1. A Zeezi zʋg-sõng bʋg n noom nebã wʋsgo? Wilg-y y leoorã võore.

A ZEEZI zʋg-sõng a ye sẽn noom nebã wʋsg yaa a sẽn mi nebã zu-loeesã sẽn namsd-b to-to wã, n kʋmd-bã. A yɩɩ ned sẽn da tõe n bãng n ‘maan sũ-noog ne neb nins sẽn maand sũ-noogo, la a yãb ne neb nins sẽn yãbdã.’ (Rom. 12:15) Wala makre, daar a ye, a Zeezi tʋma a karen-biis 70 tɩ b tɩ moon koɛɛgã. B lebg n waa a nengẽ ne sũ-noogo, tʋʋmdã sẽn wom biis sõma wã yĩnga. Biiblã yeelame tɩ wakat kãnga, vʋʋsem-sõngã ‘kɩtame t’a Zeezi paam sũ-no-kãsenga.’ (Luk 10:17-21) La a sẽn wa n yã a Lazaar nebã sẽn yãbd a kaalmã, Biiblã wilgame t’a “yĩngã rigimdame,” la t’a “sũurã sãamame.”—Zã 11:33.

2. Bõe n sõng a Zeezi t’a ra kʋmd nebã nimbãanega?

² Bõe n sõng a Zeezi sẽn da yaa ned sẽn zems zãngã, t’a ra tõe n bãng n kʋm ninsaalbã sẽn pa zems zãngã? Bũmb sẽn sõng-a n tɩ yɩɩd yaa a sẽn da nong nebã. Wa d sẽn yã sõsg ning sẽn loogã pʋgẽ wã, a sẽn sõng Wẽnnaam n naanã fãa sʋka, ‘ninsaalbã n kõ-a sũ-noog’ n tɩ yɩɩda. (Yel. 8:31, Wẽnnaam Sebre, 1983) A sẽn da nong ninsaalbã woto wã kɩtame t’a bao n na n bãng b tagsg sẽn wae n yaa to-to yell fãa pʋgẽ. Ad tʋm-tʋmd a Zã sẽn yeele: “Bãmb mengã mii bũmb ning sẽn be ninsaal pʋgẽ.” (Zã 2:25) A Zeezi ra kʋmda nebã hal sõma. Nebã ra neeme t’a sɩd kʋmd-b lame, tɩ rẽ kɩt tɩ b ra sakd n kelgd Rĩungã koe-noogã a sẽn da taasdã. D sã n modgd n bɩɩsd nimbãan-zoeerã n paasdẽ, d na n tõogdame me n moond koɛɛgã neere, hal tɩ nafd nebã.—2 Tɩm. 4:5.

3-4. a) Tõnd sã n kʋmd nebã nimbãanega, d tagsg na n yɩɩ wãn ne koe-moonegã? b) Bõe yell la d na n gom sõs-kãnga pʋgẽ?

³ Wa tʋm-tʋmd a Polle, tõnd me miime tɩ yaa tɩlɛ tɩ d moon  koe-noogã. (1 Kor. 9:16) La d sã n kʋmd nebã nimbãanega, d pa na n moond koɛɛgã, sẽn yaa tɩlɛ wã yĩng bal ye. D na n moonda koɛɛgã, nebã yell sẽn pak-d tɩ d rat n sõng-bã yĩnga. D miime tɩ ‘kũun bee bark n yɩɩd reegre.’ (Tʋʋ. 20:35, Wẽnnaam Sebre, 1983) Sã n yaa d sẽn dat n sõng nebã yĩng la d sẽn moond koɛɛgã, rẽ la koe-moonegã na n kõt-d sũ-noog n yɩɩda.

⁴ Sõs-kãnga pʋgẽ, d na n yãa d sẽn tõe n maan to-to n wilg tɩ d kʋmda nebã d sẽn taasd koɛɛgã. La d na n deng n goma mak-sõng ning a Zeezi sẽn kõ rẽ wɛɛngẽ wã yelle, la yam ning d sẽn tõe n dɩkã. Rẽ poore, d na n yãa bũmb a naas d sẽn tõe n maan koɛɛgã mooneg sasa, n dɩk a Zeezi togs-n-taare.—1 Pɩy. 2:21.

5-6. a) Ãnd dãmb nimbãaneg la a Zeezi kʋm-yã? b) Wa Ezayi 61:1, 2 wã sẽn da pĩnd n togsã, bõe yĩng la a Zeezi sẽn da kʋmd neb nins a sẽn da taasd koɛɛgã?

⁵ Ad kibar a ye sẽn wilgd t’a Zeezi sɩd ra kʋmda nebã nimbãanega. Daar a ye, yẽ ne a karen-biisã moona koe-noogã n pa tol n vʋʋs ye. B ra pa “tol n tar weer n na n dɩ” meng ye. Rẽ n so t’a peeg a karen-biisã n “yi we-kɛɛnga, neb sẽn ka beẽ,” sẽn na yɩl tɩ b paam n “vʋʋs bilfu.” La neb kʋʋng n zoe n deng a Zeezi ne a karen-biisã zĩig ning b sẽn debdã. A Zeezi sẽn ta be n yã nebã, a manesem yɩɩ wãna? Ad Biibla sẽn yeele: “A Zeezi sẽn yi koom koglgẽ wã, b yãnda neb kʋʋng wʋsgã, la b nimbãaneg * yõka bãmba, bala, bãmb wẽnda wa piis sẽn ka tar pe-kɩɩm ye. La bãmb sɩngame n zãms-b bũmb wʋsgo.”—Mark 6:30-34.

⁶ Bõe yĩng la a Zeezi sẽn kʋm kʋʋngã nimbãanegã? A ra neeme tɩ b ra ‘wẽnda wa piis sẽn ka tar pe-kɩɩma.’ Tõe t’a Zeezi ra miime tɩ b kẽer yaa naong rãmba, tɩ yaa tɩlɛ tɩ b tʋm wʋsg n paam n ges b zakã rãmb yelle. Tõe tɩ sãnda me neb n da maan kaalem  tɩ namsd-ba. Dẽnd a Zeezi ra tog n mii b zu-loeesã sẽn namsd-b to-to wã. Wa d sẽn yã sõsg ning sẽn loogã pʋgẽ wã, wõnda a Zeezi me maoo ne zu-loe-kãens buudu. Nebã yell sẽn da pak-a wã yĩnga, a taasa kʋʋngã koɛɛgã, n na n bels-ba.—Karm-y Ezayi 61:1, 2.

7. Wãn to la d tõe n dɩk a Zeezi togs-n-taare?

⁷ Yam-bʋg la d tõe n dɩk a Zeezi manesmã pʋgẽ? Wa a Zeezi, tõnd me bee ne neb sẽn yaa ‘wa piis sẽn ka tar pe-kɩɩma.’ B maooda ne zu-loees ka tɛka. Tõnd tara bũmb ning sẽn tõe n sõng-bã: Yaa Wẽnnaam Rĩungã koe-noogã. (Vẽn. 14:6) Rẽ n so tɩ d rɩkd d Zu-soab a Zeezi togs-n-taar n moond koe-noogã, bala tõnd me ‘zoeta pãn-komsem soab ne nimbãan-ned nimbãanega.’ (Yɩɩn. 72:13) D kʋmda nebã, n dat n maan bũmb n sõng-ba.

8. Togs-y bũmb a ye d sẽn tõe n maan koe-moonegã sasa, tɩ wilg tɩ d kʋmda nebã. Rɩk-y makre.

⁸ Bõe n tõe n sõng tõnd tɩ d bãng n kʋm neb nins d sẽn taasd koɛɛgã? D ning d meng b zĩigẽ, n bao n wʋm b yɛlã võore, la d maan-b wa tõnd sẽn da na n dat tɩ b maan-d to-to, d sã n da be b zĩigẽ. * (Mat. 7:12) Bɩ d ges bũmb a naas d sẽn tõe n maane. Pipi, d bao n bãng ned kam fãa sẽn dat sõngr ningã. Tõnd sẽn moond koe-noogã, d yaa wa logtoɛɛmba. Logto-sõng baoodame n bãng bãad fãa sẽn dat tɩbsg ningã. A sokda bãadã sogsg la a kelg-a neer t’a bilg bãagã sẽn zabd-a to-to wã. A pa na n yɩ yãg-yãg n gʋls tɩɩm ning sẽn wa a yamẽ bal n kõ-a ye. A na n kɩtame t’a maan ɛgzame-rãmba, n paam n bãng a bãagã takɩ, n yaool n bãng n gʋls tɩɩm sẽn na n tɩp bãagã. Woto me, koɛɛgã mooneg sasa, pa segd tɩ d sẽn maand to-to wã yɩ yembr ne ned buud fãa ye. Pʋd n segdame tɩ d bao n bãng ned fãa yɛl sẽn yaa to-to, la a tagsgo, n tõog n bãng n taas-a koe-noogã.

9. D sã n na n sõs ne ned koe-moonegã sasa, bõe la d pa segd n yɩ tao-tao n tagse, la bõe yĩnga?

⁹ Y sã n na n sõs ne ned koe-moonegã sasa, ra n yɩ-y tao-tao n tags tɩ y mii a yɛlã sẽn yaa to-to, wall a sẽn tẽed bũmb ninsã, la a sẽn tẽed rẽ wã võor ye. (Yel. 18:13) Yɩta sõma tɩ y bãng n sok-a sogsgo, n paam n bãng a yɛlã sẽn yaa to-to, la a sẽn tẽed bũmb ninsã. (Yel. 20:5) Sã n mik tɩ yãmb babgẽ wã pa kisi, y tõe n sok-a-la a tʋʋm yelle, a zak rãmb kibare, yɛl kẽer a sẽn yã a vɩɩmã pʋgẽ, la a tagsg bũmb ning zugu. D sã n paam tɩ ned sõs ne-d woto, d bãngda baa yaa bũmb a ye sẽn kɩt tɩ yaa sõma t’a wʋm koe-noogã. Rẽ masã, wa a Zeezi, d tõogd n bãng n kʋma a soabã, la d gom bũmb sẽn sɩd pak-a yelle.—Ges-y 1 Korẽnt-rãmb 9:19-23.

10-11. Wa sẽn zems ne 2 Korẽnt-rãmb 4:7, 8 wã, togs-y bũmb a yiib-n-soab d sẽn tõe n maan koɛɛgã mooneg sasa, tɩ wilg tɩ d kʋmda d taabã. Togs-y kibare.

 ¹⁰ Yiib-n-soaba, d tags n ges a soabã vɩɩm sẽn yaa to-to. Naoor wʋsgo, d tõe n bãnga b yɛlã sẽn namsd-b to-to wã baa yaa bilfu. Bala, yɛl nins sẽn paamd ninsaal buud fãa wã paamda tõnd me. (1 Kor. 10:13) D miime tɩ dũni-kãngã pʋgẽ vɩɩmã lebga toog wʋsgo. Yaa ne a Zeova sõngr bal la tõnd sẽn tõogd toogã. (Karm-y 2 Korẽnt-rãmb 4:7, 8.) La d tags n ges neb nins sẽn pa tar zood ne a Zeova, n tẽbd b yembr ne zu-loeesã. Wa a Zeezi, d kʋmd-b lame, n dat n taas-b “koe-noogã” sẽn wilgd tɩ manegr n watã.—Eza. 52:7.

¹¹ D gom d tẽed-n-taag a yembr yelle. A yʋʋr la a Sɛrze. A sẽn wa n nan pa bãng a Zeova wã, a ra yaa nin-sĩndg la yãn-zoɛta. Yɩl n gom ne ned meng ra yaa toog ne-a. A wa n sakame n na n zãms Biiblã. A yeelame: “Ne Biiblã zãmsg maasem, m wa n bãngame tɩ yaa tɩlɛ ne kiris-ned fãa t’a togsd neb a taabã a sẽn tẽed bũmb ninsã. M da kɩsa sɩd zãng tɩ m kõn tol n tõog n maan rẽ ye.” La a tagsa neb nins sẽn nan pa wʋm koe-noogã yelle, la b sẽn pa mi a Zeova wã sẽn kɩt tɩ b vɩɩmã yaa toog to-to wã. Ad a sẽn yeele: “Bũmb nins m sẽn da bãngd zãmsgã pʋgẽ wã ra kõt-m-la sũ-no-kãsenga, la sũur pʋgẽ bãane. M da miime tɩ neb a taabã me sã n paam n bãng rẽ, na n sõng-b lame.” Nimbãan-zoeerã sẽn da paamd pãng a sũurẽ wã kɩtame t’a ra paamd raood me n paasdẽ, n dat ne a sũur fãa n taas nebã koe-noogã. A yeelame: “M da neeme tɩ m sẽn togsd neb a taabã bũmb nins Biiblã sẽn yetã, pʋd n sõngame tɩ m bas m yam tɩ m tara yõodo. Woto linga maam hal wʋsgo. M sẽn da togsd neb a taabã m sẽn tẽed bũmb ninsã kɩtame me tɩ m tẽebã pãng ra paasdẽ.” *

12-13. Bõe yĩng tɩ d segd n maan sũ-mar ne neb nins d sẽn zãmsd Biiblã? Rɩk-y makre.

¹² Tãab-n-soaba, d tall sũ-mar ne neb nins d sẽn zãmsd Biiblã. D tẽeg tɩ tõnd sã n mii  Biiblã sẽn yetã sõma me, tõe tɩ bãmb ra zɩ n tags bũmb nins d sẽn dat n wilg-bã yell ye. Wʋsg me nonga bũmb nins b sẽn zoe n tẽedã ne b sũur fãa. Tõe tɩ b getame tɩ b tũudmã kɩtame tɩ bãmb ne b zakã rãmb la b buudã, pa rẽ bɩ b sakã neb yaa bũmb a yembre. D maanda wãn n tõog n sõng-ba?

¹³ D rɩk makre. B sã n dat n maan põ-paall n ledg põ-kʋdre, wãn to la b maanda? B sẽn wat n met põ-paallã, b basdame tɩ nebã ket n tũud põ-kʋdrẽ wã. Yaa b sã n wa me n sa la b siigd kʋdrã. Tõnd me sã n dat n sõng nebã tɩ b bas bũmb nins b sẽn da sɩng n tẽed la b nongẽ wã, mi n yaa tɩlɛ tɩ d reng n sõng-b tɩ b wʋm “bõn-paalã” d sẽn zãmsd-bã võor sõma, hal n wa nong rẽ. Rẽ tɛk la b na n sak n bas b sẽn da tẽedã. Yɩl n paam tɩ ned sak n toeem woto wã tõe n kaoosa bilfu.—Rom. 12:2.

14-15. Ned sã n pa mi tɩ tẽngã na n wa lebga arzãn tɩ nebã vɩɩmd a zug wakat sẽn kõn sa, wall a sẽn mi rẽ zugã sã n pa waooge, wãn to la d tõe n sõng-a? Rɩk-y makre.

¹⁴ D sã n maand sũ-mar ne nebã d sẽn taasd koɛɛgã, d pa na n dat tɩ d sã n togs-b bũmb Biiblã sẽn yet bɩ b wʋm a võorã zĩig pʋgẽ, wall b wẽneg n sak ye. D sẽn kʋmd-bã yĩnga, d pʋd n na n sõng-b-la bilf-bilf tɩ b bʋgs Biiblã sẽn yetã zug neere, hal n wa wʋm a võor la b sake. D rɩk makr ne tõnd sẽn na n dat n sõng ned t’a sak n tẽ tɩ ninsaalbã na n wa vɩɩmda wakat sẽn kõn sa, arzãn pʋgẽ, tẽngã zugu. Neb wʋsg pa mi baa fʋɩ rẽ zugu, wall b sã n miẽ me, pa zãag zĩig ye. Tõe tɩ b tagsdame tɩ ned sã n ki, saame, wall b tẽed tɩ nin-sõma wã fãa rabda saasẽ. D maanda wãn n sõng-ba?

¹⁵ Ad saam-biig a ye sẽn togs yẽ sẽn maand to-to: Pipi, a karemda Sɩngr 1:28, la a sok kɛlgdã n ges Wẽnnaam sẽn da rat tɩ ninsaalbã vɩɩmd zĩig ningã, la a sẽn da rat tɩ b vɩɩmã yɩ to-to. Wʋsg leokdame tɩ yaa “tẽngã zugu, laafɩ la sũ-noog pʋgẽ.” Rẽ poore, a karemda Ezayi 55:11, n bas n sok kɛlgdã n ges Wẽnnaam daabã sã n toeemame. Naoor wʋsgo, a soabã leokdame tɩ ayo. Sẽn na n baase, saam-biigã karemda Yɩɩn-sõamyã 37:10, 11 la a sok kɛlgdã n ges ninsaalbã vɩɩm sẽn na n yɩ to-to beoogo. A maana woto, n tõog n sõng neb wʋsg tɩ b bãng tɩ Wẽnnaam ket n datame tɩ nin-sõma wã vɩɩmd tẽngã zug wakat sẽn kõn sa, arzãn pʋgẽ.

16-17. Wa sẽn zems ne Yel-bũn 3:27 wã, bõe la d tõe n maan n wilg ned d sẽn dat n taas koɛɛgã t’a yell pak-d lame? Togs-y kibare.

¹⁶ Naas-n-soaba, d tags n ges d sẽn tõe n maanega, n wilg ned t’a yell pak-d lame. Wala makre, d sã n ta ned zakẽ tɩ wõnd d waoongã wakat pa zemse, d maanda wãna? D tõe n yeela a soab t’a maan-d sugri, la d yeel-a tɩ d na n baoo wakat sẽn zemse n lebg n wa. La sã n seg t’a soab rata sõngr tʋʋm-bil ning pʋgẽ? Pa rẽ bɩ sã n mik t’a soab pa keem n gãe, wall a kʋʋla wʋsg n pa tõe n yi, n dat tɩ b tɩ ra bũmb n wa kõ-a? Yell a woto buudã pʋgẽ, tõe tɩ d na n tõog n sõnga a soabã.—Karm-y Yel-bũn 3:27.

 ¹⁷ Saam-bi-poak n maan bũmb sẽn wõnd pa bõn-kãseng n na n sõng zak a ye rãmb sẽn paam sũ-sãanga. B biig n wẽneg n maan kaalem a rogmã daar bala. B nimbãanegã yõka saam-bi-poakã, t’a gʋls lɛtr n kõ-ba. Lɛtrã pʋgẽ, a gʋlsa Biiblã vɛrse-rãmb a wãn sẽn kengd pɛlga. Zakã rãmb manesem yɩɩ wãna? Ad bi-pɛɛlgã ma sẽn yeele: “Zaamẽ daarã, m da zĩi ne sũ-sãang meng-menga. M pa tagsd tɩ fo tõe n bãnga f lɛtrã sẽn sõng-d to-to wã ye. M pa tõe n bãng n pʋʋs-f barka, wall m bilg f goamã sẽn bels-d to-to wã ye. Zaamẽ wã, m sẽn karem fo lɛtrã tog n yɩɩda naoor 20. M pa tõe n bãng n togs f lɛtrã sẽn maan-d neer la keng d raood to-to, tɩ wilgdẽ tɩ d yell sɩd pak-f lame wã ye. D pʋʋsd-f-la bark ne d sũur fãa.” Hakɩɩka, d sã n ning d meng ned sẽn namsd zĩigẽ, la d maan bũmb n na n sõng-a, d tõe n paamame tɩ wom biisi.

18. Wa sẽn zems ne 1 Korẽnt-rãmb 3:6, 7 sẽn yetã, bõe la d tog n tẽegdẽ, neb nins d sẽn taasd koɛɛgã sõngrã wɛɛngẽ, la bõe yĩnga?

¹⁸ La yaa vẽeneg tɩ d tog n tẽegdame tɩ neb nins d sẽn taasd koɛɛgã sõngrã wɛɛngẽ, d sẽn tõe wã tara koaka. Bũmb kẽer la d tõe n maan sẽn na yɩl n sõng nebã tɩ b bao n bãng a Zeova, la tʋʋmdã meng-mengã yaa a Zeova. (Karm-y 1 Korẽnt-rãmb 3:6, 7.) Yaa yẽ n takd nebã n wat tũudum hakɩɩkã pʋgẽ. (Zã 6:44) Sẽn paase, ned kam fãa manesem sẽn na n yɩ to-to ne koe-noogã bee ne a sẽn yaa a soab a sũurã pʋgẽ wã. (Mat. 13:4-8) D tẽeg tɩ baa ne a Zeezi sẽn yɩ karen-saamb sẽn ka to wã, neb wʋsg pa sak koɛɛgã a sẽn da moondã ye. Dẽnd baa neb wʋsg d sẽn maand d sẽn tõe fãa n na n sõngã sã n pa sakd n kelge, d pa segd n koms raood ye.

19. D sã n kʋmd neb nins d sẽn taasd koɛɛgã, a nafa wã na n yɩɩ bõe?

¹⁹ D sã n kʋmd neb nins d sẽn taasd koɛɛgã, d na n yãa a nafa wã. D sũur na n maneg n nooma ne koe-moonegã. D na n sɩd bãngame tɩ kũun kõta sũ-noog wʋsgo. Sẽn paase, na n yɩɩ nana ne neb nins sẽn zems ne “vɩɩm sẽn kõn sɛ wã” tɩ b sak koe-noogã. (Tʋʋ. 13:48) Rẽ wã, “tõnd sẽn paam weer ning fãa, bɩ d maan nebã fãa neere.” (Gal. 6:10) Woto, d paamd n sõng n kɩtame tɩ d saasẽ Ba wã paam pẽgre, tɩ rẽ kõ-d sũ-noogo.—Mat. 5:16.