1. ¿Toni panoua keman timotayokoltijtokej?

TINOCHIN tikpiaj ouijkayomej, uan mojmostaj timochikauaj titaxikoskej. Sayoj ke okachi ouij techkisa titaxikoskej komo timotayokoltijtokej. Nejin uelis kichiuas maj tikmachilikan ke amo teyi tichiuanimej uan amo tiyolpakiskej. Proverbios 24:10 kijtoua: “Komo tiyolkuetaui keman onkak ouijkayomej, amo tikpias chikaualis”. Nejin kinextia ke keman timotayokoltijtokej no uelis tikmachiliskej ke amo tikpiaj chikaualis uan okachi ouij techkisas titaxikoskej.

2. 1) ¿Toni uelis kichiuas maj timotayokoltikan? 2) ¿Toni tikitaskej itech nejin tamachtilis?

² Moajsi miak taman tein uelis kichiuas maj timotayokoltikan, kemej tonepololuan, keman ouij techkisa amo tikchiuaskejok tein amo kuali oso porin timokokouaj. No uelis timotayokoltiskej porin amo tikseliaj se tekit itech inechikol Jiova tein tikuelitaskiaj tikpiaskej oso porin kampa titanojnotsaj amo kinekij techkakiskej. Itech nejin tamachtilis, tikitaskej toni uelis techpaleuis maj amo timotayokoltikan.

3. ¿Toni techpaleuis maj amo semi itech titanemilikan tonepololuan?

³ Komo semi itech titanemiliaj tonepololuan uan tein ouij techkisa tikchiuaskej, uelis amo kuali timomachiliskej uan hasta tiknemiliskej ke Jiova amo keman techkauas maj tinemikan itech Xochital. Semi tamouilil maj ijkon titanemilikan. ¿Toni techpaleuis maj amo semi itech titanemilikan tonepololuan? Melauj ke Biblia kijtoua ke tinochin titajtakolejkej (Rom. 3:23). Sayoj ke Jiova amo sayoj kiitstok tonepololuan nion kichia maj amo timopolokan. Yejuatsin se tepopaj tetasojtakej uan amo  yolijsiui. Kimati ke timiakej timochikauaj tikchiuaskej tein kuali uan amo tikchiaskej amo keman timopoloskej, uan kineki techpaleuis (Rom. 7:18, 19).

4, 5. Kemej kijtoua 1 Juan 3:19, 20, ¿toni kinpaleuij ome tokniuan siuamej maj amo mosenkauanij?

⁴ Maj tikitakan tein kinpanok Deborah uan María. * Keman Deborah siuapilok katka, ichankauan amo semi kinextiliayaj netasojtalis uan amo kiyolchikauayaj keman kuali kichiuaya teisa. Yejua ika Deborah amo kuali momachiliaya uan kinemiliaya ke amo teyi kiyekchiuaya. Keman tepitsin mopolouaya, kinemiliaya ke nion teyi kuali kichiuaya. María no ijkon kipanok. Ichankauan semi kipijpinaujtiayaj uan nejon kichiuaya maj kimachiliani ke nion teyi kuali kichiuaya. Uan hasta satepan ke moauij, kimachiliaya ke amo kinamikia yeski itaixpantijkauj Jiova.

⁵ Maski ijkon, Deborah uan María kisentokakej kitekitilijkej Jiova. ¿Toni kinpaleuij? Kitataujtijkej Jiova uan kiluijkej keniuj momachiliayaj (Sal. 55:22). Kiajsikamatkej ke toTajtsin tetasojtakej kimati ke tein achto tikpanokej uelis kichiuas maj tiknemilikan ke nion teyi kuali tikchiuaj. Uan yejuatsin no kiita tein kuali tein tiknextiaj oso tokualneskayouan, maski tejuan xa tiknemiliaj ke amo tikpiaj kualneskayomej (xikonixtajtolti 1 Juan 3:19, 20).

6. ¿Keniuj uelis momachilis se tokniuj keman oksepa kichiua se taman tein amo kuali?

⁶ Komo se tokniuj mochikaujtok amo oksepa kichiuas se taman tein amo kuali uan oksepa kichiua, uelis semi motayokoltis. Melauj ke ipa amo kuali timomachiliaj keman tikchiuaj se tajtakol (2 Cor. 7:10). Sayoj ke moneki amo tiknemiliskej ke nochipa timopolouaj uan ke Jiova amo keman techtapojpoluis. Nejin amo melauj uan uelis kichiuas maj tikauakan Jiova. Uan no, maj tikelnamikikan tein kijtoua Proverbios 24:10: komo tiyolkuetauij, amo tikpiaskej chikaualis. Okachi kuali maj tiktataujtikan Jiova, maj tiktapouikan toni tikchiujkej uan maj tiktajtanikan maj techtapojpolui (Is. 1:18). Keman Jiova kiitas ke yekmelauj timoyolnonotskejya oso timoyolnemilijkejya, techtapojpoluis. Uan no, maj titajtokan iniuan tayekananij uan yejuan techpaleuiskej maj oksepa kuali timouikakan iuan Jiova uan amo yolijsiuiskej (Sant. 5:14, 15).

7. Komo timochikaujtokej amo oksepa tikchiuaskej se taman tein amo kuali, ¿keyej moneki amo timosenkauaskej?

⁷ Jean-Luc, se tokniuj tayekankej akin nemi Francia, kiniluia nejin akin mochikaujtokej  amo oksepa kichiuaskej se taman tein amo kuali: “Jiova amo kiita ke se taltikpaknenkej yolmelauak porin amo keman mopoloua, ta porin keman mopoloua moyolnonotsa uan mochikaua amo oksepa kichiuas” (Rom. 7:21-25). Yejua ika, maj amo tiknemilikan ke amo kemanok timopataskej. Maj tikelnamikikan ke tinochin timopolouaj, sayoj ke Jiova techmaka itatiochiualis porin technextilia ueyi teiknelilis uan porin Jesús toka kitemakak inemilis (Efes. 1:7; 1 Juan 4:10).

8. ¿Akoni uelis tikiluiskej maj techpaleui keman amo kuali timomachiliskej?

⁸ Keman amo kuali timomachiliskej, tokniuan takamej uan siuamej uelis techyolchikauaskej. Yejuan uelis techkakiskej uan techyolseuiskej keman monekis (Prov. 12:25; 1 Tes. 5:14). Joy, se tokniuj siuat kayot Nigeria, akin kemansa motayokoltia, kijtoua: “¿Toni nikchiuaskia komo amo moajsiskiaj tokniuan? Keman tokniuan nechyolchikauaj nechmatiltia ke Jiova kikaki nonetataujtiluan. Hasta nechmachtianij maj no nikinyolchikaua akin tayokoxtokej”. Melauj ke tokniuan amo nochipa kiitaskej ke amo kuali timomachiliaj. Yejua ika xa tejuan monekis tiaskej uan tikintajtaniskej maj techpaleuikan.

9. ¿Keniuj techyolchikaua Salmo 41:3 uan 94:19?

⁹ Maj tiktemokan inepaleuil Jiova. Ouij techkisa tiyolpakiskej keman timokokouaj, okachiok komo amo tipajtiskejok. Melauj ke axkan Jiova amo kichiuas maj tipajtikan, sayoj ke kemaj techyolseuia uan techmaka chikaualis tein techpaleuia maj titaxikokan (xikonixtajtolti Salmo 41:3; 94:19). ¿Keniuj kichiua? Xa kichiuas maj seki tokniuan techiluikan ke uelis techpaleuiskej ika seki tekimej tein tikpiaj tokalijtik oso ke yejuan uelis kikouatiuij tein monekis. No uelis kichiuas maj touan kichiuakan netataujtil. Hasta uelis kichiuas maj tikelnamikikan tajkuilolmej tein semi teyolseuiaj, kemej tein kijtouaj ke itech Xochital amo teyi techkokosok nion onkasok kokolismej oso kokoxkayot (Rom. 15:4).

10. ¿Toni kipaleuij Isang maj amo mosenkauani satepan ke kipanok tein amo kuali?

¹⁰ Isang, akin nemi Nigeria, amo uelikok nejnemik satepan ke kipanok se taman tein amo kuali, uan se tapajtijkej kiluij ke amo kemanok ueliskia nejnemis. Isang kijtoua: “Semi nitajyouijtoya uan nitayokoxtoya”. ¿Toni kipaleuij maj amo kisentokani ijkon momachiliani? Yejua kijtoua: “Nonamik uan nejua nochipa tiktataujtiayaj Jiova uan timomachtiayaj iTajtol. Uan no, tikixtalijtoyaj tiktasojkamatiskej tein kuali tein tikpiaj, kemej yankuik taltikpak tein tikchiaj tikseliskej kampa kualtsin tinemiskej”.

11. ¿Toni kipaleuij Cindy maj yolpakini maski semi mokokouaya?

¹¹ Cindy, akin nemi México, tapajtianij kiluijkej ke kipiaya se kokolis oso kokoxkayot tein ueliskia kichiuas maj momikili. ¿Toni kipaleuij maj taxiko? Keman kipajtijtoyaj kiixtalij mojmostaj kintapouis oksekin tein Biblia tamachtia. Cindy kijkuiloj: “Nejon nechpaleuij maj okachi inintech nitanemiliani oksekin uan amo ke nechtekiskiaj, ke semi amo kuali nimomachiliaya oso ke semi nechkokouaya. Nikchiuaya nejin: keman nitajtouaya iniuan tapajtianij oso akin kinpaleuiayaj, nikintajtaniaya keniuj yetoyaj ininchankauan. Ompa nikintajtaniaya keyej kiixpejpenkej se tekit tein semi ouij. Nejon nechpaleuiaya maj nikmatini toni okachi ueliskia kinyolnotsas. Miakej nechiluijkej ke amo momattoyaj kiitaskej maj se akin mokokoua kintajtaniani keniuj yetokej, uan miakej nechtasojkamatilijkej maj ininka nimotekipachouani. Sekin hasta nechiluijkej kani nemij uan nechmakakej inintapoual. Keman nikpanotoya nejon ouijkayot, semi nikmoujkaitak  maj Jiova kichiuani maj semi niyolpakini” (Prov. 15:15).

12, 13. ¿Keniuj tanojnotsaj seki tokniuan akin mokokouaj oso xiuejkejya, uan toni panouani?

¹² Seki tokniuan amo semi ueli tanojnotsajok kemej kinekiskiaj porin mokokouaj oso xiuejkejya, uan nejon kichiua maj motayokoltikan. Maski ijkon, miakej kiajsij miak taman kemej uelis kisentokaskej tanojnotsaskej. Ompa Estados Unidos, se tokniuj siuat akin monotsaya Laurel monekik yetos 37 xiujmej itech se tepos tein kipaleuiaya maj mijyoti oso moijyokui. Uan no, kikuik cáncer, miakpa kitekkej uan itech inakayo kipiak tataman kokolismej. Maski semi ouij tein kipanotoya, nochipa kiteixmatiltij tein Biblia tamachtia. Kinnojnotsaya akin yayaj kipajtitij ichan uan akin kipaleuiayaj. Laurel kinpaleuij kemej 17 taltikpakneminij maj mochiuanij itaixpantijkauan Jiova. *

¹³ Richard, se tokniuj tayekankej akin nemi Francia, kinyolmajxitia nejin akin amo ueli kisajok oso moajsij itech se kali kampa kinyekpiaj: “Nikinyolmajxitia maj kitalikan seki amaixmej kampa taltikpakneminij uelis kiitaskej. Nejon uelis kichiuas maj akin kiitaj amaixmej kinekikan kimatiskej okachi uan maj iniuan tajtokan. Nejin uelis semi kinyolchikauas tokniuan akin amo ueli tanojnotsajok kajkalpan”. Akin amo ueli kisaj no uelis tanojnotsaskej ika carta uan ika teléfono.

14. ¿Toni kuali neskayot techkauilij tekiuaj David?

¹⁴ Xa tiknekij tikseliskej se tekit itech inechikol Jiova. Sayoj ke moajsi miak taman tein xa kichiua maj amo tikselikan. Kemej neskayot, xa tixiuejkejya, timokokouaj oso tikpanotokej okseki taman. Komo amo tikseliaj se tekit tein tikuelitaskiaj tikpiaskej, ineskayo tekiuaj David uelis semi techpaleuis. Yejua kinekia kichijchiuas templo kampa kiueyichiuaskiaj Jiova, sayoj ke yejuatsin amo yejua kiixpejpenak maj kichijchiua. Maski ijkon, David semi kipaleuij akin kichijchiuaskia templo keman kitemakak miak oro uan plata. Ika tein kichiuak techkauilij se kuali neskayot (2 Sam. 7:12, 13; 1 Crón. 29:1, 3-5).

15. ¿Toni kipaleuij se tokniuj takat maj amo motayokoltianiok?

¹⁵ Hugues, se tokniuj takat akin nemi Francia, amo uelikok kisentokak kemej tayekankej porin semi mokokouaya. Nion uelia kichiuaya seki tekimej tein amo ouijkej tein monekia mochiuas ichan. Hugues kijkuiloj: “Yekinika, semi nimotayokoltij uan nikmachiliaya ke nion tepitsinok nitapaleuiaya. Sayoj ke satepan nikajsikamatik ke seki taman amo ueliskiaok nikchiuas uan uelik niyolpakik ika tein  kemaj uelia nikchiuaya itech itekiyo Jiova. Amo niknemilia nimosenkauas. Nejua kemej Gedeón uan 300 takamej akin iuan tateuitoj: maski nisioujtok, amo nimosenkauas” (Juec. 8:4).

16. ¿Toni techmachtiaj ángeles?

¹⁶ Ángeles akin kitakamatij Dios no techkauiliaj se kuali neskayot. Se tonal, Jiova kiniluij maj kijtouanij keniuj kinemiliayaj ke ueliskia kikajkayauaskej tekiuaj Acab akin amo yolkuali katka. Sekin kijtojkej tein kinemiliayaj, sayoj ke Jiova kiixpejpenak sayoj se ángel uan kiluij ke kuali kisaskia tein kinemilijka (1 Rey. 22:19-22). ¿Moyolkokojkej okseki ángeles uan kinemilijkej maj amo teyi kijtouanij? Nion teyi kinextia ke ijkon tanemilijkej. Ángeles semi yolyemankej uan kinekij maj sayoj Jiova se kiueyitali (Juec. 13:16-18; Apoc. 19:10).

17. ¿Toni moneki tikchiuaskej komo amo kuali timomachiliaj porin amo tikseliaj se tekit tein tikuelitaskiaj tikpiaskej?

¹⁷ Maj tikelnamikikan ke tiyeskij tiitaixpantijkauan Jiova uan tikteixmatiltiskej iTekiuajyo yejua okachi ueyi tatiochiualis tein tikpiaj. Tein kichiua maj Jiova uan tokniuan techpatiuitakan amo yejua tekimej tein tikpiaj itech inechikol Dios, ta yolyemanilis tein tiknextiaj. Uan no, nejin tekimej amo nochipa tikpiaskej. Yejua ika, maj tiktataujtikan Jiova maj techpaleui maj tiksentokakan tiknextikan yolyemanilis. Maj inintech titanemilikan itekitikauan Jiova akin ininka motajtoua itech Biblia akin kinextijkej yolyemanilis, uan maj ika yolpakilis tikinpaleuikan tokniuan itech tein tiueliskej (Sal. 138:6; 1 Ped. 5:5).

18, 19. ¿Toni uelis techpaleuis maj tiksentokakan titanojnotsakan ika yolpakilis kampa amo semi kinekij techkakiskej?

¹⁸ Komo kemansa tiknekij timosenkauaskej porin kampa titanojnotsaj taltikpakneminij amo semi yetokej ininchan oso amo kinekij techkakiskej, ¿toni uelis tikchiuaskej tein techpaleuis maj tiksentokakan tiyolpakikan oso maj okachiok tiyolpakikan? Itech recuadro “ Toni techpaleuis maj okachi tiyolpakikan itech tanojnotsalis” moajsi seki tayolmajxitilis tein semi techpaleuis. No moneki tikitaskej tanojnotsalis kemej kinamiki. ¿Toni kijtosneki nejin?

 ¹⁹ Maj tikelnamikikan ke okachi tayekantok tikteixmatiltiskej itokay Dios uan iTekiuajyo. Jesús kijtoj ke amo miakej mochiuaskiaj itatojtokakauan (Mat. 7:13, 14). Uan keman titanojnotsaj tikpiaj tatiochiualis titekitiskej iuan Jiova, Jesús uan ángeles (Mat. 28:19, 20; 1 Cor. 3:9; Apoc. 14:6, 7). Uan no, Jiova kichiua maj motokikan itech inechikol akin kinekij kitekitiliskej (Juan 6:44). Yejua ika, komo se taltikpaknenkej amo kineki techkakis axkan, xa kemaj kinekis techkakis keman oksepa iuan titajtoskej.

20. Kemej kijtoua Jeremías 20:8, 9, ¿toni techpaleuis maj amo tiknekikan timosenkauaskej?

²⁰ Ineskayo tanauatijkej Jeremías uelis techmachtis miak taman. Taltikpakneminij akin monekia kinnojnotsas amo kinekiaj kikakiskej. Tein melauj, kiuijuikaltiayaj uan kipijpinaujtiayaj nochin tonal (xikonixtajtolti Jeremías 20:8, 9). Semi motayokoltij uan hasta amo kinekiaok tanojnotsas. Sayoj ke amo mosenkauak. ¿Keyej amo? Kijtoj ke kimachiliaya “itajtoluan Jiova” kemej se tit oso tekol tein amo uelia kitsakuiliaya. Uan no ijkon tikmachiliskej komo mojmostaj timomachtiaj Biblia uan itech titanemiliaj. Nejon kichiuas maj okachi tiyolpakikan itech tanojnotsalis uan xa hasta okachi kuali techyas (Jer. 15:16).

21. ¿Toni uelis tikchiuaskej keman timotayokoltijtoskej?

²¹ Deborah, akin ika titajtojkej itech párrafo 4, kijtoua ke Satanás uelis kitemos maj timosenkauakan keman timotayokoltijtokej. Sayoj ke Jiova kipia okachi chikaualis ke Satanás uan tein ika kitemoua maj tikauakan Jiova. Yejua ika, keman teisa kichiuas maj timotayokoltikan, maj tiktapouikan Jiova keniuj timomachiliaj uan maj tiktajtanikan maj techpaleui. Yejuatsin techpaleuis keman timochikauaj tikchiuaskej tein kuali uan amo timopoloskej, techpaleuis komo timokokouaj, no techpaleuis maj tikitakan tekimej itech nechikol kemej moneki uan maj tiyolpakikan itech tanojnotsalis. Jiova techpaleuis maj amo timotayokoltikanok.