1, 2. 1) ¿Kenke tetajmej kimatij ouij kinpaleuisej ininkoneuaj ma kiiknelikaj Jehová? 2) ¿Tlake moneki kichiuasej tetajmej tlaj kinekij kinpaleuisej ininkoneuaj? 3) ¿Tlake naui tlamantli tikitasej ipan ni tlamachtili?

NE FRANCIA, se toikni iuaya isiua kiijtojkej: “Maske tojuantij titlaneltokaj ipan Jehová, amo kiijtosneki tokoneuaj nojkia tlaneltokasej. Tojuantij amo uelis tikinpanoltilisej totlaneltokilis. Inijuantij yolik peua tlaneltokatiauij”. Uan ipan Australia, se toikni kiijkuilok: “Uelis tetajmej tlauel ouij kimatisej kinpaleuisej ininkoneuaj ma tlaneltokakaj. Kemantika uelis timoiljuis tlen tikiljuik mokone amo ya nopa tlen kinekiyaya kimatis, uan teipa sampa ya nopa mitstlajtlanis. Uelis monekis miakpa tikixtomilis mokone tlen kineki kimatis”. Pampa konemej moskaltijtiauij, tetajmej kiitaj moneki miakpa kinixtomilisej tlen ipa ya kinixtomilijtoyaj. Uan kiitaj moneki kitejtemolisej kenijkatsa kinpaleuisej ma kiiknelikaj Jehová.

² Tlaj tikinpia mokoneuaj, uelis kemantika timoiljuia amo tiuelis tikinpaleuis ma kiiknelikaj Jehová uan nochipa ma kitekipanokaj. Yon se tetaj uelis iselti kipaleuis ikone (Jer. 10:23). Yeka tlauel moneki timotemachis ipan Jehová pampa ya uelis mitspaleuis. Ya kiniljuia tetajmej kenijkatsa moneki kichiuasej ininteki. ¿Kenijkatsa  uelis tikinpaleuis mokoneuaj? 1) Kuali xikinixmati. 2) Xikinmachti tlen tijpixtok ipan moyolo. 3) Xijtekiui neskayotl. 4) Ximomaijto uan xikiljui Jehová ma mitsmaka itonal uan xijpia moyolo ika mokoneuaj.

3. ¿Kenijkatsa tetajmej uelis kichiuasej kej Jesús?

³ Jesús nochipa kiniljuiyaya itokilijkauaj ma kiijtokaj tlen inijuantij moiljuiyayaj (Mat. 16:13-15). Ta nojkia uelis tijchiuas kej Jesús. Kema tiitstos o tijchiuas se tlenijki ininuaya, xikiniljui ma kiijtokaj tlake moiljuiaj uan xijkaua ma mitsiljuikaj tlen nelia kiyolmatij. ¿Tlake uelis tijchiuas tlaj tikita mokone amo kimati tlaj kineltokas o amo se tlenijki? Ipan Australia, se toikni tlen kipia 15 xiuitl kiijtok: “Notata kamanalti nouaya tlen notlaneltokilis, uan kichiua ma nijkuamachili se tlenijki. Nochipa nechtlajtlania: ‘¿Tlake kiijtoua Biblia?’, ‘¿Nelia tijneltoka?’ uan ‘¿Kenke tijneltoka?’. Nechiljuia ma nikiljui tlen na nimoiljuia uan amo tlen ya o nonana kiijtoskiaj. Kej nimoskaltijtia, nojua kuali nijnankilia uan amo san se keski tlamantli nikiljuia”.

4. ¿Kenke moneki tijpias moyolo uan tikinnankilis mokoneuaj nochi tlen mitstlajtlaniaj? Xikijto se neskayotl.

⁴ Tlaj mokoneuaj amo kineltokaj se tlenijki tlen Biblia kiijtoua, xijpia moyolo. Xikinpaleui kuali ma kikuamachilikaj tlen kinekij kimatisej. Se tetaj kiijtok: “Kuali xijtlakakili tlen mitstlajtlania mokone. Nochipa xijnankili maske timoiljuia amo ipati tlen kineki kimatis o maske amo mitspaktis tlen mitstlajtlania”. Tlauel kuali tlaj mokoneuaj kinekij xikinixtomili se tlenijki, pampa nopa kinextia nelia kinekij kuali kikuamachilisej. Jesús nojkia kiampa kichijki kema eliyaya piltelpokatsi (xijpoua Lucas 2:46). Se telpokatl katli eua Dinamarca kiijtok: “Kema nikiniljuik notatauaj na amo nijmatiyaya tlaj nelia tiitstokej ipan religión katli melauak, inijuantij amo kualankej maske uelis kintekipachok pampa kiampa nimoiljuiyaya. Inijuantij nechnankilijkej ika Biblia nochi tlen nikintlajtlanik”.

5. ¿Tlake moneki kichiuasej tetajmej maske nesi ininkoneuaj tlaneltokaj ipan Jehová?

⁵ Kuali xikinixmati mokoneuaj, uan amo kema ximoiljui inijuantij nojkia tlaneltokaj san pampa tlajtolmoyauaj o yauij tlanechikoli. Ximotlajtlani: “¿Nelia kiikneliaj Jehová? ¿Nelia kineltokaj tlen Biblia tlamachtia?”. Xijchiua kampeka tijmatis tlaj onka se tlamantli tlen kichiua mokoneuaj ouij ma kimatikaj kitekipanosej Jehová ika nochi ininyolo. Mojmostla xikinkamanaljui tlen toTeotsij, xijchiua ni kema tijchijtos se tlamantli ininuaya. Ximomaijto ininuaya uan xikiljui Jehová ma kinpaleui, uan nojkia xijchiua nopa kema moselti timomaijtos.

6. ¿Kenke tetajmej moneki nojua kuali ma kiixmatikaj Jehová uan ma momachtikaj Biblia?

⁶ Maseualmej kiitayayaj kenijkatsa Jesús kinikneliyaya, uan nojkia kiitayayaj tlauel kiikneliyaya Jehová uan kuali kiixmatiyaya toTeotsij iTlajtol, yeka tlauel kuali kitlakakiliyayaj (Luc. 24:32; Juan 7:46). Nojkia, kema mokoneuaj kiitasej tikiknelia Jehová, kinpaleuis nojkia ma kiiknelikaj (xijpoua Deuteronomio 6:5-8; Lucas 6:45). Yeka nojua kuali ximomachti Biblia uan xijpoua amatlajkuiloli. Nojua ximomachtijtia tlen Jehová kichijchijtok (Mat. 6:26, 28). Tlaj ta nojua kuali tikixmajtias Jehová, mitspaleuis nojua kuali tikinmachtijtias mokoneuaj (Luc. 6:40).

7, 8. 1) ¿Tlake uelis tijchiuas kema tijyekos se yankuik tlamantli tlen Jehová? 2) ¿Kenijkatsa sekij tetajmej kichijtokej nopa?

⁷ Kema tijyekos se yankuik tlamantli tlen Jehová, xikiniljui mokoneuaj. Uelis tikiniljuis kemaueli uan amo san kema inmomachtisej tlen moixtomas ipan tlanechikoli o kema timomachtia ininuaya nochi mochampoyouaj. Ya nopa kichiua se toikni iuaya isiua katli euaj Estados Unidos.  Inijuantij kiijtouaj: “Tikiniljuiaj tokoneuaj nochi tlen Jehová techmakatok kinextia tlauel techiknelia uan amo kema techilkaua”. Ipan Sudáfrica, se toikni iuaya isiua tlauel kinpaktia kamanaltisej ininuaya omej ininsiuapiljuaj kema itstokej jardín, uan kiijtouaj kenke kinpaktia se keski tlamantli tlen onka. Kemantika kiniljuiaj kenijkatsa se kuauitl iyolo moskaltia uan mochiua kuauitl. Inijuantij kiijtouaj: “Tijnekij tosiuapiljuaj ma kitlepanitakaj nochi tlen yoltok uan ma kiitakaj kenijkatsa nochi tlauel kuali tlachijchiuali”.

⁸ Ipan Australia, se toikni kiuikak ikone ipan se museo. Ikone kipia matlaktli xiuitl. Nopa toikni kipaleuik ikone nojua kuali ma tlaneltoka uan ma motemachi Jehová nelia kichijchijtok nochi tlen onka. Ya kiijtoua: “Tikintlachilitoj tlapialmej katli uejkajkia itstoyaj. Tlauel techpaktik, pampa yejyektsitsij eliyayaj nopa tlapialmej, tlauel kuali kipixtoyaj inintlakayo uan amo tleno kinpolouayaya, sanse kej tlapialmej katli nama itstokej. Tlaj san kej ueli yolki se tlenijki uan teipa mochijki o mokuepki se tlapiali tlen tlauel yejyektsi uan kuali kipixki itlakayo, ¿kenke nopa tlapialmej ipa yejyektsitsij eliyayaj uan kuali kipixtoyaj inintlakayo? Tlauel nechpaktik nikitas nopa tlamantli uan nikiljuik nopilkone”.

9. 1) ¿Kenke moneki tijtekiuis neskayotl kema tikinmachtis mokoneuaj? 2) ¿Tlake neskayotl kitekiuik se toikni?

⁹ Jesús miakpa kiijtouayaya se tlapoualistli o se neskayotl pampa kinekiyaya kinmachtis maseualmej se keski tlamantli tlen tlauel ipati (Mat. 13:34, 35). Tlaj ta nojkia kiampa tijchiuas, mokoneuaj peuas kitekiuisej inintlalnamikilis, pampa moiljuisej ipan nopa tlamantli, kikuamachilisej uan kiilnamikisej tlen kinmachtia nopa neskayotl. Kiampa nojkia kinpaktis kiyekosej se tlamantli. Se tosiuaikni tlen eua Japón kinekiyaya kinmachtis ikoneuaj kenijkatsa Jehová kinextik tlauel techiknelia kema kichijki ni Tlaltipaktli uan nopa ajakatl tlen tikijiyotilanaj. Se ipilkone kipixtoya chikueyi xiuitl uan se matlaktli xiuitl. Yeka, pampa kinekiyaya kuali ma kikuamachilikaj, kinmakak leche, azúcar uan kafe, uan kiniljuik ma kichiuilikaj kafe. Ya kiijtoua: “Inijuantij kichijkej kampeka kuali kichiuasej, uan kema nikintlajtlanik kenke, nechiljuijkej kinekiyayaj kichiuasej nopa kafe kej na nechpaktia. Uajka, nikinixtomilik toTeotsij nojkia kiampa kichijki kema kuali kimanelok se keski tlamantli uan kiampa ueliskia tikijiyotilanasej ajakatl uan ueliskia tiitstosej. Nokoneuaj tlauel kinpaktik tlen kiyekojkej pampa kiampa nikinixtomilik uan amo kema kiilkajkej”.

10, 11. 1) ¿Tlake neskayotl uelis tijtekiuis kema tikinnextilis mokoneuaj kena itstok se akajya katli kichijchijki nochi tlen onka? (Xikita nopa achtoui tlaixkopinkayotl). 2) ¿Tlake neskayotl tijtekiuijtok?

¹⁰ ¿Tlake neskayotl uelis mitspaleuis tikinnextilis mokoneuaj nelia itstok se akajya tlen kichijchijki nochi tlen onka? Uelis inkichiuasej sentik se pastel. Xikiniljui tlauel moneki inkichiuasej  kej ijkuilijtok ipan receta. Xijkui se manzana o seyok kuauitl itlajka uan xikintlajtlani: “¿Inkimajtoyaj ni manzana nojkia tlachijchiuali ika se receta?”. Xijtlajkoita nopa manzana uan xikinnextili iyolo. Xikiniljui iyolo kejuak eliskia se receta, pampa nojkia kipia se keski tlamantli tlen kichiua ma eli se manzana, uan xikiniljui achi ouij nopa receta pampa amo sanse kej kema kichiuaj se pastel. Teipa xikintlajtlani: “Tlaj se akajya kiijkuilok kenijkatsa mochiuaskia se pastel, ¿ajkia kiijtok kenijkatsa mochiuaskia se manzana?”. Tlaj timoiljuia mokoneuaj uelis kikuamachilisej, xikinixtomili ipan nopa ADN kejuak ijkuilijtok kenijkatsa mochijchiuas se manzanakuauitl uan uelis temakas itlajka. Nojkia uelis tikinnextilis tlaixkopinkayomej uan se keski neskayotl tlen uala ipan iamayo 10-20 ipan pilamochtsi El origen de la vida.

¹¹ Miakej tetajmej kipouaj ininuaya ininkoneuaj tlen moixtoma ipan “¿Casualidad o diseño?”, tlen uala ipan ¡Despertad! Tlaj mokoneuaj tlauel pilkonetsitsij, uajka moneki amo ouij tikinixtomilis se tlenijki. Se toikni iuaya isiua tlen euaj Dinamarca kiniljuiaj ininkoneuaj: “Maske nopa aviones kejuak eliskiaj totomej, ¿uelij tlatlaliaj o tlamayauij uan teipa tlatlapanaltiaj? ¿Uan moneki ma kinchiuilikaj totomej kampa uelis moseuisej? ¿Tlake tlauel mitspaktia? ¿Kema tsajtsi se tototl o kej kakisti kema se avión moketsa? ¿Ajkia timoiljuia tlauel tlalnamiki? ¿Katli kinchijki totomej o katli kinchijki aviones?”. Kema tikintlajtlania mokoneuaj se keski tlamantli pampa tijneki kuali ma kikuamachilikaj, kichiua ma kitekiuikaj inintlalnamikilis uan nojua tlauel kuali ma tlaneltokakaj ipan Jehová (Prov. 2:10-12).

12. ¿Kenijkatsa ika se keski neskayotl uelis tikinnextilis mokoneuaj nelia melauak nochi tlen kiijtoua Biblia?

¹² Uelis tijtekiuis se keski neskayotl uan kiampa tikinnextilis mokoneuaj nelia nochi tlen kiijtoua Biblia. Uelis tikinpouilis Job 26:7 (xijpoua). Amo san xikiniljui ni texto Jehová kichijki ma moijkuilo, xikinpaleui ma kitekiuikaj inintlalnamikilis. Se mopilkone uelis kichiuas kejuak eliskia Job, uan ta uelis tijchiuas kejuak tieliskia se iuampo. Xikiniljui ipan nopa tonali maseualmej amo kineltokayayaj Tlaltipaktli san eltoya ajakatipa, pampa inijuantij kimajtoyaj nochi tlamantli moneki motetonis ipan se tlenijki. Nojkia amo aka kiitstoya tlaj Tlaltipaktli san ajakaixko eltoya, pampa amo onkayaya telescopios yon naves espaciales. ¿Tlake kiyekosej mokoneuaj? Kiitasej maske uejkajkia moijkuilok Biblia, xitlauak tlen kiijtoua, pampa toTeotsij Jehová kichijki ma moijkuilo (Neh. 9:6).

13, 14. ¿Kenijkatsa tetajmej uelis kinpaleuisej ininkoneuaj ma kichiuakaj tlen Biblia kiijtoua?

¹³ Nojkia moneki tikinnextilis mokoneuaj uelis yolpakisej uan kuali itstosej tlaj kichiuasej tlen Biblia kiijtoua (xijpoua Salmo 1:1-3). Uelis tikiniljuis ma moiljuikaj itstosej ipan se isla uan moneki kintlapejpenisej ajkia inijuantij itstosej ininuaya. Xikintlajtlani: “¿Ajkia inijuantij tikintlapejpeniskia tlaj tijneki nochi kuali ma mouikakaj uan ma itstokaj ika tlaseuilistli?”. Teipa, xikinpouili Gálatas 5:19-23 uan kiampa kiitasej ajkia inijuantij kineki Jehová ma itstokaj ipan Xochimili.

¹⁴ Kiampa uelis tikinmachtis mokoneuaj ome tlamantli tlen tlauel ipati. Se, Jehová techmachtia ipan ni tonali kenijkatsa tiitstosej ika pakilistli uan tlaseuilistli ininuaya sekinok. Ome, nojkia technextilia kenijkatsa tiitstosej ipan Xochimili (Is. 54:13; Juan 17:3). Nojkia uelis tikinnextilis mokoneuaj kenijkatsa Biblia kinpaleuijtok sekinok toikniuaj. Ipan se amatlajkuiloli, uelis tijtemos tlen kinpanotok toikniuaj, kej “Biblia kinpaleuik kuali ma monejnemiltikaj”, tlen uala ipan pilamochtsi Tlen Tematiltia. Nojkia uelis tikiljuis se toikni tlen yaui ipan motlanechikol  ma kiniljui kenijkatsa Biblia kipaleuik ma kipatla se keski tlamantli ipan inemilis pampa kinekiyaya kitekipanos Jehová (Heb. 4:12).

15. ¿Tlake mitspaleuis tikinmachtis mokoneuaj?

¹⁵ Kuali ximoiljui kenijkatsa tijchiuas mokoneuaj ma kinpakti momachtisej uan nojua ma kinekikaj kimatisej tlen tikinixtomilia. Xijtemoli kenijkatsa uelis tijchiuas ma kinpakti momachtisej tlen Jehová uan kiampa nojua ma mouampojchiuakaj iuaya. Maske moskaltijtiauij, ta nojua xijchiua ni. Se tetaj kiijtok: “Nochipa xijtejtemoli kenijkatsa uelis tikinixtomilis se tlenijki tlen ya tikinixtomilijtoya”.

16. 1) ¿Kenke moneki tijpias moyolo? 2) ¿Kenijkatsa sekij tetajmej kinextijkej kipixkej ininyolo?

¹⁶ ToTeotsij itonal uelis kinpaleuis mokoneuaj kuali ma tlaneltokakaj (Gál. 5:22, 23). Uelis amo nima kuali tlaneltokasej, yeka moneki tijpias moyolo uan nojua tikinpaleuijtos. Ne Japón, se toikni katli kipia se piltelpokatsi uan pilichpokatsi kiijtok: “Nosiua uan na uejkaua tikamanaltij ininuaya. Kema nojua pilkonetsitsij, mojmostla nimomachtiyaya ininuaya 15 minutos. Amo nikinmachtiyaya san kema onkayaya tlanechikoli. Na uan inijuantij tijmatiyayaj nopa 15 minutos tlauel amo uejkauayaya”. Uan se toikni katli tepaxaloua chijchikuasej metstli kiijkuilok: “Kema nitelpokatl amo nijkuamachiliyaya miak tlamantli. Miak tlen nopa tlamantli nijkuamachilik ipan tlanechikoli o kema nimomachtiyaya ininuaya nochampoyouaj. Yeka tlauel moneki tetajmej nochipa ma kinmachtikaj ininkoneuaj”.

17. 1) ¿Kenke tetajmej moneki kichiuasej kampeka kuali tlaneltokasej? 2) ¿Kenijkatsa se toikni iuaya isiua kinpaleuiaj ininsiuapiljuaj kuali ma tlaneltokakaj ipan Jehová?

¹⁷ Mokoneuaj tlauel kinpaleuis tlaj kiitasej kuali titlaneltoka ipan Jehová. Inijuantij kiitasej tlen ta tijchiua. Yeka, xijchiua kampeka kuali titlaneltokas uan xikinnextili mokoneuaj nelia tijneltoka itstok Jehová. Ximoiljui ipan tlen kichiuaj se toikni iuaya isiua katli itstokej ipan islas Bermudas. Kema kintekipachoua se tlenijki, momaijtouaj ininuaya ininsiuapiljuaj uan kiiljuiaj Jehová ma kinyakana. Uan kiniljuiaj inijuantij nojkia uelis momaijtosej ininselti. Nojkia, kiiljuiaj katli achtouiejketl ma mosentlali kitekipanojtos Jehová uan amo tlauel ma motekipacho. Inijuantij kiijtouaj: “Kema kiita nochi kuali kisa, kiita kenijkatsa Jehová techpaleuia. Nochi ni kipaleuijtok kuali ma tlaneltoka ipan toTeotsij uan ma motemachi ipan Biblia”.

18. ¿Tlake moneki kimajtosej tetajmej?

¹⁸ Tetajmej, moneki inkimajtosej amo uelis inkinchiualtisej inmokoneuaj nojkia ma tlaneltokakaj. Maske inmojuantij kejuak inkitokaj se xinachtli uan inkiatekiaj, san Jehová uelis kichiuas ma moskalti (1 Cor. 3:6). Yeka, xijchiuakaj kampeka inkinmachtisej inmokoneuaj tlen toTeotsij uan xikiljuikaj Jehová ma kinpaleui ika itonal ma tlaneltokakaj. Xikilnamikikaj Jehová kiteochiuas nochi tlen inkichiuasej (Efes. 6:4).