“AUTOBÚS uelis yas, ¡sayoj ke akin kayot China mokaua!”. Yejua nejon tein kikakik Alexandra kampa tokotsyetoya ijkuak mochixtoya panos itech okse altepet tein poui Sudamérica. Keman kiitato toni panouaya kiitak se telpoch akin kayot China akin amo semi uelia tajtouaya español. Telpoch kitemouaya kimelauilis kuejmol tein kipanotoya akin kiita ox uelis se panos itech okse altepet. Kemej Alexandra pouia itech se nechikol tein kipiaj itaixpantijkauan Jiova ika tajtol chino, kijtoj ke kitajtolkepaskia tein kijtouaya nejon telpoch.

Takat kijtoj ke kipiaya iamauan, sayoj ke kiichtekilijkaj iuan itomin. Yekinika, tajpixkej amo kineltokilij uan hasta kinemilij ke Alexandra pouia iniuan akin kinnamakaj taltikpakneminij. Ika tamik, tajpixkej kineltokilij nejin telpoch, akin monekik taxtauas porin amo kipiaya amamej tein monekia. Alexandra kijtoj ke kitaneujtiskia 20 dólares. Takat miakpa kitasojkamatilij uan motenkauak ke kikepiliskia itomin uan okachiok. Alexandra kiluij ke amo kichiaya kiselis teisa uan ke kipaleuij ika miak pakilis porin kiita ke ijkon moneki mochiuas. No kimakak seki amaixmej tein mokixtiaj itech Biblia uan kiyolchikauak maj momachti Biblia iniuan itaixpantijkauan Jiova.

Nochipa techyololinia tikakiskej keniuj miakej kiuelitaj kinpaleuiskej akin nion tepitsin kinixmatij. Tikyekmatij, ke akin kipiaj se taneltokalis ijkon kemej akin kijtouaj ke amo kipiaj, tapaleuiaj ijkon kemej Alexandra. Sayoj ke ¿tikonnekiskia tiontapaleuis maski amo teyi tikonseliskia? Nejin netajtanil motelneki porin Jesús kijtoj: “Kachi yolpaktok in tagat ten tapaleuijtinemi ika ten niaxka uan ke ne tagat ten sayo kiselia tapaleuilis” (Hechos 20:35). Uan no, tamatinij kinyolnotsa nejon porin kiajsinij ke se kiuelitas se tapaleuis, techpaleuia. Maj tikitakan keniuj.

Moitani ke se kiuelitas se tapaleuis uan se yolpakis mouikaj. Pablo kijkuiloj ke “Dios kitasojta se tagat ten kitemaka itapaleuilis ika yolpakilis”. Yejua ininka tajtojtoya akin kichiuayaj kemej Cristo akin kitemakakej tomin kemej netetayokolil tein ika kinpaleuijkej ininikniuan akin kipanotoyaj ouijkayomej (2 Corintios 8:4; 9:7). Pablo amo kijtoj ke yejuan kiuelitayaj tapaleuiskej porin yolpakiaj, ta yolpakiaj porin kinpaleuiayaj oksekin.

Seki tatemouanij kiajsinij ke se kiuelitas se tapaleuis “kichiua maj tekiti seki taman itech tokuatixyo tein tapaleuia maj tiyolpakikan, maj kuali timouikakan iniuan oksekin uan maj inintech titakuaujtamatikan, nejon kichiua maj kuali se momachili”. Okse taman tein kiajsinij yejua ke “akin kimaka tomin aksa okachi yolpaki ke akin sayoj yejua motajtakouia”.

¿Kemansa tikonnemiliani ke tein tikonpanotok kichiua amo xiontapaleui kemej tikonuelitaskia? Tein melauj, tinochin uelis tiyolpakiskej kemej akin  “kitemaka itapaleuilis” ika yolpakilis. Komo tiktemakaj ika nochi toyolo, amo moneki yeski miak. Se siuat akin itaixpantijkauj Jiova kintitanilij tomin kemej netetayokolil akin kikixtiaj nejin amaix uan kinijkuilouilij: “Itech nochi nejin xiujmej sayoj niktemakani tepitsin tomin kemej netetayokolil itech Kali kampa tiMosentiliaj”. Uan no kijtoj: “Jiova nechmakani okachi ke tein niktemakani. [...] Tasojkamatik porin nankiseliaj tein niktemaka; kichiua maj kuali nimomachili”.

Tein melauj, amo sayoj uelis se tapaleuis ika tomin; moajsi okseki taman kemej uelis se tapaleuis.

Biblia kijtoua ke komo aksa yolkuali, mopaleuia, sayoj ke komo amo yolkuali, moijtakoua (Proverbios 11:17). Akin yolkualmej kiuelitaj tapaleuiskej uan ika miak pakilis kitemakaj inintiempo, ininchikaualis uan okseki taman. Nejon tein kichiuaj kinpaleuia itech miak taman, semej yejua ke paktokej.

Tein tatemouanij kiajsinij kinextia ke akin kinpaleuiaj oksekin amo semi kokolispeuaj uan kuali momachiliaj. Tein melauj, okachi paktokej. Uan nejon kinpanoua hasta akin kipiaj se ueyi kokolis tein moixmati kemej esclerosis múltiple oso VIH Sida. No moajsini ke ijkuak tauananij akin mochikaujtokej kikauaskej tayil kinpaleuiaj oksekin, kinpaleuia maj amo motayokoltikan oso maj oksepa tayikan tein teuintij.

¿Keyej panoua nejon? Moijtoua ke “se teiknelis, se tapaleuis uan se kiuelitas se kitemakas teisa kichiua maj amo se kipia amo kuali tanemililmej”. Se tapaleuis maski amo teyi se kiselis kichiua maj amo semi se motekipacho uan maj presión arterial amo semi teijtako. Uan no, akin momikiliani ininnamik amo miak tonalmej motayokoltijtokej keman kinpaleuiaj oksekin.

Senkis moita ke se kiuelitas se tapaleuis kichiua maj kuali se moajsi.

Jesús kiniluij imomachtijkauan: “Xitetayokolijtinemikan aken yeski iuan para ma Totajtsin Dios no namechtayokolis [...] ijkon keme kuak se kiyekpexonti in chikiuit ika tensa uan se kinpanteltalia uan se kitsejtseloa hasta pipixauiki [...]. Ne tamachiu de teiknelilis ten namejuan nankikuitinemij [...] yejua ne Totajtsin Dios kikuis para namechtayokolijtiyas” (Lucas 6:38). Keman tikinpaleuiaj oksekin, tikmatij ke techtasojkamatiliskej uan no kinpaleuiskej oksekin. Kemej tikitaj, nejin taman tein kuali tapaleuia maj se sentekiti uan maj kuali se mouika iniuan oksekin.

Akin momachtiaj keniuj taltikpakneminij mouikaj, kiajsinij ke “akin nochipa kitemouaj kinpaleuiskej oksekin, kinyololinia oksekin maj no ijkon kichiuakan”.

Tein melauj, “sayoj se kiixtajtoltis keniuj sekin tapaleuiaj kichiua maj no titapaleuikan”. Tamatinij no kiajsinij ke, “tisejsemej uelis tikinyololiniskej miakej oso tel miakej, maski amo tikinixmatiskej”. Ika okseki tajtolmej, keman se kiuelita se tapaleuis uelis kinyololinis nochin akin nemij itech se xolal maj no tapaleuikan. ¿Amo mitsonpaktiskia tionnemis  itech se xolal ijkon? Kemej tikitaj, komo okachi miakej kiuelitaskiaj tapaleuiskej, tinochin techpaleuiskia.

Se taman tein panok ompa Florida (Estados Unidos) kinextia ke se kinpaleuis oksekin tapaleuia. Satepan ke panok se chikauak kiouaejekat, seki itaixpantijkauan Jiova yajkej tapaleuitoj kampa taijtakoj. Keman kichixtoyaj tein ika kiyekchijchiuaskiaj se kali, kiitakej ke itatsakuil se takat akin ompakauin nemia uejueliujka uan kiluijkej ke kipaleuiskiaj. Satepan, nejin takat kititanik se amatajkuilol itech ininkaltekitiloyan itaixpantijkauan Jiova. Kijkuiloj: “Nochipa namechtasojkamatilis. Nikita ke namejuan akin okachi nantapaleuiaj”. Kemej moteltasojkamatia, kititanik tomin kemej netetayokolil. Yejua kijtoj ke ika kipaleuiaya “ueyi tekit tein kichiuaj itaixpantijkauan Jiova”.

Se taman tein momachtianij tamatinij kinextia ke “taltikpaknenkej itech moajsi kinejnekis tapaleuis”. No kinextij ke konemej “kitemouaj kinpaleuiskej oksekin hasta achto ke peuaskej tajtoskej”. Biblia kijtoua ke tiknextiaj nejon porin Dios techchijchiuak “kemej yejuatsin tamati”, tein kijtosneki ke tein yejuatsin kinextia tejuan no tiknextiaj (Génesis 1:27).

Se taman tein kualtsin tein kinextia toTachijchiujkauj, Jiova Dios yejua ke kiuelitas tapaleuis. Yejuatsin techmakani tonemilis uan nochi tein techpaleuia maj tiyolpakikan (Hechos 14:17; 17:26-28). Biblia techpaleuia maj okachi kuali tikixmatikan toTajtsin Dios uan tein ika netasojtalis kiixtalijtok kichiuas nikan taltikpak. No techmatiltia ke kiixtaliani tein moneki tein tapaleuis maj satepan tiyolpakikan * (1 Juan 4:9, 10). Kemej Dios yejua akin okachi tapaleuia uan techchijchiuak kemej yejuatsin tamati, taixejekol maj techpaleui ijkuak tikinpaleuiaj oksekin uan maj tikyolpaktikan Dios (Hebreos 13:16).

¿Uan toni panok iuan Alexandra, akin ika titajtojkej ipeujyan nejin tamachtilis? Se akin ompa no yaya kiluij ke amo keman kikepiliskiajok itomin. Sayoj ke takat akin Alexandra kipaleuijka kinnotsak sekin akin kuali iniuan mouika uan nemiaj itech se xolal kampa tepos moketsaskia, uan ijkon uelik kikepilij tomin tein kitaneujtijka. Uan no, kichiuak tein Alexandra kiluij uan peuak momachtia Biblia. Eyi metsti satepan, Alexandra tel yolpakik keman kiitak itech se ueyi nechikol tein kipiakej itaixpantijkauan Jiova ika tajtol chino ompa Perú. Nejin takat, kemej kinekia kitasojkamatilis inepaleuil Alexandra kiyoleuak yejua uan akin iuan yajkaj ueyi nechikol, maj takuatij kampa takualnamaka.

Senkis tikitaj ke se kiuelitas se tapaleuis kichiua maj semi tiyolpakikan. Uan keman ijkon tikchiuaj tikinpaleuiaj maj kiixmatikan akin okachi kiuelita tapaleuis, ¡Jiova Dios! (Santiago 1:17.) ¿Uan tejuatsin? ¿Tikonselijtok tein kuali porin tiontapaleuia?