1, 2. (1) Ta eo ear dikl̦o̦k an rũttõmak ro ilo Kolosse kwal̦o̦ke? (2) Ta naan in kakapilõk eo ear jipañ rũttõmak ro ilo Kolosse bwe ren epaake wõt Anij?

 ILO raan ko an rijjilõk ro, ear dikl̦o̦k an eklejia eo ilo Kolosse bõrokuk! Jet iaan rũttõmak ro rar kõn̦aan bwe aolep ren l̦oor wõt Kien Moses. Im ro jet rar ba bwe ebõd ñan kõm̦m̦ani men ko relimo im kam̦õn̦õn̦õ. Bõtab, rijjilõk Paul ear kakkõl rũttõmak rein kõn l̦õmn̦ak kein rejjab jim̦we. Ear ba: “Kom̦win kõjparok kom̦ bwe ejjel̦o̦k juon en rakimi kom̦ kõn katak in mãlõtlõt eo an ak kõn an m̦on̦ pata, ekkar ñan m̦anit ko m̦okta an armej ran̦, im ñan katak ko jinoin an lal̦, im jab an Kũraij.”​—Kolosse 2:8.

² Ñe rũkkapit ro ilo tõrein ren kar l̦oore l̦õmn̦ak ak m̦anit kein an armej, innem renaaj kar luuji jeraam̦m̦an eo aer jãn Anij. Jeraam̦m̦an eo ej bwe ren ro nejin Anij. (Kolosse 2:20-23) Kõn men in, Paul ear lel̦o̦k naan in kakapilõk ñan er bwe ren kõjparok wõt kõtaan eo aer ippãn Anij. Ear ba: “Kom̦win l̦õmn̦ak kõn men ko ilañ, im jab kõn men ko ioon lal̦.” (Kolosse 3:2, UBS) Rũkkapit rein rar aikuj l̦õmn̦ak wõt kõn jeraam̦m̦an eo aer bwe renaaj mour ilañ ñan indeeo.​—Kolosse 1:4, 5, UBS.

3. (1) Ta jeraam̦m̦an eo an rũkkapit ro? (2) Ta kajjitõk ko jenaaj etali ilo katak in?

 ³ Rũkkapit ro ilo raan kein rej aikuj bar l̦õmn̦ak wõt kõn jeraam̦m̦an eo aer bwe renaaj “rũjolõt ippãn Kũraij” ilañ. Bareinwõt, ren bar l̦õmn̦ak wõt kõn Aelõñ ak kien eo an Anij. (Rom 8:14-17) Ak ta kõn ro me jeraam̦m̦an eo aer ej ñan mour indeeo ijin ioon lal̦? Elemen an naan ko an rijjilõk Paul jerbal ñan er? Ta ko rej aikuj kõm̦m̦ani im enaaj kaalikkar bwe rej “l̦õmn̦ak kõn men ko ilañ”? (Jon 10:16) Ebream im Moses rar l̦õmn̦ak wõt kõn men ko ilañ meñe ewõr men ko reppen rar iiooni ilo mour ko aer. Ta ko jemaroñ kõm̦m̦ani bwe jen ãinwõt er?

4. Ta ko ro me renaaj mour indeeo ijin ioon lal̦ rej aikuj kõm̦m̦ani ñan kaalikkar bwe rej “l̦õmn̦ak kõn men ko ilañ”?

⁴ Ro me jeraam̦m̦an eo aer ej ñan mour ijin ioon lal̦ rej aikuj l̦õmn̦ak wõt kõn men ko ilañ. Elemen aer kõm̦m̦ane men in? Ej ilo aer likũt Aelõñ ak kien eo an Jeova kab kõn̦aan ko an m̦oktata ilo mour ko aer. (Luk 10:25-27) Kũraij ear bar l̦õmn̦ak kõn men ko ilañ im jej aikuj l̦oore joñak eo an. (1 Piter 2:21) Ilo raan ko an Kũrjin ro jinointata, armej ro rar tõmak elõñ katak ko rebõd im mel̦el̦e ko jãn ro rar watõk er rũmmãlõtlõt. Bareinwõt, el̦ap an armej kar kaorõk m̦weiuk im jããn. Ejjel̦o̦k oktak ilo raan kein ilo jukjukun pãd in an Setan. (Riit 2 Korint 10:5, UBS.) Kõn men in, jen l̦oore joñak eo an Jijej im kõjparok kõj jãn men kein me renaaj kajorrããn kõtaan eo ad ippãn Jeova.

5. Ta kajjitõk ko jemaroñ etale kõj kaki ñan lale ñe men eo eaorõktata ippãd ej m̦weiuk im jããn?

⁵ Jenañin ke kõtl̦o̦k bwe wãween an armej l̦õmn̦ak kõn jããn im m̦weiuk en jelõt kõj? L̦õmn̦ak im kõm̦m̦an ko ad renaaj kaalikkar ta eo el̦ap ad kaorõke ilo mour ko ad. Jijej ear ba: “Ijo m̦weiõm̦ ej pãd, bareinwõt bũruom̦ enaaj pãd ie.” (Matu 6:21) Jen etale bũruod ilo ad kajitũkin kõj kajjitõk kein. ‘Ij ke aolep iien inepata wõt kõn jããn? Aolep iien ij ke pukot kilen bwe in bõk juon jerbal el̦apl̦o̦k on̦ãn? Ij ke jol̦o̦k el̦ap iien ñan aõ pukot kilen bwe en em̦m̦an men ko m̦weiõ im em̦m̦an kõjeiõ? Ak ij ke kate eõ bwe kõtaan eo aõ ippãn Jeova en men eo el̦aptata aõ kaorõke?’ (Matu 6:22) Jijej ear ba bwe emaroñ jorrããn kõtaan eo ad ippãn Jeova ñe jej kate kõj ñan ‘koorl̦o̦k m̦weiuk ioon lal̦’ in.​—Matu 6:19, 20, 24.

6. Ta eo jemaroñ kõm̦m̦ane bwe jen jab po ilo kõn̦aan ko ad rebõd?

⁶ Epidodo ñan ad kõm̦m̦ani kõn̦aan ko ad rebõd kõnke jejjab weeppãn. (Riit Rom 7:21-25, UBS.) El̦aññe jejjab kõtl̦o̦k bwe kajoor eo an Anij en tõl kõj, innem jemaroñ l̦orak ilo kõn̦aan ko rebõd im kõm̦m̦ani men ko me rej n̦ae kien ko an Anij. Jet iaan men kein rej bade ko me robrak kõn m̦anit ko rettoon, “kadek,” l̦õñ, im an armej ro jab jook ñan jidik ñan kõm̦m̦ani men ko renana. (Rom 13:12, 13, UBS) Jej pãd ilo juon tarin̦ae ñan jum̦ae kõn̦aan ko ad rebõd. Bwe jen wiin ilo tarin̦ae in, jej aikuj l̦õmn̦ak wõt kõn men ko ilañ. Jej aikuj lukkuun kate kõj. Eñin unin rijjilõk Paul ear je im ba: ‘Ij baiti ãnbwinnũ im kõm̦akokoiki.’ (1 Korint 9:27) Jen jab l̦õmn̦ak bwe enaaj pidodo men in, ak jen ãinwõt kar rijjilõk Paul ilo ad bar kõm̦akokoiki kõj make. Jen kiiõ lale joñak ko an 2 em̦m̦aan ilo iien ko etto me rar tiljek wõt ñan Jeova.​—Hibru 11:6.

7, 8. (1) Ta apañ ko Ebream im Sera rar iiooni? (2) Ta eo Ebream ear l̦õmn̦ak wõt kake?

⁷ Ke Jeova ear ba ñan Ebream bwe en bõk baam̦le eo an im em̦m̦akũtl̦o̦k ñan Kenean, Ebream ear m̦õn̦õn̦õ in pokake. Kõn an kar Ebream tõmak ilo Jeova im pokake, Jeova ear kõm̦m̦ane juon bujen ippãn. Ear ba ñan Ebream: “Inaaj kõm̦m̦an juon aelõñ el̦ap jãn kwe, im Inaaj kajeraam̦m̦an eok.” (Jenesis 12:2) Ear etal im el̦ak iiõ im iiõ ak ejjañin wõr nejin Ebream im Sera. Bõlen Ebream ear l̦õmn̦ak bwe Jeova emel̦o̦kl̦o̦k kallim̦ur eo an ñane. Ilo kar tõrein, ear pen an Ebream mour. Ear ilo̦k jãn Õr, ijo kapijukunen me elukkuun kar m̦weiie im ear em̦m̦an kõjeiien ie. Elõñl̦o̦k jãn 1,000 m̦ail̦ in aer kar etetal jãn ijin ñan Kenean. Im kiiõ rej jokwe ilo em̦ nuknuk, ewõr iien rar kwõle, im rar bar pãd ilo kauwõtata ke rar iioon rũko̦o̦t ro. (Jenesis 12:5, 10; 13:18; 14:10-16) Meñe rar iiooni apañ kein, ak Ebream im baam̦le eo an rar jab kõn̦aan ro̦o̦l ñan Õr, ijo kar kapijukuneer!​—Riit Hibru 11:8-12, 15.

⁸ Ebream ear “tõmak Jeova,” im ear jab l̦õmn̦ak “kõn men ko ioon lal̦.” (Jenesis 15:6) Ak el̦ap wõt an kar l̦õmn̦ak kõn men ko Anij ear kallim̦ur ñane. Jeova ear lo bwe Ebream ear tõmake, kõn men in, ear ba ñane: “Kwõn ejjed ñan lañ, im lale iju kan̦, el̦aññe kwõmaroñ in bwini, . . . enaaj ãindein ineem̦.” (Jenesis 15:5) Ke Ebream ear roñ an Jeova ba naan kein ñane, ejel̦ã bwe Jeova ear jab mel̦o̦kl̦o̦ke. Im aolep iien ke Ebream ear reilõñl̦o̦k im lo iju ko, ear keememej an kar Jeova kallim̦uri bwe enaaj koorl̦o̦k ineen ak nejin. Innem, ke ear jejjet iien eo Jeova ear kõn̦aan, ear l̦otak juon nejin Ebream l̦addik.​—Jenesis 21:1, 2.

9. Ta eo jemaroñ kõm̦m̦ane ãinwõt kar Ebream?

⁹ Jej ãinwõt Ebream kõnke jej bar kõttar an jejjet kallim̦ur ko an Jeova. (2 Piter 3:13, UBS) Ñe jejjab “l̦õmn̦ak kõn men ko ilañ,” jemaroñ l̦õmn̦ak bwe erum̦wij an Jeova kajejjeti kallim̦ur ko an. Innem, enaaj jako ad kijejeto ñan Jeova jãn kar m̦okta. Ñan waanjoñak, bõlen m̦okta kwokõn kar kate eok bwe kwõn bõk kun̦aam̦ ilo eddo ko ilo eklejia ãinwõt jerbal in bainier ak eddo ko jet. Ak kiiõ, ta n̦e kwõj kõm̦m̦ane? Kwõj ke ãinwõt kar Ebream ilo am̦ kate eok joñan wõt am̦ maroñ ñan Jeova? Im kwõj ke l̦õmn̦ak wõt kõn jeraam̦m̦an ko renaaj wal̦o̦k ilo raan ko im̦aan? (Hibru 11:10, UBS) Jeova ear watõke Ebream bwe ej juon jeran kõn an kar “tõmak” E.​—Rom 4:3.

10. Elemen kar mour eo an Moses ke ear dik im rũttol̦o̦k?

¹⁰ Moses ear bar l̦õmn̦ak wõt kõn men ko ilañ. Ear juon eo ear dik im rũttol̦o̦k ippãn irooj in Ijipt. Aelõñ in ear lukkuun kajoortata iaan aolep aelõñ ko ilo kar tõre eo. Bareinwõt, Baibõl̦ ej ba bwe Moses ear katak kõn aolep “jel̦ãl̦o̦kjen̦ an RiIjipt” ro. Jel̦ãl̦o̦kjen̦ in ear jipañe bwe en ‘kajoor ilo naan im ilo jerbal.’ (Jerbal 7:22, UBS) Ejjel̦o̦k pere bwe aolepen men kein remaroñ kar kõm̦m̦an an Moses utiej im buñbuñ ilo Ijipt. Bõtab, men eo ear l̦apl̦o̦k an kar Moses kaorõke ej bwe en kõm̦anm̦an ankilaan Anij.

11, 12. Ta jel̦ãl̦o̦kjen̦ eo ear l̦ap an Moses kaorõke, im etke jejel̦ã men in?

¹¹ Ke Moses ear dik, kõrã eo lukkuun jinen etan Jokebed ear katakini kõn Anij eo an RiHibru ro. Im el̦apl̦o̦k an kar Moses kaorõk katak kein ak jel̦ãl̦o̦kjen̦ kein kõn Jeova jãn jabdewõt men. Kõn men in, ear jab kããlõt bwe en m̦weiie im  utiej meñe ear wõr an maroñ ñan bõk jeraam̦m̦an kein. Moses ear kõn̦aan kõm̦anm̦an ankilaan Anij. (Riit Hibru 11:24-27.) Ear l̦õmn̦ak wõt kõn men ko ilañ kõnke ear katak kõn Jeova jãn ke ear dik wõt, im ear tõmak ilo E.

¹² Jekdo̦o̦n ñe ear l̦ap jel̦ã eo ippãn Moses ilo Ijipt, ak ear jab kõjerbali bwe en juon eo eutiej, ebuñbuñ, im em̦weiie. Baibõl̦ ej ba bwe ear “abwin bwe ren likũt etan nejin kõrã eo nejin Pero, im l̦õmn̦ak bwe an eñtaan ippãn ro doon Anij em̦m̦an jãn m̦õn̦õn̦õ ko an jerawiwi me rej ñan jidik wõt iien.” Elõñ iiõ ko tokãlik, Moses ear kõjerbale jel̦ãl̦o̦kjen̦ eo an kõn Jeova bwe en tõl armej ro An.

13, 14. (1) Ta ko Moses ear aikuj katak ñan jel̦ã kwal̦o̦ki m̦okta jãn an kanemkwõj ro doon Jeova? (2) Ta ko jej aikuj in bar katak ñan jel̦ã kwal̦o̦ki?

¹³ Moses ear yokwe Jeova im armej ro An me rar kuli ñan RiIjipt ro. Im ke Moses ear 40 an iiõ, ear kõn̦aan kanemkwõj er jãn aer kuli ñan armej in Ijipt. (Jerbal 7:23-25, UBS) Bõtab, Jeova ear kile bwe ejjañin pojak ñan kõm̦m̦ane men in. Moses ear aikuj katak ñan ettã bõro, kijenmej, ineem̦m̦an, im jel̦ã kilen dãpij an illu im dãpij kõn̦aan ko an make. (Jabõn Kõnnaan 15:33) Moses ear aikuj kammineneiki ñan kwal̦o̦k men kein bwe en pojak ñe enaaj jelm̦ae apañ ko reppen. Innem, Moses ear jerbal in lale jiip, im 40 iiõ in an kar kõm̦m̦ane eddo in. Ilo aolepen iiõ kein, ear katak ñan ettã bõro, kijenmej, ineem̦m̦an im jel̦ã kilen dãpij an illu im dãpij kõn̦aan ko an make.

¹⁴ Jerbal eo an Moses ñan lale jiip ear ke jipañe ñan jel̦ã kilen kwal̦o̦k men kein? Aet. Baibõl̦ ej ba: “Moses ear juon armej eo ettã bũruon im ejjel̦o̦k juon ioon lal̦ ettã bũruon im ãinwõt e.” (Bõnbõn 12:3, UBS) Kõn an kar Moses katak ñan jel̦ã kwal̦o̦k ettã bõro, ear maroñ kijenmej ippãn jabdewõt kain armej im kõn apañ ko aer. (Exodus 18:26) Ãindeinl̦o̦k wõt kõj, jej aikuj kwal̦o̦ki men kein bwe jen maroñ el̦l̦ã jãn “eñtaan eo el̦ap” im mour ilo jukjukun pãd eo ekããl an Anij. (Revelesõn 7:14) Ñan waanjoñak, jejel̦ã ke karõk ad ippãn aolep armej, ekoba ro me epidodo aer illu ak l̦õkatip? Naan ko an rijjilõk Piter remaroñ jipañ kõj. Ear ba: “Kom̦win kautiej armej otemjej. Kom̦win yokwe jemjein jemjatin.”—1 Piter 2:17.

15, 16. (1) Etke jej aikuj “l̦õmn̦ak kõn men ko ilañ”? (2) Etke ej aikuj em̦m̦an m̦wilin Kũrjin ro?

¹⁵ Raan kein jej mour ilo “iien ko renana.” (2 Timote 3:1) Innem, elukkuun aorõk bwe jen “l̦õmn̦ak kõn men ko ilañ” bwe en kajoor wõt kõtaan eo ad ippãn Anij. (1 Tessalonika 5:6-9, UBS) Ewõr 3 men ko jemaroñ kõm̦m̦ani im renaaj kaalikkar bwe jej l̦õmn̦ak wõt kõn men ko ilañ. Jen kiiõ lale ta kein.

¹⁶ M̦wilid: Piter ear jel̦ã bwe elukkuun aorõk bwe en em̦m̦an m̦wilid. Ear ba: “M̦wilimi en em̦m̦an ibwiljin” armej otemjej. Im ear bar ba bwe el̦aññe “renaaj lo an em̦m̦an ami jerbal, innem renaaj nõbar Anij.” (1 Piter 2:12, UBS) Jen kate kõj bwe en em̦m̦an m̦wilid ilo jabdewõt jikin jej pãd ie im ilo jabdewõt men jej kõm̦m̦ane bwe jen maroñ lel̦o̦k nõbar ñan Jeova. Jej aikuj kõm̦m̦ane men in meñe jej pãd ilo m̦õko im̦õd, jikin jerbal ko, m̦õn jikuul̦ ko, ñe jej iukkure, im ñe jej kwal̦o̦k naan. Jemel̦el̦e bwe ewõr iien jej kõm̦m̦an bõd kõnke kõj aolep jejjab weeppãn. (Rom 3:23, UBS) Bõtab, jen jab ebbeer. Jen kõtl̦o̦k wõt bwe Jeova en jipañ kõj bwe jen maroñ tarin̦ae ilo  ‘tarin̦ae in em̦m̦an kõn tõmak.’​—1 Timote 6:12.

17. Ta ko jemaroñ kõm̦m̦ani bwe wãween ad l̦õmn̦ak en ãinwõt Kũraij Jijej? (Lale pija eo ilo jinoin katak in.)

¹⁷ L̦õmn̦ak ko ad: Ej aikuj em̦m̦an im jim̦we l̦õmn̦ak ko ad bwe en em̦m̦an kõm̦m̦an ko ad. Rijjilõk Paul ear ba: “L̦õmn̦ak in en pãd ilo kom̦, eo ear bareinwõt ilo Kũraij Jijej.” (Pilippai 2:5) L̦õmn̦ak ta in me ear wõr ippãn Jijej? Eokwe, Jijej ear juon eo ettã bũruon. Eñin unin ear kõn̦aan kamaat an maroñ ñan Jeova. Aolep iien ear l̦õmn̦ak wõt kõn an kwal̦o̦k naan kõn Aelõñ ak kien eo an Anij. (Mark 1:38; 13:10) Jijej ear kautiej im pokake wõt Naan in Anij. (Jon 7:16; 8:28, UBS) Ear niknik in katak Jeje ko Rekwõjarjar bwe en maroñ kilõki naan ko ie, kam̦ooli, im kõmel̦el̦eik ro jet kõn mel̦el̦eir. Ñe jej kwal̦o̦k ettã bõro, niknik in kwal̦o̦k naan im katak Baibõl̦ ippãd make, wãween ad l̦õmn̦ak enaaj ãinwõt Kũraij.

18. Ta ko jemaroñ kõm̦m̦ani ñan kaalikkar bwe jej kate kõj ilo jerbal eo an Jeova?

¹⁸ Ad kate kõj: Jeova ekõn̦aan bwe “rũlañ im rũlal̦” ren kõttãik er ñan Jijej. (Pilippai 2:9-11) Meñe eutiej jerbal eo an Jijej ak ear m̦õn̦õn̦õ in kõttãik e make ñan Jemãn. Jej aikuj bar kõttãik kõj. (1 Korint 15:28) Jej kõttãik kõj ñe jej kamaat ad maroñ ilo jerbal in ‘kõm̦m̦an rũkal̦oor’ ilo aelõñ otemjej. Jeova ear letok jerbal in bwe jen kõm̦m̦ane. (Matu 28:19) Bareinwõt, jen “kõm̦m̦an em̦m̦an ñan jabdewõt” armej, ekoba ro rũturid, im rũttõmak ro m̦õttad.​—Galetia 6:10, UBS.

19. Ta eo jen peek ippãd make ñan kõm̦m̦ane?

¹⁹ El̦ap ad kam̦m̦oolol Jeova kõn an kakeememej kõj ñan ‘l̦õmn̦ak wõt kõn men ko ilañ’! Jej aikuj “kijenmej im ettõr ilo iaikuj eo em̦õj likũti im̦aad.” (Hibru 12:1) Kõn men in, jen peek ippãd make ñan jerbal ñan Jeova kõn ‘aolepen bũruod.’ Ñe jej kõm̦m̦ane men in, Jemãdwõj ilañ enaaj kajeraam̦m̦an kõj kõn ad kate kõj.​—Kolosse 3:23, 24, UBS.