1, 2. 1) ¿Tlake moiljuiaj sekij toikniuaj kema ininkoneuaj kiijtouaj kinekij moatsonpoliuiltisej? 2) ¿Kenke katli moatsonpoliuiltisej kintlajtlaniaj tlaj ya kimaktilijkej Jehová ininnemilis? (Xikita nopa achtoui tlaixkopinkayotl).

MARÍA nojkia moketsa ininuaya sekinok katli moatsonpoliuiltisej. Itatauaj kitlachilijtokej kema chikauak kinankilia nopa tlajtlanili tlen kichiua katli kiixtoma tlamachtili. Teipa, nopa pilichpokatsi moatsonpoliuiltia.

² Itatauaj tlauel yolpakij pampa ininpilichpoka kimaktilik Jehová inemilis uan moatsonpoliuiltik. Maske yolpakij, achtouia inana motekipachojtoya uan motlajtlaniyaya: “¿Uelis moatsonpoliuiltis maske nojua siuapil? ¿Kimati tlake kiijtosneki moatsonpoliuiltis? ¿Kualtiaskia mochias?”. Miakej tetajmej motlajtlaniaj ni kema ininkoneuaj, katli tlauel kinikneliaj, kiijtouaj kinekij moatsonpoliuiltisej (Ecl. 5:5). Uan amo kenijki tlaj kiampa moiljuiaj, pampa nelia tlauel ipati kema se akajya temaktilia inemilis uan moatsonpoliuiltia, san ya nopa tlauel ipati tlen uelis tijchiuasej ipan tonemilis (xikita nopa recuadro “ ¿Tijmaktilijtok Jehová monemilis?”).

3, 4. 1) ¿Tlake kiijtok Pedro pampa kinekiyaya kinextis tlauel ipati timoatsonpoliuiltisej? 2) ¿Kenke nopa atsonpoliuilistli kiixnextia sanse tlamantli kej nopa ueyi akali?

 ³ Apóstol Pedro kiilnamijki kema Noé kichijchijki nopa ueyi akali, uan kiijtok: “Ni kiixnextia nopa atsonpoliuilistli, tlen nama nojkia inmechmakixtia” (xijpoua 1 Pedro 3:20; 3:21, TNM *). Nopa ueyi akali kinnextilik maseualmej Noé mosentlalijtoya kichiuas tlen toTeotsij kinekiyaya. Ya kuali tlaneltokayaya uan kichijki tlen Jehová kinauatik. Yeka, Noé uan ichampoyouaj momakixtijkej. ¿Tlake kinekiyaya tlamachtis Pedro?

⁴ Kema maseualmej kiitayayaj nopa ueyi akali, kimatiyayaj Noé tlaneltokayaya ipan toTeotsij. Nojkia, kema maseualmej kiitaj se akajya moatsonpoliuiltia, kimatij mochijki se Cristo itokilijka uan kimaktilik inemilis Jehová pampa tlaneltoka ipan Cristo, katli moyolkuik. Kej Noé, katli kimaktilijtokej Jehová ininnemilis kineltokaj uan kichiuaj nopa tekitl tlen kinmakatok. Kej Jehová kimanauik Noé kema uetski tlauel miak atl, nojkia kinmanauis itekipanojkauaj katli moatsonpoliuiltijtosej uan amo kitlauelkajtosej kema kintsontlamiltis katli amo kualmej (Mar. 13:10; Apoc. [Rev.] 7:9, 10). Yeka tlauel ipati tijmaktilisej Jehová tonemilis uan timoatsonpoliuiltisej. Katli amo nima moatsonpoliuiltia, uelis amo momakixtis.

5. ¿Tlake tikixtomasej ipan ni tlamachtili?

⁵ Uajka, atsonpoliuilistli nelia tlauel ipati. Yeka, kualtiaskia ma tijnankilikaj eyi tlajtlanili. Se, ¿tlake tlamachtia Biblia tlen atsonpoliuilistli? Ome, ¿tlake moneki tijchiuasej achtoui tlaj tijnekij timoatsonpoliuiltisej? Uan eyi, ¿kenke moneki tikilnamiktosej tlauel ipati atsonpoliuilistli tlaj tikinmachtiaj tokoneuaj ika Biblia o sekinok maseualmej?

6, 7. 1) ¿Tlake kiixnextiyayaj katli Juan kinatsonpoliuiltiyaya? 2) ¿Ajkia amo sanse kiatsonpoliuiltijkej, uan kenke?

⁶ Biblia peua kiijtoua tlen nopa atsonpoliuilistli kema techiljuia tlen Juan teAtsonpoliuiltijketl kichiuayaya (Mat. 3:1-6). Maseualmej katli kiiljuiyayaj Juan ma kinatsonpoliuilti, kichiuayayaj pampa kinekiyayaj kinextisej moyolkuepayayaj pampa kiixpanotoyaj nopa Tlanauatili tlen kimakakej Moisés. Maske yeka moatsonpoliuiltiyayaj, Juan kiatsonpoliuiltik se akajya katli amo elki sanse kej sekinok. Kema kiatsonpoliuiltik Jesús, toTeotsij iKone, ya amo kiatsonpoliuiltik pampa moyolkuepayaya tlen itlajtlakoljuaj. Uan nopa atsonpoliuilistli nelia tlauel ipati (Mat. 3:13-17). Jesús amo eliyaya tlajtlakole, yeka amo monekiyaya moyolkuepas (1 Ped. 2:22). Ya moatsonpoliuiltik pampa kinekiyaya kinextis mosentlalijtoya kichiuas tlen toTeotsij kinekiyaya (Heb. 10:7).

⁷ Kema Jesús tlajtolmoyajki, itokilijkauaj nojkia kinatsonpoliuiltijkej sekinok maseualmej (Juan 3:22; 4:1, 2). ¿Kenke monekiyaya moatsonpoliuiltisej? Pampa sanse kej katli Juan kinatsonpoliuiltik, monekiyaya kinextisej moyolkueptoyaj pampa kiixpanotoyaj nopa Tlanauatili. Uan teipa, kema Jesús mijki uan moyolkuik, nopa atsonpoliuilistli kiijtosnejki seyok tlamantli.

8. 1) ¿Tlake tlanauatili temakak Jesús kema ya moyolkuitoya? 2) ¿Kenke moneki moatsonpoliuiltisej Cristo itokilijkauaj?

⁸ Ipan xiuitl 33, kema Jesús ya moyolkuitoya, monextik ininixpa kipano 500 tlakamej, siuamej, uan uelis nojkia konemej. Uelis ipan nopa tonali kiijtok: “Xiakaj, uan xijchiuakaj ma elikaj notokilijkauaj maseualmej tlen nochi altepemej, xikinatsonpoliuiltikaj ika noTata itoka uan ika notoka uan ika noTata itonal, xikinmachtikaj ma kineltokakaj nochi tlen niinmechnauatijtok uan, ¡xikitakaj!, mojmostla niitstos inmouaya uan nojkia kema tlamis nochi tlamantli tlen amo kuali” (Mat. 28:19, 20, TNM; 1 Cor. 15:6). Miakej itokilijkauaj itstoyaj kema Jesús tlanauatik ma kinpaleuikaj sekinok nojkia ma elikaj itokilijkauaj. Uan kiijtok tlaj se akajya kinekiyaya kitokilis, monekiyaya moatsonpoliuiltis (Mat. 11:29, 30). Katli kinekiskiaj kichiuasej tlen toTeotsij kineki, monekiyaya kineltokasej Jesús yaya kichiuas nochi tlen toTeotsij mosentlalijtok. Kiampa ueliskiaj moatsonpoliuiltisej, uan toTeotsij san nopa atsonpoliuilistli kuali kiitaskia. Biblia kiijtoua miakej katli mochijkej Jesús itokilijkauaj nima kikuamachilijkej tlake kiijtosnekiyaya atsonpoliuilistli uan nima moatsonpoliuiltiyayaj (Hech. 2:41; 9:18; 16:14, 15, 32, 33).

9, 10. ¿Tlake techmachtia tlen kichijkej nopa tlakatl tlen euayaya Etiopía uan Pablo?

⁹ (Xijpoua Hechos 8:35, 36, TNM *). Ma tikitakaj tlen kichijki se tlakatl katli euayaya Etiopía uan tlakuepiliyaya ichaj. Nopa tlakatl mochijtoya judío uan nemito Jerusalén pampa kiueyichiuato toTeotsij. Se iluikaejketl kiiljuik Felipe ma kiixtomiliti “nopa kuali tlamachtili tlen Jesús”. ¿Tlake kichijki nopa tlakatl? Tlauel kipatiitak tlen kiyekok. Uan pampa kinekiyaya kichiuas tlen Jehová kinnauatia Cristo itokilijkauaj, kinejki nimantsi moatsonpoliuiltis.

¹⁰ Ma tikitakaj tlen kichijki seyok tlakatl katli kintlatsakuiltiyaya Cristo itokilijkauaj. Ya eliyaya judío, uan maske toTeotsij kintlapejpenijtoya nochi judíos kej  itekipanojkauaj, inijuantij ayokmo kuali mouikayayaj iuaya toTeotsij pampa amo kineltokayayaj. Nopa tlakatl ika nochi iyolo kichiuayaya tlen momajtoyaj kichiuaj ipan ireligión. Se tonali, Jesús kinojnotski tlen iluikak, uan kikajki ma kipaleui se Cristo itokilijka tlen motokaxtiyaya Ananías, uan yeka nimantsi moatsonpoliuiltik (Hech. 9:17, 18; Gál. 1:14). Nopa judío kiixmatkej kej apóstol Pablo. Ya nimantsi moatsonpoliuiltik pampa kikuamachilik Jesús kipia se tekitl tlen tlauel ipati pampa yaya kichiuas ma moaxiti tlen toTeotsij mosentlalijtok (xijpoua Hechos 22:12-15; 22:16, TNM *).

11. 1) ¿Kenke kinekij moatsonpoliuiltisej katli tikinmachtiaj Biblia? 2) ¿Kenijkatsa tijyolmatij kema tikinitaj moatsonpoliuiltiaj katli kimaktilijkej Jehová ininnemilis?

¹¹ Nojkia kiampa kinpano katli tikinmachtiaj ika Biblia maske ya uejueyij o nojua telpokamej. Katli nelia kuali tlaneltokaj uan kipatiitaj tlen Biblia tlamachtia, kinekij kimaktilisej Jehová ininnemilis uan moatsonpoliuiltisej. Ipan nochi uejueyi tlanechikolistli kinixtomiliaj nochi katli moatsonpoliuiltisej se yejyektsi tlamachtili. Jehová itlajtoltemakauaj tlauel tiyolpakij kema se akajya katli momachtia moatsonpoliuiltia. Uan tetajmej tlauel yolpakij kema kinitaj ininkoneuaj moatsonpoliuiltiaj. Ipan xiuitl 2017 (septiembre 2016-agosto 2017) moatsonpoliuiltijkej kipano 284,000 maseualmej, kiampa kinextijkej kimaktilijtoyaj Jehová ininnemilis (Hech. 13:48). Inijuantij kikuamachilijkej monekiyaya moatsonpoliuiltisej tlaj kinekiyayaj elisej Cristo itokilijkauaj. ¿Tlake kichijkej achtoui?

12. ¿Tlake moneki kichiuas katli kineki moatsonpoliuiltis?

¹² Achtoui moneki kiyekos ajkia toTeotsij, tlake mosentlalijtok kichiuas uan tlake kichijki pampa kinejki techmakixtis (1 Tim. 2:3-6). Ni kichiuas kuali ma tlaneltoka, uan nopa kipaleuis ayokmo ma kichiua tlen Jehová amo kipaktia uan mosentlalis nochipa kineltokas tlen tlanauatia (Hech. 3:19). Uan moneki tikilnamikisej toTeotsij amo kema kiselis se akajya katli nojua kichiua tlen amo kuali (1 Cor. 6:9, 10). Uan maske kineltokas tlen toTeotsij tlanauatia, nojkia moneki nochipa yas tlanechikoli, tlajtolmoyauas uan kinmachtis ika Biblia sekinok maseualmej. Jesús kiijtok itokilijkauaj kichiuaskiaj ni tekitl (Hech. 1:8). Tlaj se akajya kichiuas ni, uajka iselti kinamiki momaijtos uan kimaktilis Jehová inemilis, uan teipa uelis moatsonpoliuiltis.

13. ¿Kenke moneki tikilnamiktosej katli tikinmachtiaj moneki moatsonpoliuiltisej tlaj kinekij elisej Cristo itokilijkauaj?

¹³ Kema tikinpaleuisej tokoneuaj uan sekinok katli tikinmachtiaj ika Biblia, moneki nochipa tikilnamikisej tijnekij tikinpaleuisej ma moatsonpoliuiltikaj pampa kiampa elisej Cristo itokilijkauaj. Tlaj tikilnamiktosej nopa, uajka nochipa kema tiuelisej, tikiniljuisej kenke tlauel ipati motemaktilisej uan moatsonpoliuiltisej. Tijnekij nojua kuali ma tlaneltokakaj uan ma moatsonpoliuiltikaj.

14. ¿Kenke amo kinamiki tikinchiualtisej ma moatsonpoliuiltikaj katli tikinmachtiaj?

¹⁴ Amo aka moneki kichiualtis se akajya katli momachtia ma moatsonpoliuilti, yon tetajmej, yon katli temachtia yon seyok toikni. Jehová amo kema kiampa kichiua (1 Juan 4:8). Kema tikinmachtisej, moneki tikinnextilisej kenke tlauel ipati mouampojchiuasej iuaya Jehová. Uan tlaj kinekisej moatsonpoliuiltisej, moneki kichiuasej pampa kipatiitaj tlen momachtijtokej uan pampa nelia kinekij kichiuasej nochi tlen Cristo itokilijkauaj  kinamiki kichiuasej (2 Cor. 5:14, 15).

15, 16. 1) Xikixtoma keski xiuitl moneki kipiasej katli kinekij moatsonpoliuiltisej. 2) ¿Kenke se akajya moneki sampa moatsonpoliuiltis maske ya moatsonpoliuiltijtoya ipan seyok religión?

¹⁵ ¿Keski xiuitl moneki kipiasej? Amo nochi sanse peuaj tlalnamikij, yeka amo moneki mochiasej ma kipiakaj se keski xiuitl. Miakej moatsonpoliuiltiaj kema nojua piltelpokatsitsij, uan ipan nochi ininnemilis amo kitlauelkauaj toTeotsij. Sekinok peuaj momachtiaj kema tlauel ya uejueyij, sekij kipiaj kipano 100 xiuitl, uan nojkia moatsonpoliuiltiaj.

¹⁶ Moneki moatsonpoliuiltisej maske achtouia moatsonpoliuiltijkej ipan sekinok religiones. Jehová san kiselia se akajya katli moatsonpoliuiltia kema kuali kiixmati tlen melauak o kimati tlake kineki toTeotsij ma kichiua. Kej nopa kichijki se siuatl katli kipixtoya 80 xiuitl. Pampa yajki ipan miak religiones, kitlajtlanik katli kimachtiyaya tlaj nojua monekiyaya moatsonpoliuiltis. Toikni kiixtomilik se keski textos, uan nopa siuatl kikuamachilik tlen Biblia tlamachtia tlen nopa atsonpoliuilistli, uan teipa moatsonpoliuiltik (xijpoua Hechos 19:3-5, TNM *).

17. ¿Tlake kinamiki timoyoliljuisej ipan nopa tonali kema timoatsonpoliuiltiaj?

¹⁷ Maske se toikni nelia tlauel yolpaki ipan nopa tonali kema moatsonpoliuiltia, nojkia moneki kuali moyoliljuis kenijkatsa tlauel kichiuas kampeka uan kiampa kichiuas tlen kitenkajki kema kimaktilik Jehová inemilis. Jesús kiijtok se itokilijka kejuak nojkia monekiyaya kitlananas ikua. Yeka nochi itokilijkauaj ayokmo tiitstokej pampa tijnekij “tijchiuasej tlen tojuantij tijnekij”, tiitstokej pampa tijnekij “tijchiuasej tlen kipaktia toueyiTeko”, pampa “Cristo mijki [...] uan moyolkuik topampa” (2 Cor. 5:15; Mat. 16:24, TNM).

18. ¿Tlake tlajtlanili tijnankilisej ipan nopa seyok tlamachtili?

¹⁸ Kej tikitakej, nelia tlauel ipati tlaj tijtlapejpenisej timochiuasej Cristo itokilijkauaj. Yeka María inana kichijki nopa tlajtlanili tlen tikitakej kampa pejki ni tlamachtili. Tlaj tikinpia mokoneuaj, uelis timotlajtlania: “¿Kualtiaskia moatsonpoliuiltis nokone? ¿Kuali kiitas Jehová kema motemaktilis pampa kuali kiixmati tlen melauak? ¿Kualtiaskia achtoui momachtis ipan se escuela uan kipias se kuali tekitl uan teipa moatsonpoliuiltis? ¿Uan tlaj tlajtlakolchiuas kema ya moatsonpoliuiltijtos?”. Tikitasej ni ipan nopa seyok tlamachtili. Uan nojkia tikixtomasej kenijkatsa tetajmej moneki kiitasej kej kinamiki nopa atsonpoliuilistli.