1-3. a) D tagsg segd n yɩɩ wãn ne sɩdã d sẽn bãngã? Rɩk-y makre. (Ges-y fot-rãmbã sẽn be yĩngrã.) b) Sogs-bʋs la d na n leok sõs-kãnga pʋgẽ?

RŨNDÃ-RŨNDÃ, nebã mi n daa teedo, n wa lebg n tɩ lebse. Lebga bũmb sẽn wae. Tẽns kẽere, b magame n mik tɩ nebã sẽn daad teedã, koabg sʋka, a wɛ la b wat n lebse. La sã n yaa ne ẽntɛrnetã maasem la b ra teedo, bãmb koabg sʋka, sẽn yɩɩd 30 la b wat n lebse. Tõe tɩ sẽn da-b teedã mikdame tɩ pa wa b sẽn da tẽedã, wall pa sõma, pa rẽ bɩ pa ta b raab ye. Rẽ n so tɩ b mi n tɩ teke, wall b pʋd n lebs la b reeg b ligdi.

² Yaa sɩd tɩ d tõe n tɩ lebsa bũmb d sẽn da, la d pa na n tol n saag n “tek” bɩ n ‘bas sɩdã’ d sẽn bãng ne Biiblã maasmã ye. (Karm-y Yel-bũn 23:23; 1 Tɩm. 2:4) Wa d sẽn yã sõsg ning sẽn loogã pʋgẽ wã, d sak n kẽesa sẽk wʋsg sẽn na yɩl n bao sɩdã n paame. Kẽer sak n basa tʋʋmd bɩ bũmb a to sẽn da kẽesd-b ligd wʋsgo. Sãnda me sẽn bãng sɩdã kɩtame tɩ b zo-rãmb wall b roagdb pa le nong b zĩigẽ woto ye. Yɩɩ tɩlɛ me ne neb wʋsg tɩ b toeem b tagsa la b yel-manesem, la b bas rog-n-migs ne minimd sẽn pa tat Wẽnnaam yam. La d  kɩsa sɩd tɩ d sẽn bas bũmb ninsã pa tõe n dɩk n mak ne bark nins d sẽn paamdã ye.

³ A Zeezi wẽe yel-bũnd n wilg tɩ sẽn na n bãng-b sɩdã Wẽnnaam Rĩungã zugã na n getame tɩ yaa bũmb sẽn tar yõod wʋsgo. A goma toand sẽn baood kĩndi sẽn yaa neeb yelle. Toandã wa n yãa kĩndf sẽn yaa sõma wʋsgo, n kẽng n tɩ koos a sẽn tarã fãa tao-tao n da-a. (Mat. 13:45, 46) Kĩndfã makda bũmb nins Biiblã sẽn yet Wẽnnaam Rĩungã zugã. Tõnd sẽn wa n zãms Biiblã n bãng Wẽnnaam Rĩungã sẽn yaa a soabã, la d bãng bũmb a taab Biiblã sẽn yetã, d ra getame tɩ yaa bũmb sẽn tar yõod wʋsgo, hal n sak n mong d mens bũmb kẽer sẽn na yɩl n sak sɩdã. D sã n ket n nand sɩdã, d pa na n tol n bas-a ye. La bʋko, kiris-neb kẽer wa n pa le nand sɩdã, n pʋd n bas-a menga. D pa rat n maan a buud a bada! Bũmb sẽn na n wilg tɩ d nonga sɩdã ne d sũur fãa, la tɩ d pa rat n tol n bas-a, yaa d sẽn na n tũ Biiblã sẽn yet tɩ d ‘kẽn sɩdã pʋgẽ’ wã. (Karm-y 3 Zã 2-4.) ‘Kẽn sɩdã pʋgẽ’ wã rat n yeelame tɩ bũmb fãa pʋgẽ, d segd n lʋɩɩsda Wẽnnaam goamã sẽn yaa sɩdã taoore, n maood n tũud a sẽn yetã. Ad sogsg d sẽn na n leoke: Bõe n tõe n wa kɩt tɩ ned bas sɩdã, la sɩngda wãna? Bõe la d tõe n maan tɩ yel-beed a woto ra paam-do? Bõe n tõe n sõng-d tɩ d maneg n dat ne d sũur fãa n kell n ‘kẽn sɩdã pʋgẽ’?

4. A Zeezi wakatẽ wã, bõe n kɩt tɩ neb kẽer bas sɩdã?

⁴ A Zeezi wakatẽ wã, neb kẽer sẽn da sak bũmb nins a sẽn zãmsd nebã wa n basame n pa le tũud sɩdã ye. Wala makre, daar a ye, a Zeezi maana yel-solemd n dɩlg neb kʋʋngo, tɩ b tũ-a rẽ poor n kẽng Galɩle mogrã rʋʋnd a to wã. Beenẽ wã, a Zeezi yeela bũmb sẽn ling-b wʋsgo. A yeel-b lame yaa: “Yãmb sã n ka wãb Ninsaal Bi-riblã nemdo, la yãmb sã n ka yũ a zɩɩmã, yãmb ka tar vɩɩm y pʋsẽ ye.” La b pa kos meng t’a Zeezi togs-b a gomdã võor ye. B pʋd n yeelame yaa: “Zãms-kãngã reegr yaa toogo. Ãnda n tõe n sak-a?” Woto kɩtame tɩ ‘karen-biis wʋsg leb poorẽ, n bas n ka leb n tũud a Zeezi ye.’—Zã 6:53-66.

5, 6. a) Sɩnga wãn tɩ neb kẽer wa bas sɩdã? b) Wãn-wãn la ned tõe n wa bʋdg n bas sɩdã n pa bãnge?

⁵ Rũnda-rũndã, neb n wa n yãk b yam n bas sɩdã. Kẽer nengẽ, yaa Biiblã gomd la siglgã maneg n wɛgs tɩ b getẽ tɩ pa zemse, wall yaa d tẽed-n-taag yʋʋr sẽn yi n yeel bũmb bɩ a maan bũmb tɩ sãam b sũuri. Sãnda me yaa saglg sẽn yit Biiblã pʋgẽ la b kõ-b tɩ pa yɩ-b noogo. Kẽer me nengẽ, yaa bãmb ne b tẽed-n-taag n pa wʋmd taab baa-baa. Sãnda kelga sɩdã kɩɩsdbã la neb a taab sẽn gomd n sãbsd tõnd tũudmã, b sẽn pa nong tõndã yĩngã. Yaa woto fãa n kɩt tɩ kẽer yãk yam n “wẽnemd n bas” a Zeova ne a nin-buiidã. (Ebre. 3:12-14) B sã n da rɩk tʋm-tʋmd a Pɩyɛɛr togs-n-taar n são. Nebã sũy sẽn wa n sãam ne a Zeezi goamã, tɩ b yãk yam n pa na n le tũ-a wã, a soka a tʋm-tʋmdbã tɩ bãmb me pa na n loog n bas yẽ la? A Pɩyɛɛr leoka zĩig pʋgẽ yaa: “Zu-soaba, tõnd na n kẽnga ãnda soab nengẽ? Yãmb tara vɩɩm sẽn kõn sa wã goamã.”—Zã 6:67-69.

⁶ Sãnda me yaa bilf-bilf la b wa n bas sɩdã. Tõe meng tɩ b pa bãng tɩ b ra zãagda ne a Zeova ye. Yaa wa  koom-koglg sẽn na n zãagd bilf-bilf ne kʋɩl-koaka. Biiblã keoogda tõnd tɩ d gũus n “da wa bʋdg” n bas sɩdã ye. (Ebre. 2:1) Naoor wʋsgo, ned sẽn bʋdgd n basd sɩdã pa mi t’a bʋdgdame ye. La yaa bilf-bilf la a basd tɩ yẽ ne a Zeova zoodã pãng boogdẽ, hal n wa sãame. Bõe la d tõe n maan tɩ yel-beed a woto ra wa paam-do?

7. Bõe n na n sõng-d tɩ d ra wa bas sɩdã?

⁷ Sẽn na yɩl n ket n kẽnd sɩdã pʋgẽ, yaa tɩlɛ tɩ d sakd n tũud a Zeova sẽn yetã fãa. Segdame tɩ bũmb fãa pʋgẽ bɩ yaa Biiblã sẽn yetã la d lʋɩɩsd taoore, n tũud a noyã la a saglsã. Rĩm a Davɩɩd ra pʋʋsa a Zeova n yeel-a yaa: ‘Mam na n kẽna yãmb sɩdã pʋga.’ (Yɩɩn. 86:11) A ra tʋlla ne a sũur fãa n kell n kẽn sɩdã pʋgẽ. Tõnd me segd n data ne d sũur fãa n maan wa yẽ. Sã n pa rẽ, d tõe n wa tagsda bũmb nins d sẽn sak n bas n na n tũ sɩdã, hal n wa lebg n dat kẽer yɛsa. D yaool n pa tõe n tũ sɩdã bɛk ye. Yaa tɩlɛ tɩ d kẽn ‘sɩdã fãa pʋgẽ.’ (Zã 16:13) Sõsg ning sẽn loogã pʋgẽ, d yãa bũmb a nu d sẽn sak n maan sẽn na yɩl n bao sɩdã n paame. Masã wã, d na n yãa d sẽn tõe n maan to-to, n da wa lebg n baood bõn-kãens ye.—Mat. 6:19.

8. Bõe n wilgd tɩ kiris-ned sã n pa gũusd ne a sẽn maand ne a sẽkã, a tõe n wa basa sɩdã? Togs-y kibare.

⁸ Sẽkã. Sẽn na yɩl n da wa bas sɩdã, segdame tɩ d gũus ne d sẽn maand ne d sẽkã. Sã n pa rẽ, bũmb nins d sẽn maand n kokd pemsmã, bũmb a taab sẽn noom-d wʋsgo, d portaablã bɩ d ordinatɛɛrã tõgbo, pa rẽ bɩ tele wã gesg tõe n wa reega d sẽkã n yãmbe. Baa bõn-kãensã sẽn pa wẽngã, b tõe n wa rɩta sẽk ning d sẽn yãk Biiblã zãmsg yĩngã, la a Zeova tũudmã tʋʋm a taabã yĩngã. A buud paama saam-bi-poak a ye yʋʋr sẽn boond t’a Ema. * Hal a yãadmẽ, a ra nonga wed-moose. A sã n da paam sẽk fãa, a baooda wed-moaag n zomb n gilgi. La a wa n getame tɩ sẽk ning a sẽn kẽesd rẽ pʋgẽ wã yaa wʋsgo, t’a ningd a meng taale. A yãka yam n dems yellã. Saam-bi-poak a Cory Wells kibarã kenga a raoodo. Yẽ me ra zaoo wed-moos n maand reem tɩ nebã getẽ. * Rũndã-rũndã, a Ema kẽesda a sẽkã wʋsg tũudmã tʋʋm pʋgẽ, la a wae n naagd a zakã rãmb bɩ a zo-rãmb n maand bũmb kẽere. Rẽ n noogd a sũuri. A neeme tɩ yẽ ne a Zeova zoodã paasame. A sẽn mi me t’a pa le sãamd a sẽkã, a sũurã pa le ningd-a taal ye.

9. Wãn to la kiris-ned tõe n wa bas tɩ lebg ligdã la teedã baoob n pak-a n yɩɩda?

⁹ Ligdã la teedã. Sẽn na yɩl n kell n kẽn sɩdã pʋgẽ, pa segd tɩ d bas tɩ wa lebg ligdã la teedã baoob n pak-d n yɩɩd ye. D sẽn wa n bãng sɩdã paalmã, ra yaa vẽeneg ne-d t’a Zeova tũubã yõod yɩɩda ligdã la teedã hal zĩig sẽn zãre. D sakame meng n na n bõn ligd la teed sɩdã yĩnga. La d sã n wa neẽ tɩ d taabã raada portaabl bɩ taablɛt sẽn nan yi paalem wall teed a taaba, tõe n kɩtame tɩ d wa getẽ tɩ d maana d menga. D tõeeme n wa pa le maand sũ-noog ne bũmb nins d sẽn tarã, n lebs a Zeova raabã poorẽ la d na n bao ligdã. Woto tẽegda tõnd a Demas kibarã. A ra paam n tũuda tʋm-tʋmd a Poll n gilgd n moond koɛɛgã, la a sẽn da “nong moasã dũni wã yĩnga,” a wa n basa a  Polle. (2 Tɩm. 4:10) Tõe tɩ yaa a sẽn da nong ligdã la teedã n yɩɩd Wẽnnaam tʋʋmdã, wall yaa a sẽn da pa le rat n mong a meng bũmb kẽer n kell n tũ a Pollã yĩnga. Kõta tõnd yam-bʋgo? Tõe tɩ d yaa ned sẽn da nong ligdã la teedã wʋsgo. D sã n pa gũusi, d wat n le nonga rẽ hal n pa le nong sɩdã ne d sũur fãa ye.

10. D sã n dat n kell n kẽn sɩdã pʋgẽ, bõe la d pa segd n maane?

¹⁰ Zood la rogem. Sẽn na yɩl n kell n kẽn sɩdã pʋgẽ, d pa segd n bas tɩ sẽn pa tũud-b a Zeova wã tõog tɩ d maan b sẽn dat ye. D sẽn bãng sɩdã tɛka, tõnd ne d zo-rãmb wall d roagdb nins sẽn pa tũud a Zeova wã pa le noom wa pĩndã ye. Kẽer pa paoogd tõnd d sẽn toeem tũudmã yĩnga, la sãnda yẽ tolg n namsd-d lame. (1 Pɩy. 4:4) Yaa sɩd tɩ d maooda sẽn na yɩl tɩ tõnd ne d roagdbã moor noomẽ, la d segd n gũusame n da wa maan bũmb sẽn kɩɩsd a Zeova noyã, d sẽn dat tɩ b sũur yɩ noog ne-dã yĩng ye. Wa sẽn zems ne 1 Korẽnt-rãmb 15:33 saglgã, tõnd zo-rãmb meng-mengã segd n yɩɩ sẽn nong-b a Zeova wã bala.

11. Bõe n na n sõng-d tɩ d ra wa tall tagsa la yel-manesem sẽn pa sõma?

¹¹ Tagsa la yel-manesem sẽn pa sõma. Sẽn na yɩl n kẽn sɩdã pʋgẽ, yaa tɩlɛ tɩ d tagsa wã la d yel-manesmã yɩɩ sõma Wẽnnaam nifẽ. (Eza. 35:8; karm-y 1 Pɩyɛɛr 1:14-16.) D fãa sẽn wa n bãng sɩdã, yɩɩ tɩlɛ tɩ d toeeme, n tũ Biiblã noyã la a saglsã. Yɩɩ tɩlɛ ne kẽer meng tɩ b tolg n toeem fasɩ. Sẽn yaa a soab fãa, d segd n gũusame n da leb n kẽ dũniyã tʋʋm-dẽgdã pʋgẽ ye. La bõe n na n sõng-do? D bʋgsd yaood ning a Zeova sẽn yao sẽn na yɩl tɩ d lebg neb sẽn yaa yɩlem a nifẽ wã. Yaa a Biigã zɩɩmã sẽn yaa sõma wʋsgã la a rɩk n yao. (1 Pɩy. 1:18, 19) D sã n tẽegd wakat fãa t’a Zeezi maoongã yaa yaood sẽn pa tõe n sɩfe, na n sõng-d lame tɩ d mao n kell n yɩ yɩlem a Zeova nifẽ.

12, 13. a) Bõe yĩng tɩ d segd n tẽegd a Zeova tagsg sẽn yaa a soab kibs-rãmbã zugã? b) Bõe yell la d na n gom masã?

¹² Rog-n-mik la minimd sẽn pa tat Wẽnnaam yam. D roagdba, d tʋmd-n-taase, wall d karen-bi-taas tõe n wa ratame tɩ d naag-b n maan kibs kẽere. Bõe n na n sõng-do, tɩ baa b pẽdgd tõnd bɩ d ra naag-b n maan rog-n-migs la kibs-rãmb sẽn pa tat a Zeova yam? Wakat fãa, d segd n tẽegda bũmb ning sẽn kɩt tɩ kibs la rog-n-migs sãnda pa tat a Zeova yamã. D tõe n maana vaeesg siglgã sɛb pʋsẽ, n lebg n tẽeg sẽn sɩng to-to tɩ nebã wa maand kibs kẽerã, tɩ sõng-do. D sã n bʋgs bũmb ning Biiblã sẽn yete, tɩ kɩt tɩ d pa naagd n maan kibs-kãensa wã, na n sõng-d lame tɩ d bas d yam tɩ d maanda sẽn “tat Zu-soabã yam.” (Efɛ. 5:10) D sã n teeg a Zeova la d kɩs sɩd t’a Gomdã yaa sɩda, d pa na n zoe ninsaal ye.—Yel. 29:25.

¹³ D raab yaa d kell n kẽn sɩdã pʋgẽ wakat sẽn kõn sa yĩnga. Bõe n na n sõng-d tɩ d maneg n dat ne d sũur fãa n kell n kẽn sɩdã pʋgẽ? Bɩ d gom bũmb a tãab yelle.

14. a) D sã n ket n wɩngd ne Biiblã zãmsgo, wãn to la na n sõng-d tɩ d ra tol n bas sɩdã? b) Bõe yĩng tɩ d segd n bao yam ne zãmsg la bãngre?

¹⁴ Pipi, d segd n ket n wɩngda ne Biiblã zãmsgo, la d bʋgsd d sẽn bãngdã zugu. D yãk wakat sẽn na yɩl n paam n dɩlgd d yamã ne Wẽnnaam Gomdã. D mao n da vaandẽ ye. Woto na n kɩtame tɩ d maneg  n nong sɩdã ne d sũur fãa, hal n pa tol n dat n bas-a ye. Yel-bũn 23:23 yeelame me tɩ d “bao yam, ne zãmsg la bãngre.” D sã n mi Biiblã sẽn yetã, yaa sõma. La rẽ bal pa sek ye. Yaa tɩlɛ me tɩ d tũ d sẽn bãngã. D sã n mao n wʋm d sẽn bãng bũmb ninsã võore, d na n nee vẽeneg t’a Zeova goamã fãa tũuda taaba, n lokd taab sõma. Yell taoore, yam ning d sẽn paamã na n sõng-d lame tɩ d maan tɩ zems ne d sẽn mi wã. Wakat ninga, Wẽnnaam goamã sẽn yaa sɩdã sõngd-d lame tɩ d paam ‘zãmsgo,’ rat n yeel tɩ sõngd-d lame tɩ d bãng bũmb kẽer d sẽn tog n demse. Segdame tɩ d yɩ tao-tao n dems bũmb ning sẽn dat remsgã. Biiblã yeelame tɩ d sak remsgo, bala a yõod yɩɩda wanzuri.—Yel. 8:10.

15. Wãn to la sɩdã kogend tõnd wa sodaag sẽbdga?

¹⁵ Yiib-n-soaba, d segd n yãka yam n na n mao n tũ sɩdã d sẽn bãngã daar fãa. Biiblã maka sɩdã ne sodaag sẽbdga. (Efɛ. 6:14) Pĩnd wẽndẽ wã, sodaag sẽbgd ra kogend-a-la zabr sasa. La yaa sẽbdgã sã n da sẽbg a sɛɛgã sõma. Sã n da pa sẽbg sõma, pa tõe n kogl-a woto ye. Wãn to la sɩdã kogend tõndo? D sã n mao tɩ sɩdã lebg wa sẽbgd sẽn sẽbg tõnd sõma, na n sõng-d lame tɩ d ra wa tar tagsa sẽn pa zemse, la sõng-d me tɩ d bãngd n yãkd yam bũmb fãa pʋgẽ. D sã n wa be makr pʋgẽ, wall d maood ne zu-loɛɛga, sɩdã d sẽn bãngã na n sõng-d lame tɩ d maneg n dat ne d sũur fãa n maan sẽn yaa tɩrga. Wa sodaag sẽn da pa na n saag n kẽng zabr n pa sẽb a sẽbdgã, tõnd me pa na n bas tɩ sɩdã sẽn yaa wa d sẽbdgã lebg yog-yoge, wall d tolg n lok-a ye. D na n pʋd n maana d sẽn tõe fãa n tũud Biiblã sẽn yetã daar fãa. Yaa sẽbdgã zug me la sodaagã ra yagend a sʋʋgã. Sẽn na yɩl n maneg n dat ne d sũur fãa n kell n kẽn sɩdã pʋgẽ, d tog n maana a buudu. Bɩ d gom rẽ yell masã.

16. D sã n sõngd nebã tɩ b bãngd sɩdã, wãn to la na n kɩt tɩ d maneg n dat ne d sũur fãa n kell n kẽn sɩdã pʋgẽ?

¹⁶ Tãab-n-soaba, d segd n maoo wa d sẽn tõe fãa, n sõng nebã tɩ b bãng sɩdã. Woto, d na n tõog n gãda Wẽnnaam Gomdã sẽn yaa wa sʋʋgã kãn-kãe, wa sodaag sẽn gãd a sʋʋg sõma. (Efɛ. 6:17) D fãa tõe n maoome n paamd nebã zãmsg minim n paasdẽ, n tõog n “togsd sɩd koɛɛgã ne tɩrlem.” (2 Tɩm. 2:15) D sã n sõngd nebã ne Biiblã maasem tɩ b bãngd sɩdã, kɩtdame tɩ sɩdã maneg n kẽed tõnd sũurã la d yamã. Woto, d na n maneg n data ne d sũur fãa n kell n kẽn sɩdã pʋgẽ.

17. Bõe yĩng tɩ yãmb nong sɩdã ne y sũur fãa?

¹⁷ Sɩdã a Zeova sẽn sõng tõnd tɩ d bãngã yaa wa kũun a sẽn kõ-do. Sõngame tɩ d tar zood sõma ne d saasẽ Ba wã. Rẽ n yaa bũmb ning sẽn tar yõod n yɩɩd d vɩɩmã pʋgẽ wã. A Zeova sõnga tõnd tɩ d bãng bũmb ka tɛka, la nan yaa sɩngr bala. A pʋlmame t’a na n kell n zãmsa tõnd bũmb wʋsg wakat sẽn kõn sa. Woto wã, bɩ d nong sɩdã, n get-a wa kĩndf sẽn yaa sõma wʋsgo. D kell n ‘bao sɩdã, la d ra bas-a ye.’ Rẽ, wa a Davɩɩde, tõnd me na n tõog n kell n ‘kẽna a Zeova sɩdã pʋgẽ’ wa d sẽn pʋlmã.—Yɩɩn. 86:11.