1. Tae-e a ama sida ǂkham ǃgâsagu xa?

ǂKHAM ǃgâsago ǂgui xūna go ge ǀhaohâb ǃnâ a dī ǁkhā. ǂGui go ge ǀgaib tsî ǁkhāsib tsîna ūhâ. (ǂKhm. 20:29) ǂGui xūna go ge ra dī î go sago ǃgâsana hui ǁkhā. ǀNîsi go ge ǀhaohâb hui-aob ase ǁgaumâihesa ǃoa ra mûǂui. Xawe go ge ǀnîsi ra tsâ ǂkham tsî go ǂansa ūhâ tama. Amaga go nēti ī ǃgom sîsenne māhe tama hâsa. Nēsi go ga ǂkham xawe go ge xūna a dī ǁkhā. Î go ǂgomǃgâsib tsî ǃgôasib tsîna ǀhaohâba xu hō.

2. Nē ǁkhāǁkhāǃâs ǃnâ da tae-e nî ǃhoaǃgao?

² Nē ǁkhāǁkhāǃâs ǃnâ da ge Gao-aob Davib di aiǁgausa nî ǃhoaǃgao. Tsî da ge Asab tsî Jehosafiti hîna Judab di Gaokha di aiǁgausa nî kō. Tsî da ge nē ǃnona khoegu gere hoǃâ ǃgomsin xa nî ǃhoaǃgao. Tsî mati gu ge ǁnās xa gere tanisen ǀgaub tsîna. Tsî tae-e gu ǂkham ǃgâsaga ǁîga xu a ǁkhāǁkhāsen ǁkhās tsîna.

3. Mâ ǀgaub ǃnâ gu ǂkham ǃgâsaga ǀhaohâb ǃnâ hâ kaira ǃgâsana hui ǁkhā?

³ Davib ge ǂkham iob ge ǂansa ge ūhâ i. Nau khoen gere ǂâi sîsenūhe ǁkhāna. Gagasi khoe tsîna ge ī ib ge. Tsîb ge ǃgâises tsîna ǀōna gere ǀhuru. Tsî ǁnā ǂans ǀkha Sauli hîna Jehovab xa ǁgaumâihe hâ gaoba gere ǂkhîǂkhî. (1Sam. 16:16, 23) ǂKham ǃgâsago ǂansa go ūhâ  ǀhaohâba go huiū ǁkhāna? ǂGui go ge ǂansa ūhâ. Aiǁgause ǁnān hîna kairan ge kaise ra ǃgôaǃgâ. ǁGau-en ga o matin ǁîn tabletna nî sîsenū ǀgausa. Tamas ka io ǀnî hâ Elektronik xūn hîna ǀhaodi ǃaroma ra sîsenūhena. Sadu nē xūna ǂan amaga du ga kaira khoena ga ra hui o. On ge ǁîna sakho sîsenne ra ǃgôaǃgâ.

4. Davib khami gu ǂkham ǃgâsaga mâ ǂūga nî ūhâ? (Tsoatsoas ai hâ ai-īsiba kō re.)

⁴ Davib ge ǁîb ûib ǃnâ ge ǁgau. ǃEreamsab tani hâ tsî a ǂgomǃgâhe ǁkhāsa. Aiǁgause ǂkham i ge ī ob ge ǁîb di dadasab di gūna gere ǃgâise ǃûi. Tsî ǁnā i ge kaise ǃaorosa ge i sîsenne. Davib ge ēga Gao-aob Saula nēti ge mîba. “Sa ǃgāta ge ti îb di gūna gere ǃûi, o kha ge xammi tsî bēri tsîkha hā gū-e ge ūbē gūna xu.Tsî ta ge ǃkhoeǃgon tsî ge ǂnau bi tsî ǁî-e ams âba xu ge ore.” (1Sam. 17:34, 35) Davib ge ge ǂan i ǁnā gūnab nî kōǃgâsa. Tsî ǂhâbasa i ga ra o ǁkhoaǂgaose nî ǁkhaubasa. ǂKham ǃgâsagu tsîn ge Davib khami māhe gu ra sîsenni hoa-e ǃamkuse nî dī.

5. Psalmdi 25:14 ǃoagu tae-e a ǂhâǂhâsa ǂkham ǃgâsagu a dī ǁkhā-e?

⁵ ǂKham i a hînab ge Daviba kaise ǀgū ǀhōsagusa Jehovab ǀkha ge ūhâ i. ǁNā ǀhōsagus ge kaise ge ǂhâǂhâsa i. ǁKhoaǂgaosib tsî musik-e ǀhurus xa. Davib ge Jehovaba ǁîb di Elob ase ǀgui ge ǃgôa tama hâ i. Xawe ǁîb di ǀhōsas tsîna ge i ī (Khomai re Psalmdi 25:14 sa.) ǂKham ǃgâsago Jehovab ǀkha ǀgū ǀhōsagusa ǀgaiǀgais ge kaise a ǂhâǂhâsa. Tsîs ge nēsa a ǃaroma ǁkhā î go ǀhaohâb ǃnâ aiǂhanuga māhe.

6. ǀNî khoena tae-e Davib xa gere ǂâi?

⁶ ǂGui khoen ge ge ǂâi hâ i Davib kaise ǂkham tsî a ǂgomǃgâhe ǁoa di. Aiǁgause Davib ge Goliati ǀkha gere ǃkham ǂgao ob ge Gao-aob Saula ǁîb ǃoa ge mî. “Sats ge a ǀgôa.” (1Sam. 17:31-33) ǁNās ais aib ge Davib di aboetieb tsîna Davib a ǂgomǃgâhe ǁoa ti ge mî. (1Sam. 17:26-30) Xaweb ge Jehovaba ge ǂâi tama hâ i Davib a kaise ǂkhamsa. ǁÎb ge Daviba ge ǂan i. ǁÎb ǀhōb Jehovab aib gere ǂgomǃgâ. Amagab ge Daviba Goliata ge ǃgam ǁkhā i.—1Sam. 17:45, 48-51.

7. Tae-e du Davib di aiǁgausa xu a ǁkhāǁkhāsen ǁkhā?

 ⁷ Davib aiǁgausa xu da tae-e a ǁkhāǁkhāsen ǁkhā? ǃNūǃnâxa da nî ǃkhaisa da ge ra ǁkhāǁkhāsen. ǁAeba i ge nî ū ǂkhamsisa xu a ǂan tsi khoena mûǂansa kaits go sa. Xawe ǂâits ǃnâ ūhâ re Jehovab ge mûsents ra ǀgaub ai kō tama hâ. ǁÎb ge a ǂan tsi. Tsî tae-en hoanats a dī ǁkhās tsîna a ǂan. (1Sam. 16:7) Jehovab ǀkha du ūhâ ǀhōsagusa ǀgaiǀgai re. Davib ge ǁnāsa ge dī. Jehovab kuru hâ xūnab gere kō o. ǁNā xūn kuru-aob xa ra ǁkhāǁkhābi xūn xab ge gere ǂâi. (Psa. 8:3, 4; 139:14; Rom. 1:20) ǁNās xōǀkhāts ge Jehovab ai ǂhâts hâ ǀgaiba a ǂgan ǁkhā. Aiǁgause, sa skol ǀhōsana ra ǂoeǂoe tsi Jehovab di ǀhûǀguitimî-aots a ǃkhais ǃaroma? ǁNāti i ga ī o Jehovaba ǃoa ǀgore re îb hui du nē ǃgomsib ǃnâ. Tsî ǀapemādi hîna da Elobmîs ǃnâ ra hō. Tsî Elobmîs ai ǃgaoǃgaosa ǂkhanin tsî vidiona sîsenū re. Jehovab ra hui tsî ǀgaubats ra mû ǁaeb hoaba i ge sa ǂgomǃgâsiba ǁîb ǃnâ ra ǀgai. Tsîn ga nau khoena mû o Jehovab aits ra ǂgomǃgâsa. On ge ǁîn tsîna nî ǂgomǃgâ tsi.

8-9. Tae-e Daviba ge hui îb ǃnūǃnâxase ǃâu Gao kaib nîs aiǃgâ tsî ǂkham ǃgâsaga tae-e ǁîb aiǁgausa xu a ǁkhāǁkhāsen ǁkhā?

⁸ ǀNî hâ ǃgomsib hînab ge Daviba gere hōǃâba kō re. Gao-aob aseb Judab ǃnâ nî ǂgaeǂguis aiǃgâb ge Daviba ǂgui kurina ge ǃâu. (1Sam. 16:13; 2Sam. 2:3, 4) Tae-e ge huibi îb ǁnā ǁaeb ai ǃnūǃnâxase hâ? ǁKhoao tsîb nî ǂkhabuǂâis ǃâs ǃnâb ge Daviba dīǁkhāb ge i xūna gere dī. Aiǁgause Filisteǁîn di ǀkharib ǃnâb ge hâ i ob ge Daviba. ǁNā ǃēsa sîsenū tsî Israelǁaes di khākhoen ǀkha ge ǃkham. ǁNāsab ge dī o, ob ge Judaba di ǀkhariba ge ǁkhauba.—1Sam. 27:1-12.

⁹ ǂKham ǃgâsaga Davib di aiǁgausa xu tae-e a ǁkhāǁkhāsen ǁkhā? Ūts hâ ǃēde sîsenū re its Jehovab di khoena sîsenba. Ricardo di ǀôn hâ ǃgâsab di aiǁgausa kō re. * ǂKhamsisa xub ge ǁîba gere aimâba-ao kai ǂgao. Xaweb ge ǁîba ge ǂhumisa tama hâ i. Nē xūn xa ǀûsen tsî ǃgâi tamase tsâs xab ge Ricardoba aoǁnâ sîsenni ǃnâ ǃgarise gere sîsen ǁîb ge ra mî: “Kō ta ra o ta ge ra mû kaise i ge ǂhâǂhâsa i sa. ǁNā ǂhâbasa mîǁguiga dīsa. ǀNai ta ge ǀhao-ū khoen hîna ge ǃgâise gere ǃgâna ǃoa ta ge gere oasī. Tsî ta ge ǁnā saridi ǃgao ǃgâise gere aiǂhomisen. Tsî ta ge khoe-e Elobmîsa ǂguro ǃnâsa gere ǁkhāǁkhā. ǂGui ǃnâde ta ge aoǁnâ sîsenni ǃnâ gere ǂoa amaga ta ge ge ǃao ǀû.” Ricardob ge nēsisa ǃgâise aimâba-ao sîsenne ra dī tsî ǀhaohâb hui-aob ase ǁgaumâihe hâ.

10. Daviba tae-e ge dī ǂhâǂhâsa mîǁguibab nî dīs aiǃgâ?

¹⁰ ǀKhara xū-i hîna ge Davib ûib ǃnâ ī-e kō re. Saula xu ǃkhoe tsî gu Filiste ǃhūb ǃnâ hâ hîna i ge Davib tsî ǁîb ǃkham-aoga ǁîgu taradi tsî ǀgôana ǁnāxu tsî ge ǃkhamǃgû. ǁÎgu a ǀkhai hîna i ge kākhoena ǀkhī tsî ǁîgu oman tsî ǁîgu di omarin tsîna ǃkhōsis ǃnâ ge ū. ǀNîsib ge Daviba ga ǂâi hâ ǂgui torogab ǃkham hâ ǃkhais ǃaromab aitsama ǀapena dī ǁkhā. Tsî ǁnā khoena sī a ūoa ǁkhāsa. Xaweb ge Daviba Jehovab ai huiba ge ǂan. Abjatar di ǀon hâ pristeri di huib ǀkhab ge Daviba Jehovaba ge dî. “Nē ǂnubisa ǃgôaǃgon si ta nî.” Jehovab ge Daviba ge  ǁgau dib nî dīsa tsîb ǁnā khoega nî dāsa. (1Sam. 30:7-10) Tae-e du nē xūna xu a ǁkhāǁkhāsen ǁkhā?

11. Tae-e du nî dī mîǁguiga du nî dīs aiǃgâ?

¹¹ Mîǁguiga du nî dīs aiǃgâ ǀapemāde ôa re. Sa ma hara ai huiba ǂgan re. ǂAnsa ūhâ ǀhaohâb ǃûi-aogats ga dîs tsînants ge ǃgâi ǀapemāde nî hō. Jehovab ge nē ǁgaumâihe hâ ǃgâsaga ra ǂgomǃgâ tsî du ge sadu tsîna ǁîga a ǃgomǃgâ ǁkhā. Jehovab ge ǁîga ǀhaohâba ǀkhaeb ase ‘mā’ hâ. (Efe. 4:8) ǁÎgu ra mā ǀapemāde sao tsî du ga ǁîgu di ǂgomsa sao o. O du ge ǃgâi mîǁguiga nî dī. A da nēsisa Gao-aob Asaba xu da nî ǁkhāǁkhāsen xūna kō re.

12. Gao-aob Asaba mâ ǂūga ge ūhâ i ǂgaeǂgui tsoatsoab ge o?

¹² Gao-aob Asab ge ǂkham i ge ī o. O ge ǃgamǃgamsenxa i tsî ǁkhoaǂgaoxa i. Aiǁgause Abiab pap ge ǁō toas khaoǃgâb ge Gao kai o. Ob ge ǁgôatsuiǁgoaǃoabadi hoade ǃhūba xu ge ūbē. Tsîb ge ǁîna ǃoa ge mî. “ǃKhūb, ǁîn îgu di Eloban nî ôasa, în ǂhanub tsî mîmās tsîra dī.” (2Kro. 14:1-6) Tsî Serab Etiopiaǁîb ge Judaba ǁnāǂam o ǀoadisigu di ǀoadisigu di soldagu ǀkha. Ob ge Jehovab ai huiba ge ǂgan tsî ge mî. “ǃKhūtse, sa tawa i ge xū tamase ī, ǀgaisa khoe-i kas, ǀgaio khoe-i kas hoasa huisa. Xuige hui da re, ǃKhū, sida di Elotse, sida ge sa ai ra ǂgomaiǂnûi.” Nē ǁgâiǂûisens ge ra ǁgau matikōseb ge Asaba Jehovab ǃnâ ǂgomǃnâsiba ūhâ-isa. Tsîb ǁîb di khoena nî sâusa. Asab ge ǁîb di di ǀhomsi ǁGûba gere ǂgomǃgâ. Tsîb ge “ǃKhūba Etiopiaǁîna Asab tsî Judab aiǃâ ge ǁnora.”—2Kro. 14:7-11.

13. Tae-e ega Asab ǀkha ge ī tsî tae-i ǃaroma?

¹³ ǀOadisigu di ǀoadisigu ǃnâ hâ soldaga ǁîb ǃoagu ǃkhams ge kaise ge ǃaoǃaosa i. Xaweb ge Asaba Jehovab ai ge ǂgomaiǂnûi. Tsî ǁnā ǃkhamsa ge dan. Asab ge ǀkhara ǃgomsiba a hōǃgâ o ob ge Jehovab ai ge ǂgomaiǃnûi tama hâ i. Israeli di Gaob Basab xab ge ǃaoǃaohe ob ge Asaba Seriab di Gaoba ǃoa huiba ge ôa.ǁNā mîǁguib ge ǃgâi tama ǀamǂoasa ge ūhâ i. ǁÎb di Kēbo-aob Hananib  ǃnâ-ūb ge Jehovaba Asaba ge mîba. “Gao-aob Siriab dib aits ge ǂgomaiǂnûi tsî ǃKhūb, sa Elob aits ge ǂgomaiǂnûi tama ǃkhais ǃaromas ge Siriab gao-aob di ǂnubisa sa ǃomǁaeba xu ge ûiǂoa.” ǁNā ǁaeba xub ge Asaba ǂgui torogu xa gere ǁnāǂamhe. (2Kro. 16:7, 9; 1Gao. 15:32) Tae-e da ra ǁkhāǁkhāsen?

14. Mati du Jehovaba ǂgomǃgâ ǁkhā, tsî 1 Timoteub 4:12 ǃoagu tae-e nî ī ǁnāsa du ga dī o?

¹⁴ ǃGamǃgamsenxase hâ re tsî Jehovab ai ǂgomaiǂnûi re. ǁĀǁnâhe du ge o. O du ge ǀgaisa ǂgoms tsî ǂgomǃgâsib tsîna Jehovab ǃnâ ge ǁgau. Tsîb ge Jehovaba aiǂhanuba ge mā tsi îts Jehovab di omaris ǁani kai. Nēsits nî dīs ge, îts hoaǁae Jehovab ai ǂgomaiǂnûi. Kai mîǁguiga du ra dī ǁaeb ai Jehovab ai ǂgomǃgâs ge ǀnîsi a supu ǁkhā. O nau ǁaegu ai tae-e du nî dī? Kaise i ge a ǂhâǂhâsa Jehovab ai ǂgomaiǂnûisa mîǁguigats ra dī ǁaeb ai. Aiǁgause mâ sîsene du nî ūs, ûib di ǀapeǁguib tsî mâ ǂgamǂgamsen ǀhuruna du nî dīs tsîna. Tā sa gā-aisib ai ǂgomaiǂnûi re. Xawe Elobmîs ai ǃgaoǃgaosa ǀapemāde sadu di mâsib ǃoagu ôa re. Tsî ǁnāpaxu ǁnā daoǁgaude sîsenū re. (ǂKhm. 3:5, 6) ǁNāsa du ga dī o du ge Jehovaba nî ǂkhîǂkhî. Tsî du ge ǃgôasiba ǀhaohâba xu nî hō.—Khomai re 1 Timoteub 4:12 sa.

15. 2 Kroniks 18:1-3; 19:2 ǃoagub ge Gao-aob Josafata tae ǃgâi tama mîǁguiga dī?

¹⁵ Sats tsîn ge ǀoasa kurusa ūhâ tama hâ tsîts ge nî dīsā. Xawets ge ǁnā i xa tā Jehovaba ǃoabas ǃnâ nî ǁkhaehe. Gao-aob Josafati di aiǁgausa kō re. ǁÎb ge ǃgâi ǂūba ge ūhâ i. ǂKham i ge ī ob ge ‘ǁîb îb di Eloba ge ôa tsî ǁîb di mîmādi ǃnâ ge ǃgû.’ ǁNās xōǀkhāb ge Judab di ǃādi ǃnâ khoega ge sîǂûi. Î gu khoena Jehovab xa ǁkhāǁkhā. (2Kro. 17:4, 7) Josofati ge ǂhauǃnâ i xaweb ge ǀnî ǁaegu ai ǃgâi tama mîǁguiga gere dī. ǁNāti i ǃgâi tama mîǁguigu ǃaromab ge Josafata ǁnamasa Jehovaba ra ǂnûǁkhaeba khoeba xu ge hō. (Khomai re 2 Kroniks 18:1-3; 19:2 sa.) ǁNā ǃnaeǃkhaisa xu du tae-e a ǁkhāǁkhāsen ǁkhā?

16. Rajeevi ǀkha ge ī xū-e xu da tae-e a ǁkhāǁkhāsen ǁkhā?

 ¹⁶ Ūǃoa tsî sîsenū re ǀapemāde. ǂGui ǂkham khoegu khamits ge sats tsîna ǀnîsi a ǃgombahe ǁkhā ǂhâǂhâsa mîǁguiga dīsa. Îts Jehovaba ǃgâise ǃoaba. Tā ǂkhabuǂâi re. Rajeev di ǀon hâ ǃgâsab di aiǁgausa kō re. ǂKham i ge ī kurin xab ge nēti ra mî. “ǀNî ǁaega ta ge ge ǀū i tae-e ta ti ûiba ǀkha ra dī ǂgaosa. ǂGui ǂkhamkhoen khami ta ge tita tsîna sportsa ǀhurus xa ge ǃgâibahe i. Tsî ǃgâi ǁaeba ūhâs xa ǀhaode ǃoa ta nî īs xa.” ǃGâi ǀhaohâb ǃûi-aob ge ǁîba ǀapemāsa ge mā. Rajeevi ge ra mî. “ǁÎb ge ge hui te î ta 1 Timoteub 4:8 ǃnâ hâ mîde sîsenū.” Rajeevi ge ǃgamǃgamsenxase ge ǃeream tsî ǁnapab ge hō xūna. ǁÎb di ûib ǃnâ ge sîsenū tsoatsoa. ǁÎb ge ra mî: “Gagasi xūna ta ge ǂgurose ti ûib ǃnâ ge mâi tsoatsoa.” ǀAm ǂoas? “ǁNā ǀapemāsa ta mā toahe hâ. Tsî kurirona ǃkharu tsî ta ge ge ǀhaohâb di hui-ao kai.” Tib ge Rajeeva ra mî.

17. ǂKhamkhoegu hîna Jehovaba ra ǃoabagu xan kai khoena mati ra tsâ?

¹⁷ Kai ǃgâsan ge sago ǂkham go ra ǃgôaǃgâ. Jehovaba go “ǀguiǃnâxasib” ǃnâ ra ǃoaba amaga. (Sef. 3:9) ǁÎn ge ôasase go ra sîsen ǃkhais xa kaise ǃgâibahe. ǁÎn ge sago ra ǃgôaǃgâ.—1Jhn. 2:14.

18. ǂKhoamîdi 27:11 ǃnâ i ra ǂoaxa khami îb mati Jehovaba ra tsâ ǂkhamkhoegu hîna ǁîba ra ǃoabagu xa?

¹⁸ ǂKhamkhoego tā ǀūru re Jehovab a ǀnamgo tsî ra ǂgomǃgâgo sa. ǁÎb ge ge mî ǀuni tsēdi ǃnâ gu ǂgui ǂkhamkhoega. ǁÎb di sîsenni ǃgao nî māsen ǃkhaisa. (Psa. 110:1-3) ǁÎb ge a ǂan ǀnambits asa. Tsî a ǂan ǁkhāts as kōsets ǁîba ra ǃoaba ǂgaosa. Nau khoen ǀkha ǃnūǃnâxa re. Tā ǃnoe re ǁkhāǁkhāsents ra xūnats ga dīhō tama io. Dīsāts ga o ǁkhāǁkhās tsî ǁnamas hînats ra hōsa ū ǃoa re. Tsî ǁnāsa mû re Jehovaba xu i ra ǀkhīse. (Heb. 12:6) Tsî māhe du ra ǁgaumâis hoasa ǃamku ǀgaub ǃnâ dī re. Tsî ǂhâǂhâsase dī du ra xūn hoan ǃnâ. Sadu di ǀhomsi ǁGûba ǂkhîǂkhî re.—Khomai re ǂKhoamîdi 27:11 sa.