Oqgħod Attent għall-Kelma Profetika t’Alla għal Żmienna
“Bin il-bniedem, kun af li din id-dehra tgħodd għal żmien it-tmiem.”—DANJEL 8:17.
1. Jehovah x’iridhom ikunu jafu l-bnedmin kollha dwar żmienna?
JEHOVAH ma jżommux għalih l-għarfien dwar ġrajjiet futuri. Pjuttost, hu Dak li jikxef il-misteri. Fil-fatt, hu jridna lkoll inkunu nafu li dħalna fil-fond sew fi “żmien it-tmiem.” X’aħbar vitali hi din għas-sitt biljun ruħ li hawn jgħixu fuq l-art bħalissa!
2. In-nies għala jinsabu mħassbin dwar il-futur taʼ l-umanità?
2 Tistgħaġeb int li din id-dinja waslet fi tmiemha? Il-bniedem kapaċi jimxi fuq il-qamar, imma f’ħafna postijiet ma jistax mingħajr biżaʼ jippassiġġa fit-toroq taʼ din il-pjaneta. Kapaċi jimla dar b’kumditajiet moderni, imma ma jistax irażżan l-għadd li dejjem jiżdied taʼ familji mkissrin. U kapaċi jikseb viżibilju taʼ informazzjoni permezz tat-televiżjoni u l-kompjuter, imma ma jistax jgħallem lin-nies jgħixu flimkien fil-paċi. Dawn il-fallimenti jsaħħu l-evidenza Skritturali abbundanti li qed ngħixu fi żmien it-tmiem.
3. Meta ntużaw l-ewwel darba fuq l-art il-kelmiet “żmien it-tmiem”?
3 Dawn il-kelmiet impressjonanti—“żmien it-tmiem”—intużaw l-ewwel darba fuq l-art xi 2,600 sena ilu mill-anġlu Gabrijel. Profeta t’Alla twerwer meta semaʼ lil Gabrijel jgħid: “Bin il-bniedem, kun af li din id-dehra tgħodd għal żmien it-tmiem.”—Danjel 8:17.
Dan Hu “Żmien it-Tmiem”!
4. Il-Bibbja b’liema modi oħrajn tirreferi għal żmien it-tmiem?
4 L-espressjonijiet “żmien it-tmiem” u “żmien taʼ l-aħħar” jidhru sitt darbiet fil-ktieb taʼ Danjel. (Danjel 8:17, 19; 11:35, 40; 12:4, 9) Dawn jirreferu għall-“aħħar tad-dinja,” imbassar mill-appostlu Pawlu. (2 Timotju 3:1-5) Ġesù Kristu rrefera għal dan il-perijodu bħala l-“miġja” tiegħu fil-kariga taʼ Sultan fuq it-tron fis-sema.—Mattew 24:37-39.
5, 6. Min huma dawk li ‘flew sewwa’ l-Bibbja matul iż-żmien tat-tmiem, u b’liema riżultat?
5 Danjel 12:4 jgħid: “Imma int, Danjel, agħlaq dan id-diskors u ssiġilla l-ktieb saż-żmien taʼ l-aħħar. Ħafna bnedmin għad jifluh sewwa u jikbru fl-għaqal.” Ħafna minn dak li kiteb Danjel ġie mistur u qisu magħluq b’siġill biex il-bnedmin ma setgħux jifhmuh għal sekli sħaħ. Imma xi ngħidu għal-lum?
6 F’dan iż-żmien tat-tmiem, ħafna Kristjani leali ‘flew sewwa’ l-paġni tal-Kelma t’Alla, il-Bibbja. X’kien ir-riżultat? Billi Jehovah bierek l-isforzi tagħhom, l-għarfien veru sar abbundanti. Per eżempju, Xhieda taʼ Jehovah midlukin ngħataw dehen li bih setgħu jifhmu li Ġesù Kristu sar Sultan tas-sema fis-sena 1914. Fi qbil mal-kliem taʼ l-appostlu li nsibu fit-2 Pietru 1:19-21, dawn il-midlukin u sħabhom leali ‘joqogħdu attenti għall-kelma profetika’ u huma assolutament ċerti li dan huwa ż-żmien tat-tmiem.
7. Liema huma xi rakkonti li jagħmlu l-ktieb taʼ Danjel uniku?
7 Il-ktieb taʼ Danjel huwa uniku f’ħafna modi. Fil-paġni tiegħu, wieħed sultan jhedded li joqtol lill-għorrief tiegħu talli ma jkunux kapaċi jgħidulu x’inhi u xi tfisser il-ħolma taʼ taħbil il-moħħ li ħolom, imma l-profeta t’Alla jħoll it-taħbila! Tliet żgħażagħ li jirrifjutaw li jqimu statwa immensa jiġu mitfugħin ġo forn tan-nar iħeġġeġ, u madankollu jibqgħu ħajjin bla mittiefsa. Matul ċelebrazzjoni taʼ festa, mijiet taʼ nies jilmħu id tikteb kliem misterjuż fuq ħajt taʼ palazz. Raġel imdaħħal fiż-żmien jiġi mitfugħ f’ħofra taʼ l-iljuni minħabba konfoffa mill-agħar kontrih, imma jeħlisha ħafif mingħajr girfa. Erbaʼ bhejjem jidhru f’dehra, u dawn jingħataw sinjifikat profetiku li jestendi saż-żmien tat-tmiem.
8, 9. Kif nistgħu nibbenefikaw mill-ktieb taʼ Danjel, speċjalment issa fiż-żmien tat-tmiem?
8 B’mod ċar, il-ktieb taʼ Danjel hu minsuġ b’żewġ elementi differenti għall-aħħar—wieħed narrattiv u l-ieħor profetiku. It-tnejn li huma jistgħu jibnulna l-fidi. Ir-rakkonti juruna li Alla Jehovah jberikhom lil dawk li jżommu l-integrità lejh. U l-partijiet profetiċi jibnulna l-fidi billi juruna li Jehovah jkun jaf il-korsa taʼ l-istorja minn sekli—saħansitra millennji—qabel.
9 Diversi profeziji miktubin minn Danjel jiġbdu l-attenzjoni tagħna lejn is-Saltna t’Alla. Hekk kif nosservaw it-twettiq taʼ dawn il-profeziji, il-fidi tagħna tissaħħaħ, u tissoda wkoll il-konvinzjoni tagħna li qed ngħixu fiż-żmien tat-tmiem. Imma xi kritiċi jattakkaw lil Danjel, billi jgħidu li l-profeziji fil-ktieb li jġorr ismu fil-fatt inkitbu wara li seħħew il-ġrajjiet li suppost jiddeskrivu. Jekk dak li jgħidu huwa veru, dan iqajjem mistoqsijiet serji dwar dak li bassar il-ktieb taʼ Danjel rigward iż-żmien tat-tmiem. Xi xettiċi jitfgħu dubji wkoll fuq ir-rakkonti tal-ktieb. Mela ejja ninvestigaw.
Mgħoddi Ġuri!
10. Il-ktieb taʼ Danjel f’liema sens jinsab taħt att t’akkuża?
10 Immaġina li qiegħed il-qorti, waqt ġuri. Il-prosekutur jinsisti li l-akkużat huwa ħati taʼ qerq. Sewwa, il-ktieb taʼ Danjel jippreżenta lilu nnifsu bħala xogħol awtentiku miktub minn profeta Ebrew li għex matul is-sebaʼ u s-sitt seklu Q.E.K. Imma l-kritiċi jsostnu li l-ktieb huwa xogħol qarrieq. Mela ejja l-ewwel naraw jekk il-parti narrattiva tal-ktieb taqbilx mal-fatti storiċi.
11, 12. Xi ġralha l-akkuża li Beltassar kien biss karattru fittizju?
11 Nassumu li qed nikkunsidraw dak li jistaʼ jissejjaħ il-każ tal-monarka nieqes. Danjel kapitlu 5 juri li Beltassar kien qed jaħkem bħala sultan f’Babilonja meta dik il-belt ġiet megħluba fis-sena 539 Q.E.K. Xi kritiċi attakkaw dan il-punt għaliex isem Beltassar ma kien jinstab imkien ħlief fil-Bibbja. Minflok, studjużi taʼ l-istorja tal-qedem identifikaw lil Nabonidu bħala l-aħħar sultan Babiloniż.
12 Madankollu, fis-sena 1854, instabu xi ċilindri żgħar tal-fuħħar fil-fdalijiet taʼ Ur, il-belt antika Babiloniża, fejn illum hemm l-Iraq. Dawn l-iskrizzjonijiet antiki kien fihom talba li fiha s-Sultan Nabonidu rrefera għal “Bel-sar-ussur, ibni l-kbir.” Anki l-kritiċi kellhom jaqblu: Dan kien il-Beltassar tal-ktieb taʼ Danjel. Mela l-monarka nieqes ma kien nieqes xejn wara kollox, sempliċement li sorsi sekulari kienu għadhom ma sabu xejn dwaru. Din hija biss waħda mill-ħafna provi li l-kitbiet taʼ Danjel huma verament awtentiċi. Din l-evidenza turi li l-ktieb taʼ Danjel huwa żgur parti mill-Kelma profetika t’Alla li jistħoqqilha li niftħu widnejna sew għaliha issa stess, fiż-żmien tat-tmiem.
13, 14. Min kien Nabukodonosor, u taʼ liema alla falz kien devot b’mod speċjali?
13 Bħala parti essenzjali mill-ktieb taʼ Danjel hemm profeziji li jinvolvu l-avvanz taʼ qawwiet dinjin u l-atti taʼ xi wħud mill-ħakkiema tagħhom. Wieħed minn dawn jistaʼ jissejjaħ gwerrier li bena imperu. Bħala l-eredi tat-tron, dan il-prinċep taʼ Babilonja, flimkien maʼ l-eżerċtu tiegħu, farrak il-qawwiet armati taʼ Neko, il-Fargħun Eġizzjan, f’Karkemis. Imma l-prinċep Babiloniż vittorjuż irċieva messaġġ li minħabba fih kellu jħalli f’idejn il-ġenerali tiegħu biex itemmu r-rebħa. Malli sar jaf li missieru, Nabopolassar, kien miet, iż-żagħżugħ Nabukodonosor ħa t-tron fis-sena 624 Q.E.K. Tul ir-renju tiegħu taʼ 43 sena, hu bena imperu li ħaddan fih territorji li darba kienu okkupati mill-Assirja, u estenda l-ħakma tiegħu għas-Sirja u ’l isfel fil-Palestina sal-fruntiera taʼ l-Eġittu.
14 Id-devozzjoni reliġjuża taʼ Nabukodonosor kienet speċjalment lejn Marduk, l-alla ewlieni taʼ Babilonja. Is-sultan ta l-kredtu lil Marduk għar-rebħiet kollha tiegħu. F’Babilonja, Nabukodonosor bena u sebbaħ it-tempji taʼ Marduk u t’għadd kbir t’allat Babiloniżi oħrajn. L-istatwa tad-deheb mibnija minn dan is-sultan Babiloniż fuq il-witja taʼ Dura jistaʼ jkun li kienet dedikata lil Marduk. (Danjel 3:1, 2) U milli jidher Nabukodonosor kien jistrieħ ħafna fuq il-qari tax-xorti meta kien jippjana l-manuvri militari tiegħu.
15, 16. Nabukodonosor x’għamel għal Babilonja, u xi ġralu meta ftaħar dwar il-kobor tagħha?
15 Billi lesta s-swar doppji u massiċċi taʼ Babilonja, li kienu bdew jinbnew minn missieru, Nabukodonosor għamel il-belt kapitali tidher qisha ħadd ma jistaʼ għaliha. Biex jissodisfa lis-sultana Medjana tiegħu, li kienet tixxennaq għall-għoljiet u l-foresti t’art twelidha, Nabukodonosor jingħad li bena l-ġonna mdendlin—wieħed mis-sebaʼ għeġubijiet tad-dinja tal-qedem. Lil Babilonja għamilha waħda mill-akbar bliet bis-swar taʼ dak iż-żmien. U kemm kien kburi b’dak iċ-ċentru tal-qima falza!
16 “Hijiex din Babilonja l-kbira li jien . . . bnejt?” ftaħar Nabukodonosor darba waħda. Madankollu, skond Danjel 4:27-33 [4:30-36, NW], “il-kelma kienet għadha f’fomm is-sultan,” meta dan inħakem mill-ġenn. Għal sebaʼ snin sħaħ ma kienx f’qagħda li jmexxi u kien jiekol il-ħaxix bħall-barrin, sewwa sew bħalma kien bassar Danjel. Imbagħad saltnatu ngħatatlu lura. Taf x’sinjifikat profetiku għandu dan kollu? Tistaʼ tispjega kif it-twettiq ewlieni taʼ dan iġibna preċiż saż-żmien tat-tmiem?
Immissu xi Elementi Profetiċi
17. Kif tiddeskriviha l-ħolma profetika li Alla bagħat lil Nabukodonosor fit-tieni sena tar-renju tiegħu bħala ħakkiem dinji?
17 Issa ejja mmissu xi elementi profetiċi fil-ktieb taʼ Danjel. Matul it-tieni sena tar-renju taʼ Nabukodonosor bħala ħakkiem dinji skond il-profezija Biblika (606/605 Q.E.K.), Alla bagħatlu ħolma tal-biżaʼ. Skond Danjel kapitlu 2, il-ħolma kienet tinvolvi statwa immensa li rasha kienet tad-deheb, sidirha u dirgħajha tal-fidda, żaqqha u koxxtejha tal-bronż, riġlejha tal-ħadid, u saqajha tal-ħadid imħallat bit-tafal. X’kienu jirrappreżentaw id-diversi partijiet taʼ l-istatwa?
18. X’kienu jirrappreżentaw ir-ras tad-deheb, is-sider u d-dirgħajn tal-fidda, u ż-żaqq u l-koxox tal-bronż taʼ l-istatwa fil-ħolma?
18 Il-profeta t’Alla qal lil Nabukodonosor: “Int, sultan . . . inti huwa r-ras tad-deheb.” (Danjel 2:37, 38) Nabukodonosor kien il-kap taʼ dinastija li ħakmet fuq l-Imperu Babiloniż. Din intrebħet mill-Medo-Persja, rappreżentata mis-sider u d-dirgħajn tal-fidda fl-istatwa. Wara dawn ġie l-Imperu Grieg, rappreżentat miż-żaqq u l-koxox tal-bronż. Din il-qawwa dinjija kif bdiet?
19, 20. Min kien Alessandru l-Kbir, u xi rwol kellu f’li jagħmel il-Greċja qawwa dinjija?
19 Fir-rabaʼ seklu Q.E.K., wieħed żagħżugħ kellu rwol sinjifikanti fit-twettiq tal-profezija taʼ Danjel. Twieled fis-sena 356 Q.E.K., u d-dinja saret tafu bħala Alessandru l-Kbir. Wara li missieru, Filippu, inqatel fis-sena 336 Q.E.K., Alessandru wiret it-tron tal-Maċedonja fl-età taʼ 20 sena.
20 Kmieni f’Mejju tas-sena 334 Q.E.K., Alessandru beda kampanja taʼ konkwisti. Kellu eżerċtu żgħir imma effiċjenti taʼ 30,000 suldat taʼ l-infanterija u 5,000 tal-kavallerija. Ħdejn ix-Xmara Graniku fil-majjistral taʼ l-Asja Minuri (issa t-Turkija), Alessandru rebaħ l-ewwel battalja tiegħu kontra l-Persjani fis-sena 334 Q.E.K. Sas-sena 326 Q.E.K., dan il-konkwistatur qalbieni kien rebħilhom għalkollox u kien mar tant ’il bogħod lejn il-lvant li wasal sax-Xmara Indu, fejn illum hemm il-Pakistan. Imma Alessandru tilef il-battalja finali tiegħu waqt li kien f’Babilonja. Fit-13 taʼ Ġunju, tas-sena 323 Q.E.K., wara li kien għadu għex biss 32 sena u 8 xhur, kellu jċedi għall-iktar għadu tal-biżaʼ, il-mewt. (1 Korintin 15:55) Madankollu, permezz tal-konkwisti tiegħu, il-Greċja kienet saret qawwa dinjija, bħalma kienet bassret il-profezija taʼ Danjel.
21. Minbarra l-Imperu Ruman, liema qawwa dinjija oħra kienet iffigurata mir-riġlejn tal-ħadid taʼ l-istatwa fil-ħolma?
21 X’inhu rappreżentat mir-riġlejn tal-ħadid taʼ l-istatwa immensa? Sewwa, kienet Ruma li, qawwija daqs il-ħadid, farrket u kissret lill-Imperu Grieg. Billi ma wrew ebda rispett lejn is-Saltna t’Alla mxandra minn Ġesù Kristu, ir-Rumani lil dan qatluh fuq zokk tat-tortura fis-sena 33 E.K. Fi sforz biex tfarrak il-Kristjanità vera, Ruma ppersegwitat lid-dixxipli taʼ Ġesù. Madankollu, ir-riġlejn tal-ħadid taʼ l-istatwa fil-ħolma taʼ Nabukodonosor iffiguraw mhux biss lill-Imperu Ruman imma wkoll lil dak li nibet minnu politikament—il-Qawwa Dinjija Anglo-Amerikana.
22. L-istatwa fil-ħolma kif tgħinna naraw li dħalna fil-fond sew fiż-żmien tat-tmiem?
22 Studju bir-reqqa jagħti prova li dħalna fil-fond sew fiż-żmien tat-tmiem, għax wasalna fis-saqajn tal-ħadid u t-tafal taʼ l-istatwa fil-ħolma. Xi gvernijiet taʼ żmienna huma qawwijin daqs il-ħadid jew dittatorjali, filwaqt li oħrajn huma dgħajfin bħat-tafal. Minkejja n-natura fraġli tat-tafal, li minnu hu magħmul “nisel il-bniedem,” mexxejja qawwijin daqs il-ħadid kellhom iħallu lin-nies komuni jsemmgħu leħinhom fil-gvernijiet li jaħkmu fuqhom. (Danjel 2:43; Ġob 10:9) M’għandniex xi ngħidu, ħakma dittatorjali u n-nies komuni ma jistgħux jitħalltu flimkien daqskemm ma jistgħux jitħalltu flimkien il-ħadid u t-tafal. Imma s-Saltna t’Alla dalwaqt se ttemm lil din id-dinja maqsuma f’biċċiet politikament.—Danjel 2:44.
23. Kif tiddeskrivihom il-ħolma u d-dehriet li kellu Danjel fl-ewwel sena tar-renju taʼ Beltassar?
23 Kapitlu 7 tal-profezija affaxxinanti taʼ Danjel iġibna wkoll fiż-żmien tat-tmiem. Jirrakkonta ġrajja li seħħet fl-ewwel sena taʼ Beltassar, is-Sultan Babiloniż. Danjel, li issa kellu iktar minn 70 sena, “ħolom ħolma, u kellu dehriet f’moħħu waqt li kien mimdud fuq friexu.” Kif werwruh dawk id-dehriet! Hu għajjat: “Ara, l-erbat irjieħ tas-sema bdew iqanqlu l-baħar il-kbir; u mill-baħar ħarġu erbaʼ bhejjem kbar, waħda m’hijiex bħall-oħra.” (Danjel 7:1-8, 15) X’bhejjem taʼ l-għaġeb! L-ewwel waħda hija ljun bil-ġwienaħ, u t-tieni waħda qisha ors. Imbagħad jiġi ljupard b’erbaʼ ġwienaħ u erbat irjus! Ir-rabaʼ bhima, b’saħħa mhux tas-soltu, għandha snien kbar tal-ħadid u għaxart iqrun. Minn fost l-għaxart iqrun li kellha jqum qarn “żgħir” b’“għajnejh bħal taʼ bniedem u fommu jlablab ħafna kliem arroganti.” Xi ħlejjaq grotteski!
24. Skond Danjel 7:9-14, x’jara Danjel fis-sema, u lejn xiex tiħodna din id-dehra?
24 Id-dehriet taʼ Danjel imbagħad iduru lejn is-sema. (Danjel 7:9-14) Ix-“Xiħ fl-għomor,” Alla Jehovah, jidher bil-qegħda fuq it-tron b’mod glorjuż bħala Mħallef. “Eluf taʼ eluf . . . jaqduh, u għaxart elef taʼ għaxriet taʼ eluf wieqfa quddiemu.” Waqt li jagħti lill-bhejjem ġudizzju taʼ kundanna, Alla jiħdilhom il-ħakma minn idejhom u jeqred lir-rabaʼ bhima. Ħakma dejjiema fuq “kull ġens, u poplu, u lsien” tingħata lil xi ħadd “bħal iben taʼ bniedem.” Dan kollu jiħodna lejn iż-żmien tat-tmiem u lejn iż-żmien meta Bin il-bniedem, Ġesù Kristu, jingħata t-tron fis-sena 1914.
25, 26. Liema mistoqsijiet jistgħu jqumu meta naqraw il-ktieb taʼ Danjel, u liema pubblikazzjoni tistaʼ tgħinna nweġbuhom?
25 Kulmin jaqra l-ktieb taʼ Danjel żgur li se jkollu xi mistoqsijiet. Per eżempju, x’jirrappreżentaw l-erbaʼ bhejjem taʼ Danjel kapitlu 7? X’inhi l-ispjegazzjoni tas-“sebgħin ġimgħa” profetiċi msemmijin f’Danjel 9:24-27? Xi ngħidu dwar Danjel kapitlu 11 u l-konflitt profetiku tas-“sultan tat-tramuntana” u s-“sultan tan-nofsinhar”? X’nistgħu nistennew minn dawn is-slaten fiż-żmien tat-tmiem?
26 Jehovah ta d-dehen lill-qaddejja midlukin tiegħu fuq l-art, il-“qaddisin taʼ Alla l-Għoli,” kif jissejħu f’Danjel kapitlu 7:18, biex jifhmu dawn l-affarijiet. Iktar minn hekk, l-ilsir leali u diskret għamlilna provvediment biex niksbu iktar dehen mill-kitbiet imnebbħin tal-profeta Danjel. (Mattew 24:45) Dan issa huwa disponibbli permezz tal-ktieb li ħareġ dan l-aħħar Oqgħod Attent għall-Profezija taʼ Danjel! Din il-pubblikazzjoni taʼ 320 paġna bi stampi verament sbieħ tkopri kull parti tal-ktieb taʼ Danjel. Tittratta kull profezija li tibni l-fidi u kull rakkont miktub minn Danjel, il-profeta maħbub.
Sinjifikat Veru għal Żmienna
27, 28. (a) X’nistgħu ngħidu li hu minnu dwar it-twettiq tal-profeziji fil-ktieb taʼ Danjel? (b) F’liema perijodu qegħdin ngħixu, u x’għandna nagħmlu?
27 Ikkunsidra dan il-punt sinjifikanti: Ħlief għal xi ftit dettalji, il-profeziji kollha fil-ktieb taʼ Danjel twettqu. Per eżempju, issa qed naraw is-sitwazzjoni dinjija ffigurata mir-riġlejn taʼ l-istatwa fil-ħolma taʼ Danjel kapitlu 2. Iz-zokk tas-siġra taʼ Danjel kapitlu 4 ġie maħlul miċ-ċrieki tiegħu meta s-Sultan Messjaniku, Ġesù Kristu, ngħata t-tron fis-sena 1914. Iva, bħalma tbassar f’Danjel kapitlu 7, ix-Xiħ fl-għomor dak in-nhar ta l-ħakma lil Bin il-bniedem.—Danjel 7:13, 14; Mattew 16:27–17:9.
28 Kollha għaddew l-2,300 jum taʼ Danjel kapitlu 8, kif ukoll l-1,290 jum u l-1,335 jum taʼ kapitlu 12—dawn kollha jinsabu warajna, għaddew mal-medda taż-żmien. Studju taʼ Danjel kapitlu 11 jurina li l-konflitt bejn is-“sultan tat-tramuntana” u s-“sultan tan-nofsinhar” wasal fl-istadji finali tiegħu. Dan kollu jżid maʼ l-evidenza Skritturali li issa dħalna fil-fond sew fiż-żmien tat-tmiem. Meta nqisu x’post uniku ngawdu fil-medda taż-żmien, x’għandna nkunu determinati li nagħmlu? Mingħajr ebda dubju, għandna niftħu widnejna għall-kelma profetika t’Alla Jehovah.
Int Kif Twieġeb?
• Alla x’irid li l-bnedmin kollha jkunu jafu dwar żmienna?
• Il-ktieb taʼ Danjel kif jistaʼ jibnilna l-fidi?
• Liema fatturi kellha l-istatwa fil-ħolma taʼ Nabukodonosor, u dawn x’kienu jissimbolizzaw?
• X’inhu notevoli dwar it-twettiq tal-profeziji li nsibu fil-ktieb taʼ Danjel?
[Mistoqsijiet taʼ Studju]