1. ¿Tlake ueyi tlaouijkayotl kiixnamikiyaya apóstol Juan?

UELIS ipan xiuitl 95, Juan kiixnamikiyaya se ueyi tlaouijkayotl. Kitsaktoyaj ipan Patmos, ya ueuejtixtoya uan uelis san ya mokauayaya kej apóstol (Apoc. 1:9). Juan kimatiyaya itstoyaj se keskij maseualmej katli kinkajkayauayayaj toikniuaj tlen tlanechikoli uan kinxelouayayaj. Nesiyaya nechka tlamiskiaj katli nelnelia eliyayaj Cristo itokilijkauaj (Jud. 4; Apoc. 2:15, 20; 3:1, 17).

2. Kej kiijtoua Apocalipsis 7:9-14, ¿tlake kiitak Juan? (Xikita tlaixkopinkayotl ipan ipantsajka).

² Maske Juan kipixtoya nopa kuesoli, Jehová kichijki ma kiita kejuak ipan se temiktli se keski tlamantli. Kinitak se keskij iluikaeuanij kinnauatijkej ma kitsakuilikaj “nopa naui tlamantli ajakatl” tlen onkas kema panos nopa ueyi tlaijiyouilistli, monekiyaya kichiasej ma kintlalilikaj “se sello ipan ininkuaixpa” se keskij maseualmej (Apoc. 7:1-3). Nopa maseualmej elisej nopa 144,000 toikniuaj katli tlanauatisej iuaya Jesús ne iluikak (Luc. 12:32; Apoc. 7:4). Teipa, Juan nojkia kiitak itstoyaj sekinok, uan kema kiitak nelia tlauel miakej eliyayaj, kiijtok: “Nikitak uan nijtlachilik”. ¿Ajkia inijuantij elij? Nopa “onpano miak tlakamej tlen axaka ueli kinpoua. Ualajtoyaj tlen kampa ueli tlaltinij, uan tlen nochi xinachtli tlakamej, uan tlen tlakamej ika sejse tlamantli inintlalnamikilis uan inincostumbres, uan tlakamej tlen kamatij nochi tlamantli tlajtoli tlen onka ipan Tlaltipaktli. Uan nochi inijuantij moketsayayaj imelak nopa ueyi silla uan iixpa nopa Pilborregojtsi” (xijpoua Apocalipsis 7:9-14). Uelis tlauel yolpajki kema kiitak kenijkatsa teipa nojua itstoskiaj miakej maseualmej katli kiueyichiuaskiaj Jehová.

3. 1) ¿Kenke kinamiki techyolchikauas tlen Juan kiitak? 2) ¿Tlake tikitasej ipan ni tlamachtili?

³ Nochi tlen Juan kiitak tlauel kiyolchikajki. Uan tojuantij  nojua tlauel techyolchikauas, pampa nochi tlen kiitak moaxitia ipan ni tonali. Tikitstokej kenijkatsa ipan toTeotsij itlanechikol monechkauiaj miakej maseualmej katli motemachiaj momanauisej kema onkas ueyi tlaijiyouilistli uan itstosej nochipa ipan Xochimili. Ipan ni tlamachtili tikitasej kenijkatsa ipan 80 xiuitl tlen panotok Jehová kinixtomilik itekipanojkauaj ajkia inijuantij elisej nopa miakej maseualmej. Nojkia tikitasej ome tlamantli tlen nopa maseualmej: 1) keskij elij uan 2) kanke euaj. Nochi tlen tikitasej tlauel kinyolchikauas nochi katli kinekij elisej tlen nopa miakej maseualmej.

4. ¿Tlake amo kikuamachiliaj miak religiones, uan tlake kineltokayayaj katli momachtiyayaj Biblia?

⁴ Ipan ni tonali miak religiones amo tlamachtiaj maseualmej katli kuali ininyolo itstosej nochipa ipan Tlaltipaktli (2 Cor. 4:3, 4). Religiones katli kiijtouaj kitokiliaj Cristo tlamachtiaj nochi maseualmej katli kuali monejnemiltiaj yasej iluikak kema mikisej. Maske kiampa tlamachtiaj, ipan 1879, se keskij Cristo itokilijkauaj katli kuali momachtiyayaj Biblia uan katli kichijchiuayayaj nopa pilamochtsi tlen nama tikixmatij kej Tlen Tematiltia, kineltokayayaj seyok tlamantli. Inijuantij kikuamachilijkej toTeotsij kichiuas Tlaltipaktli ma eli se xochimili uan tlauel miakej maseualmej katli kineltokaj toTeotsij itstosej ipan Tlaltipaktli uan amo ipan iluikak. Maske kimatiyayaj nopa, ayamo kuali kikuamachiliyayaj ajkia inijuantij eliskiaj nopa miakej maseualmej katli itstoskiaj ipan Tlaltipaktli (Mat. 6:10).

5. ¿Tlake kineltokayayaj toikniuaj katli momachtiyayaj Biblia tlen nopa 144,000?

⁵ Toikniuaj katli kuali momachtiyayaj Biblia nojkia kikuamachilijkej toTeotsij kintlapejpeniskia se keskij maseualmej katli tlanauatiskiaj iuaya Jesús ipan iluikak (Apoc. 14:3). Nopa maseualmej eliskiaj 144,000 Cristo itokilijkauaj katli kuali tlaneltokayayaj uan katli kuali kitekipanojtoyaj Jehová ipan Tlaltipaktli. Uan, ¿ajkia inijuantij eliskiaj tlen nopa tlauel miakej maseualmej?

6. ¿Tlake moiljuijkej katli momachtiyayaj Biblia panoskia ika nopa tlauel miakej maseualmej?

⁶ Juan kinitak nopa tlauel miakej maseualmej “moketsayayaj imelak nopa ueyi silla uan iixpa nopa Pilborregojtsi” (Apoc. 7:9). Yeka, katli momachtiyayaj Biblia kikuamachilijkej nopa tlauel miakej maseualmej nojkia itstoskiaj iluikak, sanse kej nopa 144,000. Uajka, tlaj nochi itstoskiaj iluikak, ¿kenke nopa 144,000 amo eliyayaj sanse ika nopa tlauel miakej maseualmej? Katli momachtiyayaj Biblia moiljuijkej nopa tlauel miakej maseualmej eliyayaj Cristo itokilijkauaj katli amo tlauel kineltokakej toTeotsij kema itstoyaj ipan Tlaltipaktli. Maske kichijtoyaj kampeka kuali monejnemiltisej se kentsi, uelis nojua kichiuayayaj se keski tlamantli kej ipan religiones tlen amo melauak. Nojkia moiljuiyayaj nopa tlauel miakej maseualmej amo tlauel kuali tlaneltokakej uan yeka amo ueliskiaj tlanauatisej iuaya Jesús. Inijuantij san moketsaskiaj iixpa “nopa ueyi silla” uan amo tlanauatiskiaj pampa amo tlauel kiiknelijkej toTeotsij.

7. 1) Kej moiljuiyayaj katli momachtiyayaj Biblia, ¿ajkia inijuantij itstoskiaj ipan Tlaltipaktli? 2) ¿Uan tlake moiljuiyayaj panoskia ika toTeotsij itekipanojkauaj katli uejkajkia itstoyaj?

⁷ Uajka, ¿ajkia inijuantij itstosej ipan Tlaltipaktli? Katli momachtiyayaj Biblia moiljuiyayaj kema nopa 144,000 uan nopa tlauel miakej maseualmej yaskiaj iluikak, tlauel miakej maseualmej ueliskiaj itstosej ipan Tlaltipaktli uan kiselisej nochi nopa tlateochiualistli kema Cristo tekichijtos ipan nopa Mil Xiuitl. Amo moiljuiyayaj nopa maseualmej eliyayaj toTeotsij itekipanojkauaj katli itstoyaj kema  ayamo peuayaya nopa tlanauatijkayotl, inijuantij moiljuijkej kiixmatiskiaj Jehová kema ya tekichijtos nopa tlanauatijkayotl. Teipa, nochi katli kichiuaskiaj tlen toTeotsij tlanauatia ueliskiaj itstosej nochipa ipan Tlaltipaktli uan kintsontlamiltiskiaj nochi katli amo kineltokaskiaj toTeotsij. Uan nojkia moiljuiyayaj katli kinmakasej “tekiuejkayotl” ipan nopa tonali, kej toTeotsij itekipanojkauaj katli mijkej kema ayamo ualayaya Cristo, teipa yaskiaj iluikak kema tlamiskia nopa Mil Xiuitl (Sal. 45:16).

8. ¿Tlake eyi pamitl moiljuiyayaj onkaskia katli momachtiyayaj Biblia?

⁸ Katli momachtiyayaj Biblia moiljuiyayaj nopa miakej maseualmej moxejxelouayayaj ipan eyi pamitl: 1) 144,000 tlanauatiskiaj iluikak iuaya Jesús, 2) miakej maseualmej katli amo senkistok tlaneltokaskiaj moketsaskiaj imelak nopa ueyi silla uan iixpa Pilborregojtsi ipan iluikak, uan 3) miakej maseualmej momachtiskiaj toTeotsij itlanauatiljuaj kema Cristo tekichijtos ipan nopa Mil Xiuitl. * Maske kiampa moiljuiyayaj, teipa Jehová kinextik sekinok tlamantli tlen nopa miakej maseualmej (Prov. 4:18).

9. 1) ¿Kenijkatsa uelis ‘moketsasej imelak nopa ueyi silla uan iixpa nopa Pilborregojtsi’ tlaj nopa miakej maseualmej itstosej ipan Tlaltipaktli? 2) ¿Kenke tlauel ipati tlen kiijtoua Apocalipsis 7:9?

⁹ Ipan xiuitl 1935, Jehová itlajtoltemakauaj kikuamachilijkej ajkia nelia elij nopa tlauel miakej maseualmej katli Juan kinitak kejuak ipan se temiktli. Kikuamachilijkej amo monekiyaya itstosej iluikak tlaj kinekiyayaj ‘moketsasej imelak nopa ueyi silla uan iixpa nopa Pilborregojtsi’, uan kikuamachilijkej nopa tlajtoli san kinekiyaya kiixnextis se tlamantli. Maske nopa miakej maseualmej itstokej ipan Tlaltipaktli, inijuantij kejuak ‘moketsaj imelak nopa ueyi silla’ kema kineltokaj Jehová uan kikauaj san ya ma kinnauati (Is. 66:1). Uan kema kiijtoua moketsaj “iixpa nopa Pilborregojtsi” eli kema tlaneltokaj ipan Jesús imikilis. Mateo 25:31, 32 kiijtoua “tlakamej tlen nochi tlaltinij” uan katli amo kualmej ‘mosentilisej iixtla’ Jesús uan kampa tlanauatia. Uajka, kema kiijtoua “tlakamej tlen nochi tlaltinij”, kiijtosneki katli itstokej ipan Tlaltipaktli uan amo ipan iluikak. Yeka tlen kiijtojkej ipan xiuitl 1935 elki nelia xitlauak, pampa moixtonki kenke ipan Biblia amo kiijtoua nopa miakej maseualmej yaskiaj iluikak. San kiijtoua yasej iluikak nopa 144,000 “para ma titlanauatikaj” iuaya Jesús (Apoc. 5:10).

10. ¿Kenke moneki kuali kiixmatisej toTeotsij itlanauatiljuaj nopa miakej maseualmej kema ayamo asi nopa Mil Xiuitl?

¹⁰ Ipan xiuitl 1935, nochi katli tijtekipanouaj Jehová pejki tijkuamachiliaj nopa tlauel miakej maseualmej katli Juan kinitak, elij nochi katli senkistok kineltokaj toTeotsij uan motemachiaj itstosej nochipa ipan Tlaltipaktli. Tlaj kinekij momanauisej ipan nopa ueyi tlaijiyouilistli uan amo ma kinasi “nochi nopa tlamantli tlen ualas”, moneki kuali kiixmatisej itlanauatiljuaj toTeotsij uan kinextisej kuali tlaneltokaj kema ayamo asi nopa Mil Xiuitl tlen Cristo iTlanauatijkayo (Luc. 21:34-36).

11. ¿Kenke katli momachtiyayaj Biblia moiljuiyayaj itstoskiaj maseualmej katli yaskiaj iluikak kema tlamiskia nopa Mil Xiuitl?

¹¹ Se keskij katli momachtiyayaj Biblia moiljuijkej sekij toTeotsij itekipanojkauaj yaskiaj iluikak kema tlamiskia nopa Mil Xiuitl. ¿Kenke kiampa moiljuijkej? Kiampa moixtonki ipan Tlen Tematiltia, febrero 15, 1913, pampa motlajtlaniyayaj ni tlamantli: tlaj katli amo tlauel  kuali tlaneltokakej yasej iluikak, ¿kenke katli uejkajkia itstoyaj uan senkistok kineltokakej toTeotsij amo yasej iluikak uan mokauasej ipan Tlaltipaktli? Kiampa moiljuiyayaj pampa kineltokayayaj ome tlamantli tlen amo xitlauak: 1) nopa miakej maseualmej itstoskiaj iluikak uan 2) nopa miakej maseualmej eliskiaj katli amo senkistok tlaneltokakej.

12, 13. ¿Tlake kimatij katli motemachiaj yasej iluikak uan nopa miakej maseualmej?

¹² Kej tikitstokej, ipan 1935 Jehová itlajtoltemakauaj pejki tijkuamachiliaj nopa miakej maseualmej katli Juan kinitak elisej katli momanauisej ipan Armagedón. Inijuantij momanauisej tlen nopa “ueyi tlaijiyouilistli” tlen panos ipan Tlaltipaktli, uan teipa chikauak kiijtosej: “¡Ueyi pakilistli! Ya techmakixtijkej ni Pilborregojtsi uan toTeko Dios tlen moseuia ipan iueyi silla tlen yejyektsi” (Apoc. 7:10, 14). Biblia nojkia kiijtoua katli yasej iluikak kiselisej tlen tlauel kuali uan amo kej katli itstoyaj uejkajkia (Heb. 11:40). Tlen toikniuaj kikuamachilijkej kinyololinik tlauel ma tlajtolmoyauakaj uan ma kiniljuikaj nochi maseualmej ma kitekipanokaj Jehová uan kiampa uelisej itstosej nochipa ipan Tlaltipaktli.

¹³ Tlen kiselisej nopa miakej maseualmej kichiua tlauel ma yolpakikaj. Kimatij san Jehová kiijtoua ajkia itstos iluikak uan ipan Tlaltipaktli. Katli motemachiaj yasej iluikak uan nopa tlauel miakej maseualmej katli itstosej ipan Tlaltipaktli kuali kimatij Jehová kipixki ueyi iyolo kema temaktilik iKone, uan yeka uelis kiselisej nopa tlateochiualistli (Rom. 3:24).

14. ¿Kenke kema panok 1935 miakej nojua motlajtlanijkej kenijkatsa moaxitiskia nopa tlajtolpanextili tlen nopa miakej maseualmej?

¹⁴ Maske ipan 1935 kiijtojkej ajkia inijuantij eliyayaj nopa miakej maseualmej, kema panok nopa xiuitl, miakej nojua motlajtlaniyayaj kenijkatsa momiakiliskiaj katli itstoskiaj ipan Tlaltipaktli. Kiampa moiljuiyaya Ronald Parkin, katli kipixtoya 12 xiuitl ipan 1935, ya kiijtok: “Ipan nopa xiuitl san itstoyaj 56,000 tlajtolmoyauanij ipan nochi Tlaltipaktli uan uelis tlauel miakej tlen inijuantij motemachiyayaj yasej iluikak. Amo nesiyaya tlaj nopa miakej maseualmej tlauel miakej eliyayaj”.

15. ¿Kenijkatsa momiakilijtokej nopa miakej maseualmej?

¹⁵ Kema panok se keski xiuitl, kintitlankej misioneros ipan miak altepemej, nopa kichijki ma momiakilikaj Jehová itlajtoltemakauaj. Ipan 1968, pejkej tlamachtiaj ika nopa amochtli La verdad que lleva a vida eterna. Nopa amochtli amo ouij kiixtomayaya Biblia,  yeka miakej maseualmej katli kipixtoyaj kuali ininyolo pejkej momachtiaj. Kema panok naui xiuitl, kipano se millón maseualmej moatsonpoliuiltijkej. Uan nojua tlauel miakej moatsonpoliuiltijkej kema ayokmo kineltokakej tlen tlamachtiaj ipan Iglesia católica ipan America Latina uan ipan sekinok altepemej. Uan nojkia momiakilijkej ipan Europa Oriental uan ipan Africa kema tekichiuanij kikajkej ma titlajtolmoyauakaj nopaya (Is. 60:22). Namanok, Jehová itlanechikol kichijtok miak tlamantli tlen kinpaleuijtok miakej maseualmej ma kiixmatikaj tlen kiijtoua Biblia. Yeka, nelia tlauel momiakilijtokej nopa miakej maseualmej uan nama itstokej kipano 8 millones.

16. ¿Kanke kisaj nopa miakej maseualmej?

¹⁶ Kema Juan kinitak nopa tlauel miakej maseualmej kejuak ipan se temiktli, kiitak kisayayaj tlen “kampa ueli tlaltinij, uan tlen nochi xinachtli tlakamej, [...] tlen kamatij nochi tlamantli tlajtoli tlen onka ipan Tlaltipaktli”. Zacarías nojkia kiampa kiijtojtok ipan se tlajtolpanextili: “Ipan nopa tonali matlaktli tlakamej tlen kamanaltij miak tlajtoli uan tlen kampa ueli euaj kiitskilisej iyoyo se judío, uan kiiljuisej: ‘Tijnekij tiasej inmouaya, pampa tijkaktokej toTeotsij itstok inmouaya’” (Zac. 8:23, TNM).

17. ¿Kenijkatsa tikinpaleuiaj nochi maseualmej tlen kampa ueli euaj uan kamanaltij seyok tlajtoli?

 ¹⁷ Katli tijtekipanouaj Jehová tijnekij nochi maseualmej tlen kamanaltij sekinok tlajtoli ma kiixmatikaj Jehová, uan yeka titlajtolmoyauaj ipan miak tlajtoli. Ipan kipano ciento treinta xiuitl tlen panotok, tijtlajtolkueptokej miak amatlajkuiloli tlen mokixtijtok ipan Biblia. Nelnelia mochiua se ueyi tekitl pampa motlajtolkuepa ipan miak tlajtoli. Uan nesi kenijkatsa Jehová kichiua se ueyi tekitl, pampa kinsentilia nopa miakej maseualmej tlen nochi Tlaltipaktli. Uan pampa onka miak tlamachtili ipan miak tlajtoli, nochi nopa miakej maseualmej sentik kitekipanouaj Jehová maske kampa ueli euaj. Jehová itlajtoltemakauaj tlauel kinixmatij pampa nelnelia moikneliaj kej iknimej uan pampa tlajtolmoyauaj ika miak pakilistli. ¡Nochi ni tlauel techpaleuia kuali ma titlaneltokatokaj! (Mat. 24:14; Juan 13:35).

18. 1) Kej kiijtoua Isaías 46:10, 11, ¿kenke amo timosentlachiliaj kema tikitaj Jehová kiaxitik nopa tlajtolpanextili tlen nopa miakej maseualmej? 2) ¿Kenke katli itstosej ipan Tlaltipaktli amo moiljuiaj Jehová amo kinpatiita?

¹⁸ Onka miak tlamantli tlen kichiua ma tiyolpakikaj ika nopa tlajtolpanextili. Uan amo timosentlachiliaj kema tikitaj kenijkatsa Jehová kiaxitijtok (xijpoua Isaías 46:10, 11). Nopa miakej maseualmej tlauel kitlaskamatiliaj toTeotsij pampa kinmakas nopa tlateochiualistli. Maske Jehová amo kintlapejpenik ika itonal uan amo tlanauatisej iuaya Jesús ipan iluikak, amo moiljuiaj amo kinpatiita. Biblia kiijtoua se keskij tlakamej uan siuamej katli kuali tlaneltokayayaj nojkia kinyakanki toTeotsij itonal maske amo elij tlen nopa 144,000, kej Juan teAtsonpoliuiltijketl uan David (Mat. 11:11; Hech. 2:34). Inijuantij uan sekinok moyolkuisej ipan Xochimili. Nochi inijuantij ika nopa miakej maseualmej, uelis kinextisej san Jehová kinamiki tlanauatis uan amo kema kitlauelkauasej.

19. ¿Tlake uelis tijchiuasej tlaj kuali tijkuamachiliaj ajkia inijuantij elij nopa tlauel miakej maseualmej?

¹⁹ Amo kema tikitstoyaj kenijkatsa Jehová kinnechikojtok tlauel miakej maseualmej pampa kineki ma kiueyichiuakaj. Yeka, tlaj tiitstosej ipan iluikak o ipan Tlaltipaktli, nochi moneki tikinpaleuisej sekinok nojkia ma elikaj tlen nopa miakej maseualmej katli itstosej ipan Tlaltipaktli (Juan 10:16). Jehová nechka kintsontlamiltis nochi tekichiuanij uan religiones tlen amo melauak ipan nopa ueyi tlaijiyouilistli, pampa tlauel kintlaijiyouiltijtokej maseualmej. Nochi nopa miakej maseualmej kipiasej se ueyi tlateochiualistli: nochipa kitekipanojtosej Jehová ika miak pakilistli ipan Tlaltipaktli (Apoc. 7:14).