ഇംഗ്ലണ്ടി​ലെ യോർക്‌ഷയർ എന്ന പട്ടണത്തി​ലെ ഹെംസ്‌വർത്തിൽ 1923-ൽ ഞാൻ ജനിച്ചു. എനിക്ക്‌ ഒരു ചേട്ടനുണ്ട്‌, ബോബ്‌. എനിക്ക്‌ ഒൻപതു വയസ്സാ​യ​പ്പോൾ, വ്യാജ​മ​ത​ങ്ങ​ളു​ടെ തനിനി​റം വെളി​ച്ചത്ത്‌ കൊണ്ടു​വ​രുന്ന ചില പുസ്‌ത​കങ്ങൾ എന്റെ പപ്പയ്‌ക്കു കിട്ടി. മതങ്ങളി​ലെ കപടത വെറു​ത്തി​രുന്ന എന്റെ പപ്പയ്‌ക്കു വായിച്ച കാര്യങ്ങൾ വളരെ ഇഷ്ടമായി. ഏതാനും വർഷങ്ങൾക്കു ശേഷം ബോബ്‌ അറ്റ്‌കിൻസൻ എന്ന ഒരാൾ ഞങ്ങളുടെ വീട്ടിൽ വന്നു. റഥർഫോർഡ്‌ സഹോ​ദരൻ നടത്തിയ ഒരു പ്രസം​ഗ​ത്തി​ന്റെ ഗ്രാമ​ഫോൺ റിക്കാർഡ്‌ ഞങ്ങളെ കേൾപ്പി​ച്ചു. നേരത്തേ പപ്പയ്‌ക്കു കിട്ടിയ പുസ്‌ത​കങ്ങൾ ഈ കൂട്ടരു​ടേ​തു​ത​ന്നെ​യാ​ണെന്നു ഞങ്ങൾക്കു മനസ്സി​ലാ​യി. ഞങ്ങൾക്കു ധാരാളം ചോദ്യ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അറ്റ്‌കിൻസൻ സഹോ​ദരൻ എല്ലാ ദിവസ​വും വീട്ടിൽവന്ന്‌ ആ ചോദ്യ​ങ്ങൾക്കു ബൈബി​ളിൽനിന്ന്‌ ഉത്തരം തരാൻ പപ്പയും മമ്മിയും ക്രമീ​ക​രണം ചെയ്‌തു. ഞങ്ങൾ ഒരുമിച്ച്‌ അത്താഴ​വും കഴിക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. കുറച്ച്‌ അകലെ​യുള്ള ഒരു സഹോ​ദ​രന്റെ വീട്ടിൽ നടക്കുന്ന മീറ്റി​ങ്ങു​കൾക്ക്‌ അദ്ദേഹം ഞങ്ങളെ ക്ഷണിച്ചു. ഉടനെ​തന്നെ ഞങ്ങൾ അവിടെ പോകാൻ തുടങ്ങി. പിന്നീട്‌ ഹെംസ്‌വർത്തിൽ ഒരു ചെറിയ സഭ രൂപം​കൊ​ണ്ടു. ഇപ്പോൾ സർക്കിട്ട്‌ മേൽവി​ചാ​ര​ക​ന്മാർ എന്നറി​യ​പ്പെ​ടുന്ന അക്കാലത്തെ മേഖലാ​ദാ​സ​ന്മാ​രെ ഞങ്ങളുടെ വീട്ടിൽ താമസി​പ്പി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു, മുൻനി​ര​സേ​വ​കരെ ഭക്ഷണത്തി​നാ​യി വീട്ടി​ലേക്കു ക്ഷണിക്കു​ക​യും ചെയ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഇവരു​മൊ​ത്തുള്ള സഹവാസം എന്നെ ആഴമായി സ്വാധീ​നി​ച്ചു.

ഞങ്ങൾ ഒരു ബിസി​നെസ്സ്‌ തുടങ്ങാൻ കാര്യങ്ങൾ ക്രമീ​ക​രി​ച്ചു​വ​രു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. അങ്ങനെ​യി​രി​ക്കെ, പപ്പ എന്റെ ചേട്ട​നോ​ടു പറഞ്ഞു: “നിനക്കു മുൻനി​ര​സേ​വനം ചെയ്യാ​നാണ്‌ ഇഷ്ടമെ​ങ്കിൽ നമുക്ക്‌ ഈ പരിപാ​ടി വിടാം.” ബോബി​നും അതുത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു താത്‌പ​ര്യം. അങ്ങനെ 21-ാമത്തെ വയസ്സിൽ ചേട്ടൻ മറ്റൊരു സ്ഥലത്ത്‌ മുൻനി​ര​സേ​വനം തുടങ്ങി. രണ്ടു വർഷം കഴിഞ്ഞ്‌, 16 വയസ്സു​ള്ള​പ്പോൾ എനിക്കു മുൻനി​ര​സേ​വി​ക​യാ​യി നിയമനം കിട്ടി. സാക്ഷ്യ​ക്കാർഡും ഗ്രാമ​ഫോ​ണും ഉപയോ​ഗിച്ച്‌ ഒറ്റയ്‌ക്കാ​യി​രി​ക്കും മിക്ക​പ്പോ​ഴും പ്രവർത്തനം, വാരാ​ന്ത​ങ്ങ​ളിൽ ആരെങ്കി​ലും കൂട്ടു​കാ​ണും. എങ്കിലും യഹോ​വ​യു​ടെ അനു​ഗ്രഹം എനിക്കു കാണാ​നാ​യി. എന്റെ ബൈബിൾവി​ദ്യാർഥി​ക​ളിൽ ഒരാൾ നല്ല പുരോ​ഗതി വരുത്തി, ആ കുടും​ബ​ത്തി​ലെ പലരും പിന്നീടു സത്യം സ്വീക​രി​ച്ചു. പിറ്റെ വർഷം പ്രത്യേക മുൻനി​ര​സേ​വി​ക​യാ​യി എനിക്കു നിയമനം കിട്ടി, മേരി ഹെൻഷെൽ സഹോ​ദ​രി​യോ​ടൊ​പ്പം. ചെഷേർ കൗണ്ടി​യി​ലുള്ള നിയമി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തി​ട്ടി​ല്ലാത്ത ഒരു പ്രദേ​ശ​ത്തേ​ക്കാ​യി​രു​ന്നു ഞങ്ങളെ അയച്ചത്‌.

രണ്ടാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധ​ത്തി​ന്റെ മധ്യകാ​ലം. യുദ്ധത്തെ പിന്തു​ണ​യ്‌ക്കാൻ സ്‌ത്രീ​ക​ളോ​ടും ആവശ്യ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. മതശു​ശ്രൂ​ഷ​കർക്കുള്ള ഇളവ്‌ മുഴു​സ​മ​യ​ശു​ശ്രൂ​ഷ​ക​രായ ഞങ്ങൾക്കും ലഭിക്കു​മെന്നു ഞങ്ങൾ പ്രതീ​ക്ഷി​ച്ചു. പക്ഷേ കോടതി അത്‌ അംഗീ​ക​രി​ച്ചില്ല. അങ്ങനെ എന്നെ 31 ദിവസത്തെ തടവിനു ശിക്ഷിച്ചു. പിറ്റെ വർഷം എനിക്ക്‌ 19 വയസ്സു തികഞ്ഞ​പ്പോൾ ഞാൻ മനസ്സാ​ക്ഷി​പ​ര​മായ കാരണ​ങ്ങ​ളാൽ യുദ്ധത്തിൽനിന്ന്‌ വിട്ടു​നിൽക്കു​ന്നു എന്നു രജിസ്റ്റർ ചെയ്‌തു. പക്ഷേ അധികാ​രി​കൾ എന്നെ രണ്ടു  വിചാ​ര​ണ​ക്കോ​ട​തി​ക​ളിൽ ഹാജരാ​ക്കി, എന്നാൽ ആ കേസ്‌ തള്ളി​പ്പോ​യി, എന്നെ വെറുതേ വിട്ടു. ഈ സാഹച​ര്യ​ങ്ങ​ളി​ലെ​ല്ലാം പരിശു​ദ്ധാ​ത്മാവ്‌ എന്നെ സഹായി​ക്കു​ന്നതു ഞാൻ അനുഭ​വി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. യഹോവ എന്റെ കൈ പിടിച്ച്‌ എന്നെ ബലപ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും ശക്തയാ​ക്കു​ക​യും ചെയ്യു​ന്ന​തു​പോ​ലെ എനിക്കു തോന്നി.—യശ. 41:10, 13.

1946-ലാണു ഞാൻ ആർതർ മാത്യൂ​സി​നെ ആദ്യമാ​യി കാണു​ന്നത്‌. മനസ്സാ​ക്ഷി​പ​ര​മായ കാരണ​ങ്ങ​ളാൽ യുദ്ധത്തിൽനിന്ന്‌ വിട്ടു​നി​ന്ന​തിന്‌ അദ്ദേഹ​ത്തി​നു മൂന്നു മാസത്തെ തടവു​ശിക്ഷ ലഭിച്ചി​രു​ന്നു. പുറത്ത്‌ ഇറങ്ങി പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ അദ്ദേഹം തന്റെ അനിയ​നായ ഡെന്നി​സി​ന്റെ​കൂ​ടെ പ്രത്യേക മുൻനി​ര​സേ​വനം ചെയ്യാൻ ഹെംസ്‌വർത്തി​ലേക്കു വന്നു. ശൈശ​വം​മു​തൽ അവരുടെ പപ്പ അവരെ യഹോ​വ​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പഠിപ്പി​ച്ചി​രു​ന്ന​തി​നാൽ കൗമാ​ര​പ്രാ​യ​ത്തിൽത്തന്നെ അവർ സ്‌നാ​ന​പ്പെട്ടു. അങ്ങനെ​യി​രി​ക്കെ ഡെന്നി​സിന്‌ ഹെംസ്‌വർത്തിൽനിന്ന്‌ അയർലൻഡി​ലേക്കു നിയമനം മാറി, ആർതറി​നു കൂട്ടി​ല്ലാ​താ​യി. യുവാ​വായ ആർതറി​ന്റെ കഠിനാ​ധ്വാ​ന​വും പെരു​മാ​റ്റ​വും എന്റെ പപ്പയെ​യും മമ്മി​യെ​യും ആകർഷി​ച്ചു. അവർ ആർതറി​നെ അവരോ​ടൊ​പ്പം താമസി​ക്കാൻ ക്ഷണിച്ചു. ഞാൻ ഇടയ്‌ക്കൊ​ക്കെ വീട്ടിൽ ചെല്ലു​മ്പോൾ ഭക്ഷണത്തി​നു ശേഷം ഞാനും ആർതറും കൂടെ പാത്രങ്ങൾ കഴുകു​മാ​യി​രു​ന്നു. വൈകാ​തെ ഞങ്ങൾ പരസ്‌പരം കത്തുകൾ എഴുതാൻ തുടങ്ങി. 1948-ൽ ആർതറി​നു വീണ്ടും മൂന്നു മാസത്തെ തടവു​ശിക്ഷ കിട്ടി. 1949 ജനുവ​രി​യിൽ ഞങ്ങൾ വിവാ​ഹി​ത​രാ​യി. കഴിയു​ന്നി​ട​ത്തോ​ളം കാലം മുഴു​സ​മ​യ​സേ​വനം ചെയ്യുക എന്നതാ​യി​രു​ന്നു ഞങ്ങളുടെ ലക്ഷ്യം. അവധി​ക്കാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ വിള​വെ​ടു​ക്കാൻ കൃഷി​ക്കാ​രെ സഹായിച്ച്‌ ഞങ്ങൾ കുറച്ച്‌ പണം സ്വരൂ​പി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. അതു സൂക്ഷിച്ച്‌ കൈകാ​ര്യം ചെയ്‌ത​തു​കൊണ്ട്‌ യഹോ​വ​യു​ടെ അനു​ഗ്ര​ഹ​ത്താൽ ഞങ്ങൾക്കു മുൻനി​ര​സേ​വനം തുടരാ​നാ​യി.

ഒരു വർഷം കഴിഞ്ഞ്‌ ഞങ്ങൾക്ക്‌ ഉത്തര അയർലൻഡി​ലേക്കു നിയമനം കിട്ടി, ആദ്യം അർമാ​യി​ലും പിന്നീടു ന്യൂറി​യി​ലും. ആ രണ്ടു പട്ടണങ്ങ​ളി​ലും ഭൂരി​ഭാ​ഗ​വും കത്തോ​ലി​ക്ക​രാ​യി​രു​ന്നു. പ്രശ്‌ന​മു​ണ്ടാ​കാൻ സാധ്യ​ത​യുള്ള പ്രദേ​ശ​ങ്ങ​ളാ​യ​തി​നാൽ ആളുക​ളോ​ടു സംസാ​രി​ക്കു​മ്പോൾ ഞങ്ങൾ ജാഗ്ര​ത​യും വിവേ​ക​വും ഉള്ളവരാ​യി​രി​ക്ക​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു. ഞങ്ങൾ താമസി​ച്ചി​രു​ന്നി​ട​ത്തു​നി​ന്നും 16 കിലോ​മീ​റ്റർ അകലെ​യുള്ള ഒരു സഹോ​ദ​രന്റെ വീട്ടി​ലാ​യി​രു​ന്നു മീറ്റി​ങ്ങു​കൾ. ഏകദേശം എട്ടു പേര്‌ കാണും മീറ്റി​ങ്ങു​കൾക്ക്‌. ചില​പ്പോൾ രാത്രി​യിൽ അവിടെ തങ്ങാൻ അവർ പറയും. തറയി​ലാ​യി​രി​ക്കും കിടപ്പ്‌. രാവിലെ അവരോ​ടൊ​പ്പം ഭക്ഷണവും കഴിച്ച്‌ സംതൃ​പ്‌തി​യോ​ടെ തിരി​ച്ചു​പോ​കും. ആ പ്രദേ​ശത്ത്‌ ഇപ്പോൾ നിരവധി സാക്ഷി​ക​ളു​ണ്ടെന്നു പറയു​ന്ന​തിൽ ഞങ്ങൾക്കു സന്തോ​ഷ​മുണ്ട്‌.

എന്റെ ചേട്ടനും ഭാര്യ ലാറ്റി​യും ഉത്തര അയർലൻഡിൽ അപ്പോൾത്തന്നെ പ്രത്യേക മുൻനി​ര​സേ​വ​ക​രാ​യി പ്രവർത്തി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. 1952-ൽ ഞങ്ങൾ നാലു പേരും ബെൽഫാ​സ്റ്റിൽ നടന്ന ഒരു ഡിസ്‌ട്രി​ക്‌റ്റ്‌ കൺ​വെൻ​ഷ​നിൽ പങ്കെടു​ത്തു. ഒരു സഹോ​ദരൻ ഞങ്ങൾക്കു നാലു പേർക്കും താമസി​ക്കാൻ ഇടം തന്നു. അന്നു ബ്രിട്ട​നി​ലെ ബ്രാഞ്ച്‌ ദാസനാ​യി​രുന്ന പ്രൈസ്‌ ഹ്യൂസ്‌ സഹോ​ദ​ര​നും അവി​ടെ​യാ​ണു താമസി​ച്ചത്‌. ഒരു രാത്രി, ദൈവ​ത്തി​ന്റെ മാർഗം സ്‌നേ​ഹ​മാ​കു​ന്നു (ഇംഗ്ലീഷ്‌) എന്ന ചെറു​പു​സ്‌തകം പ്രകാ​ശനം ചെയ്‌ത​തി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഞങ്ങൾ സംസാ​രി​ച്ചു. അയർലൻഡി​ലെ ആളുകൾക്കു​വേണ്ടി പ്രത്യേ​കം തയ്യാറാ​ക്കി​യ​താ​യി​രു​ന്നു അത്‌. ഐറിഷ്‌ റിപ്പബ്ലി​ക്കി​ലെ കത്തോ​ലി​ക്ക​രു​ടെ അടുത്ത്‌ സത്യം എത്തിക്കു​ന്ന​തി​ലുള്ള ബുദ്ധി​മു​ട്ടു​ക​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഹ്യൂസ്‌ സഹോ​ദരൻ പറഞ്ഞു. അവിടെ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങളെ അവരുടെ താമസ​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളിൽനിന്ന്‌ ഇറക്കി​വി​ട്ടി​രു​ന്നു, ജനക്കൂ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ ആക്രമ​ണ​ങ്ങ​ളെ​യും അവർക്കു നേരി​ടേ​ണ്ടി​വ​ന്നി​രു​ന്നു. പുരോ​ഹി​ത​ന്മാ​രാ​യി​രു​ന്നു ഇതിന്റെ പിന്നിൽ ചരടു​വ​ലി​ച്ചത്‌. പ്രൈസ്‌ സഹോ​ദരൻ പറഞ്ഞു: “രാജ്യത്ത്‌ ഉടനീളം ഈ ചെറു​പു​സ്‌തകം വിതരണം ചെയ്യുന്ന പ്രത്യേക പ്രചാരണ പരിപാ​ടി​ക്കാ​യി കാറുകൾ സ്വന്തമാ​യുള്ള ദമ്പതി​കളെ ആവശ്യ​മുണ്ട്‌.” a കേട്ടയു​ടനെ ഞങ്ങളുടെ മറുപടി ഇതായി​രു​ന്നു: “ഞങ്ങൾ തയ്യാറാണ്‌!” ഈ സംഭവ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാണ്‌ ഞാൻ തുടക്ക​ത്തിൽ പറഞ്ഞത്‌.

 വളരെ​ക്കാ​ല​മാ​യി വിശ്വ​സ്‌ത​ത​യോ​ടെ സേവിച്ച, മാ എന്നു വിളി​ച്ചി​രുന്ന റുറ്റ്‌ലാന്റ്‌ സഹോ​ദ​രി​യു​ടെ ഭവനം ഡബ്ലിനിൽ എത്തുന്ന മുൻനി​ര​സേ​വ​കർക്കാ​യി എപ്പോ​ഴും തുറന്നു​കൊ​ടു​ത്തി​രു​ന്നു. അവിടെ കുറച്ച്‌ നാൾ തങ്ങിയ​ശേഷം ഞങ്ങളുടെ ചില വസ്‌തു​വ​കകൾ വിറ്റിട്ട്‌ ഞങ്ങൾ നാലു പേരും​കൂ​ടെ, ഒരു വശത്ത്‌ സീറ്റുകൾ ഘടിപ്പി​ച്ചി​രുന്ന ബോബി​ന്റെ ബൈക്കിൽ ഒരു പഴയ കാർ അന്വേ​ഷിച്ച്‌ കറങ്ങി. ഞങ്ങൾ പറ്റിയ ഒരു കാർ കണ്ടുപി​ടി​ച്ചു. ഞങ്ങൾക്ക്‌ ആർക്കും കാർ ഓടി​ക്കാൻ അറിയി​ല്ലാ​ത്ത​തി​നാൽ അതു ഞങ്ങൾക്ക്‌ എത്തിച്ചു​ത​രാ​മോ എന്നു തന്നയാ​ളോ​ടു ചോദി​ച്ചു. അന്നു വൈകിട്ട്‌ കട്ടിലിൽ ഇരുന്ന്‌ ‘വണ്ടിയു​ടെ ഗിയർ മാറ്റി പഠിക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു’ ആർതർ. എന്നിട്ട്‌ അടുത്ത ദിവസം രാവിലെ ഷെഡിൽനിന്ന്‌ കാർ പുറ​ത്തേക്ക്‌ ഇറക്കാൻ തുടങ്ങി​യ​പ്പോൾ അതാ വരുന്നു മിഷന​റി​യായ മിൽഡ്രഡ്‌ വില്ലറ്റ്‌ സഹോ​ദരി. (ഈ സഹോ​ദരി പിന്നീടു ജോൺ ബാർ സഹോ​ദ​രനെ വിവാഹം കഴിച്ചു.) സഹോ​ദ​രി​ക്കു വണ്ടി ഓടി​ക്കാൻ അറിയാ​മാ​യി​രു​ന്നു! സഹോ​ദരി ആർതറി​നെ വണ്ടി ഓടി​ക്കാൻ പഠിപ്പി​ച്ചു. അങ്ങനെ വണ്ടി ഓടി​ത്തു​ടങ്ങി. ഇനി അൽപ്പ​മൊന്ന്‌ ഓടി​ച്ചു​പ​രി​ച​യി​ച്ചാൽ പ്രചാ​ര​ണ​പ​രി​പാ​ടി തുടങ്ങാൻ ഞങ്ങൾ തയ്യാർ!

അടുത്ത​താ​യി, ഞങ്ങൾക്കു താമസി​ക്കാൻ ഒരു സ്ഥലം വേണമാ​യി​രു​ന്നു. ട്രെയി​ല​റിൽ (വണ്ടിയിൽ ഘടിപ്പി​ക്കാ​വുന്ന, ചക്രങ്ങ​ളുള്ള ഭവനം) താമസി​ച്ചാൽ എതിരാ​ളി​കൾ അതിനു തീ വെക്കാ​നുള്ള സാധ്യ​ത​യു​ണ്ടെന്നു ഞങ്ങളോ​ടു പറഞ്ഞി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ ഞങ്ങൾ ഒരു വീട്‌ അന്വേ​ഷിച്ച്‌ ഇറങ്ങി​യെ​ങ്കി​ലും ഒന്നും ശരിയാ​യില്ല. ആ രാത്രി ഞങ്ങൾ നാലു പേരും കാറിൽ കിടന്നു​റങ്ങി. പിറ്റേന്ന്‌ അന്വേ​ഷണം തുടർന്നു, പക്ഷേ കിട്ടി​യതു രണ്ടു ചെറിയ ഇരുനി​ല​ക്ക​ട്ടി​ലു​ക​ളുള്ള ഒരു ട്രെയി​ലർ മാത്ര​മാ​യി​രു​ന്നു. അതു ഞങ്ങളുടെ കൊച്ചു​ഭ​വ​ന​മാ​യി മാറി. നല്ലവരായ ചിലരു​ടെ കൃഷി​യി​ട​ങ്ങ​ളിൽ ട്രെയി​ലർ നിറു​ത്തി​യി​ടാൻ അനുവാ​ദം തന്നു. അത്ഭുത​മെന്നേ പറയേണ്ടൂ, ആരും പ്രശ്‌ന​ങ്ങ​ളൊ​ന്നു​മു​ണ്ടാ​ക്കി​യില്ല. ട്രെയി​ലർ നിറു​ത്തി​യി​ട്ടി​രുന്ന സ്ഥലത്തു​നിന്ന്‌ കുറച്ച്‌ മാറി ഏകദേശം 10-15 മൈൽ അകലെ​വ​രെ​യുള്ള പ്രദേശം ഞങ്ങൾ പ്രവർത്തി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. ആ പ്രദേശം പ്രവർത്തി​ച്ചു​തീർന്ന​ശേഷം അടുത്ത പ്രദേ​ശ​ത്തേക്കു ട്രെയി​ലർ മാറ്റി​ക്ക​ഴിഞ്ഞ്‌ നേരത്തേ ട്രെയി​ലർ നിറു​ത്തി​യി​ട്ടി​രുന്ന സ്ഥലത്ത്‌ മടങ്ങി​വന്ന്‌ ആ ഭാഗവും പ്രവർത്തി​ച്ചു​തീർക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു.

അയർലൻഡി​ന്റെ തെക്കു​കി​ഴക്കൻ മേഖല​യി​ലെ എല്ലാ വീടു​ക​ളും വലിയ പ്രശ്‌ന​ങ്ങ​ളൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​തെ ഞങ്ങൾ സന്ദർശി​ച്ചു. 20,000-ത്തിലധി​കം ചെറു​പു​സ്‌ത​ക​ങ്ങ​ളാ​ണു വിതരണം ചെയ്‌തത്‌. താത്‌പ​ര്യ​മു​ള്ള​വ​രു​ടെ പേരു​വി​വ​രങ്ങൾ ഞങ്ങൾ ബ്രിട്ട​നി​ലെ ബ്രാ​ഞ്ചോ​ഫീ​സി​ലേക്ക്‌ അയച്ചു​കൊ​ടു​ത്തു. ഇന്ന്‌ അവിടെ നൂറു​ക​ണ​ക്കി​നു സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളു​ള്ളത്‌ എത്ര വലിയ അനു​ഗ്ര​ഹ​മാണ്‌!

കുറച്ച്‌ നാൾ കഴിഞ്ഞ​പ്പോൾ ഞങ്ങളെ ലണ്ടന്റെ തെക്കൻ ഭാഗ​ത്തേക്കു നിയമി​ച്ചു. ഏതാനും ആഴ്‌ച​കൾക്കു​ള്ളിൽ ബ്രിട്ട​നി​ലെ ബ്രാ​ഞ്ചോ​ഫീ​സിൽനിന്ന്‌ ആർതറിന്‌ ഒരു ഫോൺ വന്നു, സർക്കിട്ട്‌ വേല ആരംഭി​ക്കാൻ ആവശ്യ​പ്പെ​ട്ടു​കൊണ്ട്‌, അതും പിറ്റേ​ന്നു​മു​തൽ! ഒരാഴ്‌ചത്തെ പരിശീ​ല​ന​ത്തി​നു ശേഷം സ്‌കോ​ട്ട്‌ലൻഡി​ലെ നിയമി​ച്ചു​കി​ട്ടിയ സർക്കി​ട്ടി​ലേക്കു ഞങ്ങൾ പോയി. പ്രസം​ഗങ്ങൾ തയ്യാറാ​കാൻ ആർതറിന്‌ അധികം സമയ​മൊ​ന്നും കിട്ടി​യില്ല. പക്ഷേ യഹോ​വ​യു​ടെ സേവന​ത്തി​ലെ ഏതു വെല്ലു​വി​ളി​ക​ളും ഏറ്റെടു​ക്കാ​നുള്ള ആർതറി​ന്റെ മനസ്സൊ​രു​ക്കം എനിക്ക്‌ ഒരു വലിയ പ്രോ​ത്സാ​ഹ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു. സർക്കിട്ട്‌ വേല ഞങ്ങൾ ശരിക്കും ആസ്വദി​ച്ചു. നിയമി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തി​ട്ടി​ല്ലാത്ത പ്രദേ​ശത്ത്‌ കുറച്ച്‌ വർഷങ്ങൾ സേവിച്ച ഞങ്ങൾക്ക്‌ ഇവിടെ അനേകം സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളോ​ടൊ​പ്പ​മാ​യി​രി​ക്കാൻ കഴിഞ്ഞത്‌ ഒരു വലിയ അനു​ഗ്ര​ഹ​മാ​യി​രു​ന്നു.

1962-ൽ നടന്ന ഗിലെ​യാദ്‌ സ്‌കൂ​ളി​ന്റെ പത്തു മാസത്തെ കോഴ്‌സിന്‌ ആർതറി​നു ക്ഷണം കിട്ടി. എനിക്ക്‌ അതിൽ പങ്കുപ​റ്റാൻ കഴിയാ​ത്ത​തു​കൊണ്ട്‌ ഒരു തീരു​മാ​ന​മെ​ടു​ക്കാൻ വലിയ ബുദ്ധി​മു​ട്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഒടുവിൽ, ആർതർ ആ പദവി സ്വീക​രി​ക്കു​ന്ന​താണ്‌ ഉചിതം എന്നു ഞങ്ങൾ തീരു​മാ​നി​ച്ചു. ഞാൻ ഒറ്റയ്‌ക്കാ​യ​തു​കൊണ്ട്‌ പ്രത്യേക മുൻനി​ര​സേ​വി​ക​യാ​യി ഹെംസ്‌വർത്തി​ലേക്ക്‌ എന്നെ തിരികെ നിയമി​ച്ചു. ഒരു വർഷം കഴിഞ്ഞ്‌ ആർതർ തിരി​ച്ചു​വ​ന്ന​പ്പോൾ ഡിസ്‌ട്രി​ക്‌റ്റ്‌ വേലയാ​യി​രു​ന്നു പുതിയ നിയമനം. സ്‌കോ​ട്ട്‌ലൻഡ്‌, ഇംഗ്ലണ്ടി​ന്റെ വടക്കു​ഭാ​ഗങ്ങൾ, ഉത്തര അയർലൻഡ്‌ എന്നിവി​ട​ങ്ങ​ളിൽ ഞങ്ങൾ പ്രവർത്തി​ച്ചു.

1964-ൽ ആർതറിന്‌ ഒരു പുതിയ നിയമനം കിട്ടി, ഐറിഷ്‌ റിപ്പബ്ലി​ക്കി​ന്റെ ബ്രാഞ്ച്‌ ദാസനാ​യി. സഞ്ചാര​വേല ഞങ്ങൾ വളരെ​യ​ധി​കം ആസ്വദി​ച്ചി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ ഈ മാറ്റം ഉൾക്കൊ​ള്ളാൻ എനിക്ക്‌ ആദ്യം അൽപ്പം ബുദ്ധി​മു​ട്ടാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ പിന്തി​രി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കു​മ്പോൾ ബഥേലിൽ സേവി​ക്കാ​നുള്ള പദവി ലഭിച്ച​തിൽ എനിക്ക്‌ ഒരുപാ​ടു നന്ദിയുണ്ട്‌. ഒരു നിയമനം നമുക്ക്‌ അത്ര ഇഷ്ടമ​ല്ലെ​ങ്കി​ലും അതു സ്വീക​രി​ക്കു​ന്നെ​ങ്കിൽ യഹോവ എപ്പോ​ഴും നമ്മളെ അനു​ഗ്ര​ഹി​ക്കും എന്ന്‌ എനിക്കു ബോധ്യ​മുണ്ട്‌. ഓഫീസ്‌ ജോലി​കൾ, പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളു​ടെ പായ്‌ക്കിങ്ങ്‌, ശുചീ​ക​രണം, പാചകം ഒക്കെയാ​യി എന്റെ ഓരോ ദിവസ​ങ്ങ​ളും തിരക്കു​പി​ടി​ച്ച​താ​യി​രു​ന്നു. ഇതിനി​ട​യിൽ കുറച്ച്‌ കാല​ത്തേക്കു ഞങ്ങൾ ഡിസ്‌ട്രി​ക്‌റ്റ്‌ വേലയി​ലും പ്രവർത്തി​ച്ചു. അതുവഴി രാജ്യത്ത്‌ ഉടനീ​ള​മുള്ള സഹോ​ദ​ര​ങ്ങളെ കാണാൻ ഞങ്ങൾക്ക്‌ അവസരം കിട്ടി. അതു മാത്രമല്ല ഞങ്ങളുടെ ബൈബിൾവി​ദ്യാർഥി​കൾ പുരോ​ഗ​മി​ക്കു​ന്ന​തും ഞങ്ങൾക്കു കാണാൻ കഴിഞ്ഞു. ഇതെല്ലാം അയർലൻഡി​ലെ ക്രിസ്‌തീ​യ​കു​ടും​ബ​വു​മാ​യി ശക്തമായ ഒരു ആത്മബന്ധം വളർത്തി​യെ​ടു​ക്കാൻ സഹായി​ച്ചു. എത്ര മഹത്തായ അനു​ഗ്രഹം!

അയർലൻഡി​ലെ ആദ്യത്തെ അന്താരാ​ഷ്‌ട്ര കൺ​വെൻ​ഷൻ 1965-ൽ ഡബ്ലിനിൽവെച്ച്‌ നടന്നു. b എല്ലാ തുറക​ളിൽനി​ന്നും കടുത്ത എതിർപ്പു​ക​ളു​ണ്ടാ​യി​ട്ടും കൺ​വെൻ​ഷൻ വൻവി​ജ​യ​മാ​യി​രു​ന്നു. മൊത്തം 3,948 പേർ ഹാജരാ​യി, 65 പേർ സ്‌നാ​ന​മേറ്റു. വിദേ​ശ​ത്തു​നിന്ന്‌ വന്ന 3,500-ലധികം സഹോ​ദ​ര​ങ്ങൾക്കു താമസ​സൗ​ക​ര്യം ഒരുക്കി​യ​വർക്കെ​ല്ലാം നന്ദി അറിയി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടുള്ള കത്തു ബ്രാഞ്ചിൽനിന്ന്‌ കൊടു​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. അവരെ താമസി​പ്പിച്ച സാക്ഷി​ക​ള​ല്ലാത്ത നിരവധി വീട്ടു​കാർ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ പെരു​മാ​റ്റത്തെ വളരെ​യ​ധി​കം പ്രശം​സി​ച്ചു. ശരിക്കും അയർലൻഡിൽ ഈ കൺ​വെൻ​ഷൻ ഒരു വഴിത്തി​രി​വു​ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു.

1966-ൽ അയർലൻഡി​ന്റെ തെക്കും വടക്കും ഭാഗങ്ങൾ ഒന്നിച്ച്‌ ഡബ്ലിനി​ലെ ബ്രാ​ഞ്ചോ​ഫീ​സി​ന്റെ കീഴി​ലാ​യി. ആ ദ്വീപിൽ നിലവി​ലി​രുന്ന രാഷ്‌ട്രീ​യ​വും മതപര​വും ആയ വിഭാ​ഗീ​യ​ത​യ്‌ക്കു നേർവി​പ​രീ​ത​മാ​യി​രു​ന്നു അത്‌. ധാരാളം കത്തോ​ലി​ക്കർ സത്യം സ്വീക​രി​ക്കു​ക​യും, ഒരു കാലത്ത്‌ പ്രോ​ട്ട​സ്റ്റ​ന്റു​കാ​രാ​യി​രുന്ന സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളോ​ടൊ​പ്പം സേവി​ക്കാൻ തുടങ്ങു​ക​യും ചെയ്‌തതു ഞങ്ങളെ കോരി​ത്ത​രി​പ്പി​ച്ചു.

2011-ൽ അയർലൻഡ്‌ ബ്രാഞ്ച്‌ ലണ്ടനി​ലുള്ള ബ്രിട്ടൻ ബ്രാഞ്ചു​മാ​യി ലയിപ്പി​ച്ച​പ്പോൾ ഞങ്ങളെ ആ ബഥേലി​ലേക്കു നിയമി​ച്ചു. അതു ഞങ്ങൾക്കു ശരിക്കും ഒരു വലിയ മാറ്റമാ​യി​രു​ന്നു. ആർതറി​ന്റെ ആരോ​ഗ്യ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഞാൻ അപ്പോൾ ആശങ്കയി​ലാ​യി​രു​ന്നു. ആർതറി​നു പാർക്കിൻസൺസ്‌ രോഗ​മാ​ണെന്നു തെളിഞ്ഞു. ജീവി​ത​യാ​ത്ര​യിൽ 66 വർഷം എന്നോ​ടൊ​പ്പ​മു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന എന്റെ പ്രിയ സുഹൃത്ത്‌ 2015 മെയ്‌ 20-ന്‌ മരണത്തിൽ എന്നെ വിട്ടു​പി​രി​ഞ്ഞു.

കുറച്ച്‌ വർഷങ്ങ​ളാ​യി എനിക്ക്‌ ഇടയ്‌ക്കൊ​ക്കെ ഹൃദയ​വേ​ദ​ന​യും നിരാ​ശ​യും ആഴമായ ദുഃഖ​വും തോന്നാ​റുണ്ട്‌. മുമ്പ്‌ ആർതർ എപ്പോ​ഴും എന്നോ​ടൊ​പ്പ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ആർതർ കൂടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലെന്ന്‌ ആശിച്ചു​പോ​കാ​റുണ്ട്‌. പക്ഷേ ഇത്തരം സാഹച​ര്യ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ കടന്നു​പോ​കു​മ്പോൾ നമ്മൾ യഹോ​വ​യോ​ടു കൂടുതൽ അടുക്കും. ആർതർ മറ്റുള്ള​വർക്ക്‌ എത്ര പ്രിയ​ങ്ക​ര​നാ​യി​രു​ന്നെന്ന്‌ അറിഞ്ഞതു ഹൃദ്യ​മായ ഒരു അനുഭ​വ​മാ​യി​രു​ന്നു. അയർലൻഡ്‌, ബ്രിട്ടൻ എന്നിവി​ട​ങ്ങ​ളിൽനി​ന്നും എന്തിന്‌, ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളിൽനി​ന്നു​പോ​ലും എനിക്കു സുഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളു​ടെ ധാരാളം കത്തുകൾ വന്നു. ഈ കത്തുക​ളും, ആർതറി​ന്റെ അനിയൻ ഡെന്നിസ്‌, ഭാര്യ മാവിസ്‌, എന്റെ മൂത്ത ചേട്ടന്റെ മക്കളായ രൂത്ത്‌, ജൂഡി എന്നിവ​രിൽനി​ന്നുള്ള പ്രോ​ത്സാ​ഹ​ന​വും എന്നെ വളരെ​യ​ധി​കം സഹായി​ച്ചു. അതു വാക്കു​കൾകൊണ്ട്‌ പറഞ്ഞറി​യി​ക്കാ​നാ​കില്ല.

എന്നെ വളരെ​യ​ധി​കം പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പിച്ച വാക്യ​മാണ്‌ യശയ്യ 30:18: “എന്നാൽ നിങ്ങ​ളോ​ടു കരുണ കാണി​ക്കാൻ യഹോവ ക്ഷമയോ​ടെ കാത്തി​രി​ക്കു​ന്നു, നിങ്ങ​ളോ​ടു കനിവ്‌ കാട്ടാൻ ദൈവം എഴു​ന്നേൽക്കും. യഹോവ ന്യായ​ത്തി​ന്റെ ദൈവ​മ​ല്ലോ. ദൈവ​ത്തി​നു​വേണ്ടി കാത്തി​രി​ക്കുന്ന എല്ലാവ​രും സന്തുഷ്ടർ.” വേദന​ക​ളെ​ല്ലാം ഇല്ലാതാ​ക്കാ​നും പുതിയ ലോക​ത്തിൽ ആവേ​ശോ​ജ്ജ്വ​ല​മായ നിയമ​നങ്ങൾ തരാനും യഹോവ ആകാം​ക്ഷ​യോ​ടെ കാത്തി​രി​ക്കു​ക​യാണ്‌ എന്നറി​യു​ന്നത്‌ എന്നെ ആശ്വസി​പ്പി​ക്കു​ന്നു.

പിന്നിട്ട വഴിക​ളി​ലേക്കു തിരി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കു​മ്പോൾ, അയർലൻഡി​ലെ വേലയെ യഹോവ നയിക്കു​ക​യും അനു​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ എങ്ങനെ​യെന്നു ഞാൻ കാണുന്നു. ആ ആത്മീയ​വ​ളർച്ച​യിൽ ഒരു ചെറിയ പങ്കു വഹിക്കാൻ കഴിഞ്ഞത്‌ ഒരു വലിയ പദവി​യാ​യി ഞാൻ കണക്കാ​ക്കു​ന്നു. ഒരു കാര്യം എനിക്ക്‌ ഉറപ്പി​ച്ചു​പ​റ​യാം, യഹോവ പറയു​ന്ന​തു​പോ​ലെ ചെയ്യുക, അനു​ഗ്ര​ഹങ്ങൾ കൂടെ​യു​ണ്ടാ​കും.