Biblia kiijtoua Jehová eli toTeotsij katli melauak uan katli kichijchijki nochi tlen onka (Apocalipsis 4:11). Abraham, Moisés uan Jesús nochipa kiueyichijkej Jehová (Génesis 24:27; Éxodo 15:1, 2; Juan 20:17). Ya kinauatia “nochi ni Tlaltipaktli” uan amo san se keskij maseualmej (Salmo 47:2).

 Biblia kiijtoua toTeotsij itoka Jehová uan san ya kinamiki nopa tokajyotl (Éxodo 3:15; Salmo 83:18, TNM). Nopa tokajyotl mokixtijtok tlen se tlajtoli hebreo tlen kiijtosneki “mochiuas”. Katli tlauel momachtijtokej kiijtouaj ni tlajtoli kiijtosneki “Ya Kichiua ma Mochiua”. Tlen kiijtosneki ni tokajyotl kinextia Jehová kichijchijki nochi tlen onka uan kichiua ma moaxiti nochi tlen mosentlalia (Isaías 55:10, 11). Ipan Biblia nojkia techiljuia nopa kuajkuali tlamantli tlen kinextia uan tlauel pankisa nopa tlaiknelili (Éxodo 34:5-7; Lucas 6:35; 1 Juan 4:8).

 Nopa tokajyotl Jehová mokixtijtok ipan tlajtoli hebreo uan motlajtolkuepki ika español. Nopa Tetragrámaton (‏(יהוה moijkuiloua ika nopa letras YHWH. Maske amo tijmatij kenijkatsa motenkixtia ni tokajyotl ika hebreo, ika español tijtekiuiaj Jehová. ToTeotsij itoka nesi ipan se Biblia tlen itoka Salmos de Juan de Valdés, tlen kitlajtolkuepkej ika español ipan xiuitl 1537. a

¿Kenke amo tijmatij kenijkatsa motenkixtiyaya uejkajkia toTeotsij itoka ipan hebreo?

 Kema kiijkuilouayayaj hebreo amo kitekiuiyayaj vocales, pampa katli kamanaltiyayaj kimatiyayaj kenijkatsa tlatenkixtisej. Yeka, kema tlankej kiijkuilouaj nopa Escrituras Hebreas (Nopa Achtoui Tlajtoli) se keskij judíos ayokmo kitekiuijkej toTeotsij itoka pampa moiljuiyayaj amo kuali tlaj kitenkixtiskiaj. Kema kipouayayaj se texto kampa nesiyaya toTeotsij itoka, kipatlayayaj ika “toTeko” o “Dios”. Uan kej panotiajki tonali, kampa ueli momoyajki tlen kineltokayayaj maseualmej uan ayokmo kitenkixtijkej toTeotsij itoka. b

 Sekij kiijtouaj uelis motenkixtiyaya kej “Yahweh” (“Yahvé”), uan sekinok kiijtouaj seyok tlamantli. Ipan nopa Amatlajkuiloli tlen kipantijkej ipan ueyi atl Muerto, nesi se kentsi tlen nopa pilamochtsi Levítico ika griego uan nopaya kiijkuilojtokej toTeotsij itoka kej “Iao”. Sekinok greciaeuanij tlen uejkajkia itstoyaj uan tlajkuilouayayaj kiijtojkej motenkixtiyaya kej “Iaé”, “Iabé” o “Iaoué”. Uajka, amo uelis tikijtosej kenijkatsa motenkixtiyaya uejkajkia toTeotsij itoka ipan hebreo pampa amo tijmatij. c

Tlen sekinok kineltokaj tlen toTeotsij itoka

 Tlen sekinok kineltokaj: ToTeotsij itoka amo moneki nesis ipan Biblia pampa amo tijmatij kenijkatsa nelnelia motenkixtiyaya ika hebreo.

 Tlen melauak: Miakej kiijtouaj toTeotsij kineki nochi maseualmej sanse ma kitenkixtikaj itoka. Maske kiampa kiijtouaj, ipan Biblia kiijtoua toTeotsij itekipanojkauaj tetokaxtiyayaj kej inijuantij momajtoyaj kamanaltij.

 Ma tikitakaj se neskayotl ika nopa tokajyotl Josué, se tetlajtolsenkajketl tlen israel. Nopa achtoui Cristo itokilijkauaj katli kamanaltiyayaj hebreo, uelis kitenkixtiyayaj kej “Yeshúa”, uan katli kamanaltiyayaj griego kej “Iesous”. Ipan Biblia nesi ni tokajyotl ika hebreo uan kitlajtolkueptokej ika griego, ni kinextia Cristo itokilijkauaj tlatenkixtiyayaj kej inijuantij momajtoyaj kamanaltij (Hechos 7:45; Hebreos 4:8).

 Nojkia kiampa pano ika toTeotsij itoka. Tlauel ipati ma elto toTeotsij itoka kampa kinamiki uan amo tlauel ipati tijmatisej kenijkatsa motenkixtiyaya.