1. ¿Keniuj momachiliaya Marta uan keyej?

MARTA amo ueli kielkaua kampa kitalijkej iikniuj: se tekoyok tein ika kitentsakkej se ueyi tet. Yejua semi tel tayokoya. Amo ueli kineltoka maj iikniuj akin semi kitasojta amo yoltook. Panokya naui tonal keman Lázaro momikilij, uan Marta sayoj kiita ke onkak tayokol, youij uan uitsej taltikpakneminij akin kinyolseuikij.

2, 3. 1) ¿Keniuj xa momachilij Marta keman kiitak Jesús? 2) ¿Toni kinextijkej itajtoluan Marta?

² Uan axkan Marta moajsi iixpan takat akin iikniuj Lázaro okachi kitasojtaya kemej itasojikniuj. Keman kiita Jesús, xa okachi motayokoltia, porin sayoj yejua itech nochi taltikpak ueliskia kipaleuis Lázaro maj amo momikiliani. Sayoj ke ijkuak tajtojtok iuan, ikalakyan xolal Betania, okachi yolseui uan moyolchikaua porin kiita ikualtakayo uan iteiknelilis Jesús. Yejua kichiuilia netajtanilmej tein kipaleuiaj maj tanemili itech itakuaujtamatilis uan ke kineltoka neajokuilis. Tein melauj, keman monojnotstokej, Marta kijtoua nejin tajtolmej tein moelnamikij hasta axkan: “Nejua niyektakuautamati ke Tejuatsin ya ti Cristo Temakixtijke den Titekonetsin den Totajtsin Dios [...] ten ipa monekia ualaskia nikan taltikpak” (Juan 11:27).

³ Ika nejin tajtolmej moyekita ke Marta kipiaya ueyi takuaujtamatilis. Uan maski Biblia amo semi ika tajtoua, ineskayo techmachtia miak taman tein motelneki, tein kichikaua totakuaujtamatilis. Sayoj ke achto ke tikitaskej ineskayo, maj tikitakan yekinika tajkuilol itech Biblia kampa ixnesi Marta.

4. ¿Akonimej katkaj ichankauan Marta, uan keniuj mouikayaj nejin eyi iknimej iuan Jesús?

⁴ Maj tikitakan tein panok seki metsti achto. Lázaro kuali moajsiaok uan yaya kiseliti itech ichan ompa Betania, takalpanojkej akin okachi ueyichiujkej: yejua Jesucristo. Moita ke Lázaro iniuan  nemia iikniuan, Marta uan María. Seki motelmachtianij kijtouaj ke xa Marta tayekanaya, porin itech Biblia moita ke yejua kinselia takalpanouanij uan kemansa achto yejua ika motajtoua (Juan 11:5). Amo ueli tikmatij ox semej monamiktijkej se tonal, sayoj ke okachi moneki tikitaskej ke mochiujkej iteltasojikniuan Jesús. Keman tanojnotsaya Judea, kampa kipanok miak taixnamikilis, Jesús mokauaya ininchan. Yejua xa semi yolpakia mokauas ompa, kampa onkaya yolseuilis uan netasojtalis.

5, 6. 1) ¿Keyej Marta kitelpiaya tekit keman Jesús kinkalpanoskia? 2) ¿Toni kichiuak María keman Jesús kinkalpanoj?

⁵ Marta tel tapaleuiaya maj takalpanojkej kualtsin momachili itech nejin kali. Katka se siuat tel tekitikej akin nochipa amo kemantia, uan keman yaskia Jesús kinkalpanotiuj okachi kipiaskia chiualis. Yejua ika kiixtalij kichijchiuas se ueyi takualis ika miak tataman takual tein kiyolpaktiskia itakalpanojkauj uan akin xa iuan yaskiaj. Itech nejon tonalmej kiitayaj ke motelnekia kintakachiuaskej takalpanouanij. Keman ajsia se takalpanojkej, kipitsouayaj, kikixtiliayaj itekak, kimetspajpakayaj uan kitaliliayaj se aceite ajuiyak itech itson (xikonixtajtolti Lucas 7:44-47). Uan monekia kuali kitachijchiuiskej kampa moseuiskia uan kichijchiuiliskej tein kikuaskia.

⁶ Tein melauj, Marta uan María kipiayaj miak tekit. María, akin kemansa moijtoua ke sayoj yejua kinextiaya tein kimachiliaya uan okachi tanemiliaya, yekinika xa no kipaleuij iikniuj, sayoj ke nochi mopatak keman ejkok Jesús. Yejua peuak kinmachtia akin ompa moajsiaj, uan tel kuali kichiuaya. Jesús amo katka kemej tayekananij itech taneltokalis itech nejon tonalmej, ta yejua kinpoujkaitaya siuamej uan ika pakilis kinnojnotsaya ika iTekiuajyo Dios, tein yejua ika tanojnotsaya. María kiteluelkakik tein Jesús kijtouaya uan motalij iixpan Tamachtijkej uan kikaktoya nochi itamachtilis.

7, 8. ¿Keyej Marta peuak okachi mokuejmoloua, uan toni kichiuak satepan?

⁷ Ueli tiknemiliaj keniuj momachilij Marta. Kemej kitelpiaya miak tekit uan miak tapalol kichijchiuaskia tein ika kintakachiuaskia itakalpanojkauan, okachi mokuejmolouaya. Uan keman kichiujtoya nochi tekit uan yaya nikan uan nepa, kiitaya iikniuj ompa sayoj tokotsyetok uan amo teyi kichiujtoya. Marta xa ixkualanik oso yoltejkok, ta tein melauj, yejua iselti amo ueliskia kichiuas nochi nejon tekit.

⁸ Satepan, Marta amo taxikojok. Kitajtolkotonak Jesús uan kiiluij: “Totekotsin, ¿xe amo tikyolmachilia ke nokniu María nechkauak [noselti] ika nochi nijin tekit? Xikili nokniu María ma nechpaleuiki” (Luc. 10:40). ¡Moita ke Marta semi mokuejmolojtoya!  Yejua kichiaya maj Jesús kiajuani María uan maj kinauatiani maj kipaleuiti.

9, 10. 1) ¿Toni Jesús kinankilij Marta? 2) ¿Keniuj tikmatij ke Jesús amo kiajuatoya Marta porin sayoj moteltekipachojtoya kichijchiuas kuali takual?

⁹ Marta xa kimoujkaitak kemej Jesús kinankilij, uan miakej akin kiixtajtoltianij Biblia no kimoujkaitanij. Yejua kinankilij ika netasojtalis: “Marta, semi timoyolpolojtok uan timoyoltajyouiltijtok ika miak tataman tekit. Sayo ongak se taman tekit ten moneki xikchiua. Uan mokniu nijin María yejua kijitak ya ne tekit ten kachi kuali [...]. Uan nijin María amo aken uelis kikixtilis ne tamachtilis ten yejua kijitak ya de kiselis” (Luc. 10:41, 42). ¿Toni kijtosnekik Jesús? ¿Kijtosnekia ke Marta amo semi kitasojtaya Dios? ¿Kiajuak porin sayoj moteltekipachojtoya kichijchiuas kuali takual?

¹⁰ Amo. Jesús niman kiitak ke Marta kichiujtoya nejon ika nochi iyolo. Uan no, moyekita ke amo kinemiliaya ke amo kuali yetoya kuali kinseliskej takalpanouanij, porin seki tonalmej achto, keman Mateo “kiluichiuilij”, yejua yajki ika pakilis (Luc. 5:29). Kuejmol amo katka takualis, ta tein Marta kitayekanaltiaya: sayoj moteltekipachojtoya kichijchiuas takual uan amo kiitak toni okachi tayekantoya. ¿Toni katka?

11, 12. ¿Keniuj Jesús ika netasojtalis kipaleuij Marta maj kiyektali itanemilil?

¹¹ Jesús, iyoj Konetsin Dios, yajki ichan Marta porin tamachtito tein melauak. Amo onkaya okse taman tein okachi monekia, nion kuali tapalol nion nochi tekit tein Marta kichiujka. Jesús xa motayokoltij keman kiitak ke itasojikniuj amo kiitaya ke ijkuak ueliskia kichikauas itakuaujtamatilis, sayoj ke kikauak maj yejua kiixpejpenani tein kichiuaskia. * Sayoj ke Jesús amo kichikaujkauiskia María maj amo no kiseliani itamachtilis.

¹² Kemej Jesús kinekia kiyolseuis Marta, kipaleuij maj kiyektali itanemilil keman kitokaytij ika yemankayot uan kiyekiluij ke amo onkaya keyej ‘semi moyolpolojtos uan moyoltajyouiltijtos ika miak tataman tekit’. Kuali yeskia ika sayoj se takualis tein amo ouij, ika se oso ome taman tapalol, okachiok porin ijkuak ueliskiaj kiseliskej tamachtilis ika iTajtol Dios. Sayoj ke moyekitaya ke Jesús amo kichikaujkauiskia María maj amo kikaki “tamachtilis ten yejua kijitak”.

13. ¿Toni uelis techmachtis tein Jesús kiiluij Marta?

 ¹³ Nejin tein panok techmachtia miak taman. Kemej neskayot, techmachtia ke amo moneki tikauaskej maj nion teyi techtsakuili maj amo ‘tikmachilikan ke moneki timotokiskej iuan Dios’ (Mat. 5:3, TNM). Uan no, keman tikinseliskej takalpanouanij, tiknekij tikchiuaskej kemej Marta uan tiyeskij tikualtakamej, sayoj ke maj amo ika nochi timoteltekipachokan porin uelis tikelkauaskej tein okachi tayekantok. Keman tiyetokej iniuan tokniuan, maj amo itech titanemilikan timoyolpaktiskej ika kuali tatakualis, ta tein okachi moneki, maj timosenyolchikauakan uan maj tikijtokan tein uelis kichikauas inintakuaujtamatilis oksekin (xikonixtajtolti Romanos 1:11, 12). Maski onkas se takualis tein amo ouij, ijkuak uelis timotelyolchikauaskej.

14. ¿Keniuj tikmatij ke Marta kiselij itayolmajxitilis Jesús ika yolpakilis?

¹⁴ ¿Kikakik Marta itayolmajxitilis Jesús? Tikitaj ke kemaj. Keman tatitanil Juan peua ika tajtoua Lázaro, kijtoua: “Jesús semi iuan motasojtaya in Marta uan iikniu María uan iikniu Lázaro” (Juan 11:5). Panokaya miak metsti ijkuak Jesús yajka Betania, uan moyekita ke Marta amo kikualanuiaya. Amo, ta yejua kiselij itayolmajxitilis ika yolpakilis. Itech nejin, Marta no techkauilia se kuali neskayot ika takuaujtamatilis, porin tinochin moneki maj kemansa techmelauakan.

15, 16. 1) ¿Toni kichiuak Marta keman Lázaro kokolispeuak? 2) ¿Keyej Marta uan María kiitakej ke amo teyi panoskia?

¹⁵ Keman Lázaro kokolispeuak, tikyekmatij ke Marta kiyekpiak. Kichiuak nochi tein uelik uan ijkon Lázaro okachi kuali momachiliskia uan pajtiskia, sayoj ke, okachi tanauia. Panouayaj horas, uan maski iikniuan mochikauayaj kiyekpiaskej, kiitayaj ke amo teyi kinamikia. Marta xa miakpa kiitaya itech iixko iikniuj ke motelkokouaya uan xa kielnamikia yolpakilis uan tayokol tein kisenpanokej itech miak xiujmej.

¹⁶ Kemej Marta uan María kiitayaj ke Lázaro tanauia, kitatitauijkej Jesús, akin tanojnotstoya okseko kemej ome tonal ojti, uan kitanauatilijkej: “Totekotsin, motasojikniu Lázaro yejua semi moueyikokoa” (Juan 11:1, 3). Kimatiaj ke Jesús kiteltasojtaya Lázaro uan takuaujtamatiaj ke yejua kichiuaskia tein yeski uan ijkon kipaleuiskia itasojikniuj. Sayoj ke ¿ajsiskia keman yoltoyaok? Komo yejua tein kichiayaj Marta uan María, amo uejkauak kiitakej ke amo teyi panoskia porin Lázaro momikilij.

17. ¿Keyej Marta okachi motayokoltiaya, uan toni kichiuak keman kimatik ke Jesús ajsitoyaya itech xolal?

¹⁷ Marta uan María kichokilijkej ininikniuj, kichiujkej nochi tein monekia uan ijkon ueliskia kikauatiuij kampa kitaliskiaj uan kinselijkej miakej takalpanouanij akin ualeuayaj ompa Betania uan okseki xolalmej. Sayoj ke Jesús amo nesia. Marta xa okachi motayokoltiaya. Satepan, keman panokya naui tonal keman Lázaro momikilij, kimati ke Jesús ualajtokya uan ke ejkotokya itech xolal. Marta amo ojpa kinemilia, ta maski kipanotok nejon ueyi tayokol, niman moketsa, uan amo teyi kiiluia María uan youi kinamikiti Jesús (xikonixtajtolti Juan 11:18-20).

18, 19. ¿Toni nechialis kineltokaya Marta, uan keyej se kimoujkaita itakuaujtamatilis?

¹⁸ Keman Marta kiita iTamachtijkauj, kijtoua ika tajtol chikauak tein miak tonalmejya itech tanemilijtoyaj yejua uan María: “Notekotsin, tajkon Tejuatsin tiyetoskia nikan tochan, ijkuakon ne  noknitsin Lázaro amo momikiliskia”. Maski ijkon, kichiaya uan takuaujtamatia ke Jesús ueliskiaok kichiuas teisa, porin kijtoua: “Pero nejua kuali nikmati ke Totajtsin Dios nochi mitsmakas ten tiktajtanilis”. Niman, Jesús kiiluia se taman tein kichikaua itakuaujtamatilis: “Moknitsin oksepa pankisas yoltok” (Juan 11:21-23).

¹⁹ Yejua kinemilia ke Jesús ika tajtojtok tein mochiuas satepan, yejua ika tanankilia: “Nejua nikmati ke noknitsin oksepa yoltinemis tech ne takuitapan tonalme kuak pankisaske yoltokke nochi in [mikemej]” (Juan 11:24). ¡Tel ueyi itakuaujtamatilis! Maski seki tamachtianij itech taneltokalis akin kinixmatiaj kemej saduceos kijtouayaj ke amo onkak neajokuilis, Marta senkis kineltokaya nejin tamachtilis tein moajsi itech Biblia (Dan. 12:13; Mar. 12:18). Kimatia ke Jesús tamachtiaya ke onkas neajokuilis uan ke hasta kinajokka seki taltikpakneminij, maski hasta axkan amo akin moajsia miket tel miak tonalmej kemej Lázaro. Yejua ika Marta xa motajtania toni panoti axkan.

20. Xikonmelaua toni kijtosnekij itajtoluan Jesús uan itanankilil Marta tein moajsi itech Juan 11:25-27.

 ²⁰ Satepan, Jesús kijtoua se taman tein kiyeknextia ke iPopaj kimakak tanauatil maj satepan kinajokui mikemej itech nochi taltikpak. Yejua kijtoua: “Nejuatsin nikinyolitia in animajme [oso mikemej] uan nikinmaka nemilis oksepa”. Uan satepan kitajtania Marta: “¿Xe tikyekneltoka nochi nijin ten [nimitsiluijtok]?”. Ompa, yejua tanankilia tein tikitakej itech ipeujyan nejin tamachtilis. Marta takuaujtamatia ke Jesús yejua Cristo, oso Mesías, ke iKonetsin Dios uan ke yejua akin ualaskia nikan taltikpak, ijkon kemej kijtojkaj tanauatianij ne uejkauj (Juan 5:28, 29; xikonixtajtolti Juan 11:25-27).

21, 22. 1) ¿Keniuj kinextij Jesús ke kiajsikamatia tayokol tein tikmachiliaj keman aksa momikilia? 2) ¿Keniuj moajokuik Lázaro?

²¹ ¿Kinyolpaktia Jiova uan Jesucristo takuaujtamatilis kemej tein kinextij Marta? Tein panoua satepan kiyeknextia ke kemaj. Maj tikitakan toni panoua: yekinika, Marta youi kitemoti María. Satepan, kiita ke Jesús semi motayokoltia keman iuan tajtoua María, akin moajsi iniuan miakej taltikpakneminij akin ualajkej kiyolseuikoj. Ompa, kiita keniuj Jesús ixayojtemoua; moyekita ke amo pinaua kinextis tayokol tein kimachilia keman kiita ke tel tayokoyaj keman aksa momikilia. Uan satepan, kikaki ke tanauatia maj kijkuanikan ueyi tet tein ika kitentsakkej tekoyok kampa kitalijkej iikniuj (Juan 11:28-39).

²² Kemej Marta nochipa kuali taixejekoua, kijtoua ke iikniuj xa tsojyakya porin panokya naui tonal ijkuak momikilij. Sayoj ke Jesús kielnamiktia: “¿Xe amo nimitsilij ya ke komo tiyektakuautamati nouan, ijkon tikitas imouiskauelilis den Notajtsin Dios?”. Marta kineltoka uan ueli senkis kiita imouiskauelilis oso ichikaualis Dios: ¡ijkuak, Jiova kimaka chikaualis iKonetsin maj ueli kiajokui Lázaro! Maj tiknemilikan nochi tein mokauak itech itanemilil Marta: keman Jesús kinauatia Lázaro maj kisa; keman kakisti ke meua uan maski tetsiliujtokok ika tilmaj yolik motokia ikalakyan tekoyok; keman Jesús tanauatia maj kitojtomakan uan maj kikauakan maj youi, uan no, keman ika yolpakilis monauajkej eyi iknimej (xikonixtajtolti Juan 11:40-44). ¡Nejon ueyi tayokol tein kimachiliaya Marta poliuikya!

23. ¿Toni Jiova uan Jesús kinekij maj tikselikan, uan toni moneki tikchiuaskej?

²³ Nejin tein panok kinextia ke mikemej yekmelauj moajokuiskej, uan nejin se tamachtilis tein moajsi itech Biblia tein semi techyolseuia, porin kinextia tein yekmelauj mochiuak (Job 14:14, 15). Jiova uan iKonetsin kinekij kintatiochiuiskej akin kipiaj takuaujtamatilis, kemej kichiujkej iuan Marta, María uan Lázaro. Tejuan no  tikseliskej miak tatiochiualismej komo no tikpiaj chikauak totakuaujtamatilis.

24. ¿Kemanian Biblia ika tajtouaok Marta?

²⁴ Biblia sayoj seko ika tajtouaok Marta. Nejin panok se semana achto ke Jesús momikiliskia. Kemej kuali kimatia toni tajyouilis kipanoskia itamian nejon semana, Jesús oksepa mokauak ininchan itasojikniuan akin nemiaj Betania. Ompa kisaya uan ojtokaya eyi kilómetro hasta Jerusalén. Itech xolal Betania, Jesús uan Lázaro takuajtoyaj ichan Simón akin achto kipiaya kokolispalanilis, uan ijkuak, ika motajtouaok siuat akin ika titajtojtokej: “Marta yejua takualtektoya” (Juan 12:2).

25. ¿Keyej siuamej kemej Marta kinitaj itech nechikolmej kemej se tatiochiualis?

²⁵ Nejin se taman tein kiixnextia Marta: keman Biblia peua ika tajtoua tikajsij ke tekititok, uan nikan tikauaj oksepa tekititok, nochipa mochikaujtoya kintakachiuas oksekin. Itech nejin tonalmej, itech nechikolmej tokniuan yolpakij maj moajsikan siuamej kemej Marta, akin tel tekitij uan kualtakamej, uan inintakuaujtamatilis kinolinia maj kitekitilikan Jiova uan maj kinpaleuikan oksekin. Tikyekmatij ke Marta kisentokaya kinextiaya takuaujtamatilis tein kipiaya, uan nejon kipaleuij maj kixiko ouijkayomej tein kipanoskiaok satepan.

26. ¿Itech toni taman tein kipanok Marta itech inemilis kipaleuij itakuaujtamatilis?

²⁶ Seki tonalmej satepan keman panok nejon tatakualis, Marta monekik kixikos se ueyi tayokol: iTamachtijkauj akin kiteltasojtaya kimiktijkej akin kiixnamikiaj. Nejon takamej ixkepmej uan temiktianij akin amo teikneliayaj no kinekiaj kimiktiskej Lázaro, porin ineajokuilis kichiuak maj miakej taltikpakneminij kineltokanij Jesús (xikonixtajtolti Juan 12:9-11). Uan no, nejin kalyetouanij kipanokej okse ueyi tayokol keman semej momikilijkej. Amo tikmatij keniuj uan kemanian panok, sayoj ke uelis tikyekmatiskej ke chikauak takuaujtamatilis tein kipiaya Marta kipaleuij maj taxiko hasta keman momikilij. ¡Tinochin techtelpaleuis komo tiktojtokaj ineskayo ika takuaujtamatilis!