“Enjel An Jeova ej Ber Iturin Ro Re Mijõk E”

Ekkar ñõn Christabel Connell

Joñõn am kar lukkun boub in uaki kajitõk ko jen Baibel an Christopher, kimar jab kile bwe elukkun boñ im kimar jab bar kile an Christopher reinabõjlok ilo windo eo. Tokelik, ear reitok ñõn kim im ear ba, “Ejjab kauwatata kiõ, kom maroñ rol.” Inem ear etal ibemlok ñõn baajkõl ko waam im ear yokyokwe kim mokta jen am etal. Ta eo ear loe bwe elukkun kauwatata?

IAR lotak ilo Sheffield, England ilo 1927 im kar likit eta Christabel Earl. Ilo Bata eo an Lõl Kein Karuo, bokutañ ko rar kokkure mweo imõm, inem kar jilkinlok iõ bwe in jokwe iben jibwõ ñõn karerelok aõ jikuul. Ilo jikuul in Catholic eo iar jikuul ie, iar kajitõk iben nun ro kin ta unin an lap nana im lej. Ejelok juõn iair ak armij ro jet rej tõmak ilo Anij rar maroñ letok juõn uak ekajuburu.

Elikin Bata eo an Lõl Kein Karuo, iar katak kin jerbal in nõj. Iar emmakit ñõn London bwe in jerbal ilo Paddington General Hospital, bõtab ilo jikin kwelok in, iar lo elaplok kowaroñ. Elikin an leo jeiõ kar etal ñõn tõrinae eo ilo Korea, iar lo an ruo armij ire inabijin hospital eo. Ejelok ear jibõñ leo ear jorran me ear bilo kin an kar armij eo juõn mõn e. Ilo ejja ien in wõt, ekkã amro jinõ etal ñõn kwelok ko an ro rej konono iben ro remij ikijen jerbal in kajitõbtõb. Bõtab iar jab lo uak eo kin unin an lap nana.

Kar Rejañ Iõ ñõn Katak Baibel

Juõn ran Jon, leo jeiõ eridto tata me ear erom juõn ian Dri Kennan ro an Jeova ear lotok iõ. Ear kajitõk, “Kwojela ke ta unin aolep men ko renana rej walok?” Iar uak, “Jaab.” Ear kebellok Baibel eo an im riiti Reveles̃õn 12:​7-​12. Kiõ imaroñ lo bwe Setan im dimon ro rej unjen nana ko ilo lõl in. Ejjabto jen ien eo iar bõk nan in rejañ eo an Jon im errã ñõn katak Baibel. Bõtab ilo ien eo iar kõtlok bwe mijõk armij en bõpraik iõ jen aõ baptais.​—Ken. 29:25.

Dorothy, lio jeiõ ear bareinwõt erom juõn ian Dri Kennan ro an Jeova. Ke ear roltok jen Kwelok Elap eo ilo New York ilo 1953 iben Bill, leo ej pojõk in mareiki, iar ba ñõn erro bwe iar katak Baibel eo. Bill ear kajitõk iba: “Kwar ke lale aolep eon ko? Kwar ke kõkãleiki uak ko ilo buk eo?” Ke iar ba jaab, ear ba: “Inem kwar jab katak! Kirtok sister eo, im bar jino katak!” Ejja ien eo wõt dimon ro rar jino  in kabnõnõik iõ. Ij kememej aõ kajitõk iben Jeova bwe en jibõñ iõ im kanemkwoj iõ jen kajur eo air.

Jerbal in Pioneer ilo Scotland im Ireland

Iar baptais ilo Jãnwõde 16, 1954 im iar kamwijlok aõ jerbal in nõj ekkar ñõn kwon eo iben hospital ilo Mei, im iar jino pioneer ilo Juun. Drualitõk aliñ tokelik, kar jilkinlok iõ ñõn Grangemouth ilo Scotland einwõt juõn special pioneer. Ke iar jerbal ilo bukwon in etolok jen jikin kwelok ko relap, iar kile bwe enjel ro an Jeova rar ‘ber ituriõ.’​—Sam 34:⁠7.

Ilo 1956, kar kir iõ ñõn jerbal ilo Ireland. Kar jilkinlok ña im bar ruo armij ñõn jikin kwelok eo etan Galway. Ilo ran eo moktata, iar iion juõn pris ilo mweo imõn. Ejjabto tokelik, juõn bolijmãn ear itok im bõk kimro lio mõta ñõn mõn bolijmãn. Elikin an kajitõk etamro im ia eo komro ej jokwe ie, ear jibarek telephone eo. Kimro kar roñ an ba, “Aet, Bata, I jela ia eo erro ej jokwe ie.” Pris eo ear jilkintok e! Kar iuni armij eo mõn mweo kimij jokwe ie bwe en kadrioij kim, inem ra eo ear ba bwe kimin emmakit jen bukwon eo. Ke kimar tõkãklok jikin kõtar train eo kimar rumij joñoul minit, bõtab train eo ear ber wõt, im juõn eman ear kõtar wõt bwe en lale bwe kimin uwe ie. Men in ear walok elikin wõt jilu wik in am kar ber ilo Galway!

Kar jilkinlok kim ñõn Limerick, bar juõn jikin me elap an kajur kabuñ in Catholic ie. Kumi ko relej rar ellamijmij ñõn kim. Elõñ armij rar mijõk in konono ibem. Yiõ eo moktalok kar kejorran juõn brother ilo Cloonlara juõn jikin edrik im ebak. Eñin unin kimar mõnõnõ in lo Christopher me kar bwebwenato kake ilo jinoin, eo ear kajitõk bwe kimin bar jeblak im uaki kajitõk ko an jen Baibel. Ilo ien eo kimar lolok e, juõn pris ear dreloñ im kakien Christopher bwe en kadrioij kim. Ilo an jab errã iben pris eo, ear ba: “Iar kirtok kõra rein ñõn mweo imõ im rar kallallal mokta jen air dreloñ. Ak kwe iar jab kir yuk, im kwar jab kallallal.” Pris eo ear lukkun illu im ear etal.

Kimar jab jela bwe pris eo ear ain juõn kumi in eman ro im rar kõtar kim inabijin mweo imõn Christopher. Kin an jela bwe rar pojõk in kejorran kim, Christopher ear emmakit einwõt bwebwenato eo ilo jinoin katak in. Ear kõmõn bwe kimin berwõt mae ien rar joko. Tokelik kimar roñ bwe rar jilkinlok e im baamle eo an jen bukwon eo im rar etal ñõn England.

Kar Kir Iõ ñõn Gilead

Ilo ien eo iar pojõk in etal ñõn New York im ber ilo Kwelok Elap eo ilo 1958 etan Ankilan Anij, iar bõk peba in kir eo bwe in etal ñõn Gilead ak Jikuul in Mejinede eo an class eo kein ka 33. Jen aõ rol elikin kwelok eo, iar etal im jerbal in kwalok nan ilo Collingwood, Ontario, ilo Canada mae ien Jikuul eo ear jino ilo 1959. Ak ilo ien kwelok elap eo, iar iion Eric Connell. Ear katak mol eo ilo 1957 im ear jino pioneer ilo 1958. Elikin kwelok eo, ear jejetok kajuju ran ke iar ber ilo Canada im aolepen ien eo iar ber ilo jikuul eo. Iar lemnok kin ta eo enaj walok ñõn kimro elikin aõ kadrioijlok.

Jikuul in Mejinede eo kar ien eo elap an aurõk ilo mour eo aõ. Dorothy im leo belen rar ber ilo ejja class eo wõt aõ. Kar jilkinlok irro ñõn jerbal ilo Portugal. Iar ilbõk ke rar jilkinlok iõ ñõn Ireland. Iar buromõj bwe ijjab etal iben lio jeiõ! Iar kajitõk iben juõn ian dri kaki ro elañe iar kõmõn bwir. Ear ba, “Jaab. Kar kãlet kwe im Eileen Mahoney, lio mõtõm bwe komro en etal ñõn jabrewõt jikin ilo lõl in.” Im Ireland ear juõn ian ailiñ ko me kimro maroñ etal ñõn e.

Bar Jeblak ñõn Ireland

Iar rol ñõn Ireland ilo Okõj 1959 im kar jilkinlok iõ ñõn jerbal iben congregation eo ilo Dun Laoghaire. Ilo ien in, Eric ear rol ñõn England im ear lukkun mõnõnõ bwe iar jokwe ilo juõn jikin ebak e. Ear bar kõnan erom juõn  mejinede. Inem ear lemnok bwe kinke Ireland kar juõn jikin rej jilkinlok mejinede ro, enaj kar pioneer ijo. Ear emmakit ñõn Dun Laoghaire, im kimro kar mare ilo 1961.

Jiljino aliñ ko tokelik, Eric ear iion juõn lanwõtwõt ekauwatata ke ear ettõr ilo juõn wõtbai. Ear kõk bõran im taktõ ro rar jab jela elañe remaroñ kemour e. Elikin an ber ilo hospital iomin jilu wik, iar bõk e im lale e ilo mweo iomin lailim aliñ mae ien ear ejmour. Kin an enjel ro kar jibõñ im kakajur iõ, iar wõnmanlok wõt ilo jerbal in kwalok nan joñõn wõt aõ maroñ.

Ilo 1965 rar jilkinlok kimro ñõn jerbal ilo juõn congregation ilo Sligo me eor drualitõk wõt dri kwalok ro ie, jikin in ej ber iturin lojit ilo tueañ turear in Ireland. Jilu yiõ ko tokelik, kimro kar emmakit niñalok ñõn bar juõn congregation edrik ilo Londonderry. Juõn ran kimro kar rol jen kwalok nan im lo juõn worwor kõmõn jen wea liklik ilo ial eo turin ijo kimij jokwe ie. Tõrinae eo tueañ in Ireland ear jinoe. Kumi in jodrikdrik ro renana rar tile wa ko. Bukwon eo ear jenolok ñõn kumi ko an Protestant im Catholic. Ear kauwatata ñõn etal jen juõn jikin ñõn bar juõn.

Mour im Kwalok Nan ilo Ien Tõrinae

Bõtab kimro kar kwalok nan ilo elõñ jikin ko. Bar juõn alen, kimro kar kile bwe enjel ro rar ber iturem. Ke kimro kar ber ilo juõn jikin ear or kiojõljõl ie, kimro kar mõkõj im etal im kõtar an joko kauwatata eo im bar jeblak tokelik. Juõn ien ear or kiojõljõl ebak ñõn mweo kimro kar jokwe ie. Inem menoknok ko rebwil jen mõn wia eo rej wiakake uno in em ie rar jok ilo tõreren windo eo amro. Kimro kar jab maroñ kiki kin amro kar ekil ñe enaj bwil mweo. Elikin amro emmakit ñõn Belfast ilo 1970, kimro kar roñ bwe juõn bomb ear kõmõn bwe en urur mõn wia uno eo im kõmõn bwe en bwil mweo kimro kar jokwe ie mokta.

Bar juõn ien, kimro juõn sister kar kwalok nan im bwilõñ ke kimro kar lo juõn baib ej ber itõrerein juõn windo. Kimro kar elã jene. Im jejjo minit tokelik ear bõkkolok baib eo. Armij ro ilo bukwon eo me rar drioij jen moko imwiir rar lemnok bwe kimro ar likiti baib eo me eor bomb ie! Ilo ien eo juõn sister me ej jokwe ilo bukwon eo ear kadreloñ kimro iloan mweo imõn. Kin an sister eo kar kõmõne men in, ear kamol ñõn armij ro bwe ejelok ruem.

Ilo 1971 kimro kar jeblak ñõn Londonderry ñõn lolok juõn sister. Ke kimar bwebwenato kin ial eo am im worwor eo kimar elã jene, ear kajitõk, “Eor ke juõn dri lale worwor eo?” Ke kimro kar ba, “Aet, ak rar kejekron kim,” sister eo ear bwilõñ. Etke? Kinke ilo ran ko moktalok rar bok wa ko waan juõn taktõ im juõn bolijmãn im tili.

Ilo 1972 kimro kar emmakit ñõn Cork. Tokelik, kimro kar jerbal im kwalok nan ilo Naas, inem Arklow. Eliktata, ilo 1987 kar jilkinlok kimro ñõn Castlebar, ijo kimro ej ber ie ranin. Ear juõn jerammõn ibem ñõn bõk kwonam ñõn kalek juõn Imõn Kwelok ilo ijin. Ilo 1999, Eric ear bõk juõn nañinmij elap. Bõtab, kin jibõñ jen Jeova im congregation eo, iar maroñ bar kijenmij im lale e mae ien ear bar ejmour.

Kimro Eric kar ber ilo Jikuul in Pioneer eo ruo alen. Ñõn kiõ ej jerbal einwõt juõn elder. Iar bõk nañinmij in kũrro im kar aikwij ilik aen ilo ibũ im bukwiõ. Meñe iar iion jumae ko relap jen kabuñ ko im iar jelmae abañ ko jen kien im armij, aituerõk eo ear lap an bin iba ej ke iar aikwij bwijrõk jen aõ kattõr. Ear juõn melejoñ ebin kinke ijjab maroñ etal ñõn jabrewõt jikin ikõnan. Elap an congregation eo jibõñ im rejetak iõ. Kiõ ij etetal kin jokon im ñe ij etal ñõn jikin ko retolok, ij kajerbal juõn whil jea ej ettõr kin pãtõre.

Koba in yiõ ko kimro Eric kar ber ilo jerbal in special pioneer elõñlok jen 100 yiõ ko im 98 ian yiõ kein kimro kar jerbal ilo Ireland. Kimro ejjab lemnok in bwijrõk jen jerbal eo am. Kimro ejjab atartar ion men in bwilõñ ko, ak kimro ej tõmak bwe enjel ro rekajur an Jeova rej “ber iturin” ro rej mijõk im korijer ñõn e ilo tiljek.