear jab kepaake em̦m̦aan ro rej lale eklejia ium̦win jet allõñ. Ear ba: “Ke ear tol̦o̦k wõt aõ jab kepaak em̦m̦aan ro, iar jino l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k jabdewõt men remaroñ kõm̦m̦ane ñan jipañ eõ.” Bõtab, aolep iien Daniel ear ekkõl ñe juon enaaj jel̦ã kõn bõd eo an. Bareinwõt, ear kile bwe aolep iien ej jar, ear aikuj jinoe jar ko an ilo an kajjitõk jol̦o̦k bõd ippãn Jeova. Ejjabto tokãlik, ear kepaak im kappok jipañ jãn em̦m̦aan ro rej lale eklejia. Rainin ñe ej reilikl̦o̦k, ej ba: “Em̦ool, iar lukkuun mijak in kepaake er. Bõtab ãlikin, ear ãinwõt ñe ewõr juon ear kotake im jol̦o̦ke men eo iar eddodo kake.” Kiiõ ear bar erreo bõklõkõt eo an Daniel, im rainin ej juon iaan em̦m̦aan ro rej jipañ ilo eklejia.

10. Bwe armej eo ear jirilo̦k im m̦an juon armej en bõk tũriam̦o, ta eo ear aikuj kõm̦m̦ane?

¹⁰ Armej eo ear jirilo̦k im m̦an juon armej, ear aikuj m̦õkaj im ko ñan jikin kone eo epaaktata bwe en bõk kõjparok. Wãween eo de in emaroñ bõk tũriam̦o. (Riit Joshua 20:4, UBS.) Ejjel̦o̦k pere bwe armej in ear jab aepedped kõnke mour eo an ear wawa ioon an del̦o̦ñl̦o̦k ilo jikin kone eo. Ear aikuj ko ñan jikin kone eo ilo iien eo em̦õkajtata im pãdwõt ie m̦ae iien eo emej bũrij l̦apl̦ap eo. An kar  kõm̦m̦ane men in ear aikuj kaarmejjeteik elõñ men ko. Ear aikuj etal jãn jerbal eo an im m̦weo im̦õn. Ear bareinwõt kiiõ jako an anemkwõj in itoitak. * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) (Bõn. 35:25) Meñe ãindein ak ewõr tokjãn an kar kaarmejjeteik men kein. El̦aññe enaaj em̦m̦akũt jãn jikin kone eo, men in enaaj kar kaalikkar bwe ejjab kea kõn an armej eo mej, im enaaj kar likũt mour eo an ilo kauwõtata.

11. Ewi wãween an juon eo ej ukel̦o̦k kaalikkar bwe ej lukkuun kam̦m̦oolol Anij kõn an tũriam̦o?

¹¹ Ilo raan kein, ewõr men ko juon eo ej ukel̦o̦k ej aikuj kõm̦m̦ani bwe Anij en jol̦o̦k an bõd. Ej aikuj bõjrak jãn an kõm̦m̦ani men ko renana. Bareinwõt, ej aikuj kattol̦o̦k e jãn jabdewõt men ko me remaroñ kõm̦m̦an an bar ro̦o̦l im kõm̦m̦ani bõd ko rel̦l̦ap. Rijjilõk Paul ear kwal̦o̦k kõn men ko Kũrjin ro ilo Korint rar kõm̦m̦ani ke rar ukel̦o̦k. Ear je im ba: “Men eo Anij ear kõm̦m̦ane kõn bũrom̦õj in ami: joñan an kõm̦m̦an bwe kom̦win niknik kiiõ, im joñan ami kõn̦aan kam̦ool ke kom̦ij mour jim̦we ilo ami kananaik men ko renana ilo ami ekkõl, ilo ami eñjake, ilo ami niknik ilo jar, ilo ami pojak in kaje bõd!” (2 Ko. 7:10, 11, UBS) Innem el̦aññe jenaaj kate kõj joñan wõt ad maroñ ñan bõjrak jãn ad kõm̦m̦an jerawiwi, jej kaalikkar ñan Jeova bwe jej bũrom̦õj im inepata kõn an kar rup jem̦jerã eo ad ippãn, im jejjab kõtmãne bwe enaaj tũriam̦okake wõt kõj meñe jej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kõm̦m̦an bõd.

12. Ta ko juon Kũrjin ej aikuj bõjrak jãn an kõm̦m̦ani bwe Jeova en wõnm̦aanl̦o̦k wõt im tũriam̦okake im jol̦o̦k an bõd?

¹² Ta eo juon Kũrjin enaaj aikuj bõjrak jãn an kõm̦m̦ane bwe Jeova en wõnm̦aanl̦o̦k wõt im tũriam̦okake im jol̦o̦k an bõd? Eokwe, enaaj aikuj bõjrak jãn men ko eitoklimoen kaki el̦aññe men kein remaroñ tõll̦o̦ke ñan kõm̦m̦ane juon jerawiwi. (Matu 18:8, 9, UBS) Ñan waanjoñak, el̦aññe ro m̦õttam̦ rej tõl eok ñan kõm̦m̦ani men ko rejjab kabuñbũruon Jeova, kwõnaaj ke bõjrak jãn am̦ aetõle er? El̦aññe kwõj kile bwe kwõjaje kõm̦m̦an joñan am̦ idaak dãnnin arkool̦, kwõnaaj ke kõjparok eok jãn jabdewõt wãween ko me remaroñ kareel eok bwe en tarjen joñan am̦ idaak? Ak el̦aññe kwõj lo bwe epen am̦ dãpij kõn̦aan ko rettoon ñan l̦õñ, kwõnaaj ke kõjparok eok jãn pija ko kwõj alwõji, website ko kwõj etal ñani, ak jabdewõt men ko remaroñ kõm̦m̦an an ettoon l̦õmn̦ak n̦e am̦? Keememej bwe meñe emaroñ pen ñan kaarmejjeteik men kein, ak el̦apl̦o̦k an aorõk ñan ad tiljek ñan Jeova. Ejjel̦o̦k juon men enanal̦o̦k jãn ad eñjake an Jeova ilo̦k jãn kõj. Im ejjel̦o̦k bar juon men em̦m̦anl̦o̦k jãn ad eñjake im kile bwe ej ‘yokwe kõj ñan indeeo.’​—Ais. 54:7, 8, UBS.

13. Jouj im kõmel̦el̦e etke armej eo ear ko ñan jikin kone eo eban aikuj kor im mijak ak enaaj mour im m̦õn̦õn̦õ ilo jikin in?

¹³ Ke armej eo ear kõm̦m̦an jirilo̦k ej del̦o̦ñel̦o̦k jikin kone eo, ej kiiõ pãd ilo kõjparok. Jeova ear ba kõn jikin kweilo̦k kein: “Renaaj ñan kom̦ jikin ko.” (Jos. 20: 2, 3) Jeova ear jab kõn̦aan bwe ren bar ekajete armej eo ear kõm̦m̦an jirilo̦k kõn ejja men eo wõt ear kõm̦m̦ane. Bareinwõt, Jeova ear jab kamãlimi an armej eo nukũn eo emej del̦o̦ñel̦o̦k jikin kone eo me armej eo ear jirilo̦k ear ko ñane im m̦ane. Kõn men in, ke armej eo ear jirilo̦k ear del̦o̦ñel̦o̦k jikin kone eo, ear kiiõ pãd ilo kõjparok eo an Jeova. Im ejjab mel̦el̦ein bwe kiiõ epãd ilo kalbuuj. Ak ear maroñ jerbal im mour ilo jikin in, kab jipañ ro jet, im jerbal ñan Jeova ilo aenõm̦m̦an im ejjel̦o̦k uwõta. Alikkar bwe ear maroñ mour im lo aenõm̦m̦an ilo jikin in.

14. Ta eo juon Kũrjin emaroñ lõke bwe enaaj wal̦o̦k ãlikin an ukel̦o̦k jãn bõd eo ear kõm̦m̦ane?

¹⁴ Ewõr jet rũkarejar ro an Anij rej eddodo im nana wõt aer mour kõn jerawiwi eo el̦ap rar kõm̦m̦ane meñe em̦õj aer ukel̦o̦k. Ro jet rej l̦õmn̦ak bwe Jeova eban mel̦o̦kl̦o̦ke men eo rar kõm̦m̦ane. Ñe ãindein bar eñjake eo am̦, jouj im keememej bwe ñe em̦õj an Jeova jol̦o̦k am̦  bõd, em̦õj an lukkuun jol̦o̦ke. Kwõjjab aikuj bar eddodo im nana am̦ mour kake. Eñin men eo ear wal̦o̦k ñan Daniel, eo kar kwal̦o̦k kake m̦oktal̦o̦k. Ãlikin an em̦m̦aan ro rej lale eklejia eo kajim̦we im jipañe bwe en bar erreo bõklõkõt eo an, ear lukkuun em̦m̦an an mour. Ear ba: “Ear jako an nana aõ mour kõn bõd eo iar kõm̦m̦ane. Ñe em̦õj jol̦o̦k am̦ bõd, eokwe ejako. Jeova ear ba bwe enaaj bõk men eo kwõj eddodo kake im likũti ijo ettol̦o̦ktata jãn kwe, im kwoban bar loe.” Ãlikin an armej eo ear kõm̦m̦an jirilo̦k ko ñan jikin kone eo, ear jab aikuj mijak im ekkõl ñe eo nukũn armej eo emej enaaj itok im m̦ane. Ãindeinl̦o̦k wõt, ñe em̦õj an Jeova jol̦o̦k ad bõd, jejjab aikuj ekkõl ñe ebar bõklõñtak ak kaje kõj kõn bõd eo jaar kõm̦m̦ane.​—Riit Sam 103:8-12, UBS.

15, 16. Am̦ jel̦ã bwe Jesus ear katok kõn mour eo an im bwe ej Bũrij L̦apl̦ap eo ad, ewi wãween an men in kõkajoor tõmak eo am̦ kõn wãween an Jeova tũriam̦okake kõj?

¹⁵ Ilo m̦ool, ewõr juon un el̦apl̦o̦k an aorõk unin ad lõke bwe Jeova enaaj tũriam̦okake kõj im jol̦o̦k ad bõd jãn kar RiIsrael ro. Ãlikin an kar Paul ba bwe el̦ap an ‘eñtaan’ im nana an mour kõnke ewõr iien ear likjab in pokake Jeova, ear ba: “Ij kam̦m̦oolol Anij kõn Jesus Christ ad Irooj.” (Rom 7:25) Ta mel̦el̦ein an kar ba men in? Meñe ear eñtaan kõn an tarin̦aeik kõn̦aan ko an rebõd im kõn an kar kõm̦m̦an bõd m̦oktal̦o̦k, ak ear ukel̦o̦k. Ear lõke bwe em̦õj an Jeova jol̦o̦k an bõd ikijjeen katok in mour eo an Jesus. Innem, tokjãn an kar Jesus mej kõn kõj, jemaroñ lo aenõm̦m̦an im emaroñ erreo bõklõkõt eo ad. (Hi. 9:13, 14, UBS) Ãinwõt ke Jesus ej Bũrij L̦apl̦ap eo, “emaroñ lo̦mo̦o̦ren ro rej itok ñan Anij ilo e, kiiõ im indeeo; bwe ej mour ñan indeeo im ej owar ñan Anij kõn er.” (Hi. 7:24, 25, UBS) Ilo iien ko etto, jerbal eo an bũrij l̦apl̦ap eo ear ñan jipañ RiIsrael ro ñan kile bwe Jeova enaaj jol̦o̦k aer bõd. Ukottok ñan raan kein, Jesus ej Bũrij L̦apl̦ap eo ad, innem el̦apl̦o̦k ad tõmak im lõke bwe “jenaaj bõk tũriam̦o im lo jouj, eo enaaj jipañ kõj ilo iien ad aikuj.”​—Hi. 4:15, 16 UBS.

¹⁶ Innem bwe Jeova en kõjparok kõj, jej aikuj kwal̦o̦k ad tõmak ilo katok in mour eo an Jesus. Jouj im jab baj l̦õmn̦ak wõt bwe katok in mour eo an Jesus ej jipañ wõt aolep armej. Ak kwõn tõmak im lõke bwe ebar wõr tokjãn ñan kwe. (Ga. 2:20, 21, UBS) Kwõn tõmak bwe Jeova enaaj jol̦o̦k am̦ bõd ikijjeen katok in mour eo an Jesus. Im bwe kwõnaaj bõk juon kõjatdikdik ñan mour indeeo ñe kwõj tõmak ilo katok in mour eo an. Men in Jesus ear kõm̦m̦ane ej menin lewaj eo am̦ jãn Jeova!

17. Etke kokõn̦aan bwe Jeova en am̦ jikin kone?

¹⁷ Jikin kone ko 6 rej jipañ kõj ñan mel̦el̦e kõn joñan tũriam̦o eo an Jeova. Karõk in jãn Anij ej katakin kõj kõn joñan aorõkin mour. Ej bareinwõt kwal̦o̦k kõn wãween ko me em̦m̦aan ro ilo eklejia eo remaroñ jipañ kõj, ta mel̦el̦ein ñan m̦oolin ukel̦o̦k, im etke jemaroñ lukkuun tõmak bwe Jeova enaaj jol̦o̦k ad bõd. Innem, kwõj kõtl̦o̦k ke bwe Jeova en am̦ jikin kone? Eokwe, ejjel̦o̦k bar juon jikin em̦m̦anl̦o̦k kwõmaroñ bõk kõjparok ie! (Sam 91:1, 2, UBS) Ilo katak in tok juon, jenaaj lale ewi wãween an jikin kone kein jipañ kõj ñan anõke Jeova, eo em̦m̦antata joñak eo an kõn ekajet jim̦we im tũriam̦o.