1-3. 1) ¿Kema uelis kiijkuilojkej Salmo 147? 2) ¿Tlake uelis tijyekosej tlen Salmo 147?

KEMA se akajya kuali kichiua se tlenijki o kinextia se kuali tlamantli ipan inemilis, tojuantij nochipa tijuejkapantlaliaj. Uan Jehová tlauel kinamiki ma tijuejkapantlalikaj. Kinamiki tijuejkapantlalisej pampa kinextijtok kipia miak chikaualistli ika nochi tlen kichijchijtok uan pampa kinextik tlauel tlaiknelia kema kititlanki iKone ma kinmakixtiki maseualmej.

² Katli kiijkuilok Salmo 147 kinekiyaya kiueyichiuas Jehová ika nochi iyolo. Uan kinyololinik sekinok maseualmej nojkia kiampa ma kichiuakaj (xijpoua Salmo 147:1, 7, 12).

³ Maske amo tijmatij ajkia kiijkuilok nopa salmo, uelis itstoya kema Jehová kinkixtik israeleuanij tlen Babilonia uan sampa tlakuepilijkej Jerusalén (Sal. 147:2). Katli kiijkuilok nopa salmo kiueyichijki Jehová pampa kichijtoya itekipanojkauaj sampa ma kiueyichiuakaj kej kinamiki ipan ininaltepe. Nojkia kiueyichijki toTeotsij pampa kichijtoya sekinok tlamantli. ¿Tlake nopa tlamantli? ¿Uan tlake techyololinia tojuantij nojkia ma tijueyichiuakaj Jehová? (Sal. 147:1).

4. Kema tlanauatijketl Ciro kinmakixtik israeleuanij, ¿kenijkatsa kiyolmatkej, uan kenke kiampa kiyolmatkej?

⁴ Ma timoiljuikaj kenijkatsa kiyolmatiyayaj israeleuanij kema itstoyaj ipan Babilonia. Katli nopaya euayayaj kinpinajtiyayaj uan kiniljuiyayaj ma uikakaj “ika pakilistli nopa yejyektsitsij uikatl” tlen uikayayaj kema itstoyaj ipan Jerusalén. Inijuantij amo kinekiyayaj uikasej pampa kitsontlamiltijtoyaj Jerusalén, nopa altepetl tlen kichiuayaya tlauel ma yolpakikaj (Sal. 137:1-3, 6). Tlauel moyolkokojtoyaj uan monekiyaya ma kinyolchikauakaj. Teipa, kej Jehová kiijtojtoya, tlanauatijketl Ciro, katli euayaya Persia, moaxkatik Babilonia uan kinmakixtik israeleuanij. Ciro kiijtok ni: “[Jehová] nechnauatijtok ma nijchiuili se teopamitl ipan altepetl Jerusalén [...]. Uajka nochi inmojuantij tlen inintlakauaj toTeko, xiakaj Jerusalén uan xijchiuakaj iteopa. Uan ma itsto ika inmojuantij toTeko [Jehová], yajaya tlen inmoTeko” (2 Crón. 36:23). Ni tlajtoli nelia tlauel kinyolchikajki nochi israeleuanij katli itstoyaj ipan Babilonia.

5. Kej kiijtoua Salmo 147:3, ¿kenijkatsa kitekiuia Jehová ichikaualis?

⁵ Jehová amo san kiyolchikajki ialtepe, nojkia kinyolchikajki sejse tlen itekipanojkauaj. Uan ipan ni tonali nojkia kiampa kichiua. Katli kiijkuilok Salmo 147 kiijtok toTeotsij “kinyolchikaua tlen kipiaj yolkuesoli uan kinpajtia kampa mokokojtokej” (Sal. 147:3). Kema tijpiaj se kokolistli o uejkaua timotekipachojtokej, uelis timotemachisej Jehová nelia kineki techyolchikauas uan techpaleuis kuali ma tijyolmatikaj (Sal. 34:18; Is. 57:15). Ya techmaka chikaualistli uan tlalnamikilistli katli techpaleuia ma tikijiyouikaj tlen ueli tlaouijkayotl tlen tikixnamikij (Sant. 1:5).

6. ¿Tlake techmachtia Salmo 147:4? (Xikita nopa achtoui tlaixkopinkayotl).

⁶ Katli kiijkuilok nopa salmo tlachixki iluikak uan kiijtok Jehová “kimati keski imiaka sitlalimej onka uan sejse kintokaxtlalijtok” (Sal. 147:4). ¿Kenke pejki kiijtoua tlen sitlalimej? Ma timoiljuikaj ipan ni tlamantli: maske kinitayaya sitlalimej, amo ueliyaya kinpoua. Ipan ni tonali, científicos uelij kiitaj miak sitlalimej, uan kiijtouaj onka millones tlen sitlalimej ipan Vía Láctea uan onka billones tlen galaxias. Maske kinitaj, nojkia amo uelij kinpouaj. San katli kinchijchijki ueli kichiua, uan nochi kintokaxtlalijtok. Ni kinextia ya kipatiita sejse tlen nopa sitlalimej (1 Cor. 15:41). ¿Tlake techmachtia? Tlaj toTeotsij nochipa kimati kanke eltok sejse sitlali, uajka nojkia kuali kimati kanke tiitstokej, tlake tijyolmatij uan tlake techpoloua.

7, 8. 1) ¿Tlake kikuamachilia Jehová? 2) ¿Tlake neskayotl kinextia Jehová techkuamachilia?

⁷ Jehová nojkia kuali kikuamachilia tlake tlaouijkayotl tikixnamikij, uan kipia nopa chikaualistli tlen ika uelis techpaleuis (xijpoua Salmo 147:5). Maske kemantika timoiljuiaj amo uelis tikijiyouisej se tlaouijkayotl, toTeotsij “kimati para tojuantij san tielij tlaltejpoktli”, uan kimati onka se keski tlamantli tlen amo uelis tijchiuasej (Sal. 103:14). Pampa titlajtlakolejkej, miakpa timokuapolouaj ika san se tlamantli. Uelis nochi tikijtojtokej se tlenijki tlen amo kinamikiyaya, techyoltilantok se tlamantli tlen amo kuali uan tikixtokakej se tlamantli tlen amo toaxka. Maske Jehová amo kiampa kipano, kena kimati tlake tijyolmatij (Is. 40:28).

⁸ Uelis miakpa tikitstokej kenijkatsa Jehová ika ichikaualis techpaleuijtok ma tikijiyouikaj se tlaouijkayotl (Is. 41:10, 13). Ma tikitakaj tlen kipanok se precursora  tlen itoka Kyoko. Kema yajki tlatekipanoua ipan seyok altepetl, nelia tlauel moyolkokok. ¿Kenijkatsa kimatki Jehová kikuamachiliyaya tlen kipanoyaya? Ipan nopa yankuik tlanechikoli kampa mosentiliyaya, itstoyaj miakej toikniuaj katli kikuamachiliyayaj tlen kiyolmatiyaya. Kiyolmatki kejuak Jehová kiiljuiyaya: “Tlauel nimitsiknelia, amo pampa tinechtekipanoua kej precursora, nimitsiknelia pampa tinokone uan tinechmaktilijtok monemilis. Nijneki xiyolpaki pampa tinechtekipanoua”. ¿Kenijkatsa mitsnextilijtok Jehová “itlalnamikilis axaka ueli kitlamimachilia”?

9, 10. ¿Tlake tlamantli techmaka achtoui Jehová? Xikijto se neskayotl.

⁹ Kemantika uelis timotekipachosej ika se keski tlamantli tlen techpoloua, kej tlakualistli. Moneki tikilnamikisej Jehová kichijki ma tlaeli ipan Tlaltipaktli uan kiampa maseualmej ma kipiakaj tlen kikuasej. Biblia kiijtoua “ininpilkoneuaj nopa kakalotl kintlamaka, kema peuaj chokaj pampa mayanaj” (xijpoua Salmo 147:8, 9). Tlaj Jehová kintlamaka nopa totomej, uajka uelis timotemachisej nojkia techmakas tlen moneki (Sal. 37:25).

¹⁰ Uan nojkia techmaka tlen tlauel ipati, techmaka tlamantli tlen techpaleuia kuali ma titlaneltokakaj. Nojkia techmaka tlaseuilistli “tlen tlakamej axuelis kimachilisej” (Filip. 4:6, 7). Ma timoiljuikaj ipan tlen kinpanok Mutsuo uan isiua. Inijuantij kiitakej kenijkatsa Jehová kinpaleuik kema tlauel miak atl tlasosolok ipan Japón ipan 2011. Maske inijuantij momanauijkej pampa tlejkokej kalpani, nenpolijki nochi tlen kipixtoyaj. Tlayoua mokajkej kalijtik kampa tlauel tlaseseyayaya uan ininchaj tlamisosolijtoya. Kema tlaneski, kitemojkej se tlenijki tlen ueliskia kinyolchikauas. San kipantijkej se Anuario de los testigos de Jehová 2006. Mutsuo nimantsi kiitak kampa kiijtoua “Los tsunamis más mortíferos de la historia”. Kiijtouayaya kenijkatsa ipan xiuitl 2004, ipan Sumatra tlauel mojmolinik tlali uan nopa kichijki ueyi atl ma motlanana uan tlauel tlasosolok. Mutsuo uan isiua chokayayaj kema kipouayayaj tlen kinpanok toikniuaj. Kiitakej kenijkatsa toTeotsij kinnextiliyaya kiniknelia uan kinyolchikauayaya ika tlamantli tlen monekiyaya. Nojkia kiitakej Jehová kinikneliyaya kema toikniuaj kinuikilijkej yoyomitl uan tlakualistli. Uan nelia tlauel kinyolchikajki kema toTeotsij itlanechikol kintitlanki se keskij toikniuaj ma kinyolchikauatij. Mutsuo kiijtoua: “Nijyolmatki kenijkatsa Jehová techmokuitlauiyaya. ¡Tlauel techyolchikajki!”. Ni kinextia Jehová achtoui techmaka tlen techpaleuis kuali ma titlaneltokakaj uan teipa tlen ika uelis timopanoltisej.

11. ¿Tlake moneki tijchiuasej tlaj tijnekij Jehová ma techpaleui?

¹¹ Jehová tlauel kineki kinyolchikauas “tlen moiknonekij” (Sal. 147:6). ¿Tlake moneki tijchiuasej tlaj tijnekij ma techpaleui? Moneki kuali timouampojchiuasej iuaya. Uan uelis tijchiuasej nopa tlaj timoechkapantlalisej (Sof. 2:3). Katli moechkapantlaliaj kinekij Jehová ma kitlamilti tlen amo xitlauak uan ma kinpaleui ayokmo ma tlaijiyouikaj. Jehová kuali kinita nopa maseualmej.

12, 13. 1) ¿Tlake amo kinamiki tijchiuasej tlaj tijnekij toTeotsij ma techpaleui? 2) ¿Tlake moneki tijchiuasej tlaj tijnekij Jehová kuali ma techita?

¹² “Nochi axkuajkualmej [toTeotsij] kinmajkauas tlalchi” (Sal. 147:6). Jehová  xitlauak kiijtoua tlake kinpanos katli amo kualmej, yeka tlaj tijnekij nochipa ma techiknelijto uan amo ma techtlatsakuilti, moneki tijkualankaitasej tlen amo kuali (Sal. 97:10). Moneki amo tijnekisej tijchiuasej tlen ueli ika tlen axtonamik. Yeka nojkia amo kinamiki tikitasej se tlenijki tlen kichiuaskia ma tijchiuakaj nopa tlajtlakoli, kej pornografía (Sal. 119:37; Mat. 5:28). Maske uelis tlauel ouij, moneki tijchiuasej kampeka pampa kiampa toTeotsij techteochiuas.

¹³ Tlaj amo tijnekij tijchiuasej nopa tlamantli, moneki tikiljuisej Jehová ma techpaleui. Ya amo kuali techitas tlaj timotemachiskiaj ipan se “kauayo tlen motlaloua chikauak” o ipan se “tlakatl tlen kipia miak fuerza”, ni kiijtosneki san ipan tojuantij timotemachiaj o ipan sekinok maseualmej (Sal. 147:10). Moneki chikauak tijtlajtlanisej Jehová ma techpaleui. Ya amo kichiua kej maseualmej, pampa maske miakpa tijtlajtlaniaj se tlenijki, nochipa techtlakakilia. “ToTeko kipantia miak pakilistli ipan tlakamej tlen kitlepanitaj. Kipantia miak pakilistli ipan tlen mochiaj ipan ya iteiknelilis” (Sal. 147:11). Uajka, kinamiki timotemachisej ya nochipa techpaleuis amo ma tijchiuakaj tlen amo kuali, pampa tlauel techiknelia.

14. ¿Tlake kiyolchikauayaya katli kiijkuilok Salmo 147?

¹⁴ Jehová kineki ma timotemachikaj nelia techpaleuis. Katli kiijkuilok Salmo 147 moiljuijtoya kenijkatsa sampa itstoskiaj ipan Jerusalén kema kiuikatik Jehová: “Yajaya kuali kitsaktok ipuertas inmoaltepe para axueli kitlapos niyon se inmokualankaitaka. Uan yajaya tlauel kinteochijtok inmokoneuaj. Yajaya kititlanis tlaseuilistli ipan nochi inmotlal” (Sal. 147:13, 14). Tlauel moyolchikauayaya pampa kimajtoya toTeotsij kikualchijchiuayaya nopa tepamitl tlen kiyaualojtoya Jerusalén uan kiampa kinmanauiskia itekipanojkauaj.

15-17. 1) ¿Tlake ueliskia tijyolmatisej kemantika, uan kenijkatsa techpaleuia Jehová ika iTlajtol? 2) Xikijto se neskayotl tlen kinextia Jehová “nimantsi” techpaleuia ika iTlajtol.

¹⁵ Uelis techpano miak tlaouijkayotl tlen kichiua ma timotekipachokaj. Tlaj kiampa techpano, Jehová uelis techmakas tlalnamikilistli. ITlajtol kiijtoua “yajaya kintitlanis itlanauatiljuaj ipan nochi Tlaltipaktli” uan “itlajtol nimantsi asis hasta kampa ueli techaj”. Nojkia kiijtoua “yajaya kichiuas ma uetsi sitlal setl tlen chipauak keja nextli. Uan kisemanas setl iixtla tlali kampa ueli”. Teipa, katli kiijkuilok nopa salmo kiijtok: “¿Ajkeya ueli kiijiyouis nopa tlasesekayotl?”. Uan teipa kiijtok Jehová “kinauatis ma uala tlatotonilotl uan atias nopa setl” (Sal. 147:15-18). ToTeotsij tlauel tlalnamiki uan kipia miak chikaualistli, yeka ueli kinauatia “setl” uan tesiuitl. Tlaj ueli kichiua nopa, uajka nojkia uelis techpaleuis ma tikixnamikikaj tlen ueli tlaouijkayotl.

¹⁶ Ipan ni tonali Jehová techyakana ika iTlajtol. Uelis tikijtosej “itlajtol nimantsi [asi]” pampa techmaka tlamachtili kema nelia moneki. Ma timoiljuikaj kenijkatsa techpaleuia Biblia, amatlajkuiloli tlen techmaka tlalnamijkatlatekipanojketl, tlen pano ipan JW Broadcasting uan tlen onka ipan jw.org (Mat. 24:45). Nojkia tlauel techpaleuiaj ueuejtlakamej uan sekinok toikniuaj. ¡Ni kinextia Jehová nelia “nimantsi” techpaleuia kej kiijtoua nopa salmo!

¹⁷ Se tosiuaikni tlen itoka Simone moiljuiyaya amo tleno ipati uan nojkia moiljuiyaya toTeotsij amo kuali kiitaskia. Maske kiampa kiyolmatiyaya, ya nochipa momaijtouayaya. Nojkia kichijki kampeka mojmostla  kipouas Biblia. ¿Kipaleuijtok tlen toTeotsij iTlajtol kiijtoua? Simone kiijtoua: “Maske nechpanotok miak kuesoli, nochipa nikitstok kenijkatsa Jehová nechyakana uan nechmaka chikaualistli”. Ni kipaleuijtok kuali ma kiyolmati uan amo ma moiljui tlen amo kinamiki.

18. ¿Kenke tijmati Jehová nelia tlauel mitsteochijtok, uan kenke tijneki tijueyichiuas?

¹⁸ Katli kiijkuilok nopa salmo kimatiyaya Jehová kinteochijtoya israeleuanij pampa san inijuantij kinmakatoya “itlanauatiljuaj”, kiniljuijtoya tlake “kuali ma kichiuakaj ipan ininaltepe” uan kenijkatsa “tetlajtolsenkauasej xitlauak” (xijpoua Salmo 147:19, 20). Jehová nojkia techteochijtok pampa techtlapejpenijtok ma tikinpouilikaj sekinok tlen ya. Tojuantij kuali tikixmatij toTeotsij, uan techyakana ika iTlajtol. Uan nojkia uelis timouampojchiuasej iuaya. Yeka tlauel tijtlaskamatiliaj. Sanse kej kichijki katli kiijkuilok Salmo 147, tojuantij nojkia uelis tijueyichiuasej Jehová pampa techmakatok miak tlamantli uan uelis tikinyololinisej sekinok nojkia ma kiueyichiuakaj.