ရှာဖန်​နှင့် သူ၏​မိသားစုကို သင်​သိ​သလော

သင် ကျမ်းစာ​ဖတ်ရှု​စဉ် ရှာဖန်​နှင့် သူ၏​သြဇာ​အာဏာ​ရှိ​မိသားစုဝင် အချို့​အကြောင်း သတိပြုမိ​သလော။ ထို​သူတို့​ကား မည်သူ​တို့​နည်း။ သူတို့ အဘယ်အရာ ပြုလုပ်​ခဲ့​ကြ​သနည်း။ သူတို့​ထံ​မှ အဘယ်​သင်ခန်းစာများ ရရှိနိုင်​သနည်း။

ဘီ.စီ.အီး. ၆၄၂ ခုနှစ်​ခန့်​တွင် စစ်မှန်သော​ဝတ်ပြုရေးကို ယောရှိ​ပြန်လည်​ထူထောင်ခြင်း​နှင့်​စပ်လျဉ်း၍ သမ္မာကျမ်းစာ​က “မေ​ရှု​လံ​သား​ဖြစ်သော အာဇလိ​၏​သား စာရေးတော်​ရှာဖန်” အကြောင်း ဦးဆုံး​သိစေ​သည်။ (၄ ဓမ္မ​ရာဇဝင် ၂၂:၃) ဘီ.စီ.အီး. ၆၀၇ ခုနှစ်​တွင် ယေရုရှလင်​မြို့ ဖျက်ဆီး​မခံရမီ နောက်ဆုံး ၃၆ နှစ်​အတွင်း သူ၏​သားလေး​ဦး​ဖြစ်သည့် အဟိကံ၊ ဧ​လာ​သာ၊ ဂေ​မ​ရိ၊ ယာ​ဇ​ညာ​နှင့် မြေး​နှစ်ဦး​ဖြစ်သည့် မိက္ခာ​ယ၊ ဂေဒလိ​တို့​အကြောင်း ကျွန်ုပ်​တို့​သိရှိ​ကြ​ရ၏။ (ဇယား​ကို​ရှု။) “ရှာဖန်​မိသားစု​သည် [ယုဒ​နိုင်ငံတော်​တွင်] ဗျူရိုကရေစီ​အရာရှိ​အရာခံ​လောက​၌ စိုးမိုး​ခဲ့​ကြ​ပြီး ယောရှိ​မင်း​လက်ထက်​မှ ပြည်နှင်ဒဏ်​ခံရ​ချိန်​အထိ ရှင်ဘုရင်​၏ စာရေးတော်​ရာထူးကို ရရှိ​ထား​ကြသည်” ဟု ဂျူး​ဒေ​ယ​ကား​စွယ်စုံ​ကျမ်း က​ဖော်ပြ​သည်။ ရှာဖန်​နှင့် သူ၏​မိသားစု​အကြောင်း ကျမ်းစာ​ဆို​ထား​ရာ​ကို ပြန်​သုံးသပ်ကြည့်​ခြင်း​ဖြင့် ပရောဖက်​ယေရမိ​နှင့် ယေဟောဝါ​၏​စစ်မှန်သော​ဝတ်ပြုရေးကို သူတို့ မည်သို့​ထောက်ပံ့​ကူညီပေး​ခဲ့​ကြောင်း သိရှိ​ကြလိမ့်မည်။

စစ်မှန်သော​ဝတ်ပြုရေးကို ရှာဖန်​ထောက်မ

ဘီ.စီ.အီး. ၆၄၂ ခုနှစ်​တွင် ယောရှိ​ဘုရင် အသက် ၂၅ နှစ်​ခန့်​ရှိသော​အခါ ရှာဖန်​သည် ရှင်ဘုရင်​၏​အတွင်းရေးမှူး​နှင့် စာရေးတော်​အဖြစ် အမှုထမ်းခဲ့​၏။ (ယေရမိ ၃၆:၁၀) သူ၏​လုပ်ငန်း​တွင် အဘယ်အရာ ပါဝင်​ခဲ့​သနည်း။ အထက်ပါ​ကိုးကား​စာအုပ်​အရ ဘုရင့်​စာရေးတော်​နှင့် အတွင်းရေးမှူး​သည် ရှင်ဘုရင်​၏​အကြံပေး​အရာရှိ​ဖြစ်သည်၊ ဘဏ္ဍာရေး​တာဝန်ခံ၊ မင်း​မှု​ကိစ္စ​ကျွမ်းကျင်​သူ၊ နိုင်ငံ​ခြား​ရေး၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ​ဥပဒေ​နှင့် ကုန်သွယ်​ရေး​စာချုပ်​များနှင့်​ပတ်သက်​၍ ဗဟုသုတ​ကြွယ်​သူလည်း​ဖြစ်​ကြောင်း သိရ​၏။ သို့​ဖြစ်၍ ဘုရင်​၏​အတွင်းရေးမှူး​အနေ​နှင့် ရှာဖန်​သည် ယုဒ​နိုင်ငံတော်​တွင် ဩဇာ​အာဏာ​အရှိဆုံး​သူများ​ထဲ​တွင် တစ်ဦး​ဖြစ်သည်။

ထို​အချိန်​မတိုင်မီ ဆယ်နှစ်​လောက်​တွင် လူငယ်​ယောရှိ​သည် “အဘ​ဒါဝိဒ်​၏​ဘုရားသခင်​ကို ဆည်းကပ်​စ​ပြု​၏။” ရှာဖန်​သည် ယောရှိ​ထက် အတော်ပင် အသက်ကြီး​နိုင်​ဖွယ်​ရှိရာ ဝိညာဉ်​ရေးရာ​တွင် ကောင်းစွာ​အကြံပေး​နိုင်​သူ​ဖြစ်​ပြီး စစ်မှန်သော​ဝတ်ပြုရေး ပြန်လည်​ထူထောင်ခြင်း​လုပ်ငန်း​ကို ယောရှိ ဦးဆုံး​စတင်ချိန်​တွင် ထောက်ပံ့​ကူညီပေး​ခဲ့​သူ​ဖြစ်​မည်။ *—၂ ရာဇဝင်ချုပ် ၃၄:၁-၈။

ဝတ်ပြုရာ​အိမ်တော် မွမ်းမံခြင်း​လုပ်ငန်း​ပြုလုပ်​နေစဉ် “ပညတ္တိကျမ်း​စာစောင်” ကို​တွေ့ရှိ​ခဲ့​ကြ​ရာ ရှာဖန်​သည် ၎င်းကို “ရှင်ဘုရင်​ရှေ့တော်၌ ဖတ်ရွတ်​လေ​၏။” ယောရှိ​သည် ထို​ကျမ်း​စကား​ကို​ကြား​၍ ထိတ်လန့်​သွားပြီး ဤ​ကျမ်း​နှင့်​စပ်လျဉ်း၍ ယေဟောဝါ​အား မေးမြန်း​ရန် ပရောဖက်မ,ဟု​လ​ဒ​ထံ ယုံကြည်​အားကိုးရသူ ကိုယ်စားလှယ်​အဖွဲ့​တစ်ဖွဲ့​ကို စေလွှတ်ခဲ့​သည်။ ဤ​ကိုယ်စားလှယ်​အဖွဲ့​တွင် ရှာဖန်​နှင့် အဟိကံ​တို့ ပါဝင်ခြင်း​က သူတို့ကို ရှင်ဘုရင်​ယုံကြည်​စိတ်ချကြောင်း ထင်ရှား​သည်။—၄ ဓမ္မ​ရာဇဝင် ၂၂:၈-၁၄; ၂ ရာဇဝင်ချုပ် ၃၄:၁၄-၂၂။

ရှာဖန်​၏​လုပ်ဆောင်ချက်​ကို ဤ​ကျမ်းချက်​တစ်ချက်​တွင်​သာ ဖော်ပြ​ထား​သည်။ တခြား​ကျမ်းချက်​များ​တွင်​မူ သူ့ကို ဖခင်​တစ်ဦး၊ ဘိုး​အေ​တစ်ဦး​အဖြစ်​သာ ဖော်ပြ​၏။ ရှာဖန်​၏​သားစဉ်မြေးဆက်​များသည် ပရောဖက်​ယေရမိ​နှင့် ရင်းနှီး​လာ​ခဲ့​ကြသည်။

အဟိကံ​နှင့် ဂေဒလိ

ကျွန်ုပ်​တို့ သိရှိ​ခဲ့​သည့်​အတိုင်း ရှာဖန်​၏​သား အဟိကံ​ကို ပရောဖက်မ,ဟု​လ​ဒ​ထံ စေလွှတ်ခဲ့​သော ကိုယ်စားလှယ်​အဖွဲ့​နှင့်​ပတ်သက်​၍ ဦးဆုံး​အကြိမ် ဖော်ပြ​ခဲ့​သည်။ အကိုးအကား​စာအုပ်​တစ်အုပ်​က ဤသို့  ရှင်းပြသည်– “အဟိကံ​၏​ဘွဲ့​ရာထူးကို ဟေဗြဲ​ကျမ်းစာ​တွင် မဖော်​ပြ​ထား​သော်လည်း သူသည် အရာရှိ​တစ်ဦး​ဖြစ်သည်​မှာ ထင်ရှား​သည်။”

ထိုသို့​ဖြစ်ပျက်​ပြီး​နောက် ၁၅ နှစ်​ခန့်အကြာ​တွင် ယေရမိ​သည် အသက်​အန္တရာယ်​နှင့် ကြုံတွေ့​ခဲ့​ရ၏။ ယေရုရှလင်​မြို့ကို ဖျက်ဆီး​ဖို့ ယေဟောဝါ​ရည်ရွယ်​တော်​မူ​ကြောင်း လူ​တို့ကို ယေရမိ​သတိပေး​သောအခါ “ယဇ်ပုရောဟိတ်၊ ပရောဖက်၊ လူများ​အပေါင်းတို့သည် ယေရမိကို ဖမ်းဆီး​၍ ‘သင်သည် အသေ​သတ်​ခြင်း​ကို အမှန်​ခံရ​မည်’” ဟု​ပြောဆို​ကြသည်။ ထို​အခါ အဘယ်အရာ​ဖြစ်ပျက်​ခဲ့​သနည်း။ မှတ်တမ်းက ဤသို့​ဆက်ဆို​သည်– “ရှာဖန်​သား အဟိကံ​သည် ယေရမိကို​မစ​သောကြောင့် အသေခံ​စေခြင်း​ငှာ လူများ​တို့​လက်​သို့ မ​အပ်​ရ။” (ယေရမိ ၂၆:၁-၂၄) ယင်းက အဘယ်အရာကို ဖော်ပြ​သနည်း။ အဲ​န်​ခါ​ရ်​သမ္မာကျမ်းစာ​အဘိဓာန် က​ဤသို့​ဆို​သည်– “ယင်း​အဖြစ်အပျက်​မှ အဟိကံ​သည် ဩဇာ​အာဏာ​ရှိကြောင်း သိရ​သည်​သာမက ရှာဖန်​မိသားစု​မှ အခြားသူများ​နည်းတူ သူသည် ယေရမိကို​ထောက်ခံကြောင်း ဖော်ပြ​သည်။”

နောက်ပိုင်း အနှစ် ၂၀ ခန့်အကြာ၊ ဘီ.စီ.အီး. ၆၀၇ ခုနှစ်​တွင် ယေရုရှလင်​မြို့ကို ဗာဗုလုန်​တို့​ဖျက်ဆီး​ပြီး လူများစွာကို ပြည်နှင်ဒဏ်​ပေး​ပြီး​နောက် အဟိကံ​၏​သား ရှာဖန်​၏​မြေး​ဖြစ်သူ ဂေဒလိ​အား ကျန်ရစ်သူ​ဂျူး​များ​ကို အုပ်ချုပ်​ရသည့် ဘုရင်ခံ​အဖြစ် ခန့်အပ်​ခဲ့​သည်။ သူသည် ရှာဖန်​၏​မိသားစု​မှ တခြား​သူများ​ကဲ့သို့ ယေရမိကို လေးစား​သလော။ ကျမ်းစာ​မှတ်တမ်းက ဤသို့​ဆို​သည်– “ထို​အခါ ယေရမိ​သည် အဟိကံ​သား ဂေဒလိ​ရှိရာ မိဇပါ​မြို့​သို့​သွား​၍ . . . အတူ​နေ​လေ​၏။” လအနည်းငယ်​အတွင်း ဂေဒလိ​သည် အသတ်ခံရ​ပြီး ကျန်ကြွင်း​သော​ဂျူး​များသည် အီဂျစ်​ပြည်​သို့ ပြောင်းရွှေ့​သောအခါ သူတို့နှင့်​အတူ ယေရမိကို​ပါ ခေါ်ဆောင်​သွား​ကြသည်။—ယေရမိ ၄၀:၅-၇; ၄၁:၁၊ ၂; ၄၃:၄-၇။

ဂေ​မ​ရိ​နှင့် မိက္ခာ​ယ

ရှာဖန်​၏​သား​ဖြစ်သူ ဂေ​မ​ရိ​နှင့် မြေး​ဖြစ်သူ မိက္ခာ​ယ​တို့သည် ယေရမိ​အခန်းကြီး ၃၆ တွင်​ဖော်ပြ​ထားသော အဖြစ်အပျက်​များ​တွင် အရေးကြီး​အခန်းကဏ္ဍ​မှ ပါဝင်​ခဲ့​သည်။ ၎င်း​အချိန်​ကား ဘီ.စီ.အီး. ၆၂၄ ခုနှစ်​ခန့်​က​ဖြစ်၍ ယောယကိမ်​မင်း နန်းစံ​ငါး​နှစ်​တွင်​ဖြစ်သည်။ ယေရမိ​၏​အတွင်းရေးမှူး ဗာရုတ်​သည် ယေဟောဝါ​၏​အိမ်တော် “ရှာဖန်​၏​သား ဂေ​မ​ရိ​၏​အခန်း​၌” ယေရမိ​စီရင်​သော​စာ​ကို ကျယ်လောင်​စွာ ဖတ်​လေ​၏။ ထိုသို့​နှင့်​အညီ “ထို​စာ​၌​ပါ​သမျှ​သော ထာဝရ​ဘုရား​၏​စကားတော်​တို့ကို ရှာဖန်​သား​ဖြစ်သော ဂေ​မ​ရိ​၏​သား မိက္ခာ​ယ​သည်​ကြား” ၏။—ယေရမိ ၃၆:၉-၁၁။

မိက္ခာ​ယ​သည် ဖခင်​နှင့်အတူ တခြား​မှူး​တော်​မတ်​တော်​အပေါင်း​တို့ကို စာလိပ်​အကြောင်း အသိပေးခဲ့​ရာ သူတို့ကလည်း စာလိပ်​ပါ​အကြောင်းကို ကြားသိ​လို​ကြသည်။ သူတို့ မည်သို့​တုံ့ပြန်​ခဲ့​ကြ​သနည်း။ “ထိုစကား​အလုံးစုံ​တို့ကို မင်း​များ​တို့သည် ကြား​လျှင် အချင်းချင်း​ကြောက်ရွံ့​သော​စိတ်​ရှိ၍ ‘ငါ​တို့သည် ဤ​စကား​အလုံးစုံ​တို့ကို ရှင်ဘုရင်​အား ဆက်​ဆက်​ကြားလျှောက်​ရမည်’ ဟု​ဗာရုတ်​ကို ဆို​ကြ​၏။” သို့သော် ရှင်ဘုရင်​နား​တော် မလျှောက်​ကြား​မီ သူတို့က “သင်​သွားလော့။ ယေရမိ​နှင့်အတူ ပုန်းရှောင်​၍​နေလော့။ အဘယ်​မှာ​နေသည်​ကို တစ်စုံ​တစ်ယောက်မျှ မသိ​စေ​နှင့်” ဟု​ဗာရုတ်​အား အကြံပေး​ခဲ့​သည်။—ယေရမိ ၃၆:၁၂-၁၉။

သူတို့​ထင်​သည့်​အတိုင်း ရှင်ဘုရင်​သည် စာလိပ်​ပါ​သတင်းကို ငြင်းပယ်​ပြီး အစိတ်စိတ်အမြွှာမြွှာ​ဆုတ်ဖြဲ​၍ မီးရှို့​ပစ်လိုက်​သည်။ ရှာဖန် သား ဂေ​မ​ရိ​အပါအဝင် မှူးမတ်​အချို့​တို့သည် “စာလိပ်​ကို မီး​မ​ရှို့​စေခြင်း​ငှာ . . . တောင်းပန်​သော်လည်း ရှင်ဘုရင်​သည် သူတို့​စကား​ကို နားမထောင်။” (ယေရမိ ၃၆:၂၁-၂၅) ယေရမိ—ရှေးဟောင်း​သုတေသန​လက်စွဲ စာအုပ်​က ဤသို့​ကောက်ချက်​ချ​သည်– “ဂေ​မ​ရိ​သည် ဘုရင်​ယောယကိမ်​နန်းတော်​တွင် ယေရမိ​ဘက်​မှ မားမားမတ်မတ်​ရပ်တည်​သူ​တစ်ဦး​ဖြစ်၏။”

ဧ​လာ​သာ​နှင့် ယာ​ဇ​ညာ

ဘီ.စီ.အီး. ၆၁၇ ခုနှစ်​တွင် ဗာဗုလုန်​သည် ယုဒ​နိုင်ငံတော်​ကို သိမ်းပိုက်​လိုက်​သည်။ ပရောဖက်​ယေဇကျေလ​အပါအဝင် ထောင်နှင့်ချီ​ဂျူး​များ၊ “မှူးမတ်၊ ရဲစွမ်းသတ္တိ​ရှိသော စစ်သူရဲ . . . နှင့်​လက်သမား၊ ပန်း​ဘဲ​သ​မား​အပေါင်း​တို့” သည် ပြည်နှင်ဒဏ်​ခံ​ခဲ့​ရသည်။ ဗာဗုလုန်​တို့သည် မ​ဿနိ​ကို ဇေဒကိ​အမည်​ဖြင့်​မှည့်​၍ လက်အောက်ခံ​မင်း​သစ်​အဖြစ် နန်းတင်​လေ​သည်။ (၄ ဓမ္မ​ရာဇဝင် ၂၄:၁၂-၁၇၊ သမ္မာ) နောက်ပိုင်း​တွင် ဇေဒကိ​သည် ရှာဖန်​သား ဧ​လာ​သာ​ပါဝင်​သည့် ကိုယ်စားလှယ်​အဖွဲ့​တစ်ဖွဲ့​ကို ဗာဗုလုန်​သို့ စေလွှတ်ခဲ့​၏။ ယေရမိ​သည် ပြည်နှင်ခံ​ဂျူး​များ​အတွက် ယေဟောဝါ​ထံ​မှ အရေးကြီး​သတင်း​ပါရှိ​သည့် စာ​တစ်စောင်​ကို ဧ​လာ​သာ​သို့ လွှဲအပ်​ခဲ့​သည်။—ယေရမိ ၂၉:၁-၃။

ရှာဖန်​၏ သား​သုံးဦး​နှင့် မြေး​နှစ်ဦး​တို့သည် သူတို့၏​အခွင့်အာဏာကို အသုံးပြုပြီး စစ်မှန်သော​ဝတ်ပြုရေး​နှင့် သစ္စာရှိ​ပရောဖက်​ယေရမိကို ထောက်ပံ့​ကူညီပေး​ခဲ့​ကြောင်း ကျမ်းစာ​မှတ်တမ်းက ဖော်ပြ​သည်။ ရှာဖန်​၏​သား ယာ​ဇ​ညာ​နှင့်​ပတ်သက်​၍​ကော အသို့နည်း။ သူသည် ရှာဖန်​၏​မိသားစု​မှ တခြားသူ​များနှင့်​မတူဘဲ ရုပ်ပုံ​ဝတ်ပြုရေးတွင် ပါဝင်​ခဲ့​သည်​မှာ ထင်ရှား​သည်။ ဗာဗုလုန်​တွင် ယေဇကျေလ​ပြည်နှင်ခံရ​သည့် ခြောက်​နှစ် သို့​မဟုတ် ဘီ.စီ.အီး. ၆၁၂ ခုနှစ်​တွင် ယေရုရှလင်​ဝတ်ပြုရာ​အိမ်တော်၌ အမျိုးသား ၇၀ တို့သည် ရုပ်ပုံများ​ကို နံ့သာပေါင်း မီးရှို့​ပူဇော်​နေကြ​ကြောင်း အဆင်းအာရုံ​၌ တွေ့မြင်​ခဲ့​ရသည်။ သူတို့​ထဲ​တွင် ယာ​ဇ​ညာ​ပါဝင်​ပြီး သူ​တစ်ဦးတည်း​ကို​သာ အမည်​ဖြင့်​ဖော်ပြ​ခဲ့​သည်။ ယင်းက ထို​အုပ်စု​တွင် သူသည် အထင်ကရ​ပုဂ္ဂိုလ်​တစ်ဦး​ဖြစ်​နိုင်​ကြောင်း ဖော်ပြ​သည်။ (ယေဇကျေလ ၈:၁၊ ၉-၁၂၊ သမ္မာ) ယာ​ဇ​ညာ​၏​အဖြစ်​က ဘုရားသခင်​ကို​ကြောက်ရွံ့​သော မိသားစုတွင် ကြီးပြင်း​လာ​ရုံ​ဖြင့် ယေဟောဝါ​၏ တည်ကြည်သော​ဝတ်ပြုသူ​တစ်ဦး ဖြစ်လာ​လိမ့်​မည်​ဟူသော အာမခံချက်​မရှိကြောင်း ဖော်ပြ​သည်။ လူတိုင်း​သည် ကိုယ့်​လုပ်ဆောင်မှု​မှန်သမျှ​အတွက် ကိုယ်တာ​ဝန်​ယူရ​မည်​ဖြစ်သည်။—၂ ကောရိန္သု ၅:၁၀။

ရှာဖန်​နှင့် သူ၏​မိသားစု အမှန်​ရှိခဲ့

ရှာဖန်​နှင့် သူ၏​မိသားစု​သည် ယေရုရှလင်​မြို့​အဖြစ်အပျက်​များ​တွင် ထင်ပေါ်သူ​များ​ဖြစ်လာ​ချိန်​၌ ယုဒနယ်တွင် တံဆိပ်တုံး​များ​ကို အသုံးများ​လာ​ကြသည်။ စာချုပ်​စာတမ်း​များ​ကို ခိုင်လုံ​စေရန် သက်သေ​အဖြစ် သို့​မဟုတ် လက်မှတ်​အဖြစ် ထို​တံဆိပ်တုံး​များ​ကို အသုံးပြု​ကြ​၏၊ ၎င်းတို့ကို ကျောက်​မျက်၊ သတ္တု၊ ဆင်​စွယ် သို့​မဟုတ် ဖန်​တို့​ဖြင့် ပြုလုပ်​ထား​သည်။ ဤ​တံဆိပ်တုံး​များ​ပေါ်​တွင် အများအားဖြင့် တံဆိပ်တုံး​ပိုင်ရှင်​၏​အမည်၊ သူ့​ဖခင်​၏​အမည်​နှင့် တစ်ခါတစ်ရံ ပိုင်ရှင်​၏​ဘွဲ့​ကို ထွင်းထု​ထား​၏။

အုတ်​ပြား​တွင် ဟေဗြဲ​တံဆိပ်​ထု​ရာ​များ ရာ​နှင့်​ချီ​၍ တွေ့ ရှိ​ရသည်။ ရှေး​ကျောက်စာ​များ​ကို လေ့လာသူ ကမ္ပည်း​ပညာရှင် ပါမောက္ခ န​မ​န်း အာဗီဂတ်​က ဤသို့​ဖော်ပြ​ခဲ့​သည်– “တံဆိပ်​ထု​ဖော်ပြ​ထား​ရာ​များသည် ကျမ်းစာ​ပါ လူတို့၏​အမည်​ကို ဖော်ပြ​ထား​သည့် တစ်ခု​တည်း​သော ဟေဗြဲ​ကမ္ပည်း​စာ ပင်ရင်း​ဖြစ်၏။” ရှာဖန် သို့​မဟုတ် သူ့​မိသားစု​၏ တံဆိပ်​ထု​ထားသော ကျောက်စာ​များ​ကို တွေ့ရှိ​ခဲ့​သလော။ တွေ့ရှိ​ခဲ့​ပါ​သည်၊ စာမျက်နှာ ၁၉ နှင့် ၂၁ တွင်​ဖော်ပြ​ထားသော တံဆိပ်တုံး​ပေါ်​တွင် ရှာဖန်​နှင့် သူ့​သား​ဂေ​မ​ရိ​တို့၏​အမည်များ ပါရှိ​သည်။

တံဆိပ်​ထု​ရာ​များ​တွင် ထို​မိသားစု​မှ ဖြစ်​နိုင်​ဖွယ်​ရှိသည့် လူ​လေးဦး​၏​အမည်များ​ကို ဖော်ပြ​ထား​ကြောင်း ကျမ်း​ပညာရှင်​များ​က​ဆို​သည်၊ ထို​သူများ​မှာ ရှာဖန်​၏​ဖခင် အာဇလိ; ရှာဖန်​သား အဟိကံ; ရှာဖန်​သား ဂေ​မ​ရိ; နှင့်​ဂေဒလိ​တို့​ဖြစ်သည်၊ ဂေဒလိ​ကို “အိမ်တော်​အပေါ် စိုးမိုး​သူ” အဖြစ် တံဆိပ်​ထု​ရာ​က ဖော်ညွှန်း​ခဲ့​ပုံ​ရှိ၏။ အဆိုပါ​တံဆိပ်တုံး​များ​မှ စတုတ္ထ​မြောက်​တံဆိပ်တုံး​သည် ရှာဖန်​၏​မြေး​ဖြစ်သူ ဂေဒလိ​ပိုင်ဆိုင်ရာ ဖြစ်​ပုံ​ရှိ​ကာ ဂေဒလိ​၏​ဖခင် အဟိကံ​အမည်​ကို​မူ မဖော်​ပြ​ထား​ချေ။ ထို​တံဆိပ်​ထု​ရာ​ပေါ်​မှ သူ၏​ဘွဲ့​အမည်​အရ သူသည် တိုင်းပြည်​တွင် အမြင့်ဆုံး​အရာရှိများ​ထဲ​တွင် တစ်ဦး​ဖြစ်​ကြောင်း ဖော်ပြ​၏။

ကျွန်ုပ်​တို့ အဘယ်အရာ သင်ယူ​နိုင်​သနည်း

ရှာဖန်​နှင့် သူ၏​မိသားစု​သည် စစ်မှန်သော​ဝတ်ပြုရေး​နှင့် တည်ကြည်သော​ယေရမိကို သူတို့၏​အခွင့်အာဏာ​အသုံးပြု၍ ထောက်ပံ့​ရာ​တွင် ပုံသက်သေ​ကောင်း​ပြ​ခဲ့​သည်! ကျွန်ုပ်​တို့​လည်း ယေဟောဝါ​၏​အဖွဲ့အစည်း​နှင့် ဝတ်ပြုသူချင်း​များ​ကို ထောက်ပံ့​ကူညီပေး​ရန် ကျွန်ုပ်​တို့၏​ဥစ္စာ​အင်​ခွင်​နှင့် ဩဇာ​အာဏာကို အသုံးချ​နိုင်​ကြသည်။

သမ္မာကျမ်းစာ​ကို မှန်မှန်​ဖတ်ရှု​ရုံ​သာမက အသေးစိတ်​လေ့လာ​ပြီး ရှာဖန်​နှင့် သူ၏​မိသားစု အစ​ရှိသည့် ယေဟောဝါ​၏​ရှေး​သက်သေခံ​များ​အကြောင်း သိရှိ​လာ​ခြင်း​က ကျွန်ုပ်​တို့ကို အသိပညာ​ကြွယ်ဝ​စေ​ရုံ​မ​က ယုံကြည်ခြင်း​တိုးပွား​စေ​၏။ သူတို့​သည်လည်း ကျွန်ုပ်​တို့​အတုယူ​နိုင်​သည့် “များစွာသော​သက်သေအပေါင်း” တွင်​ပါဝင်သူ​များ​ဖြစ်​ကြသည်။—ဟေဗြဲ ၁၂:၁။

[အောက်ခြေမှတ်ချက်]

[စာမျက်နှာ ၂၂ ပါ လေးထောင့်ကွက်]

ဟု​လ​ဒ—ဩဇာ​ရှိသော​ပရောဖက်မ

ဝတ်ပြုရာ​အိမ်တော်တွင်​တွေ့ ရှိသော “ပညတ္တိကျမ်း” စကား​ကို ကြား​သောအခါ ရှင်ဘုရင်​ယောရှိ​သည် ထို​ကျမ်း​အကြောင်း “ထာဝရ​ဘုရား​၌​မေးလျှောက်” ရန် ရှာဖန်​နှင့် တခြား​အရာရှိ​လေးဦး​တို့ကို စေလွှတ်ခဲ့​သည်။ (၄ ဓမ္မ​ရာဇဝင် ၂၂:၈-၂၀) ထို​ကိုယ်စားလှယ်​အဖွဲ့​သည် အဘယ်​နေရာတွင် အဖြေ​ရရှိနိုင်​မည်​နည်း။ ယေရမိ​နှင့် ဖြစ်​နိုင်​ဖွယ်​ရှိသည့် နာဟုံ​နှင့် ဇေဖနိ၊ ပရောဖက်​များနှင့် ကျမ်း​ရေးသူ​အားလုံး​တို့သည် ထို​အချိန်​က ယုဒနယ်တွင် နေထိုင်ခဲ့​ကြသည်။ သို့သော် ထို​ကိုယ်စားလှယ်​အဖွဲ့​သည် ပရောဖက်မ,ဟု​လ​ဒ​ထံ သွားခဲ့​ကြသည်။

ယေရုရှလင်—ရှေးဟောင်း​သုတေသန​အတ္ထုပ္ပတ္တိ စာအုပ်​က ဤသို့​ဆို​သည်– “ဤ​အဖြစ်အပျက်​နှင့်​ပတ်သက်​၍ မှတ်သားဖွယ်​ရာ​မှာ ထို​အတ္ထုပ္ပတ္တိ​တွင် ယောက်ျား-မိန်းမ​ကဏ္ဍ​အကြောင်း လုံးဝ​မဖော်​ပြ​ထား​ချေ။ အမျိုးသား​အဖွဲ့​တစ်ဖွဲ့​သည် ထို​ပညတ္တိကျမ်း​လိပ်​၏​အခြေအနေ​ကို စိစစ်​မေးမြန်း​ရန် အမျိုးသမီး​တစ်ဦးထံ​သို့ ယူဆောင်​သွားခဲ့​ခြင်း​ကို အဘယ်နည်း​နှင့်​မျှ​မအပ်စပ်​ဟု မည်သူမျှ​မယူဆ​ခဲ့​ကြ​ချေ။ ဟု​လ​ဒ,က ၎င်း​သည် သခင်​ဘုရား​၏​စကားတော်​ဖြစ်​ကြောင်း ဖော်ပြ​သောအခါ သူ၏​ဆုံးဖြတ်​ပေး​ပိုင်ခွင့်​ကို မည်သူကမျှ စောဒက​မ​တက်​ခဲ့​ချေ။ ရှေး​ဣသရေလ​လူမျိုး​တွင် အမျိုးသမီးများ​၏​ကဏ္ဍ​ကို အကဲဖြတ်​ရာ​၌ ကျမ်း​ပညာရှင်​များ​က ဤ​အဖြစ်အပျက်​ကို မျက်စိ​လျှမ်းလေ့​ရှိကြသည်။” သတင်းက​တော့ ယေဟောဝါ​ထံ​တော်​မှ ဖြစ်သည်​မှာ​အမှန်။

[စာမျက်နှာ ၂၁ ပါ ဇယား/ ရုပ်ပုံ]

(ကားချပ်​အပြည့်အစုံကို စာစောင်​တွင်​ကြည့်​ပါ)

ရှာဖန်​၏​ဆွေစဉ်မျိုးဆက်​စာရင်း

မေ​ရှု​လံ

↓

အာဇလိ

↓

ရှာဖန်

↓ ↓ ↓ ↓

အဟိကံ ဧ​လာ​သာ ဂေ​မ​ရိ ယာ​ဇ​ညာ

↓ ↓

ဂေဒလိ မိက္ခာ​ယ

[စာမျက်နှာ ၂၀ ပါ ရုပ်ပုံ]

ဂေ​မ​ရိ​နှင့် တခြားသူ​များသည် ယေရမိ​ထံ​မှ​ရရှိသော ကျမ်းလိပ်​ကို မီး​မ​ရှို့​ရန် ယောယကိမ်​အား တောင်းပန်​ခဲ့​ကြ

[စာမျက်နှာ ၂၂ ပါ ရုပ်ပုံ]

ယာ​ဇ​ညာ​သည် ရှာဖန်​၏​မိသားစုဝင်​တစ်ဦး​ဖြစ်သော်လည်း အဆင်းအာရုံ​တစ်ခု​တွင် ရုပ်ပုံ​ကိုးကွယ်​နေကြောင်း တွေ့ ရှိခဲ့​ကြ

[Picture Credit Line on page 19]

Courtesy Israel Antiquities Authority

[Picture Credit Line on page 21]

Courtesy Israel Antiquities Authority