Anij Ej Ke Kaorõke Eok?

ILO am̦ l̦õmn̦ak, armej ro rej ke yokwe eok? Ewõr ke iien kwõj l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k en ej kaorõke eok? Jet iien jemaroñ l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k tokjed im ejjel̦o̦k en ej yokwe kõj. Baibõl̦ eo ear kwal̦o̦k bwe ilo raan ko ãliktata, elõñ armej renaaj l̦õmn̦ak kõn er make im reban l̦õmn̦ak kõn ro jet.—2 Timote 3:1, 2.

Ke Anij ear kõm̦anm̦an aolep armej, ear kõm̦anm̦an er ilo wãween wõt e. Kõn men in, aolep armej rekõn̦aan bwe ro jet ren yokwe er. Aolep armej ewõr ippãer maroñ eo ñan kwal̦o̦k yokwe ñan ro jet. Jeova elukkuun mel̦el̦e kõn aikuj in ad bwe armej ro ren kwal̦o̦k yokwe ñan kõj. El̦aññe Jeova ear ba ñan kwe bwe kwõj aorõk ippãn, enaaj kar ewi wãween eñjake eo am̦? Men in enaaj kar juon jeraam̦m̦an el̦ap! Jouj im l̦õmn̦ak kõn kajjitõk kein: Jeova ej ke kaorõk armej ro? Ej ke yokwe kõj kajjojo? El̦aññe aet, ta eo kwõmaroñ kõm̦m̦ane bwe en yokwe eok?

Kwõj Aorõk Ippãn Jeova

Enañin 3000 iiõ ko remootl̦o̦k juon em̦m̦aan ear reiliñl̦o̦k im kallimjeke aolep iju ko ilañ. Ear l̦o̦kjenaan kõn aolep men kein ear loi im ear kanooj bwilõñ kõn joñan kajoor eo an Ri Kõm̦anm̦an eo. L̦ein ear nõbare Jeova im ba: “Ke ij lale lañ ko Am̦, jerbal an addiõm̦; allõñ im iju ko Kwaar kõm̦anm̦ani; Ta armej bwe Kwõn keememej e? Im nejin armej bwe Kwõn itok ñan ippãn?” (Sam 8:3, 4) Jet iien jemaroñ l̦õmn̦ak bwe Anij ejjab kaorõk armej ro kõnke el̦ap an utiej im jelukkuun dik im ejjel̦o̦k bõnbõnid. Meñe ej ãindein, ri jeje in ear make kile bwe armej ro kajjojo rej aorõk ippãn Anij.

Bar juon ri jeje ear ba: “[Jeova] ebuñburuen ibben ro rej kautieje, im ibben ro rej liki joij im yokwe eo an elab.” (Sam 147:11, UBS) Naan kein ilo bok in Sam remaroñ kaenõm̦m̦an kõj. Meñe Jeova elukkuun utiej, ejjab kõjekdo̦o̦n armej ro. Ej kaorõk er im ej ‘buñbũruon’ kake er.

 Ewi wãween ad jel̦ã bwe Anij ej kaorõk kõj ilo raan kein? Eokwe, jen lale juon kanaan jãn bok in Haggeai. Jeova ear kanaan bwe jerbal in kwal̦o̦k naan eo enaaj pãdjake aolepen lal̦. Ewi naaj tõprakin jerbal in? Jeova ej ba: “Inaaj kam̦akũtkũt aolep aelõñ ko, im renaaj itok ippãn men ko re aorõk an aolep aelõñ ko. Im Inaaj kobrak m̦wiin kõn aiboojoj.”—Haggeai 2:7.

Ta men kein ‘raorõk jãn aolep aelõñ ko?’ Eoon in ejjab kõnnaan kõn m̦weiuk ko. (Haggeai 2:8) Jããn im m̦weiuk ko raorõk rejjab kam̦õn̦õn̦õik Jeova. Ta eo ej kam̦õn̦õn̦õik Jeova? Armej ro im rej kabuñ ñan e kõn aer yokwe e, meñe rejjab weeppãn. (Jabõn Kõnnaan 27:11) Armej rein rej ‘men ko raorõk’ ippãn Jeova. Ej kaorõke er kõn aer pokake e kõn aolepen bũrueer, im kõn aer kijejeto ilo aer jerbal ñan e. Kwõj ke juon iaan armej rein me Jeova ej kaorõk er?

Jet rej l̦õmn̦ak bwe Anij ejjab kaorõke kõj kõnke kõj armej bajjek im jejjab weeppãn. Men in ejjab m̦ool. Jeova ej kaorõke kõj im ekõn̦aan bwe jen ruwaakl̦o̦k ñan e.—Aiseia 55:6; Jemes 4:8.

“Anij Ej Yokwe Yuk”

Juon jota, juon men ekabwilõñlõñ ear wal̦o̦k ñan ri kanaan Daniel. Ke Daniel ear jar, juon enjel̦ an Jeova ear jãdetok ñan e. Etan enjel̦ in ej Gebriel. Gebriel ear kõmel̦el̦eik Daniel unin an kar itok: “Daniel, iar itok in jibañ yuk bwe kwon melele kin nan in kanan eo . . . kinke Anij ej yokwe yuk.”—Daniel 9:21-23, UBS.

Ilo bar juon iien, juon enjel̦ an Anij ear ba: “Daniel, Anij ej yokwe yuk.” Ke enjel̦ in ear lo an Daniel wũdiddid kõn an mijak, ear ba: “Anij ej yokwe yuk, kin men in kwon jab inebata im lelñoñ.” (Daniel 10:11, 19, UBS) Jilu alen an enjel̦ rein ba ñan Daniel bwe Anij ej ‘yokwe e.’ Men in ej kalikkar bwe Daniel ear jitõnbõro ippãn Jeova.

Daniel ear lukkuun epaake Jeova kadede im ear jel̦ã bwe Jeova ej lukkuun m̦õn̦õn̦õ ippãn kõn an pokake e aolep iien kõn aolepen bũruon. Bõtab, ke enjel̦ ro an Jeova rar kwal̦o̦k bwe el̦ap an Jeova yokwe Daniel, men in ear lukkuun kakajoorl̦o̦k wõt e. Daniel ear ba: “Kwar kakajur iõ im emmõn aõ bed kiõ.”—Daniel 10:19, UBS.

Jeova ear jab noje bũruon jãn Daniel im ear likũti bwebwenato in ilo Baibõl̦ eo bwe en maroñ kaenõm̦m̦an kõj. (Rom 15:4) Jen kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn bwebwenato in an  Daniel. Emaroñ jipañ kõj ñan jel̦ã ta ko jej aikuj kõm̦m̦ani bwe Jeova en maroñ kaorõke kõj.

Katak Baibõl̦ eo Aolep Iien

Daniel ear ekkeini an lale im katak kõn Naan in Anij. Ewi wãween ad jel̦ã men in? Daniel make ear je naan kein: “Iar katak ilo book ko rekkwojarjar im iar lemnak kin yiõ ko jiljilimjuõnñoul Jerusalem enaj jorrãn, einwõt Iroij ear ba.” (Daniel 9:2, UBS) Jet iaan bok kein kar jeje ko an Moses, Devid, Solomon, Aiseia, Jeremaia, Ezekiel, im bar jeje ko an ri kanaan ro jet. Kwõn an̦to̦o̦nel̦o̦k m̦õk an Daniel katak. Kwõj ke loe an pãd ilo m̦weo im̦õn im elukkuun lõñ bok ko rej pãd iturin? Kwõj ke loe an katak kõn kanaan ko an Jeova bwe ri Israel ro renaaj bar jebl̦aak ñan Jerusalem? Kwõj ke loe an lukkuun kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn aolep katak kein raorõk an Jeova? Ear kajoorl̦o̦k tõmak eo an im ear epaakel̦o̦k wõt Jeova kõnke ear kõm̦m̦an an iien ñan an lukkuun katak jãn Naan ko an Anij.

Ilo an kar Daniel katak Baibõl̦ aolep iien, men in ear kakõm̦m̦anm̦anl̦o̦k wãween ko ippãn im ear jelõt m̦akũtkũt ko ilo aolepen mour eo an. Men ko ear katak ke ear jodrikdrik rar jipañ e bwe en l̦oore kien ko an Anij kõn men ko ear aikuj kañi. (Daniel 1:8) Tokãlik, ear peran im kwal̦o̦k naan ko an Anij ñan ri tõl ro an Babilon. (Jabõn Kõnnaan 29:25; Daniel 4:19-25; 5:22-28) Aolep rar jel̦ã bwe Daniel ear juon em̦m̦aan etiljek im m̦ool ilo jerbal eo an. (Daniel 6:4) Aolep iien Daniel ear lukkuun lõke Jeova meñe mour eo an ear pãd ilo kauwõtata. (Jabõn Kõnnaan 3:5,  6; Daniel 6:23) Eñin unin Jeova ear lukkuun yokwe im kaorõke Daniel.

Ilo raan kein, epidodol̦o̦k ad katak kõn Baibõl̦ eo jãn kar Daniel. Etke? Kõnke Baibõl̦ eo eiio kab epãd kanaan ko an Daniel me rar jejjet kitieir. Im ebar lõñ bok ko jet ippãd ñan kapidodol̦o̦k ad katak kõn Baibõl̦ eo. * Kwõj ke kortokjãn men kein? Kwõj ke riiti Baibõl̦ eo kajjojo raan? Kwõj ke lukkuun kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn men ko kwõj riiti? El̦aññe kwõj  kõm̦m̦ani men kein, kwonaaj ãinwõt Daniel. Tõmak eo am̦ enaaj kajoorl̦o̦k im kwonaaj epaakel̦o̦k wõt Jeova. Naan in Anij enaaj tõl mour eo am̦ im kwonaaj kile bwe Jeova ej yokwe im kaorõk eok.

Niknik ilo Jar

Jar ear juon men eaorõk ippãn Daniel. Ilo an jar ear kajjitõk kõn men ko rekkar ippãn Anij. Ke ear juon likao, ear aikuj kõmel̦el̦eik Kiiñ Nebukadnezar kõn mel̦el̦ein ettõn̦ak eo an. El̦aññe ejaje, renaaj m̦ane. Daniel ear m̦õkaj im kajjitõk ippãn Jeova bwe en jipañ im kõjparok e. (Daniel 2:17, 18) Jet iiõ ko tokãlik, ilo ettã bõro, Daniel ear kajjitõk bwe Jeova en jol̦o̦k bõd ko an im bareinwõt bõd ko an armej ro doon Jeova. (Daniel 9:3-6, 20) Ke ear jab mel̦el̦e kõn kanaan ko Jeova ear kwal̦o̦k ñan e, Daniel ear kajjitõk ippãn Anij bwe en jipañ e. Jeova ear jilkinl̦o̦k juon enjel̦ bwe en ba ñan Daniel: “Em̦õj [an Anij] roñjake naan ko am̦.”—Daniel 10:12.

Daniel ear jab baj kajjitõk wõt jipañ ippãn Jeova ilo an jar. Daniel 6:10 ej ba: “Im ear bukwelõlõ jilu alen ilo raan, im ear jar im nõbar Anij ãinwõt e kar kõm̦m̦ane m̦okta.” Elõñ unin an kar Daniel nõbar im kam̦m̦oolol Jeova, im ear kõm̦m̦ane men in aolep raan. Jar ear juon wãween eaorõk ilo an Daniel kar kabuñ ñan Jeova. Ear jar ñan Jeova aolep iien meñe men in ear kõm̦m̦an bwe mour eo an en pãd ilo kauwõtata. Jeova ear lukkuun yokwe Daniel kõn an kar niknik wõt im jar.

Jar ej juon jeraam̦m̦an el̦ap jãn Jeova. Aolep raan jej aikuj jar ñan Jemed ilañ. Jen jab mel̦o̦kl̦o̦k in kam̦m̦oolole Jeova kõn an kar lukkuun jouj im yokwe kõj. Kwal̦o̦k aolepen bũruom̦ ñan Jeova im jab mijak in kwal̦o̦k aolep inepata ko am̦ ñan e. L̦õmn̦ak kõn wãween an Jeova kar uwaaki jar ko am̦ im kam̦m̦oolole kaki. Kwõn jol̦o̦k el̦ap iien ilo am̦ jar ñan Jeova. El̦aññe jej kwal̦o̦k bũruod ñan Jeova, jenaaj kile bwe ej lukkuun yokwe kõj kajjojo. Men in ej lujur kõj bwe jen wõnm̦aanl̦o̦k im niknik ilo jar.—Rom 12:12.

Bõktok Nõbar ñan Etan Jeova

El̦aññe el̦ap ad l̦õmn̦ak kõn kõj make, ejjel̦o̦k juon enaaj kõn̦aan jem̦jerãik kõj. Jeova eban kõn̦aan jem̦jerãik kõj el̦aññe el̦ap ad l̦õmn̦ak kõn kõj make. Daniel ear bar jel̦ã men in. El̦ap an Daniel kar l̦õmn̦ak kõn Jeova im wãween an maroñ bõktok nõbar ñan ãt eo etan.

Ke Jeova ear kwal̦o̦k ñan e kõn mel̦el̦ein ettõn̦ak eo an Nebukadnezar, Daniel ear ba: “En utiej etan Anij jãn indeeo ñan indeeo, bwe mãlõtlõt im kajoor rej An.” Daniel ear kwal̦o̦k ñan Nebukadnezar bwe ejjab e eo ear kwal̦o̦k mel̦el̦ein ettõn̦ak eo an, ak Jeova ear kwal̦o̦ke. Jeova wõt ej “kwal̦o̦k men ko rettino.” Ke Daniel ear kajjitõk bwe Jeova en jipañ armej ro doon, ear ba: “O aõ Anij . . . em̦õj etn̦ake jikin kweilo̦k eo Am̦ im armej ro doom̦ kõn Etam̦.”—Daniel 2:20, 28; 9:19.

Ãinwõt Daniel, elukkuun l̦õñ wãween ko jemaroñ kwal̦o̦k ad nõbare etan Jeova. Ñe jej jar, jemaroñ kwal̦o̦k bwe jekõn̦aan bwe Jeova en kokwojarjare ãt eo etan. (Matu 6:9, 10) Jejjab kõn̦aan bwe m̦wil ko m̦wilid ren kattone etan Jeova. Ijello̦kun, jen nõbare etan Jeova ilo ad kwal̦o̦k naan ñan ro jet kõn nuuj eo em̦m̦an kõn Aelõñ in Anij.

Ejeja an armej ro ilo lal̦ in kwal̦o̦k yokwe ñan ro jet. Bõtab, armej ro doon Anij relukkuun jeraam̦m̦an kõnke Jeova ej yokwe im kaorõke er kajjojo. Ãinwõt an kar ri jeje sam ba: “Bwe Jeova ej m̦õn̦õn̦õ kõn ro ri aelõñ eo An; Enaaj kainõknõk eo ettã bũruon kõn lo̦mo̦o̦r.”—Sam 149:4.

[Footnote]

[Picture on page 25]

Anij ear kwal̦o̦k an yokwe Daniel ke ear jilkinl̦o̦k enjel̦ Gebriel ñan kakajoor e

[Picture on page 26]

An kar Daniel niknik ilo katak im jar ear kakõm̦m̦anm̦anl̦o̦k wãween ko ippãn im ear epaake Anij