KAPITLU 22

Maqsum Bejn Żewġ Kulturi—X’Nistaʼ Nagħmel?

Ommok jew missierek immigrant?

□ Iva □ Le

Hija l-​lingwa jew il-​kultura fl-​iskola tiegħek differenti mil-​lingwa jew il-​kultura ġod-​dar tiegħek?

□ Iva □ Le

 “Jien ġej minn familja Taljana li tesprimi l-​affezzjoni bil-​miftuħ. Issa ngħixu l-​Ingilterra. Hawnhekk, in-​nies jidhru li jagħmlu kollox bil-​galbu. Inħossni bħal ħuta barra mill-​ilma fiż-​żewġ kulturi—għandi wisq mit-​Taljani biex inkun Ingliż, u wisq mill-​Ingliżi biex inkun Taljan.”—Giosuè, l-​Ingilterra.

“Fl-​iskola, l-​għalliem qalli biex inħares lejh hu u jitkellem. Iżda meta ħarist f’għajnejn Missieri hu u jitkellem, qalli li kont qed inkun maledukat. Ħassejtni maqsum bejn żewġ kulturi.”—Patrick, imwieled fi Franza minn ġenituri li emigraw mill-​Alġerija.

META l-​ġenituri tiegħek emigraw, huma ffaċċjaw sfidi kbar. F’daqqa waħda, sabu ruħhom imdawrin b’nies li għandhom lingwa, kultura, u lbies differenti minn tagħhom. Kienu jispikkaw iktar minn dawk taʼ madwarhom. Bħala riżultat, għandhom mnejn ġew trattati b’diżrispett u forsi sfaw vittmi taʼ preġudizzju.

Anki int ġralek hekk? Hawn taħt se ssib lista taʼ sfidi li ffaċċjaw żgħażagħ oħrajn li kienu jinsabu f’din is-​sitwazzjoni. Agħmel ✔ maġenb l-​iktar waħda li ssib diffiċli biex tkampa magħha.

□ It-​twaqqigħ għaċ-​ċajt. Noor kienet għadha żgħira meta emigrat mal-​familja tagħha mill-​Ġordan għall-​Amerika taʼ Fuq. “L-​ilbies tagħna kien differenti, u allura n-​nies kienu jiddieħqu bina,” tgħid hi. “Barra minn hekk, iċ-​ċajt tal-​Amerikani ma konniex nifhmuh.”

□ Kriżi tal-​identità. “Jien twilidt il-​Ġermanja,” tgħid tfajla jisimha Nadia. “Minħabba li l-​ġenituri tiegħi huma Taljani, kont nitkellem bil-​Ġermaniż iżda b’aċċent Taljan, u t-​tfal tal-​iskola kienu jsejħuli ‘barranija imbeċilli.’ Iżda meta mmur l-​Italja, nitkellem bit-​Taljan imma b’aċċent Ġermaniż. Allura nħoss li m’għandi l-​ebda identità vera. Immur fejn immur, nibqaʼ barranija.”

 □ Differenza fil-​kulturi ġod-​dar. Ana kellha tmien snin meta emigrat lejn l-​Ingilterra flimkien mal-​familja tagħha. “Jien u ħija sibnieha faċli biex nadattaw ruħna għall-​ħajja taʼ Londra,” tgħid hi. “Iżda kienet taʼ sfida għall-​ġenituri tiegħi li kienu għamlu żmien twil jgħixu fuq il-​gżira żgħira Portugiża taʼ Madeira.”

Voeun kellha tliet snin meta hi u l-​ġenituri tagħha mill-​Kambodja marru jgħixu l-​Awstralja. “Il-​ġenituri tiegħi ma tantx adattaw ruħhom għall-​kultura u għall-​ambjent il-​ġdid,” tgħid hi. “Fil-​fatt, Missieri spiss kien iħossu frustrat u rrabjat għax ma kontx nifhem l-​attitudni tiegħu u l-​mod kif kien jaħsibha.”

□ L-​ostaklu tal-​lingwa ġod-​dar. Ian kellu tmien snin meta emigra mal-​familja tiegħu mill-​Ekwador lejn New York. Wara li kien ilu sitt snin fl-​Istati Uniti, hu jgħid: “Issa iktar nitkellem bl-​Ingliż milli bl-​Ispanjol. L-​għalliema tiegħi fl-​iskola jitkellmu bl-​Ingliż, il-​ħbieb tiegħi jitkellmu bl-​Ingliż, u maʼ ħija nitkellem bl-​Ingliż ukoll. L-​Ingliż sar il-​lingwa tiegħi u l-​Ispanjol qed nitilfu.”

Lee, li kien imwieled l-​Awstralja minn ġenituri Kambodjani, jgħid: “Meta nitkellem mal-​ġenituri tiegħi u nkun irrid nispjega fid-​dettall kif inħossni dwar ċerti affarijiet, inħoss li ma nkunx nistaʼ nitkellem sew bil-​lingwa tagħhom.”

Noor, li ġiet kwotata qabel, tgħid: “Missieri għamel ħiltu kollha u insista li fid-​dar nitkellmu bl-​Għarbi, il-​lingwa tiegħu, iżda aħna ma ridniex. Għalina, li nitgħallmu l-​Għarbi donnu ma kienx utli, u b’hekk kien jidher li hu taʼ piż. Il-​ħbieb tagħna kienu jitkellmu bl-​Ingliż. Il-​programmi tat-​televixin li konna naraw kienu kollha bl-​Ingliż. Konna naħsbu li ma kellniex bżonn nitgħallmu l-​Għarbi!”

 X’Tistaʼ Tagħmel?

Bħalma juru l-​kummenti t’hawn fuq, mhux int biss tiffaċċja dawn l-​isfidi diffiċli. Minflok ma tiffaċċja dawn id-​diffikultajiet, tistaʼ tagħżel li tevitahom billi tipprova tinsa l-​isfond kulturali tiegħek u tadotta l-​kultura tal-​pajjiż fejn qed tgħix issa. Madankollu, din l-​għażla x’aktarx tkun taʼ offiża għall-​ġenituri tiegħek u twasslek biex tħossok frustrat. Minflok, għala ma titgħallimx tkampa mal-​isfidi u tieħu vantaġġ kemm tistaʼ miċ-​ċirkustanzi tiegħek? Ikkunsidra s-​suġġerimenti li ġejjin:

Kif tħares lejn it-​twaqqigħ għaċ-​ċajt. Tagħmel x’tagħmel, qatt m’int se tingħoġob minn kulħadd. Dawk li jieħdu pjaċir iwaqqgħu lil ħaddieħor għaċ-​ċajt dejjem se jsibu raġuni għal xiex jagħmlu dan. (Proverbji 18:24) Għalhekk, huwa inutli li tipprova tikkoreġi l-​ħarsa preġudikata tagħhom. Is-​sultan għaref Salamun qal: “Min iwaqqaʼ kollox għaċ-​ċajt ma jħobbx lil min iwiddbu.” (Proverbji 15:12) Il-​kummenti taʼ preġudizzju ma jikxfux l-​hekk imsejħin nuqqasijiet tal-​vittma, iżda jservu biss biex jikxfu l-​injoranza taʼ min ikun qed ilissinhom.

Kif tkampa maʼ kriżi tal-​identità. Huwa naturali li tkun trid tħossok parti minn grupp, bħalma hi familja jew kultura. Iżda jkun żbaljat li taħseb li l-​valur tiegħek jiddependi mill-​kultura jew mill-​familja tiegħek. In-​nies għandhom mnejn jiġġudikawk fuq din il-​ħaġa, imma Alla le. “Alla mhux parzjali,” qal l-​appostlu Pietru. “F’kull ġens min jibżaʼ minnu u jagħmel is-​sewwa hu aċċettat minnu.” (Atti 10:34, 35) Jekk tagħmel l-​almu tiegħek biex togħġob lil Alla  Ġeħova, hu se jqisek bħala parti mill-​familja tiegħu. (Isaija 43:10; Marku 10:29, 30) Ma jistax ikollok identità aħjar minn din!

Kif tnaqqas id-​differenza fil-​kulturi ġod-​dar. Il-​ġenituri u t-​tfal fi kważi kull familja jkollhom opinjonijiet differenti. Fil-​każ tiegħek, dawn id-​differenzi għandhom mnejn ikunu jidhru iktar—il-​ġenituri tiegħek ikunu jriduk tgħix skont id-​drawwiet tal-​pajjiż fejn kont tgħix qabel, imma int tkun trid tadotta d-​drawwiet tal-​pajjiż il-​ġdid. Anke jekk dan ikun il-​każ, għandek ‘tonora lil missierek u lil ommok’ jekk tixtieq li l-​affarijiet imorru tajjeb f’ħajtek.—Efesin 6:2, 3.

Minflok ma tirribella minħabba d-​drawwiet li ma jogħġbukx tal-​ġenituri tiegħek, ipprova ifhem ir-​raġuni għala l-​ġenituri tiegħek jirrispettaw dawn id-​drawwiet. (Proverbji 2:10, 11) Staqsi lilek innifsek dawn il-​mistoqsijiet: ‘Dawn id-​drawwiet imorru kontra l-​prinċipji Bibliċi? Jekk le, x’hemm b’mod speċifiku dwar id-​drawwiet li ma jogħġobnix? Kif nistaʼ nesprimi s-​sentimenti tiegħi b’rispett mal-​ġenituri tiegħi?’ (Atti 5:29) M’għandniex xi ngħidu, jekk tkun taf titkellem sew bil-​lingwa tal-​ġenituri tiegħek, se jkun ħafna iktar faċli għalik li tonorahom billi tifhem il-​mod kif jaħsbuha u billi tesprimi s-​sentimenti tiegħek.

Kif tegħleb l-​ostaklu tal-​lingwa ġod-​dar. Xi familji sabu li jekk jinsistu li jitkellmu biss bi lsien pajjiżhom waqt li jkunu ġod-​dar, it-​tfal ikollhom il-​vantaġġ li jitgħallmu sew iż-​żewġ lingwi. Għala ma tipprovax tagħmel hekk f’darek? Ukoll, għandek mnejn tkun trid titlob lill-​ġenituri tiegħek jgħinuk titgħallem tikteb b’dik il-​lingwa. Stelios, li trabba l-​Ġermanja iżda li lsien pajjiżu hu l-​Grieg, jgħid: “Il-​ġenituri tiegħi kienu jiddiskutu silta Biblika miegħi kuljum. Kienu jaqrawha b’leħen għoli, u  mbagħad kont niktibha. Issa nistaʼ naqra u nikteb kemm bil-​Grieg u kemm bil-​Ġermaniż.”

Liema benefiċċju ieħor hemm? “Jien tgħallimt il-​lingwa tal-​ġenituri tiegħi għax ridt inkun qrib tagħhom b’mod emozzjonali u fuq kollox b’mod spiritwali,” jgħid Giosuè, li ġie kwotat iktar kmieni. “Il-​fatt li tgħallimt il-​lingwa tagħhom ippermettielna nifhmu lil xulxin—huma lili u jien lilhom.”

Xi Ħaġa li Tgħaqqad, Mhux li Tifred

Kif tħares lejn l-​isfond kulturali tiegħek? Bħala xi ħaġa li tifirdek jew xi ħaġa li tgħaqqdek m’oħrajn? Ħafna żgħażagħ Kristjani rrealizzaw li għandhom raġuni oħra għala għandhom inaqqsu d-​differenzi bejn il-​kulturi. Huma jkunu jixtiequ jaqsmu l-​aħbar tajba tas-​Saltna t’Alla maʼ immigranti oħrajn. (Mattew 24:14; 28:19, 20) “Huwa tajjeb li nkun nistaʼ nispjega  l-​Iskrittura f’żewġ lingwi!” jgħid Salomão, li mar jgħix Londra meta kellu ħames snin. “Kont kważi nsejtu lsien pajjiżi, imma issa li qiegħed f’kongregazzjoni Portugiża, nistaʼ nitkellem b’mod fluwenti kemm bl-​Ingliż u kemm bil-​Portugiż.”

Noor, li ġiet kwotata qabel, rat il-​bżonn li jkun hemm evanġelizzaturi li jitkellmu bl-​Għarbi. Hi tgħid: “Issa qed nieħu xi lezzjonijiet biex nipprova nikseb dak li tlift. L-​attitudni tiegħi nbidlet. Issa rrid niġi koreġuta. Irrid nitgħallem.”

M’għandniex xi ngħidu, jekk int midħla taʼ żewġ kulturi u taf titkellem b’żewġ lingwi jew iktar, għandek vantaġġ liema bħalu. L-​għarfien li għandek dwar żewġ kulturi jkabbar l-​abbiltà tiegħek li tifhem is-​sentimenti tan-​nies u li twieġeb il-​mistoqsijiet tagħhom dwar Alla. (Proverbji 15:23) Preeti, li twieldet l-​Ingilterra minn ġenituri Indjani, tgħid, “Peress li nifhem żewġ kulturi nħossni iktar komda fil-​ministeru. Nistaʼ nifhem x’jemmnu u x’inhuma l-​attitudnijiet tan-​nies li ġejjin minn dawn iż-​żewġ sfondi tal-​ħajja.”

Tistaʼ int ukoll tħares lejn iċ-​ċirkustanzi tiegħek bħala vantaġġ minflok bħala żvantaġġ? Ftakar li Ġeħova jħobbok għal min int, mhux għal pajjiż li ġejt minnu int jew il-​familja tiegħek. Bħaż-​żgħażagħ kwotati hawn, tistaʼ int tuża l-​għarfien u l-​esperjenza tiegħek biex tgħin lil oħrajn li ġejjin mill-​istess sfond etniku tiegħek biex jitgħallmu dwar Ġeħova, l-​Alla tagħna taʼ mħabba u li hu imparzjali? Meta tagħmel hekk tistaʼ tkun tassew ferħan!—Atti 20:35.

SKRITTURA PRINĊIPALI

“Alla mhux parzjali.”​—Atti 10:34.

SUĠĠERIMENT

Jekk dawk tamparek iwaqqgħuk għaċ-​ċajt minħabba l-​isfond etniku tiegħek, tiħux għalihom u żomm sens t’umoriżmu. Jekk tirreaġixxi b’dan il-​mod, x’aktarx li se jieqfu jwaqqgħuk għaċ-​ċajt.

KONT TAF . . . ?

Jekk tkun taf titkellem sew b’żewġ lingwi, ikollok ċans ikbar li ssib xogħol.

L-​AZZJONI LI SE NIEĦU

Sabiex nifhem aħjar il-​lingwa tal-​ġenituri tiegħi, jien se ․․․․․

Dak li nixtieq nistaqsi lill-​ġenitur(i) tiegħi dwar dan is-​suġġett hu ․․․․․

INT X’TAĦSEB?

● Il-​fatt li tkun taf dwar l-​isfond kulturali tal-​ġenituri tiegħek, kif jistaʼ jgħinek tifhem lilek innifsek aħjar?

● Meta tqabbel lilek innifsek maʼ żgħażagħ li jkunu ġejjin minn sfond kulturali wieħed, liema vantaġġi għandek?

[Kumment f’paġna 160]

“Inħossni ferħan li nistaʼ ngħin lil oħrajn. Nistaʼ nispjega l-​Bibbja lin-​nies li jitkellmu bir-​Russu, bil-​Franċiż, jew bil-​lingwa tal-​Moldova.”​—Oleg

[Stampa f’paġna 161]

Int tistaʼ tagħżel li tħares lejn l-​isfond kulturali tiegħek bħala xi ħaġa li tressqek eqreb t’oħrajn