Iar l̦otak ilo Acul. Bukwõn in ettol̦o̦k jãn jikin ko jet im ej pãd ijoko irilik me retol̦tol̦e ilo Guatemala. Ak baam̦le e aõ rej jãn Maya im kajin eo ammim ej Ixil. Ijel̦ã kajin Mexico ak iar dik im rũttol̦o̦k kõn kajin Ixil. Ke iar niñniñ wõt, ikar jejjete lukwõn tarin̦ae eo ear wal̦o̦k ilo Guatemala me 36 iiõ aetokan. Elõñ Ri Ixil rar mej ilo kar tarin̦ae in.

Juon iien, ke ear 4 aõ iiõ, l̦adik eo jeiũ ear iukkure kõn juon baam̦ im ear jirilo̦k im bokkol̦o̦k. Kar 7 an l̦adik eo jeiũ iiõ ilo iien in. Baam̦ eo ear ko̦kkure meja im iar jab maroñ bar lol̦o̦kjen̦. Ak ebar kabũrom̦õjm̦õj bwe l̦adik eo jeiũ ear luuji mour eo an. Kõn men in, iar rũttol̦o̦k ilo juon jikin me ej ñan ajri ro repilo ilo aelõñ in Guatemala. Ijo in iar katak kilen riit bok ko ñan ripilo (Braille). Bõtab, elõñ men ko iar jab mel̦el̦e kõn jikin in. Rijerbal ro ie rar kamoik aõ kõnnaanl̦o̦k ñan ajri ro jet im ajri ro ilo kilaaj eo aõ rar jab el̦tok ñan ña. Aolep iien ij make iaõ im ikõn kijerjer an jejjete jem̦l̦o̦kin ruo allõñ kajjojo iiõ bwe in etal ñan m̦weo ippãn jinõ. Kõrã eo jinõ ekar juon armej el̦ap an jouj im el̦ap tũriam̦o ippãn. Ekabũrom̦õjm̦õj bwe ear mej jãn ña ke ear 10 wõt aõ iiõ. El̦ap aõ kar inepata im bũrom̦õj ke ear jako. Jinõ ear armej eo wõt me ear l̦ap an yokwe eõ ak kiiõ ejako jãn iturũ.

Ke ear 11 aõ iiõ, iar ro̦o̦l ñan bukwõn eo iar rũttol̦o̦k ie im jokwe ippãn l̦eo jeiũ im baam̦le eo an me nejin jema make. Ear em̦m̦an aer lale ña im kabwe aikuj ko aõ. Bõtab, ejjel̦o̦k juon ear maroñ kaenõm̦m̦an bũruõ. Ewõr iien ij jañ ñan Anij im ba: “Etke mama ear tõn mej jãn ña? Etke ijaam̦ tõn kar pilo?” Armej rar ba ñan ña bwe unin an men kein wal̦o̦k kõnke em̦õj an Anij karõki. Innem iar jino l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k an Anij tũriam̦o im ejjab kea ñan jidik. Iar kõn̦aan m̦an ña make ak ear ejjel̦o̦k kein aõ bõk mour e aõ.

Kõn aõ kar pilo, ikar jab maroñ kõjparok ña make im iar bũrom̦õj im m̦õjn̦o̦. Ke iar dik, ewõr iien armej rekõn kõm̦m̦ani m̦anit ko rejekkar ñan ña. Ak iar jab ba ñan jabdewõt kõnke iar l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k juon enaaj kea im jipañ eõ. Ejeja an armej kõnnaantok im ikõn jab bwebwenato ippãn jabdewõt. Ekkã aõ pãd ippa make im bũrom̦õj. Ear ejjel̦o̦k juon en̦ iar lõke.

Juon iien ke ear 13 aõ iiõ, ruo rippãlele me rej Ri Kõnnaan ro an Jeova rar kepaak eõ ilo iien ammim kakkije jãn kilaaj. Juon iaan rũkaki ro aõ  me ear l̦ap an bũrom̦õj kõn wãween ko rar wal̦o̦k ñan ña ear ba ñan erro bwe ren lotok eõ. Rippãlele rein rar kwal̦o̦ktok kõn kallim̦ur ko ilo Baibõl̦ bwe ro remej renaaj bar mour im ro repilo renaaj bar lol̦o̦kjen̦. (Aiseia 35:5, UBS; Jon 5:28, 29, UBS) Ear itoklimoũ kõn men ko rar katakin eõ kaki ak ear pen aõ kõnnaan ippãer kõnke ijjab imminene in kõnnaan ippãn armej. Jekdo̦o̦n ak erro ar kijenmej wõt ippa im ear jab bõjrak aerro itok im katak Baibõl̦ ippa. Erro ar aikuj etetal ium̦win elõñl̦o̦k jãn 6 m̦ail̦ im kijoon tõl eo ñan tõpare bukwõn eo ij jokwe ie.

L̦eo jeiũ el̦ak kwal̦o̦k kõn erro ej ba bwe rej jet armej rerreo im karbõb ak rejjab lukkuun m̦weiie. Jekdo̦o̦n ak aolep iien erro kar kwal̦o̦k aer kea kõn ña ilo aerro ebbõktok jidik menin letok. Kõn men in, iar kile bwe Kũrjin ro wõt rem̦ool rejjab l̦õmn̦ak wõt kõn er make.

Iar katak im mel̦el̦e kobban Baibõl̦ itok wõt jãn bok ko Ri Kõnnaan ro an Jeova rej kõm̦m̦ani ñan ro repilo. Meñe iar mel̦el̦e men ko iar katak kaki, ak ewõr jet mel̦el̦e im katak ko ear pen aõ bõk ñan bũruõ. Ekar pen ñan ña bwe el̦ap an Anij kea im kaorõk eõ, im bwe ro jet remaroñ anõke Anij im kwal̦o̦k aer kea kõn ña. Iar mel̦el̦e unin an Jeova kõtl̦o̦k bwe men ko renana ren wal̦o̦k ium̦win jidik wõt iien. Ak ear pen aõ tõmak bwe ej juon Jemãn eo el̦ap yokwe ippãn. *​—Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.

Jidik kõn jidik, aõ kar katak im mel̦el̦e kõn eoon ko ilo Baibõl̦ ear jipañ eõ ñan ukot wãween aõ l̦õmn̦ak kõn Anij. Iar mel̦el̦e bwe el̦ap an Anij metak im bũrom̦õj ñe ej lo an armej ro eñtaan. Anij ear kwal̦o̦k eñjake eo an ñe ej lo an rũkarejar ro an eñtaan. Ear ba: “Iar lo an RiIjipt kõm̦m̦an nana ñan armej ro doõ . . . Ña ilukkuun jel̦ã kõn joñan aer eñtaan.” (Exodus 3:7, UBS) Ke iar kile wãween ko rem̦m̦an ippãn Jeova, men in ear kõm̦akũt eõ ñan ajel̦o̦k mour e aõ ñane. Iar peptaij im erom juon iaan Ri Kõnnaan ro an Jeova ilo iiõ eo 1998.

Juon iiõ ãlikin aõ kar peptaij, iar jikuul̦ ilo juon iaan jikin jikuul̦ ko ñan ro repilo me epãd turin Escuintla. Juon iaan em̦m̦aan ro rej lale eklejia ilo jikin in, ear roñ bwe ear pen aõ pãd ilo kweilo̦k ko kõnke ettol̦o̦k bukwõn eo aõ. Bwe in maroñ etal ñan Im̦õn Kweilo̦k eo epaake jikin jikuul̦ eo aõ, iar aikuj kijoone ejja tõl eo me ro rar katak Baibõl̦ ippa rar bar kijoone. Ak ear pen ñan aõ kijoon tõl in ñan pãd ilo kweilo̦k ko. Innem, em̦m̦aan in ear kõm̦m̦an karõk ippãn juon baam̦le me rej Ri Kõnnaan ro an Jeova ilo Escuintla im lale ñe imaroñ jokwe ippãer. Baam̦le in ear m̦õn̦õn̦õ in kadel̦o̦ñ eõ im jipañ eõ bwe in maroñ pãd ilo kweilo̦k ko. Ñan rainin, baam̦le in ej lale eõ im watõk eõ ãinwõt bar aer baam̦le.

Ej lõñ wõt men ko rem̦m̦an ro ilo eklejia eo rar kõm̦m̦ani me rej kaalikkar joñan aer kar yokwe im kaorõk eõ. Aolep men kein rar kõm̦m̦ani rej kam̦ool ñan ña bwe ãinwõt juon Ri Kõnnaan ro an Jeova, ij pãd im mour ibwiljin Kũrjin ro rem̦ool.​—Jon 13:34, 35.

Ejako aõ kiiõ l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k tokja im bwe ejjel̦o̦k aõ kõjatdikdik. Kiiõ ij kile bwe ewõr mel̦el̦ein mour e aõ. Ij juon eo ej kõm̦m̦ane jerbalin katakin armej kõn Baibõl̦ enañin aolep raan. Innem, ij poub wõt ilo jerbal in ijello̦kun aõ l̦õmn̦ak kõn nañinmej e aõ. Bareinwõt, ij juon iaan em̦m̦aan ro rej lale eklejia im ewõr iien ij bõk kun̦aõ im kwal̦o̦k katak ko jãn Baibõl̦ ilo eklejia eo aõ kab eklejia ko jet. Ikõn bar bõk jeraam̦m̦an eo ñan kwal̦o̦k katak ko ilo kweilo̦k ko rel̦l̦ap me elõñ to̦ujin armej rej kobatok ñani.

Iar kadiwõjl̦o̦k jãn Jikuul̦ in Baibõl̦ ñan L̦õm̦aro Me Ejjel̦o̦k Pãleer (kiiõ etan ej Jikuul̦ eo ñan Rukwal̦o̦k Naan ro an Aelõñ Eo) ilo kar iiõ eo 2010 ilo El Salvador. Jikuul̦ in ear jipañ eõ bwe en em̦m̦anl̦o̦k wãween aõ loloorjaki eddo ko aõ ilo eklejia eo. Aõ kar pãd ilo jikuul̦ in ear kaalikkarl̦o̦k ñan ña bwe el̦ap an Jeova yokwe im kaorõk eõ im E wõt ej kamaroñ jabdewõt ñan kõm̦m̦ani jerbal ko an.

Jijej ear ba: “M̦õn̦õn̦õ in lel̦o̦k el̦ap jãn bõk.” (Jerbal 20:35) Rainin, imaroñ lukkuun ba bwe el̦ap aõ m̦õn̦õn̦õ. Meñe m̦okta ikõn jab l̦õmn̦ak bwe imaroñ jipañ ro jet, ak ij kab kiiõ kile bwe imaroñ jipañ er.