1, 2. Ta eo rijjilõk ro remaroñ kar jel̦ã kadede m̦okta jãn aer pãd ilo Jerusalem?

 RI WAJ ro ilo im̦õn waj ko ilo Jerusalem rej reilo̦k im lo bwe ej kab jino tak allõñ, mel̦el̦ein men in bwe ejino juon allõñ ekããl. Ilo iien in ej kab jino allõñ in Nisan. Ri pepe ro rel̦l̦ap an Ri Ju ro rar roñ kõn men in im kiiõ rej kõjjel̦ã kake. Armej ro rej tile kijeek ko im ri keeañ ro rej itoitak im kõjjel̦ãik aolep armej bwe ejino allõñ in Nisan. Ke rijjilõk ro rej roñ men in, rejel̦ã bwe kiiõ epaaktok iien Kwõjkwõj in Kijoone eo. Kõn men in, rejel̦ã kadede bwe Jijej enaaj kõn̦aan jibadekl̦o̦k Jerusalem bwe ren maroñ pãd ie m̦okta jãn an jino Kwõjkwõj in Kijoone eo.

² Ilo iien in, m̦okta jãn aer jibadekl̦o̦k Jerusalem, Jijej im rijjilõk ro an rej pãd ilo Perea, ijo turãjet ilo Reba Jordan. Eñin iien eo ãliktata Jijej ear pãd ilo Jerusalem. (Matu 19:1, UBS; 20:17, 29; Mark 10:1, 32, 46, UBS) Ke Ri Ju ro rar jel̦ã ñããt ear jino Nisan 1 raan, rar jel̦ã bwe Kwõjkwõj in Kijoone eo enaaj wal̦o̦k 13 raan tokãlik. Mel̦el̦ein enaaj wal̦o̦k ilo Nisan 14 raan, ãlikin an al̦ tulo̦k.

3. Etke eaorõk raanin Kwõjkwõj in Kijoone eo ñan Kũrjin ro?

³ Raanin Kõjota eo an Irooj ej wal̦o̦k ilo ejja raanin Kwõjkwõj in Kijoone eo. Ilo naaj iiõ in 2014, enaaj wal̦o̦k ilo Eprõl̦ 14 raan, ãlikin an tulo̦k al̦. Iien in enaaj juon raan eaorõk ñan Kũrjin ro rem̦ool im ro jet me rej itoklimo. Etke? Kõnke 1 Korint 11:23-25, (UBS) ej ba: “Jijej ilo boñõn eo ke rar ketake ear bõk bread [ak pilawã], im ear kam̦m̦oolol Anij, im ear ruje im ba, ‘Men in, ãnbwinnũ, eo ej kõn kom̦. Kom̦win kõm̦m̦ane men in ilo ememej eõ.’ Ejja ilo wãween in wõt, ear bõk kab eo.”

4. (1) Ta kajjitõk ko kwõmaroñ kajjitõk ippam̦ make kõn Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej? (2) Etke jejel̦ã ñããt ej raanin Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej kajjojo iiõ? (Lale bo̦o̦k eo,  “Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej ilo 2014.”)

⁴ Raanin mej eo an Jijej ej iien eo wõt me Jijej ear jiroñ rũkal̦oor ro an ñan keememeje kajjojo iiõ. Kõn men in, ejjel̦o̦k pere bwe kwõnaaj kõn̦aan pãd ilo iien in. Ak m̦okta jãn iien in, em̦m̦an kwõn kajjitõk ippam̦ make: ‘Ta ko ij aikuj  kõm̦m̦ani bwe in pojak ñan Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej? Kain pilawã im wain rot rej kõjerbale ilo iien in? Ta ko rej kõm̦m̦ane ilo iien in? Etke iien Kwõjkwõj in im pilawã im wain eo rej aikuj aorõk ñan ña?’

5. Ta ko Jijej ear jiroñ rijjilõk ro an ñan kõpooji ñan iien Kwõjkwõj in Kijoone eo?

⁵ Jijej ear jiroñ jet iaan rijjilõk ro an ñan kõpooje juon ruum̦ bwe ren m̦õñã ie im kõm̦m̦ane Kwõjkwõj in Kijoone eo. Bõtab, ear jab jiroñ er bwe ren buul̦ kainõknõke ruum̦ eo. Bõlen ear kõn̦aan bwe ren pukot juon ruum̦ me erreo im em̦m̦an joñan ñan e im rijjilõk ro an. (Riit Mark 14:12-16, UBS.) Rijjilõk ro renaaj kar aikuj bar pukot aolep men ko rej aikuji ñan Kwõjkwõj in Kijoone eo. Jet iaan men kein kar pilawã ejjab uwe im wain bũrõrõ. Ãlikin aer kar kõm̦m̦ane Kwõjkwõj in Kijoone eo, Jijej ear jino kõnono kõn pilawã eo im wain eo. Erkein men ko ruo me rar kõjerbali ilo iien Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej.

6. (1) Ãlikin Kwõjkwõj in Kijoone eo, ta eo Jijej ear ba kõn pilawã eo? (2) Pilawã rot rej kõmate ñan Iien Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej?

⁶ Rijjilõk Matu eo ear pãd ilo iien Kõjota eo an Irooj, ear je im ba: “Jijej ej bõk pilawã, im jar, im ruje, im lel̦o̦k ñan ro rũkal̦ooran im ba, ‘Kom̦win bõke im m̦õñã.’” (Matu 26:26) “Pilawã” in ear juon pilawã ejjab uwe. Kar ejja pilawã eo wõt rar kõjerbale ilo Kwõjkwõj in Kijoone eo. (Exodus 12:8; Duteronomi 16:3) Pilawã in kar iiõke jãn dãnnin aebõj im pilawã wit, im kar jab illik iij ie. Bareinwõt, rar jab kãreiki kõn jabdewõt menin kãre, ãinwõt jo̦o̦l̦. Pilawã in em̦õrã ãinwõt petkõj im epidodo ruje. Rainin, em̦m̦aan ro rej lale eklejia rej kajjitõk ippãn juon ñan kõmat pilawã rot in m̦okta jãn Iien Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej. Eo ej kõmate ej aikuj iiõke pilawã in jãn dãn im pilawã wit, im emaroñ kõmate ak um̦wini ilo juon paan me em̦õj kũriiji jidik. Ilo jikin ko me epen aer ellolo pilawã wit, eokwe remaroñ kõmate pilawã eo jãn pilawã kõm̦m̦an jãn raij, ko̦o̦n, barli, ak wit ko jet.

7. (1) Kar ta eo ilowaan kab eo Jijej ear kõjerbale ilo Kõjota eo an Irooj? (2) Wain rot eo jej kõjerbale ilo Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej?

⁷ Bareinwõt, Matu ear ba bwe Jijej ear “bõk kab eo im kam̦m̦oolol Anij kake, innem lel̦o̦k ñan er im ba, ‘Kom̦win aolep ilimi.’” (Matu 26:27, 28, UBS) Kar wain bũrõrõ men eo ilowaan kab eo Jijej ear kõjerbale. Wain in ej itok jãn dãnnin grape. Ak etke jejel̦ã bwe ejjab dãnnin grape  juice ke dãnnin grape juice ebar bũrõrõ? Kõnke emootl̦o̦k de iien m̦adm̦õd leen grape. Kõn men in, dãnnin grape juice eo em̦õj an oktak ñan dãnnin arkool̦ ak wain. Ilo kar iien Kwõjkwõj in Kijoone eo jinointata ilo Ijipt, Ri Israel ro rar jab idaak wain. Bõtab, Jijej ear jab ba bwe enana ñan idaak wain ilo iien in me e im rũkal̦oor ro an rar kõm̦m̦ane Kwõjkwõj in Kijoone eo. Joñan, ear bar kõjerbal wain ilo iien Kõjota eo an Irooj. Kõn men in, Kũrjin ro rainin rej bar kõjerbal wain ilo iien Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej. Wain rot eo jej aikuj kõjerbale? Ej wain bũrõrõ im ejjab aikuj wõr jabdewõt kein kãre ie kõnke bõtõktõkin Jijej erreo kõn an kar weeppãn. Ro rej kõpooje wain eo remaroñ kõm̦m̦ane, ak remaroñ wiaiki wain ko rebũrõrõ ãinwõt Chianti, Burgundy, ak Cabernet.

8. Etke eaorõk bwe Kũrjin ro ren mel̦el̦e kõn ta eo pilawã im wain eo rej kõkkar kake?

⁸ Ewõr juon men rijjilõk Paul ear ba im ej kaalikkar bwe ejjab rijjilõk ro wõt rar aikuj in kõm̦m̦ane Kõjota eo an Irooj, ak bar aolep Kũrjin ro rej aikuj kõm̦m̦ane men in. Paul ear ba ñan Kũrjin ro ilo Korint: “Iar bõk jãn Irooj katak eo iar bareinwõt lewaj ñan kom̦; bwe Irooj Jijej . . . ear bõk bread [ak pilawã], im ear kam̦m̦oolol Anij, im ear ruje im ba, ‘Men in, ãnbwinnũ, eo ej kõn kom̦. Kom̦win kõm̦m̦ane men in ilo ememej eõ.’” (1 Korint 11:23, 24, UBS) Innem, kõnke kar kakien bwe aolep Kũrjin ro ren keememeje raanin mej eo an Jijej kajjojo iiõ, eaorõk bwe Kũrjin ro rainin ren mel̦el̦e kõn ta eo pilawã im wain eo rej kõkkar kake.

9. Ta tõmak eo ebõd an jet armej kõn pilawã eo Jijej ear lel̦o̦k ñan rijjilõk ro an?

⁹ Jet armej in kabuñ ko rej ba bwe kõnke Jijej ear ba “men in, ãnbwinnũ,” rej tõmak bwe lukkuun ãnbwinnin Jijej men eo rar m̦õñã ilo iien in. Rej tõmak bwe juon menin kabwilõñlõñ ear wal̦o̦k im pilawã eo ear oktak im erom ãnbwinnin Jijej. Ak ejjab eñin men eo ear wal̦o̦k. * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Jijej im pilawã eo ejjab uwe rar  jim̦or pãd im̦aan mejãn rijjilõk ro retiljek. Innem alikkar bwe mel̦el̦ein naan ko an Jijej ej bwe pilawã eo ej kõkkar kõn ãnbwinnin. Etke jejel̦ã men in? Kõnke ekkã wõt an kar Jijej kõjerbal waanjoñak ko ak naan in kõkkar ko ke ear katakin armej ro.​—Jon 2:19-21, UBS; 4:13, 14; 10:7, UBS; 15:1, UBS.

10. Pilawã eo jej kõjerbale ilo iien Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej, ej kõkkar ñan ta?

¹⁰ Pilawã eo me ear pãd im̦aan mejãn rijjilõk ro im rar pojak in kañe, ear kõkkar kõn ãnbwinnin Jijej. Jem̦aan, ri karejar ro an Anij rar l̦õmn̦ak bwe pilawã in ear kõkkar kõn aolep Kũrjin ro me rej ri kapit kõnke Baibõl̦ ej n̦aetan rein “ãnbwinnin Kũraij.” Rar ba men in kõnke Jijej ear ruje pilawã eo ñan elõñ m̦õttan ko, bõtab ke ear mej ejjel̦o̦k juon iaan di ko diin kar ruje. (Epesõs 4:12; Rom 12:4, 5; 1 Korint 10:16, 17; 12:27, UBS) Ak ãlikin aer kar lukkuun bar etale eoon ko ilo Baibõl̦, rar lo bwe pilawã eo ej kõkkar kõn ãnbwinnin Jijej. Baibõl̦ ej kwal̦o̦k bwe Jijej ear “eñtaan ilo kanniõk” im bwe rar m̦ane im totoiki ioon al̦al̦ in eñtaan eo. Kõn men in, pilawã eo ilo iien Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej ej kõkkar kõn ãnbwin eo ãnbwinnin Jijej me ear mej im katok kake kõn jerawiwi ko ad.​—1 Piter 2:21-24; 4:1, UBS; Jon 19:33-36, UBS; Hibru 10:5-7.

11, 12. (1) Ta eo Jijej ear ba kõn wain eo? (2) Wain eo ilo Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej ej kõkkar kõn ta?

¹¹ Ad jel̦ã kõn mel̦el̦ein pilawã eo ej jipañ kõj ñan bar mel̦el̦e kõn ta eo Jijej ear ba kõn wain eo. Baibõl̦ ej ba: “Im ãindein bareinwõt Ej bõk kab, ãlikin kõjota, im ba, ‘Kab in ej bujen ekããl an Anij, em̦õj kapene ilo bõtõktõkũ.’” (1 Korint 11:25, UBS) M̦ool ke bwe kab eo Jijej ear jibwe ej bujen eo ekããl? Ejjab. Jijej ear kõnnaan kõn dãnnin wain eo ilowaan kab eo. Mel̦el̦ein naan kein an ej bwe wain eo ej kõkkar kõn bõtõktõkin me enaaj katok kake.

¹² Ilo bok in Mark, jej riiti naan ko an Jijej me ej ba: “Men in, bõtõktõkũ, eo ej to̦o̦rl̦o̦k kõn elõñ, bõtõktõkũ ej kapen bujen eo an Anij.” (Mark 14:24, UBS) Im ilo bok in Matu, jej riiti im loe bwe bõtõktõkin Jijej enaaj kar “to̦o̦rl̦o̦k kõn elõñ ñan jeorl̦o̦k jerawiwi ko.” (Matu 26:28) Kõn men in, wain bũrõrõ eo jej kõjerbale ilo iien Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej ej kõkkar kõn bõtõktõkin Jijej. Innem, bõtõktõkin Jijej me ear katok kake ej jeorl̦o̦k jerawiwi ko ad.​—Riit Epesõs 1:7, UBS.

13. Kwal̦o̦k m̦õk ta ko Ri Kõnnaan ro an Jeova rej kõm̦m̦ani ilo Kwõjkwõj in Keememej mej eo an Jijej?

¹³ El̦aññe ej kab naaj kein kajuon in am̦ etal im pãd ilo iien Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej ippãn Ri Kõnnaan ro an Jeova, ta ko kwõnaaj lo aer kõm̦m̦ani? Eokwe, kwõnaaj loe aer kõm̦m̦ane Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej ilo juon jikin me erreo im em̦m̦an joñan ñan an aolep kobatok ñan iien in. Bõlen, kwõnaaj lo jet wũt ko raiboojoj me kar kainõknõke jikin in kaki, bõtab eban lukkuun l̦ap menin kainõknõk ko ie. Ejjab ãinwõt iien bade ko me armej rej buul̦ kõm̦m̦an kainõknõk ko. Bareinwõt ilo iien in, juon em̦m̦aan ej lale eklejia enaaj kwal̦o̦k juon katak em̦m̦an im alikkar ikijjeen ta eo Baibõl̦ ej ba kõn iien in eaorõk. Im enaaj kõmel̦el̦e bwe Kũraij ear mej im kõl̦l̦ãik on̦ean jerawiwi ko ad bwe jen maroñ bõk mour indeeo.​—Riit Rom 5:8-10, UBS.

14. Ta kõjatdikdik ko ruo me eo ej kwal̦o̦k katak eo enaaj kõmel̦el̦eiki ilo iien Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej?

¹⁴ Em̦m̦aan eo ej kwal̦o̦k katak eo enaaj bar kõnono kõn kõjatdikdik ko ruo me Baibõl̦ ej kwal̦o̦k kaki. Juon iaan kõjatdikdik ko Baibõl̦ ej kwal̦o̦k kake ej bwe enaaj wõr ro im renaaj irooj ilañ ippãn Kũraij. Jejjo wõt Kũrjin ro renaaj bõk kõjatdikdik in. Jet iaaer kar rijjilõk ro an Jijej me rar tiljek wõt. (Luk 12:32; 22:19, 20; Revelesõn 14:1) Kõjatdikdik eo juon Baibõl̦ ej bar kwal̦o̦k kake ej bwe armej renaaj mour indeeo ilo pedetaij eo ioon lal̦. Enañin aolep Kũrjin ro me rej tiljek wõt renaaj bõk kõjatdikdik in. Wãween lal̦ in ilo naaj iien in ej wãween eo Anij ear kõn̦aan ak ej ankilaan jãn jinoin. Eñin men eo Kũrjin ro rej jar kake aolep iien. (Matu 6:10) Elõñ eoon ko ilo Baibõl̦ rej kwal̦o̦k kõn joñan an naaj em̦m̦an mour ko an armej  ro ilo iien in im enaaj ãindein ñan indeeo.​—Aiseia 11:6-9; 35:5, 6; 65:21-23.

15, 16. Ilo Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej, ta eo jej kõm̦m̦ane ikijjeen pilawã eo ejjab uwe?

¹⁵ Ãlikin an eo ej kwal̦o̦k katak eo kõmel̦el̦e kõn kõjatdikdik ko ruo ilo Baibõl̦, innem enaaj ba bwe eiien kiiõ ñan l̦oore wãween eo Jijej ear kõm̦m̦ane ilo Kõjota eo an Irooj. Ilo tebõl̦ eo iturin, enaaj wõr wain bũrõrõ im pilawã ejjab uwe. M̦okta, enaaj riiti eoon ko ilo Baibõl̦ me rej kwal̦o̦k ta eo Jijej ear kõm̦m̦ane ikijjeen pilawã eo. Emaroñ riiti eoon eo ilo bok in Matu me ej ba: “Jijej ej bõk pilawã, im jar, im ruje, im lel̦o̦k ñan ro rũkal̦ooran im ba, ‘Kom̦win bõke im m̦õñã; eñin ãnbwinnũ.’” (Matu 26:26) Jijej ear ruje pilawã eo ñan elõñ m̦õttan ko bwe en maroñ ajeji ñan rijjilõk ro an iturin. Ilo Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej ilo Eprõl̦ 14 raan, kwõnaaj lo pilawã ko rejjab uwe me rej pãd ioon pileij ko.

¹⁶ M̦okta jãn aer leto letak pileij ko, juon jeid im jatid em̦m̦aan enaaj jar. Enaaj bwe pileij ko ñan an aolep leto letak pilawã eo bwe en maroñ m̦õkaj im kon̦ wãween ad kõm̦m̦ane men in. Ilo iien in el̦ap an aorõk, ñe rej leto letak pilawã eo, jen kwal̦o̦k ad kautiej im jab kõm̦m̦ani men ko jet. Bõlen jejjo wõt renaaj m̦õñã pilawã eo ak bõlen emaroñ ejjel̦o̦k. Ekar ãindein ilo enañin aolep eklejia ko ilo iien Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej ilo kar iiõ eo 2013.

17. Ilo Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej, ewi wãween ad l̦oore ta eo Jijej ear kõm̦m̦ane ikijjeen wain eo?

¹⁷ Ãlikin ad leto letak pilawã eo, eo ej kwal̦o̦ke katak eo enaaj kiiõ riiti eoon ko ikijjeen ta eo Jijej ear ba kõn wain eo. Baibõl̦ ej ba: “[Jijej] ej bõk kab eo im kam̦m̦oolol Anij kake, innem lel̦o̦k ñan er im ba, ‘Kom̦win aolep ilimi, bwe men in bõtõktõkũ, eo ej kapene bujen eo an Anij; bõtõktõkũ ej lutõkl̦o̦k kõn elõñ armej bwe en jeorl̦o̦k jerawiwi.’” (Matu 26:27, 28, UBS) Innem ãinwõt an kar Jijej kõm̦m̦ane, juon enaaj bar jar m̦okta innem tokãlik naaj leto letak wain eo ñan aolep ri kweilo̦k ro.

18. Meñe ejjab aolep renaaj m̦õñã pilawã im idaak wain ilo iien Kwõjkwõj eo, ak etke elukkuun aorõk wõt ñan pãd ilo iien in?

¹⁸ Ro wõt me renaaj irooj ippãn Kũraij ilañ renaaj m̦õñã pilawã im idaak wain. Innem, kõnke jejjo wõt oran rein, mel̦el̦ein bwe enañin aolep ro im rej pãd ilo iien Kwõjkwõj eo renaaj leto letak pilawã im wain ak reban m̦õñã im idaak. (Riit Luk 22:28-30; 2 Timote 4:18) Bõtab, meñe enañin aolep Kũrjin ro reban m̦õñã pilawã im idaak wain, elukkuun aorõk wõt bwe ren pãd ilo iien Kwõjkwõj in. Etke? Kõnke ilo aer pãd ilo iien in, rej kwal̦o̦k aer kam̦m̦oolol kõn an kar Jijej lel̦o̦k mour eo an kõn kõj. Ilo iien Kwõjkwõj in, remaroñ kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn elõñ jeraam̦m̦an ko rej itok jãn an kar Jijej mej kõn kõj. Ñan waanjoñak, remaroñ l̦õmn̦ak kõn kõjatdikdik eo aer ñan erom m̦õttan ‘jar eo el̦ap’ me renaaj el̦l̦ã im mour jãn “eñtaan eo el̦ap.” Im kõnke rej tõmak ilo katok in mour eo an Jijej, renaaj wãnõk im̦aan mejãn Anij. Enaaj ãinwõt ñe em̦õj kar “kwal̦e im kamouj nuknuk ko aer ilo bõtõktõkin L̦aam̦” eo.​—Revelesõn 7:9, 14-17.

19. Ta ko kwõmaroñ kõm̦m̦ani bwe kwõn pojak im bõk tokjãn jãn iien Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej?

¹⁹ Ta ko Ri Kõnnaan ro an Jeova ipel̦aakin lal̦ rej kõm̦m̦ane bwe ren pojak ñan iien Kwõjkwõj in Keememej Mej eo an Jijej? Eokwe, jejjo wõt wiik m̦okta jãn raanin Kwõjkwõj eo, rej kajjioñ kũr tok jabdewõt armej ñan pãd ilo iien in. Im ilo raan ko m̦oktal̦o̦k jãn raanin Kwõjkwõj in, rej riiti eoon ko ilo Baibõl̦ me rej kwal̦o̦k ta ko Jijej ear kõm̦m̦ani im ta ko rar wal̦o̦k ilo raan ko m̦okta jãn an kar wal̦o̦k iien Kõjota eo an Irooj ilo iiõ eo 33. Bareinwõt, rej kõm̦m̦an karõk l̦o̦k im̦aan bwe ren maroñ pãd ilo iien Kwõjkwõj eo. Rej m̦õkajl̦o̦k ñan iien in bwe ren karwaineneik aolep ri lotok ro im bwe ren maroñ pãd ilo aolepen iien Kwõjkwõj in. Kõj aolep, meñe jej uwaan eklejia eo ak juon ri lotok, jenaaj bõk tokjãn jãn iien Kwõjkwõj in el̦aññe jej ãlõkl̦o̦k Baibõl̦ ko ad ñan eoon ko me eo ej kwal̦o̦k katak eo ej riiti im kõmel̦el̦eiki. Ilo ad pãd ilo iien in jej kwal̦o̦k ad lukkuun kam̦m̦oolol kõn an kar Jijej mej kõn kõj im bwe jej pokake naan in jiroñ in an Jijej: “Kom̦win kõm̦m̦an men in ilo ememej Eõ.”​—1 Korint 11:24.