L-Ewwel Ktieb taʼ Samwel 14:1-52

  • Ġonatan jaġixxi b’kuraġġ f’Mikmax (1-14)

  • Alla jirbaħ lill-għadu t’Iżrael (15-23)

  • Il-ħalfa li għamel Sawl bla ma ħaseb (24-46)

    • In-nies jieklu l-laħam bid-demm (32-34)

  • Il-gwerer taʼ Sawl; il-familja tiegħu (47-52)

14  Darba minnhom Ġonatan bin Sawl qal lill-qaddej li kien iġorrlu l-armi: “Ejja naqsmu n-naħa l-oħra fejn hemm l-għassa tal-Filistin.” Imma lil missieru ma qallux b’dan.  Sawl kien ikkampjat fit-truf taʼ Gibegħa taħt is-siġra tar-rummien f’Migron, u miegħu kien hemm madwar 600 raġel.  (U f’dak iż-żmien Aħija kien qed iġorr l-efod.* Hu kien bin Aħitub ħu Ikabod, bin Fineħas, bin Għeli l-qassis taʼ Ġeħova f’Silo.) U n-nies ma kinux jafu li Ġonatan kien telaq.  Issa kien hemm blata qisha sinna fuq naħa u blata qisha sinna fuq in-naħa l-oħra tal-passaġġ li Ġonatan kien qed jipprova jaqsam biex imur ħdejn l-għassa tal-Filistin. Blata minnhom kien jisimha Boses u l-oħra Sene.  Blata waħda kienet wieqfa bħal pilastru fit-Tramuntana faċċata taʼ Mikmax, u l-oħra kienet fin-Nofsinhar faċċata taʼ Geba.  Għalhekk, Ġonatan qal lil dak li kien iġorrlu l-armi: “Ejja ħa naqsmu lejn l-għassa taʼ dawn l-irġiel mhux ċirkonċiżi. Forsi Ġeħova jgħinna, għax xejn ma jistaʼ jfixkel lil Ġeħova milli jsalvana b’ħafna jew bi ftit.”  Dak li kien iġorrlu l-armi qallu: “Agħmel kulma tixtieq qalbek. Mur fejn tixtieq. Jien niġi miegħek tmur fejn tmur.”  Imbagħad Ġonatan qallu: “Ejja naqsmu lejn dawn l-irġiel u nuruhom li qegħdin hawn.  Jekk jgħidulna, ‘Ieqfu hemm sakemm niġu ħdejkom!’ nieqfu fejn inkunu u ma nitilgħux ħdejhom. 10  Imma jekk jgħidu, ‘Itilgħu ħdejna!’ nitilgħu, għax dan ikun sinjal li Ġeħova se jagħtihom f’idejna.” 11  Imbagħad it-tnejn li huma ħallew lill-għassa tal-Filistin jarawhom. Il-Filistin qalu: “Ara! Il-Lhud ħerġin mill-ħofor fejn kienu moħbijin.” 12  Għalhekk, l-irġiel tal-għassa qalu lil Ġonatan u lil dak li kien iġorrlu l-armi: “Itilgħu ħdejna, ħa tieħdu li ħaqqkom!” Minnufih Ġonatan qal lil dak li kien iġorrlu l-armi: “Ejja warajja, għax Ġeħova se jagħtihom f’idejn Iżrael.” 13  U Ġonatan telaʼ mal-irdum billi uża jdejh u saqajh, u dak li kien iġorrlu l-armi kien warajh. U Ġonatan beda jattakka lill-Filistin, u dak li kien iġorrlu l-armi beda joqtolhom warajh. 14  Fl-ewwel attakk li għamlu Ġonatan u dak li kien iġorrlu l-armi qatlu madwar 20 raġel f’distanza żgħira.* 15  Imbagħad dawk li kienu fil-kampijiet u n-nies kollha li kienu fl-għassa bdew jibżgħu, u anki t-tliet gruppi li ħarġu jattakkaw kienu mwerwrin. L-art bdiet titheżżeż, u Alla ġiegħel lill-Filistin jippanikjaw. 16  L-għassiesa taʼ Sawl f’Gibegħa taʼ Benjamin raw li l-konfużjoni kienet qed tinfirex maʼ kullimkien. 17  Sawl qal lin-nies li kienu miegħu: “Jekk jogħġobkom, għoddu lin-nies u araw min telaq minn magħna.” Meta għoddewhom sabu li Ġonatan u dak li kien iġorrlu l-armi ma kinux hemm. 18  Sawl issa qal lil Aħija: “Ġib l-Arka tal-Alla l-veru qrib!” (Għax l-arka tal-Alla l-veru kienet mal-Iżraelin dak iż-żmien.*) 19  U waqt li Sawl kien qed jitkellem mal-qassis, il-konfużjoni fil-kampijiet tal-Filistin kienet qed tiżdied ħafna. Imbagħad Sawl qal lill-qassis: “Ieqaf minn dak li qed tagħmel.”* 20  Għalhekk, Sawl u n-nies kollha taʼ miegħu nġabru u marru fil-battalja. Hemm sabu lill-Filistin jattakkaw lil xulxin bix-xabla, u l-konfużjoni kienet kbira ħafna. 21  Ukoll, il-Lhud li qabel kienu żammew mal-Filistin u li kienu telgħu magħhom fil-kampijiet bdew imorru man-naħa tal-Iżraelin li kienu mmexxijin minn Sawl u Ġonatan. 22  L-irġiel kollha t’Iżrael li kienu moħbijin fir-reġjun muntanjuż t’Efrajm semgħu li l-Filistin kienu ħarbu, u huma wkoll telqu jiġru warajhom fil-battalja. 23  Għalhekk, Ġeħova salva lil Iżrael dakinhar, u l-battalja baqgħet għaddejja sa Bet-awen. 24  Imma dakinhar l-irġiel t’Iżrael kienu għajjenin, għax Sawl ġiegħel lis-suldati jaħilfu u qal: “Misħut ir-raġel li jiekol xi ikel* qabel filgħaxija u sakemm inkun ivvendikajt ruħi mill-għedewwa tiegħi!” Allura ħadd ma kiel xejn. 25  U s-suldati kollha daħlu fil-foresta, u mal-art kien hemm l-għasel. 26  Meta daħlu fil-foresta, huma raw l-għasel iqattar, imma ħadd ma daqu, għax kienu qed jibżgħu minħabba l-ħalfa. 27  Imma Ġonatan ma kienx semaʼ lil missieru meta ġiegħel lin-nies jaħilfu, għalhekk bill ix-xifer tal-bastun tiegħu fix-xehda tal-għasel. Meta kiel, reġaʼ ħa s-saħħa.* 28  Imbagħad wieħed mis-suldati qal: “Missierek ġiegħel lin-nies jaħilfu u qalilhom, ‘Misħut ir-raġel li jiekol illum!’ Huwa għalhekk li s-suldati huma tant għajjenin.” 29  Madankollu Ġonatan qal: “Missieri ġiegħel lin-nies ibatu.* Araw kif erġajt ħadt is-saħħa għax doqt ftit għasel. 30  Kemm kien ikun aħjar li kieku llum is-suldati kielu mill-annimali li ħadu mingħand l-għedewwa tagħhom! Għax kieku l-qatla tal-Filistin kienet tkun saħansitra akbar.” 31  Dakinhar, baqgħu joqtlu lill-Filistin minn Mikmax s’Ajjalon, u n-nies għejew ħafna. 32  Għalhekk, bdew jaħtfu b’regħba l-affarijiet li ħadu mingħand l-għedewwa, u ħadu nagħaġ, baqar, u barrin żgħar* u qatluhom hemm, u kielu l-laħam bid-demm. 33  U lil Sawl intqallu: “Ara, in-nies qed jidinbu kontra Ġeħova għax qed jieklu l-laħam bid-demm.” Hu qal: “Huma m’aġixxewx b’lealtà. Gerbu malajr ġebla kbira lejja.” 34  Imbagħad Sawl qal: “Għaddu minn qalb in-nies u għidulhom, ‘Kull wieħed minnkom għandu jġib il-barri u n-nagħġa tiegħu u joqtolhom hawn u mbagħad jikolhom. Tidinbux kontra Ġeħova billi tieklu l-laħam bid-demm.’” Għalhekk dak il-lejl, kull wieħed minnhom ħa l-barri tiegħu u qatlu hemmhekk. 35  U Sawl bena artal lil Ġeħova. Dan kien l-ewwel artal li bena lil Ġeħova. 36  Iktar tard Sawl qal: “Ejja nattakkaw lill-Filistin billejl u nisirqu dak li għandhom sa ma jisbaħ. Ma nħallu lil ħadd ħaj.” U huma qalulu: “Agħmel kulma jidher li hu tajjeb f’għajnejk.” Imbagħad il-qassis qallu: “Ejja nersqu lejn l-Alla l-veru f’dan il-post.” 37  U Sawl staqsa lil Alla: “Għandi nattakka lill-Filistin? Se tgħinna nirbħulhom?” Imma Alla ma wiġbux dakinhar. 38  Għalhekk Sawl qal: “Ejjew hawnhekk intom il-kapijiet kollha tal-poplu u araw xi dnub sar illum. 39  Naħlef b’Ġeħova l-Alla l-ħaj, li ħeles lil Iżrael, li anki jekk ikun ibni Ġonatan li għamel dan, hu għandu jmut.” Imma ħadd mill-poplu ma wieġbu. 40  Imbagħad qal lil Iżrael kollu: “Intom oqogħdu fuq naħa, u jien u ibni Ġonatan noqogħdu fuq in-naħa l-oħra.” U l-poplu qal lil Sawl: “Agħmel kulma jidher li hu tajjeb f’għajnejk.” 41  Imbagħad Sawl qal lil Ġeħova: “Alla t’Iżrael, wieġeb permezz tat-Tummim!” Imbagħad intgħażlu Ġonatan u Sawl, u n-nies kienu bla ħtija. 42  Sawl issa qal: “Itfgħu x-xorti biex tagħżlu bejni u bejn ibni Ġonatan.” U ntgħażel Ġonatan. 43  Imbagħad Sawl qal lil Ġonatan: “Għidli, x’għamilt?” Għalhekk Ġonatan wieġbu: “Jien doqt ftit għasel b’tarf il-bastun li għandi f’idi. Hawn jien! Lest biex immut!” 44  U Sawl qal: “Jalla Alla jikkastigani bl-aħrax jekk int ma tmutx, Ġonatan.” 45  Imma s-suldati qalu lil Sawl: “Għandu jmut Ġonatan, il-wieħed li ġab din ir-rebħa* kbira f’Iżrael? Lanqas biss jgħaddilna minn moħħna! Naħilfu b’Ġeħova l-Alla l-ħaj li lanqas xagħra waħda minn rasu ma taqaʼ fl-art, għax kien bl-għajnuna t’Alla dak li għamel illum.” B’hekk, is-suldati ħelsu* lil Ġonatan, u dan ma mietx. 46  Għalhekk, Sawl ma baqax jiġri wara l-Filistin, u l-Filistin marru fit-territorju tagħhom. 47  Ir-Re Sawl sar b’saħħtu f’Iżrael u ġġieled kontra l-għedewwa kollha tiegħu minn kull naħa, kontra l-Mowabin, l-Għammonin, l-Edomin, ir-rejiet taʼ Soba, u l-Filistin. Kull fejn mar, kien jirbħilhom. 48  Hu ġġieled b’kuraġġ u għeleb lill-Għamalekin u ħeles lill-Iżraelin minn id l-għedewwa tagħhom. 49  It-tfal taʼ Sawl kienu Ġonatan, Iswi, u Malki-sugħa. U hu kellu żewġt ibniet, il-kbira kien jisimha Merab u ż-żgħira Mikal. 50  Il-mara taʼ Sawl kienet Aħinogħam bint Aħimgħas. Il-kap tal-armata tiegħu kien Abner bin Ner, iz-ziju taʼ Sawl. 51  Missier Sawl kien Kis. U Ner bin Abijel kien missier Abner. 52  Kien hemm gwerra ħarxa kontra l-Filistin kemm dam ħaj Sawl. Meta Sawl kien jara xi raġel b’saħħtu jew kuraġġuż, kien jieħdu għall-armata tiegħu.

Noti taʼ taħt

Jew “f’distanza taʼ nofs għalqa li żewġ barrin jistgħu jaħartu f’ġurnata.”
Letteralment “dakinhar.”
Letteralment “Neħħi idek.”
Letteralment “ħobż.”
Letteralment “għajnejh xegħlu.”
Jew “għamel il-ħsara lill-pajjiż.”
Jew “għoġġiela.”
Jew “is-salvazzjoni.”
Letteralment “fdew.” Ara Termini tal-Bibbja Spjegati.