Immaġina din ix-​xena: Thomas ma jridx imur skola llum. Lanqas għada. Qatt iktar. Dan kollu beda tliet xhur ilu meta sħabu tal-​iskola xerrdu qlajjiet kattivi. Imbagħad bdew bil-​laqmijiet. Xi kultant xi ħadd iwaqqaʼ l-​kotba minn id Thomas u jaġixxi bħallikieku mhux apposta, jew persuna minn grupp warajh timbottah, u sakemm Thomas idur, ma jkunx jistaʼ jgħid min kien. Ilbieraħ, il-​bullying saħansitra ggrava meta Thomas irċieva theddid onlajn . . .

Li kieku kont Thomas, int kieku x’tagħmel?

Int tistaʼ tagħmel xi ħaġa. Infatti int tistaʼ tirbaħ lil bully mingħajr ma tuża l-​ponn. Kif?

•   TIRREAĠIXXIX. Il-​Bibbja tgħid: “L-​istupidu jisfoga r-​rabja għalkollox, imma l-​għaref iżomm kalm sa l-​aħħar.” (Proverbji 29:11) Jekk tibqaʼ kalm kemm jistaʼ jkun—għall-​inqas minn barra—dawk li jkunu qed jibbuljawk jaf jitilfu l-​interess.

• TPATTIX. Il-​Bibbja tgħid: “Troddu lil ħadd ħsara bi ħsara.” (Rumani 12:17) Jekk tipprova tivvendika ruħek se tkompli tgħarraq is-​sitwazzjoni.

• EVITA L-​INKWIET. Il-​Bibbja tgħid: “Min hu prudenti jara l-​gwaj u jinħeba.” (Proverbji 22:3) Sakemm jiddependi minnek, evita nies li jaqilgħu l-​inkwiet u sitwazzjonijiet li fihom hemm ċans li jkun hemm il-​bullying.

• IPPROVA WIEĠEB B’MOD LI MA JKUNUX QED JISTENNEW. Il-​Bibbja tgħid: “Tweġiba, meta tkun ħelwa, tkeċċi l-​korla.” (Proverbji 15:1) Tistaʼ anki tiħodhom biċ-​ċajt. Pereżempju, jekk bully jgħid li int oħxon, tistaʼ sempliċement tgħidlu, “Veru, ma nagħmilx ħażin jekk nonqos ftit!”

• ITLAQ ’L HEMM. “Jekk ma tgħid xejn u twarrab juri li int matur u li int iktar b’saħħtek minn dak li qed jaqbad miegħek,” tgħid Nora li għandha 19-​il sena. “Dan juri li taf tikkontrolla lilek innifsek—xi ħaġa li l-​bully ma jafx jagħmel.”—2 Timotju 2:24.

• STINKA BIEX IKOLLOK STIMA XIERQA LEJK INNIFSEK. Il-​bulijiet spiss ikunu jafu min huma dawk li għandhom stima baxxa tagħhom infushom u li x’aktarx mhux se jiqfulhom. Għall-​kuntrarju, ħafna bulijiet se jħalluk bi kwietek meta jaraw li m’intix se tħallihom jagħmlu li jridu bik.

• GĦID LIL XI ĦADD. Waħda li qabel kienet taħdem bħala għalliema tgħid: “Jien inħeġġeġ lil kull min qed jiġi bbuljat biex jgħid lil xi ħadd. Din hi l-​aħjar ħaġa li tistaʼ tagħmel u tistaʼ tgħin biex twaqqaf lil ħaddieħor milli jiġi bbuljat.”