APPENDIĊI

“Ruħ” u “Spirtu”​—Xi Jfissru Tassew Dawn it-​Termini?

META tismaʼ bit-​termini “ruħ” u “spirtu,” x’jiġik f’moħħok? Ħafna jemmnu li dawn ifissru xi ħaġa inviżibbli u immortali li teżisti ġo fina. Huma jaħsbu li mal-​mewt din il-​parti inviżibbli tal-​bniedem tħalli l-​ġisem u tibqaʼ tgħix. Ladarba dan it-​twemmin huwa daqshekk mifrux, ħafna jibqgħu skantati meta jsiru jafu li dan m’għandu x’jaqsam xejn maʼ dak li tgħallem il-​Bibbja. Mela x’inhi r-​ruħ, u x’inhu l-​ispirtu, skond il-​Kelma t’Alla?

IL-​KELMA “RUĦ” KIF TINTUŻA FIL-​BIBBJA

L-​ewwel ikkunsidra r-​ruħ. Forsi tiftakar li oriġinalment il-​Bibbja inkitbet prinċipalment bl-​Ebrajk u l-​Grieg. Meta kitbu dwar ir-​ruħ, il-​kittieba tal-​Bibbja użaw il-​kelma Ebrajka nefex jew il-​kelma Griega psike. Dawn iż-​żewġ kelmiet jidhru iktar minn 800 darba fl-​Iskrittura, u għal dawn, in-​New World Translation tuża b’mod konsistenti l-​kelma “ruħ.” Meta teżamina l-​mod kif il-​kelma “ruħ” jew “erwieħ” tintuża fil-​Bibbja, jidher ċar li din bażikament tirreferi għal (1) nies, (2) annimali, jew (3) il-​ħajja li tgawdi persuna jew annimal. Ejja  nikkunsidraw xi skritturi li jippreżentaw dawn it-​tliet tifsiriet differenti.

Nies. “Fi żmien Noè . . . ftit nies, jiġifieri, tmien erwieħ, inġarrew mill-​ilma u ġew salvati.” (1 Pietru 3:​20) Hawnhekk il-​kelma “erwieħ” tirreferi b’mod ċar għan-​nies​—Noè, martu, it-​tliet ulied subien tiegħu, u n-​nisa tagħhom. Eżodu 16:16 (Saydon) isemmi xi istruzzjonijiet li ngħataw lill-​Iżraelin dwar il-​ġbir tal-​manna. Intqalilhom: “Laqqtu minnu . . . skond kemm il-​ruħ hemm; jieħu kulħadd għal kemm għandu fit-​tinda tiegħu.” Għaldaqstant, l-​ammont taʼ manna li kienet tinġabar kien ibbażat skond l-​għadd taʼ nies f’kull familja. Xi eżempji Bibliċi oħra taʼ kif tintuża l-​kelma “ruħ” jew “erwieħ” għal persuna jew għal nies jinsabu f’Ġenesi 46:18; Dewteronomju 10:22; Atti 27:37; u Rumani 13:1.

Annimali. Fir-​rakkont tal-​Bibbja dwar il-​ħolqien, naqraw: “U qal Alla: ‘Jiżgħed l-​ilma b’kotra taʼ ħlejjaq [“erwieħ,” NW] ħajjin u jittajjru t-​tjur fuq l-​art fil-​wesgħa tas-​smewwiet.’ U qal Alla: ‘Ħa tnissel l-​art ħlejjaq [“erwieħ,” NW] ħajja skond ġenshom: bhejjem tad-​dar, annimali li jitkaxkru, u bhejjem selvaġġi, skond ġenshom.’” (Ġenesi 1:​20, 24) F’dan ir-​rakkont, il-​ħut, l-​annimali domestiċi, u l-​bhejjem salvaġġi, kollha ssir referenza għalihom bl-​istess kelma​—“erwieħ.” L-​għasafar u annimali oħrajn jiġu msejħin erwieħ ukoll f’Rivelazzjoni 8:9; 16:3.

Il-​ħajja bħala persuna. Kultant, il-​kelma “ruħ” tfisser il-​ħajja taʼ xi ħadd bħala persuna. Ġeħova qal lil Mosè: “Mur lura l-​Eġittu; għax in-​nies li kienu jfittxulek [“ruħek,” NW] mietu lkoll.” (Eżodu 4:19) L-​għedewwa taʼ Mosè x’kienu qed ifittxu? Kienu qed ifittxu li jneħħu ħajjet Mosè. Qabel, waqt li Rakel kienet qed twelled lil binha Benjamin, ‘ruħha kienet ħierġa​—għax kienet qiegħda tmut.’ (Ġenesi 35:​16-19) Dak il-​ħin, Rakel tilfet ħajjitha. Ikkunsidra wkoll il-​kliem taʼ Ġesù: “Jien ir-​ragħaj mill-​aħjar; ir-​ragħaj mill-​aħjar jagħti ruħu għan-​nagħaġ.” (Ġwanni 10:11) Ġesù ta ruħu, jew ħajtu, għan-​nom taʼ l-​umanità. F’dawn is-​siltiet mill-​Bibbja, il-​kelma “ruħ” b’mod ċar tirreferi għall-​ħajja bħala persuna. Int se ssib  iktar eżempji tal-​kelma “ruħ” f’dan is-​sens fl-​1 Slaten 17:​17-23; Mattew 10:39; Ġwanni 15:13; u Atti 20:10.

Iktar studju tal-​Kelma t’Alla se jurik li t-​termini “immortali” u “dejjiema” imkien fil-​Bibbja kollha m’għandhom konnessjoni mal-​kelma “ruħ.” Minflok, l-​Iskrittura tistqarr li r-​ruħ hija mortali, jiġifieri li tmut. (Eżekjel 18:​4, 20, KŻ) Għalhekk, il-​Bibbja ssejjaħ lil xi ħadd li miet sempliċement “ruħ mejta.”​—Levitiku 21:​11, NW.

L-​“ISPIRTU” IDENTIFIKAT

Issa ejja nikkunsidraw l-​użu tal-​kelma “spirtu” fil-​Bibbja. Xi nies jaħsbu li “spirtu” hija kelma oħra għal “ruħ.” Madankollu dan m’huwiex minnu. Il-​Bibbja tagħmilha ċara li “spirtu” u “ruħ” jirreferu għal żewġ affarijiet differenti. Dawn kif ivarjaw minn xulxin?

Il-​kittieba tal-​Bibbja użaw il-​kelma Ebrajka ruwaħ jew il-​kelma Griega pnewma meta kitbu dwar l-​“ispirtu.” L-​Iskrittura nfisha tindika xi jfisser dak il-​kliem. Per eżempju, Salm 104:29 jgħid: “Jekk [int, Ġeħova] teħdilhom nifishom [ruwaħ], imutu, u lejn it-​trab jerġgħu jmorru.” U Ġakbu 2:26 jgħid li “l-​ġisem mingħajr l-​ispirtu [ pnewma] hu mejjet.” Mela, f’dawn il-​versi l-​“ispirtu” jirreferi għal dak li jagħti l-​ħajja lill-​ġisem. Mingħajr spirtu, il-​ġisem huwa mejjet. Għalhekk, fil-​Bibbja l-​kelma ruwaħ hija tradotta mhux biss bħala “spirtu” imma wkoll bħala “forza,” jew forza tal-​ħajja. Per eżempju, dwar id-​Dilluvju taʼ żmien Noè, Alla qal: “Jiena se nibgħat dilluvju ilma fuq l-​art biex neqred kull ħliqa li fiha nifs il-​ħajja [ruwaħ, jew “forza tal-​ħajja,” NW] taħt is-​smewwiet u kull ma jinsab fl-​art jinqered.” (Ġenesi 6:​17; 7:​15, 22) L-​“ispirtu” b’hekk jirreferi għal forza inviżibbli (xrara tal-​ħajja) li tagħti l-​ħajja lill-​ħlejjaq ħajjin kollha.

Ir-​ruħ u l-​ispirtu m’humiex l-​istess. Il-​ġisem għandu bżonn l-​ispirtu l-​istess bħalma radju għandu bżonn l-​elettriku​—sabiex jaħdem. Biex inkomplu nispjegaw dan, aħseb f’radju żgħir li ġġorru miegħek. Meta tpoġġilu l-​batteriji u tixegħlu, l-​elettriku maħżun ġol-​batteriji jagħti l-​ħajja lir-​radju, biex  ngħidu hekk. Però, mingħajr batteriji, ir-​radju ma jaħdimx. Kwalunkwe tip taʼ radju ieħor jiġrilu l-​istess meta taqlagħlu l-​plakka minn maʼ l-​elettriku. Bl-​istess mod, l-​ispirtu huwa l-​forza li tagħti l-​ħajja lil ġisimna. Ukoll, bħall-​elettriku, l-​ispirtu m’għandu l-​ebda sentiment u ma jistax jaħseb. Huwa forza li m’għandhiex personalità. Imma mingħajr dak l-​ispirtu, jew forza tal-​ħajja, l-​iġsma tagħna “jmutu, u lejn it-​trab jerġgħu jmorru,” bħalma qal is-​salmista.

Meta tkellem dwar il-​mewt tal-​bniedem, Koħèlet 12:7 qal: “It-​trab [taʼ ġismu] jerġaʼ jmur fl-​art mnejn ġie, u n-​nifs tal-​ħajja [ruwaħ] jitlaq lejn Alla, minn fejn ġie.” Meta l-​ispirtu, jew il-​forza tal-​ħajja, iħalli l-​ġisem, il-​ġisem imut u jerġaʼ lura minn fejn ikun ġie​—l-​art. B’xebh maʼ dan, il-​forza tal-​ħajja terġaʼ lura minn fejn tkun ġiet​—Alla. (Ġob 34:​14, 15; Salm 36:10 [36:​9, NW]) Dan ma jfissirx li l-​forza tal-​ħajja attwalment tivvjaġġa lejn is-​sema. Minflok, dan ifisser li għal xi ħadd li jkun miet, kull tama għal ħajja futura tiddependi minn Alla Ġeħova. Ħajtu qiegħda f’idejn Alla, biex ngħidu hekk. Huwa biss bil-​qawwa t’Alla li l-​ispirtu, jew il-​forza tal-​ħajja, jistaʼ jingħata lura sabiex dik il-​persuna tkun tistaʼ terġaʼ tgħix.

Kemm hu taʼ faraġ li tkun taf li dan huwa eżatt dak li Alla se jagħmel għal dawk li jinsabu mistriħin fl-​“oqbra tat-​tifkira” tagħhom! (Ġwanni 5:​28, 29) Fl-​irxoxt, Ġeħova se jifforma ġisem ġdid għall-​persuna li tkun rieqda fil-​mewt u jagħtiha l-​ħajja billi jpoġġi l-​ispirtu, jew il-​forza tal-​ħajja, fiha. X’ġurnata taʼ ferħ se tkun dik!

Jekk tixtieq tkun taf iktar dwar kif jintużaw it-​termini “ruħ” u “spirtu” fil-​Bibbja, se ssib informazzjoni taʼ valur fil-​browxer X’Jiġrilna meta Mmutu? u f’paġni 375-84 tal-​ktieb Reasoning From the Scriptures, it-​tnejn pubblikati mix-​Xhieda taʼ Ġeħova.