1. ¿Tlake uelis panos tlaj se akajya kineki tlauel pankisas?

IPAN Tlaltipaktli miakej maseualmej kichiuaj miak tlamantli pampa kinekij tlauel pankisasej. Ma timoiljuikaj ipan se keski neskayotl. Se tlakatl katli tlanamaka kineki kintlanis sekinok katli nojkia tlanamakaj, yeka kichiua tlen amo kinamiki. Se katli mauiltia kineki tlatlanis, yeka kimetslekuenia seyok katli nojkia mauiltia. O se telpokatl katli kineki kalakis ipan universidad, kichiua tlen amo kinamiki kema kichiua examen. Tojuantij tijmatij amo kinamiki tijchiuasej ni tlamantli pampa inijuantij san kitokiliaj “tlen kineki inintlakayo” (Gál. 5:19-21). Ma timotlatsintokikaj: ¿Uelis se keskij toTeotsij itekipanojkauaj nojkia kinekij tlauel pankisasej ipan tlanechikoli? Tlauel ipati tijmatisej tlaj kena kiampa pano pampa nopa uelis kichiuas toikniuaj ayokmo kuali ma mouikakaj.

2. ¿Tlake tikitasej ipan ni tlamachtili?

² Ipan ni tlamachtili tikitasej tlake tlamantli uelis kichiuas ma tijnekikaj tlauel tipankisasej ipan tlanechikoli. Nojkia, tikitasej tlen kichijkej se keskij toTeotsij itekipanojkauaj katli amo moueyimatkej. Achtoui ma tikitakaj kenijkatsa tielij.

3. ¿Tlake moneki timotlatsintokisej?

³ Tlauel techpaleuis tlaj nochipa o ajachika tikitaj kenijkatsa tielij. Uelis timotlatsintokisej: “¿Nochipa san nikita tlen kichiuaj sekinok uan ika tlen nijchiua pampa nijneki kuali nijyolmatis? ¿Kenke tlauel nitlapaleuia ipan tlanechikoli? ¿Nijchiua pampa nijneki nijnextis san na niueli nijchiua se keski tlamantli? ¿O nijchiua pampa nijneki nijyolpakiltis  Jehová?”. Tlauel ipati tijnankilisej ni tlajtlanili. Ma tikitakaj tlen Biblia kiijtoua.

4. Kej kiijtoua Gálatas 6:3, 4, ¿kenke amo kinamiki san tikitasej tlen kichiuaj sekinok ika tlen tijchiuaj?

⁴ Biblia kiijtoua amo kinamiki nochipa tikitasej tlen kichiuaj sekinok ika tlen tojuantij tijchiuaj (xijpoua Gálatas 6:3, 4). ¿Kenke amo kinamiki kiampa tijchiuasej? Pampa tlaj timoiljuia tiuelij tijchiuaj miak tlamantli, uelis kichiuas ma timoueyimatikaj. Uan tlaj timoiljuiaj amo tiuelij tijchiuaj miak tlamantli, uelis peuas timoyolkokosej. Yeka, amo techpaleuis tlaj timoiljuiaj ipan se tlen ni ome tlamantli (Rom. 12:3). Tosiuaikni Katerina, * katli eua Grecia, kiijtoua: “Nochipa nikinitayaya sekinok tosiuaikniuaj tlauel yejyektsitsij uan na amo, kuali tlajtolmoyauayayaj uan kuali mouikayayaj ininuaya sekinok. Kema kiampa nijchiuayaya, nijyolmatiyaya amo tleno nopati”. Nochi ma tikilnamiktokaj Jehová techyoltilanki pampa tikikneliaj uan tijnekij tijneltokasej iKone, uan amo pampa tiyejyektsitsij, kuali tikamanaltij o pampa tlauel techixmatij (Juan 6:44; 1 Cor. 1:26-31).

5. ¿Tlake tijyekouaj tlen kipanok toikni Hyun?

⁵ Uelis timotlatsintokisej: “¿Kiitaj toikniuaj kuali nimouika ininuaya sekinok o nochipa ininuaya nimokualania?”. Ma tikitakaj tlen kipanok toikni Hyun, katli eua Corea del Sur. Pejki kinkualankaita sekinok toikniuaj pampa kipiayayaj se tekitl ipan tlanechikoli. Ya kiijtoua: “Nochipa nikintlaijiljuiyaya, uan amo nechpaktiyaya tlen kitlapejpeniyayaj kichiuasej”. ¿Tlake panok teipa? Toikni kiijtoua: “Tlen nijchiuayaya kichijki ayokmo kuali ma mouikakaj toikniuaj”. Se keskij iuampoyouaj kipaleuijkej ma kiita amo kuali tlen kichiuayaya. Hyun kipatlak kej eliyaya uan nama kuali tlatekipanoua kej ueuejtlakatl. ¿Tlake tijyekouaj? Moneki tijpatlasej kej timoiljuiaj tlaj tikitaj titekualankaitaj, uan kuali ma timouikakaj ininuaya toikniuaj.

6. Kej kiijtoua Gálatas 5:26, ¿tlake uelis kichiuas tlaj tlauel tijnekij tipankisasej?

⁶ (Xijpoua Gálatas 5:26). Kema tlauel tijnekisej tipankisasej uelis kichiuas: ma timoueyimatikaj uan ma titekualankaitakaj. Kema se akajya moueyimati, kineki san ya kipias miak tlamantli. Uan se akajya katli tekualankaita amo san kineki tlen sekinok kipiaj, nojkia amo kineki ma kipiakaj se tlamantli. Uajka, kema titekualankaitaj uelis kichiuas ma tijnekikaj se akajya ma kipano tlen amo kuali. Yeka, ma tijchiuakaj kampeka amo timoueyimatisej yon titekualankaitasej pampa nopa eli kej se ueyi kokolistli tlen tlauel temaua.

7. Xikijto ika se neskayotl kenijkatsa kitlanauia se akajya kema moueyimati uan tekualankaita.

⁷ Kema se akajya moueyimati uan tekualankaita uelis tikijtosej eli kej kuapoyolmej katli kichiuaj ma kualo iijtiyol se kuauitl. Maske nopa kuauitl nojua xoxouixtok, teipa yolik uaktia pampa nopa kuapoyolmej yolik kikuajtiauij. Uan kema pano se keski tonali, nopa kuauitl uelis uakis uan uetsis. Sanse kej nopa kuauitl, tlaj se toikni iyolijtik peua moueyimati o tekualankaita maske kitekipanojtok Jehová se keski xiuitl, uelis “uetsis uan tlauel mokokos” (Prov. 16:18). ¿Kenijkatsa? Ayokmo kitekipanos Jehová, amo kuali kiyolmatis uan kinyolkokos sekinok. ¿Tlake  techpaleuis amo timoueyimatisej yon titekualankaitasej?

8. ¿Tlake techpaleuis amo ma timoueyimatikaj?

⁸ Tlauel techpaleuis amo timoueyimatisej tlaj tijchiuaj tlen apóstol Pablo kintlajtolmakaj toikniuaj Filipenses, kiniljuik: “Axaka ma kichiua se tlamantli pampa kineki moueyimatis ininixpa sekinok. Ma axaka moueyimati, pero ximoiknonekikaj. Sejse inmojuantij xikinitakaj nochi sekinok keja más uejueyij kej ta” (Filip. 2:3). Tlaj nochipa timoiljuiaj sekij toikniuaj kuali kimatij kenijkatsa kichiuasej se keski tlamantli uan tojuantij amo, techpaleuis amo tlauel tijnekisej tipankisasej uan tiyolpakisej ika tlen inijuantij kichiuaj. Uan nojua tlauel kuali tikinitasej tlaj ika tlen kimatij kichiuasej, tlapaleuia ma kiueyichiuakaj Jehová. Uan tlaj toikniuaj katli kimatij kichiuasej se tlamantli nojkia kichiuaj tlen Pablo tetlajtolmakak, kinpaleuis ma kiitakaj kuajkuali tlamantli tlen tijnextiaj. Tlaj nochi kiampa tijchiuasej kichiuas kuali ma tiitstokaj ininuaya toikniuaj.

9. ¿Tlake techpaleuis amo titekualankaitasej?

⁹ Tlaj amo tijnekij titekualankaitasej, moneki timoechkapantlalisej uan tikitasej kemantika amo tiuelij tijchiuaj se keski tlamantli. Tlaj timoechkapantlaliaj amo tijnextisej san tojuantij tiuelij tijchiuaj se tlenijki uan sekinok amo. Tlaj kiampa tijchiuaj, techpaleuis ma tijyekokaj tlen sekinok kichiuaj. Se neskayotl, tlaj se toikni kuali tlamachtia, uajka uelis tijtlatsintokisej kenijkatsa mokualchijchiua. Tlaj se tosiuaikni kuali tlakualchiua, uajka uelis tikiljuisej ma techiljui kenijkatsa titlakualchiuasej. Uan tlaj se telpokatl ouij kimati mouampojchiuas ininuaya sekinok, uajka uelis kitlatsintokis se toikni katli amo ouij kimati kichiuas nopa. Yeka, tlaj kiampa tijchiuaj techpaleuis amo titekualankaitasej uan nojua kuali tijchiuasej se keski tlamantli.

10. ¿Tlake kiixnamijki Gedeón?

¹⁰ Ma timoiljuikaj tlen kipanok Gedeón, se iteipaixui Manasés, uan katli eliyayaj iteipaixuiuaj  Efraín. Jehová kinpaleuik ma tlatlanikaj Gedeón uan nopa 300 tlakamej, yeka tlauel yolpajkej. Teipa iteipaixuiuaj Efraín yajkej kampa Gedeón pampa kinekiyayaj mokualanisej ininuaya uan amo pampa kinekiyayaj kintlaskamatilisej. Kej tikitaj, inijuantij tlauel kualantoyaj pampa amo kintlanejkej ma tlateuitij ininuaya kema pejkej tlateuiaj. San kinekiyayaj ma kinueyichiuakaj pampa eliyayaj iteipaixuiuaj Efraín uan amo mosentlalijtoyaj ipan tlen tlauel ipati tlen Gedeón kichijki. Ya kiuejkapantlalik Jehová itoka uan kinmanauik Jehová itekipanojkauaj (Juec. 8:1).

11. ¿Tlake kiniljuik Gedeón iteipaixuiuaj Efraín?

¹¹ Gedeón kinextik amo moueyimatiyaya kema kiniljuik iteipaixuiuaj Efraín: “Axtleno nijchijtok na tlen ipati keja tlen inkichijtokej”. Uan teipa nikiljuik kenijkatsa Jehová kinteochijtoya, kiampa inijuantij “ayok kualankej iuaya” (Juec. 8:2, 3). Gedeón kinextik amo moueyimatiyaya pampa kinejki israeleuanij ma itstokaj ika tlaseuilistli.

12. ¿Tlake tijyekouaj tlen kichijkej iteipaixuiuaj Efraín uan Gedeón?

¹² Tlen kichijkej iteipaixuiuaj Efraín techmachtia moneki tijuejkapantlalisej Jehová uan amo tojuantij. Uan katli kinyakanaj ininchampoyouaj uan ueuejtlakamej uelis kiyekosej tlen Gedeón kichijki. ¿Kenijkatsa? Tlaj se akajya moyolkokok ika tlen inijuantij kichijkej, moneki kiitasej kenke kiampa kiyolmati. Nojkia, uelis kitlaskamatisej pampa kuali kichijki se tlamantli. Kema kiampa kichiuasej moneki kinextisej amo moueyimatij maske nopa maseuali kena mokuapolok. Tlauel ipati kuali timouikasej ininuaya sekinok uan amo timoiljuisej tojuantij nochipa tijchiuaj kuali se keski tlamantli.

13. ¿Tlake kuesoli kiixnamijki Ana uan tlake kichijki?

¹³ Nojkia ma tikitakaj tlen kipanok Ana, ya monamiktijtoya iuaya se levita katli itoka Elcana. Maske tlauel kiikneliyaya Ana, ya mosenkajtoya iuaya seyok siuatl katli itoka Penina. Ya “kinpiayaya ikoneuaj, pero Ana, axtle”. Yeka “tlen ueli kiiljuiyaya Ana. Uan kichiuayaya para ma choka Ana hasta axueliyaya tlakua” (1 Sam. 1:2, 6, 7). Maske Ana kitlaijiyouiltiyayaj, Biblia amo kiijtoua tlaj ya momakuepayaya. Ya kiiljuik Jehová nochi tlen kiyolmatiyaya uan motemachik ya kipaleuiskia. Maske amo tijmatij tlaj Penina kipatlak kej eliyaya, Biblia kena kiijtoua Ana “ayok mokuesok” (1 Sam. 1:10, 18).

14. ¿Tlake tijyekouaj tlen Ana kichijki?

¹⁴ Tlen Ana kichijki, temachtia kema se akajya techkualankaita, moneki tojuantij tijtlapejpenisej tlaj nojkia tijkualankaitasej. Amo kinamiki timokualanisej iuaya se akajya. Kinamiki timoyoltlalisej iuaya uan  amo timomakuepasej (Rom. 12:17-21). Uan tlaj amo moyoltlalia, tojuantij ayokmo timoyolkokojtosej.

15. ¿Tlake kichijkej Apolos uan Pablo?

¹⁵ Nama ma tikitakaj tlake techmachtia tlen kichijkej Apolos uan Pablo. Inijuantij kuali kiixmatiyayaj toTeotsij iTlajtol uan tlauel kinixmatiyayaj. Nojkia, kinpaleuijkej sekinok ma elikaj Cristo itokilijkauaj. Maske kichijtoyaj miak tlamantli, amo mokualankaitayayaj.

16. ¿Kenijkatsa eliyaya Apolos?

¹⁶ Apolos tlakatki Alejandría. Ipan achtoui siglo tlauel kiixmatiyayaj nopa altepetl. Ya tlauel kuali tlamachtiyaya uan “kuali kimatki iTlajtol toTeko” (Hech. 18:24). Kema Apolos itstoya se keski tonali ipan Corinto, se keskij toikniuaj kiijtojkej kuali kiyolmatiyayaj itstosej iuaya uan amo ininuaya sekinok, kej Pablo (1 Cor. 1:12, 13). Kema kiampa kiijtojkej toikniuaj, Apolos amo kema kichijki se tlamantli tlen kichiuaskia ma moxelokaj. Yeka, teipa kema ayokmo itstoya ipan Corinto, Pablo kiiljuik sampa ma tlakuepili (1 Cor. 16:12). Pablo amo kema kiiljuijtoskia sampa ma tlakuepili tlaj kiitaskia kinxeloua toikniuaj. Ika tlen Apolos kimatiyaya kichiuas, tlapaleuiyaya ma momoyaua nopa kuali tlamachtili uan kinyolchikauayaya toikniuaj. Nojkia, tijmatij ya amo moueyimatiyaya pampa amo kualanki kema Áquila uan Priscila kiixtomilijkej “más xitlauak kenijkatsa eltok iojui toTeko” (Hech. 18:24-28).

17. ¿Tlake kichijki Pablo uan kiampa amo kinxelok toikniuaj?

¹⁷ Maske Pablo nochipa kiitayaya Apolos kuali tlatekipanouayaya, ya amo moiljuik teipa kikuiliskia iteki. Yeka kema kintlajtolmakak  toikniuaj tlen Corinto, tikitaj Pablo kinextik amo moueyimati uan amo moiljuiyaya ya kimati kichiuas nochi. Uan kema sekij pejkej kiijtouaj kitokiliaj Pablo, ya kiueyichijki Jehová uan Jesús, uan amo moueyimatki (1 Cor. 3:3-6).

18. Kej kiijtoua 1 Corintios 4:6, 7, ¿tlake tijyekouaj tlen kichijkej Apolos uan Pablo?

¹⁸ Tlen kichijkej Apolos uan Pablo, tijyekouaj Jehová techpaleuia ma tijchiuakaj nopa tekitl ipan itlanechikol uan ma tijpaleuikaj se akajya ma moatsonpoliuilti. Uan kema se akajya tlauel kitekimakaj ipan tlanechikoli, tlapaleuia kuali ma mouikakaj toikniuaj uan amo ma moxelokaj. Nojkia, tlauel tiyolpakij pampa ueuejtlakamej uan tlapaleuianij kichiuaj kampeka kinpaleuisej toikniuaj amo ma moxelokaj uan ma itstokaj ika tlaseuilistli. Uan kema tetlajtolmakaj, kitekiuiaj Biblia uan amo san kiijtouaj tlen inijuantij moiljuiaj. Inijuantij amo moueyimatij uan kinpaleuiaj nochi toikniuaj ma kichiuakaj tlen Jesús tlanauatik uan ma kichiuakaj kej ya (xijpoua 1 Corintios 4:6, 7).

19. ¿Tlake uelis tijchiuasej sejse tlen tojuantij? (Nojkia xikita nopa recuadro “ Amo xikinxelo toikniuaj”).

¹⁹ Jehová techmakatok sejse yajatili tlen techpaleuia tijchiuasej se keski tlamantli uan kiampa uelis tikinpaleuisej sekinok (1 Ped. 4:10). Uelis kemantika timoiljuisej tlen tijchiuaj amo tlauel kinpaleuia sekinok. Nopa amo nelia pampa tlen tijchiuaj eli kej nopa ikpatl tlen kichiua ma motski se yoyomitl uan kiampa kuali nesis. Yeka, tlaj tikitaj tijnekij timoueyimatisej, nima ma tijkixtikaj tlen toyolijtik, uan ma tikinpaleuikaj toikniuaj amo ma moxelokaj uan ma itstokaj ika tlaseuilistli (Efes. 4:3).