1. ¿Tlake kinmakatok Jehová nochi tetajmej?

JEHOVÁ kichijki Adán uan Eva ma uelikaj kinpiasej ininkoneuaj. Yeka, Biblia kiijtoua konemej elij se nemaktli “tlen toTeko” techmakatok (Sal. 127:3). ¿Tlake kiijtosneki ni tlajtoli? Ximoiljui se kuali mouampo mitsiljuia xikajokuili miak tomij. ¿Kenijkatsa tijyolmatiskia? Tlauel kuali pampa mouampo nelia motemachia ipan ta. Uan uelis nojkia achi timomajmatis, pampa moneki tijmatis kenijkatsa tijmokuitlauis nopa tomij. Jehová, katli eli se kuali toUampo, amo kinmakatok tetajmej miak tomij, ya kinmakatok se tlamantli tlen nelia tlauel ipati: ininkoneuaj. Uan kineki kuali ma kiniskaltikaj.

2. ¿Tlake tlajtlanili tijnankilisej ipan ni tlamachtili?

² ¿Ajkia kinamiki kiijtos tlaj katli mosenkajtokej kipiasej ininkoneuaj uan kema kinpiasej? Uan ¿kenijkatsa tetajmej uelis kinpaleuisej ininkoneuaj ma itstokaj ika pakilistli? Ma tikitakaj kenijkatsa tlen tetlajtolmaka Biblia uelis kinpaleuis katli mosenkajtokej kuali ma kitlapejpenikaj tlen kichiuasej.

3. 1) ¿Ajkia kinamiki kiijtos tlaj katli mosenkajtokej kinpiasej ininkoneuaj o amo? 2) ¿Tlake textos moneki kiilnamikisej ininuampoyouaj uan ininchampoyouaj katli mosenkajtokej?

³ Ipan se keski altepemej, katli mosenkauaj nimantsi kinpiaj ininkoneuaj pampa nochi kiampa momajtokej kichiuaj.  Uelis ininchampoyouaj o sekinok maseualmej kiniljuiaj nima ma konepiakaj. Jethro, se toikni tlen Asia, kiijtoua: “Ipan tlanechikoli, sekij toikniuaj katli kinpiaj ininkoneuaj kinseniljuijtokej sekinok katli amo kinpiaj nojkia ma kinpiakaj ininkoneuaj”. Jeffrey, katli nojkia eua Asia, kiijtoua: “Sekij kiniljuiaj katli amo kinpiaj ininkoneuaj amo aka kinmokuitlauis kema ueuejtiasej”. Maske miakej kiampa kiijtouaj, amo aka kinamiki kiniljuis katli mosenkajtokej ma kinpiakaj ininkoneuaj o amo. Nopa san inijuantij kinamiki kitlapejpenisej (Gál. 6:5). Maske ininuampoyouaj uan ininchampoyouaj kinekij ma yolpakikaj katli namanok mosenkajkej, nochi moneki kikuamachilisej san inijuantij kimatij tlaj kena kinpiasej ininkoneuaj o amo (1 Tes. 4:11).

4, 5. 1) ¿Tlake ome tlamantli moneki moiljuisej katli mosenkajtokej? 2) Xikixtoma kema moneki kamanaltisej se tlakatl uan se siuatl tlen nopa tlamantli.

⁴ Tlaj katli mosenkajtokej kinekij kinpiasej ininkoneuaj, moneki moiljuisej ipan ome tlamantli tlen tlauel ipati: 1) kema kinpiasej uan 2) keskij konemej kinekij kinpiasej. Uajka, ¿kema kinamiki kamanaltisej tlen ni tlamantli? ¿Uan kenke tlauel moneki kiampa kichiuasej?

⁵ Kualtiaskia kamanaltisej tlaj kinpiasej ininkoneuaj o amo kema nojua ayamo mosenkauaj, pampa tlauel moneki omej kinekisej sanse tlamantli. Kinamiki moiljuisej tlaj kena uelis kinmokuitlauisej. Sekij katli namanok mosenkajtokej kitlapejpeniaj kinpiasej ininkoneuaj kema panotok se o ome xiuitl, pampa kimatij moneki tonali uan chikaualistli uan kiampa kinmokuitlauisej. Kikuamachiliaj tlaj amo nima kinpiasej, kinpaleuis nojua kuali ma moixmatikaj, ma momatikaj itstosej sansejko uan nojua kuali ma mouikakaj (Efes. 5:33).

6. ¿Tlake kitlapejpenijtokej sekij katli mosenkajtokej?

⁶ Sekinok Cristo itokilijkauaj kichijtokej kej Noé ikoneuaj uan ininsiuajuaj, katli amo nima kinpixkej ininkoneuaj (Gén. 6:18; 9:18, 19; 10:1; 2 Ped. 2:5). Jesús kiijtok ni tonali eli kej kema Noé itstoya, uan nelia tlen kiijtok, pampa tlauel ouij kej tiitstokej (Mat. 24:37; 2 Tim. 3:1). Katli mosenkajtokej kimajtokej ni, yeka sekij moiljuijtokej amo kinpiasej ininkoneuaj uan kiampa uelis mosentlalisej nojua tlauel kitekipanosej Jehová.

7. ¿Kenijkatsa kinpaleuis katli mosenkajtokej tlen tetlajtolmaka Lucas 14:28, 29 uan Proverbios 21:5?

 ⁷ Kema kiitasej tlaj kena o amo kinpiasej ininkoneuaj uan keskij kinpiasej, katli mosenkajtokej moneki kuali moiljuisej tlaj kena yajatisej (xijpoua Lucas 14:28, 29). Tetajmej katli ya kinpixtokej ininkoneuaj kimatij amo san moneki miak tomij, nojkia moneki tonali uan chikaualistli. Yeka, katli mosenkajtokej tlauel moneki motlajtlanisej ni: “¿Monekis tiomej titekitisej uan kiampa uelis tikinpanoltisej tochampoyouaj? ¿Sanse tikitaj tlake nelia moneki tijpiasej tlen ika timopanoltisej? Tlaj tiomej titekitisej, ¿ajkia kinmokuitlauis konemej? ¿Kej ajkia moiljuisej uan kichiuasej tokoneuaj?”. Katli kuali moiljuiaj kenijkatsa kinankilisej ni tlajtlanili, nojkia moyakanaj ika tlen kiijtoua Proverbios 21:5 (xijpoua).

8. 1) ¿Tlake tlamantli moneki kimajtosej katli mosenkajtokej? 2) ¿Tlake kichiuas se tetaj katli kiiknelia isiua?

⁸ Se tetaj uan se tenaj moneki kitekiuisej miak tonali uan miak chikaualistli uan kiampa uelis kinmokuitlauisej ininkoneuaj. Uan tlaj kinpiaj miakej uan amo uejuejka moitaj, uelis kimatisej ouij kuali kinmokuitlauisej uan kiniskaltisej uan kinnextilisej kinikneliaj. Katli kiampa kinpanok kiijtouaj tlauel siajkej uan mokuesojkej. Uelis se tenaj tlauel siauis uan amo kuali kiyolmatis, uan yeka kimatis ouij momachtis, momaijtos uan tlajtolmoyauas. Nojkia kiouijmatis kuali kitlakakilis tlen moixtoma ipan tlanechikoli. Uan se tetaj katli kiiknelia isiua kichiuas se ueyi kampeka kipaleuis ipan tlanechikoli uan ichaj. Uelis kipaleuis ika se keski tekitl, kichiuas kampeka ma kinpakti kema momachtisej sansejko uan tlajtolmoyauas ika ichampoyouaj.

9, 10. ¿Tlake moneki kichiuasej tetajmej katli kinekij kinpaleuisej ininkoneuaj?

⁹ ¿Tlake uelis kichiuasej tetajmej uan kiampa kinpaleuisej ininkoneuaj ma kiiknelikaj Jehová? ¿Kenijkatsa uelis kinmokuitlauisej uan kiampa amo tleno kinpanos? Ma tikitakaj se keski tlamantli.

¹⁰ Ximomaijtokaj uan xikiljuikaj Jehová ma inmechpaleui. Xikitakaj tlake kichijkej Manoa uan isiua. Kema Manoa kimatki kipiaskiaj se pilkonetsi, katli kitokaxtijkej Sansón, kitlajtlanik Jehová ma kiiljui kenijkatsa kiiskaltiskia.

11. ¿Kenijkatsa tetajmej uelis kichiuasej kej Manoa, kej kiijtoua Jueces 13:8?

¹¹ Nihad uan Alma, katli euaj Bosnia-Herzegovina, kichijkej kej Manoa. Inijuantij kiijtouaj: “Sanse kej Manoa, tijtlajtlanijkej  Jehová ma technextili kenijkatsa kuali tikiskaltiskiaj tokone. Uan ya technankilik ika miak tlamantli: ika Biblia, amatlajkuiloli, tlanechikoli uan uejueyi tlanechikolistli” (xijpoua Jueces 13:8).

12. ¿Kenijkatsa José uan María kinmachtijkej ininkoneuaj?

¹² Xikinmachtikaj ika tlen inkichiuaj. Tetajmej, maske tlen inkiniljuiaj inmokoneuaj tlauel ipati, inijuantij kichiuasej sanse kej inmojuantij inkichiuaj. Tijmatij ika tlen kichijkej, José uan María kuali kinmachtijkej ininkoneuaj, kej kichijkej ika Jesús. José amo san chikauak tlatekipanok, nojkia kichijki kampeka kinmachtis ma kipatiitakaj kiueyichiuasej Jehová (Deut. 4:9, 10). “Sejse xiuitl” kinuikayaya Jerusalén nochi ichampoyouaj ipan iljuitl Pascua, kej kiijtouayaya Tlanauatili (Luc. 2:41, 42). Uelis sekij tetajmej moiljuiyayaj tlauel patiyo kisayaya uan tlauel siauiskiaj pampa uejka mokauayaya. José amo kiampa moiljuiyaya pampa kipatiitayaya kiueyichiuas toTeotsij uan kinmachtik ikoneuaj nojkia kiampa ma kichiuakaj. Uan María tlauel kuali kiixmatiyaya toTeotsij iTlajtol. Uelis ika tlen kiijtouayaya uan ika tlen kichiuayaya, kinnextilik ikoneuaj ma kipatiitakaj toTeotsij iTlajtol.

13. ¿Tlake kichijkej se tetaj iuaya isiua pampa kinekiyayaj kichiuasej kej José uan María?

¹³ Nihad uan Alma, katli tikijtojkej ipan párrafo 11, kichijkej kej José uan María pampa kinekiyayaj kipaleuisej ininkone ma kiikneli uan ma kitekipano Jehová. Inijuantij kiijtouaj: “Tijchiuaj kampeka kej timonejnemiltisej ma kipaleui tokone ma kiita kenijkatsa kuali tiitstokej pampa tijchiuaj tlen Biblia tetlajtolmaka”. Uan Nihad kiijtoua: “Tlaj tijneki mokone ma kichiua se tlenijki o kuali ma monejnemilti, achtoui moneki ta kiampa tijchiuas”.

14. ¿Kenke tetajmej moneki kimatisej ininuaya ajkia mouikaj ininkoneuaj?

¹⁴ Xikinpaleuikaj inmokoneuaj ma kinpiakaj kuali ininuampoyouaj. Moneki kuali inkimatisej ininuaya ajkia mouikaj mokoneuaj uan tlake kichiuaj. Nojkia moneki inkimatisej ininuaya ajkia monojnotsaj ipan redes sociales uan ipan teléfono. Ininuampoyouaj uelis kichiuasej ma moiljuikaj uan ma kichiuakaj kej inijuantij (1 Cor. 15:33).

15. ¿Tlake kinmachtia tetajmej tlen kichijki Jessie?

¹⁵ ¿Tlake uelis kichiuasej tetajmej tlaj amo uelij kitekiuiaj computadoras uan sekinok tlamantli? Jessie, katli eua Filipinas, kiijtoua: “Maske amo tijmatiyayaj miak tlamantli tlen nama motekiuia, tojuantij nochipa tikiniljuiyayaj tokoneuaj ma momokuitlauikaj kema kitekiuiskiaj nopa tlamantli”. Jessie amo kiniljuik ayokmo ma kitekiuikaj san pampa ya amo ueliyaya kitekiuia. Ya kiijtoua: “Nikiniljuik nokoneuaj ika nopa tlamantli ueliskiaj kiyekosej se tlajtoli, momachtisej tlen moixtoma ipan tlanechikoli uan mojmostla kipouasej Biblia”. Tetajmej, ipan jw.org^® eltok tlamachtili kampa kiijtoua “Telpokamej”, ¿inmomachtijtokej ininuaya inmokoneuaj kampa kiijtoua kenijkatsa kinamiki kitekiuisej tlaixkopinkayomej o tlake amo kinamiki kintlajkuiljuilisej sekinok? ¿Inkiitstokej ininuaya inmokoneuaj nopa videos ¿Tlauel tijtekiuia celular o tableta? uan Kuali xijtekiui redes sociales? * Nochi ni tlamachtili uelis inmechpaleuis xikinmachtikaj inmokoneuaj kenijkatsa kinamiki kitekiuisej ininteléfono uan sekinok tlamantli (Prov. 13:20).

16. ¿Tlake kichijtokej miakej tetajmej, uan kenijkatsa kinpaleuijtok ininkoneuaj?

 ¹⁶ Miakej tetajmej kichiuaj kampeka ininkoneuaj ma itstokaj ininuaya toikniuaj katli kinyololinisej ma kitekipanokaj Jehová. Kiampa kichijki N’Déni iuaya isiua Bomine, katli euaj Costa de Marfil. Momajtoyaj kitlaneuij toikni katli tepaxaloua chijchikuasej metstli ma mokaua ininchaj. N’Déni kiijtoua: “Tlauel kipaleuik tokone. Pejki tlatekipanoua kej precursor uan nama nojkia kitlaneuij ma kipaxalo tlanechikoli kema toikni katli tepaxaloua chijchikuasej metstli amo ueli”. Tetajmej, ¿nojkia uelis kiampa inkinpaleuisej inmokoneuaj?

17, 18. Tetajmej, ¿kema moneki peuas inkinmachtisej inmokoneuaj?

¹⁷ Nimantsi xikinmachtikaj inmokoneuaj. Tlauel kuali tlaj nima inkinmachtiaj inmokoneuaj maske nojua pilkonetsitsij (Prov. 22:6). Kiampa kichijkej Eunice uan Loida, katli pejkej kimachtiaj Timoteo kema tlakatki (2 Tim. 1:5; 3:15). Kema moskaltik, Timoteo yajki iuaya Pablo kema tlajtolmoyauato ipan miak altepemej.

¹⁸ Jean-Claude uan Peace, katli nojkia euaj Costa de Marfil, kinmachtijkej chikuasej ininkoneuaj ma kiiknelikaj uan ma kitekipanokaj Jehová. ¿Tlake kinpaleuik? Kichijkej sanse kej Eunice uan Loida. Inijuantij kiijtouaj: “Kema tlakatiyayaj, nimantsi tikinmachtiyayaj toTeotsij iTlajtol” (Deut. 6:6, 7).

19. Tetajmej, ¿tlake kiijtosneki inkinnextilisej ininkoneuaj tlen kiijtoua toTeotsij iTlajtol?

¹⁹ ¿Tlake kiijtosneki inkinnextilisej inmokoneuaj toTeotsij iTlajtol? Nopa tlajtoli “xikinnextilikaj” kiijtosneki kejuak tijtlalisej se tlenijki ipan inintlalnamikilis pampa miakpa tikompauiaj. Uajka, tetajmej moneki kitemosej tonali kema itstosej ininuaya ininkoneuaj. Maske kemantika kikuesiuilisej miakpa kiniljuijtosej sanse tlamantli, moneki moiljuisej ipan nopa tonali uelis kinpaleuisej ma kikuamachilikaj toTeotsij iTlajtol uan ma kichiuakaj tlen kiijtoua.

20. Xikixtoma kenijkatsa uelis inmechpaleuis tlen kiijtoua Salmo 127:4 kema inkiniskaltisej inmokoneuaj.

²⁰ Kuali xikinixmatikaj inmokoneuaj. Salmo 127 kiijtoua konemej elij kej kuatlamintli (xijpoua Salmo 127:4). Kej nopa  kuatlamintli amo eli sanse iuejuexka uan amo sanse ika tlen kichijchijtokej, nojkia inmokoneuaj amo elij sanse. Yeka, tetajmej moneki kiitasej kenijkatsa kiniskaltisej sejse ininkoneuaj. Se tetaj iuaya isiua, katli euaj Israel, kinpaleuijkej omej ininkoneuaj ma kitekipanokaj Jehová. Inijuantij kiijtouaj tlake kinpaleuik: “Amo sansejko tikinmachtiyayaj ika Biblia”. Se tlakatl moneki kiitas tlaj nojkia kiampa kichiuas o amo.

21. ¿Kenijkatsa Jehová kinpaleuia tetajmej?

²¹ Maske tetajmej uelis kemantika mokuesosej pampa kiixnamikisej tlaouijkayotl kema kiniskaltisej ininkoneuaj, moneki kiilnamikisej Jehová kinmakatok kej se nemaktli. Uan ya kineki kinpaleuis tetajmej. Kuali kintlakakilia kema momaijtouaj uan kinnankilia ika Biblia, ika amatlajkuiloli, uan tlen kichiuaj uan tetlajtolmakaj sekinok toikniuaj katli nojkia elij tetajmej.

22. ¿Tlake kuajkuali tlamantli tetajmej uelis kinmakasej ininkoneuaj?

²² Maske sekij kiijtouaj san 20 xiuitl tikiniskaltis mokoneuaj, tetajmej amo kema tlamis ininteki pampa nochipa elisej tetajmej. ¿Tlake tlamantli uelis kinmakasej ininkoneuaj? Tlaiknelijkayotl, tonali uan kinmachtisej Biblia. Uelis teipa konemej amo nochi kichiuasej kej kinmachtijkej. Maske kiampa pano, miakej katli kinpixkej inintatauaj katli kiikneliaj Jehová, kiyolmatij sanse kej Joanna Mae, katli eua Asia. Ya kiijtoua: “Kema nikilnamiki kenijkatsa notatauaj nechiskaltijkej, tlauel nikintlaskamatilia pampa nechtlalnamiktijkej uan nechpaleuijkej ma nikikneli Jehová. Inijuantij nechtlakatiltijkej uan nechpaleuijkej nelnelia ma niyolpaki” (Prov. 23:24, 25). Miakej toTeotsij itekipanojkauaj nojkia kej nopa kiijtoskiaj.