1. ¿Keyej miakej amo kineltokaj tein kijtoua Biblia?

 AXKAN miakej amo kimatij akoni iuan takuaujtamatiskej. Miakej kinpoujkaitaj políticos, taixmatinij uan tanamakanij, sayoj ke amo kiyekmatij ox yekmelauj kinekij kinpaleuiskej. Uan no, amo semi kinpoujkaitaj akin taixyekanaj itech taneltokalismej. Yejua ika tikajsikamatij keyej amo takuaujtamatij itech Biblia, amatajkuilol tein kijtouaj ke kikuij akin taixyekanaj itech nejon taneltokalismej.

2. Kemej kijtoua Salmo 119:160, ¿toni moneki tikneltokaskej?

² Tiitekitikauan Jehová tikneltokaj ke yejuatsin “Dios akin kijtoua tein melauak” uan ke nochipa kineki maj kuali tietokan (Sal. 31:5; Is. 48:17). Kuali tikmatij ke uelis titakuaujtamatiskej itech iTajtol Dios, porin ‘nochi itajtol melauak’ (xikonixtajtolti Salmo 119:160). Tejuan no tikneltokaj tein kijkuiloj se taixmatkej ika tein kijtoua Biblia: “Nochi tein Dios kijtoua melauak, uan nochi tein kijtoua yekmelauj mochiua. Akin kitekitiliaj Dios uelis kineltokaskej tein yejuatsin kijtoua porin iuan takuaujtamatij”.

3. ¿Toni tikitaskej itech nejin tamachtilis?

³ ¿Keniuj uelis tikinpaleuiskej oksekin maj no kineltokakan tein kijtoua iTajtol Dios? Maj tikitakan eyi taman: tein kijtoua Biblia amo mopatani, mochiua tein kijtoua uan ueli tepaleuia maj se mopata.

4. ¿Keyej sekin kinemiliaj ke mopatani tein kijtoua Biblia?

⁴ Jehová kichiuak maj 40 takamej akin amo keman kikaujkej kijkuilokan amatajkuilolmej tein kipia Biblia. Sayoj ke axkan amo moajsiok amatajkuilolmej tein yekinika  moijkuilojkej, ta sayoj moajsij copias. Yejua ika, miakej motajtaniaj ox tein kijtoua Biblia yejua tein yekinika kijkuilojkej nejon takamej. ¿Keyej uelis tikneltokaskej ke tein kijtoua Biblia amo mopatani?

5. ¿Keniuj mochiujkej copias den Tajkuilomej itech tajtol hebreo? (Xikonita taixkopin ipeujyan amaix).

⁵ Kemej Jehová amo kinekia maj ixpoliui iTajtol, tanauatij maj kichiuanij copias. Kinnauatij akin tekiuajtiaj Israel maj kimaijkuilouanij tein kijtouaya Tanauatil uan kiniluij levitas maj kinmelauilianij israelitas tein ompa kijtouaya (Deut. 17:18; 31:24-26; Neh. 8:7). Satepan ke judíos kinuikakej Babilonia, akin kimatiaj kuali tajkuiloskej peuak kichiuaj miak copias den Tajkuilolmej itech tajtol hebreo (Esd. 7:6, notas). Nejin takamej kiitayaj maj nochi kuali moijkuilouani. Satepan peuak kipouaj nochi tajtolmej uan hasta letras para kiitaskej ox nochi kijkuilojkaj. Maski ijkon, kemej katkaj tajtakolejkej ipa mopolojkej tepitsin. Sayoj ke kemej kichiujkej miak copias, satepan uelik kiitakej kani mopolojkaj. Maj tikitakan keniuj kiajsikej.

6. ¿Keniuj ueli kiajsij kani mopolojkej akin kichiujkej copias den Tajkuilolmej?

⁶ Axkan, taixmatinij ika tein kijtoua Biblia kimatij keniuj kiajsiskej kani mopolojkej akin kichiujkej copias. Para tikajsikamatiskej, maj tiknemilikan ke 100 takamej kiniluiaj maj kichiuakan se copia de se tajkuilol, sayoj ke semej tepitsin mopoloua. ¿Keniuj uelis kiajsiskej kani mopoloj? Komo kiitaj tein nochin kijkuilojkej. No ijkon, keman motelmachtianij kiitaj nochi tajkuilolmej tein yetokej ueli kiajsij kani mopolojkej oso toni kinpoloj kitaliliskej akin kichiujkej copias.

7. ¿Keniuj tikmatij ke miakej akin kichiujkej copias den tajkuilolmej kitemojkej kuali kijkuiloskej nochi?

⁷ Maj tikitakan se taman tein kinextia ke akin kichiujkej copias den Tajkuilolmej kitemojkej kuali kijkuiloskej nochi. Moajsi se copia de nochi amatajkuilolmej itech tajtol hebreo tein mochiuak itech xiuit 1008 oso 1009 satepan ke ualajka Cristo. Moixmati kemej Códice de Leningrado. Sayoj ke seki xiujmejya kiajsikej miak tajkuilolmej tein ajsitok uan tein kojkotoltik, uan kiitanij ke kemej 1,000 xiujmej okachi uejkauj kayomej ke Códice de Leningrado. Aksa ueliskia kinemilis ke tein moijtoua itech nejon amatajkuilolmej tein okachi uejkaujya moijkuilojkej, semi taman ke tein moijtoua itech Códice de Leningrado porin miak copias mochiujtiualajkej itech nejon 1,000 xiujmej. Sayoj ke amo ijkon. ¿Toni kiajsikej motelmachtianij keman kiitakej amatajkuilolmej tein uejkaujya moijkuilojkej uan tein yankuixtok? Ke maski tepitsin tataman tajtolmej mokuikej, tanemilil tein kipia Biblia amo mopatani.

8. ¿Keyej copias de tajkuilolmej itech tajtol griego taman ke okseki uejkauj amatajkuilolmej?

⁸ Yekinika imomachtijkauan Cristo no ika miak nejmachkayot kichiujkej copias den 27 amatajkuilolmej tein yetoyaj itech tajtol griego tein kikuiaj keman monechikouayaj uan keman tanojnotsayaj. Se motelmachtijkej kiitak tein kijtouayaj tajkuilolmej de Biblia itech tajtol griego uan tein kijtoua okseki amatajkuilolmej tein moajsiaj itech nejon xiujmej. Keman ika tajtoj nejin tajkuilolmej de Biblia, kijtoj: “Okachi onkak miak copias […] uan okachi ajsitokej”. Se libro, keman ika tajtoua Escrituras Griegas kijtoua: “Uelis titakuaujtamatiskej  ke tein yankuixtok motajtolkepani kipia tanemililmej kemej tein yekinika moijkuiloj” (Anatomy of the New Testament).

9. ¿Toni techyekmatiltia Isaías 40:8 de iTajtol Dios?

⁹ Akin kichiujkej copias den tajkuilolmej kitemojkej kuali kijkuiloskej. Yejua ika, Biblia tein axkan tikixtajtoltiaj uan timomachtiaj amo mopatani. b Jehová kichiuak maj tikpiakan iTajtol uan maj amo mopatani (xikonixtajtolti Isaías 40:8). Sayoj ke, sekin xa kinemiliaj ke maski Biblia amo mopatani, nejon amo kinextia ke ualeua imako Dios. Maj tikitakan seki taman tein kinextia ke Biblia ualeua imako Dios.

10. Xikonijto se taman tein achto moijtojka uan kemaj mochiuak, uan keniuj nejon kinextia ke yekmelauj tein kijtoua 2 Pedro 1:21 (xikonita taixkopimej).

¹⁰ Miak taman tein Biblia kijtojka ke mochiuaskia, mochiuakya uan seki moijtojka tel miak xiujmej achto. Uan tein panouani kinextia ke yekmelauj mochiuak tein moijtojka. Amo tikmoujkaitaj maj ijkon mochiuani porin yejua Jehová akin kitematiltij nejon (xikonixtajtolti 2 Pedro 1:21). Maj titanemilikan itech tein kipanok ueyi xolal Babilonia. Kemej itech xiuit 778 uan 732 achto ke ualaskia Cristo, Jehová kichiuak maj tanauatijkej Isaías kijtouani ke Babilonia moaxkatiliskiaj. Hasta kijtoj ke akin moaxkatiliskia Babilonia motokaytiskia Ciro uan no kijtoj keniuj kichiuaskia (Is. 44:27-45:2). No kijtojka ke Babilonia ixpoliuiskia uan ke amo akin ompa nemiskiaok (Is. 13:19, 20). Uan nochi mochiuak ijkon kemej moijtojka. Medos uan persas moaxkatilijkej ueyi xolal Babilonia itech xiuit 539 achto ke ualaskia Cristo, uan axkan amo akin ompa nemiok (xikonita video Biblia achtook kijtojka ke moaxkatiliskiaj Babilonia, itech amaix Tiyolpakiskej nochipaya itech tamachtilis 3 punto 5).

11. ¿Keniuj mochiujtok tein kijtoua Daniel 2:41-43?

 ¹¹ Tein Biblia kijtojka ke mochiuaskia amo sayoj mochiuak ne uejkauj. Axkan tikitstokejya ke mochiujtok okseki taman tein no kijtojka. Xikonnemili keniuj mochiujtok tein Daniel kijtojka keman ika tajtoj ueyi tekiuajyot Reino Unido uan Estados Unidos (xikonixtajtolti Daniel 2:41-43). Daniel kijtojka ke nejin ueyi tekiuajyot yeskia chikauak kemej tepos, sayoj ke no amo yeskia tel chikauak porin maneliujtok ika sokit. Uan yejua nejon tein mochiujtok axkan. Nejin ome altepemej kinextianij ke chikaujkej kemej tepos porin tapaleuijkej maj tatanikan itech ome uejueyi neteuilismej tein mochiujkej itech nochi taltikpak uan kisentokaj kipiaj miak taman tein ika tateuiskej. Maski ijkon, nejin tekiuajyot amo no tel chikauak porin miakej akin ompa nemij takuejmolchiuaj, mosentiliaj para kijtoskej toni amo kiuelitaj oso kinekij maj mopata seki taman itech altepet uan kiixnamikij tekiuaj. Se takat akin motelmachtia política, kijtoj: “Estados Unidos yejua altepet tein okachi xexeliujtok itech política ke okseki altepemej tein no kipiaj miak taman”. ¿Uan toni panouani iuan Reino Unido? Itech seki xiujmej, akin ompa nemij semi moxexelouanij porin amo nochin kinekij maj sentekitikan iniuan altepemej tein pouij itech Unión Europea. Ika nochi nejin, Reino Unido uan Estados Unidos amo uelinij kiixtalianij toni kichiuaskej.

12. ¿Keniuj techpaleuia keman tikitaj ke mochiujtokya seki taman tein Biblia achto kijtojka?

¹² Keman tikitaj ke mochiujtok miak taman tein Biblia achto kijtojka, techpaleuia maj okachi tikneltokakan ke satepan no mochiuas tein Dios kijtoua. Timomachiliaj kemej akin kijkuiloj se salmo, akin kiluij Jehová: “Niktelneki xinechmakixti porin nitakuaujtamati itech motajtol” (Sal. 119:81). Jehová semi techtasojta, yejua ika itech Biblia techiluia ke uelis tikchiaskej tein kuali (Jer. 29:11). Amo akin uelis kichiuas maj tikchiakan tein kuali, ta sayoj Jehová. Maj tiksentokakan kuali timomachtikan tein Biblia kijtojka ke mochiuaskia porin nejon techpaleuis maj okachi titakuaujtamatikan itech iTajtol Dios.

13. ¿Toni okse taman kichiua maj titakuaujtamatikan itech Biblia? (Salmo 119:66, 138).

¹³ Tein kijtoua Biblia kinpaleuia akin kichiuaj tein tayolmajxitia, uan nejon se taman tein no kichiua maj itech titakuaujtamatikan (xikonixtajtolti Salmo 119:66, 138). Sekin akin kipiaj ininnamik uan kinekiaj mokauaskej ininixpan tekiuanij, axkan kuali mouikaj uan yolpakij porin kichiujkej tein Biblia tayolmajxitia. Uan no, konemej yolpakij porin inintatuan kintasojtaj uan kinyekpiaj (Efes. 5:22-29).

14. ¿Keniuj tein kipanok Jack kinextia ke tein Biblia kijtoua ueli kichiua maj timopatakan?

¹⁴ Tein Biblia tayolmajxitia kinpaleuiani maj mopatakan hasta akin temiktianij. Maj tikitakan keniuj kipaleuij Jack, c se takat akin tsaktoya porin temiktiaya. Yejua semi tateuiaya, katka semej akin okachi kimouiliayaj uan kiixtalijkajya kemanian kimiktiskej. Se tonal keman seki tokniuan tamachtijtoyaj ika Biblia  motokij para takakis. Semi kiuelitak kiitas ke tokniuan katkaj kualtakamej, yejua ika no peuak momachtia. Yejua peuak mopata porin kichiuaya tein momachtiaya. Kemej kipatakaya inemilis, uelik mochiuak tanojnotskej uan moauij. Kiyolpaktiaya kintapouis oksekin akin no tsaktoyaj tein kichiuas iTaixyekanalis Dios uan kinpaleuij nauin maj kiixmatikan tein Biblia tamachtia. Keman ajsik tonal para kimiktiskej, yejua mopatakaya. Semej akin kitajtouiaya kijtoj: “Jack semi mopatakya, amo kichiuaok tein kichiuaya kemej 20 xiujmejya. Tein momachtij iniuan itaixpantijkauan Jehová semi kipaleuij”. Maski Jack kimiktijkej, tein kipanok kinextia ke uelis titakuaujtamatiskej itech iTajtol Dios uan ke ueli kichiua maj timopatakan (Is. 11:6-9).

15. ¿Keyej semi titamamej tiitekitikauan Jehová? (Xikonita taixkopimej).

¹⁵ Kemej tiitekitikauan Jehová tikchiuaj tein Biblia tamachtia, kuali timouikaj uan kuali tietokej (Juan 13:35; 1 Cor. 1:10). Nejon miakej kiuelitaj, porin axkan miakej xexeliujtokej porin kinpaleuiaj tataman tekiuanij uan techikoitaj. Jean, se telpoch kayot África semi kiuelitak kiitas ke itaixpantijkauan Jehová kualtsin mouikaj. Keman peuak moteuiaj itech ialtepeuj, no kiixtalij tateuitiuj, sayoj ke satepan choloj uan yajki itech okse altepet kampa kinixmatik itaixpantijkauan Jehová. Jean kijtoua: “Itech Biblia nimomachtij ke akin kitakamatij Dios amo mokalakiaj itech política nion xexeliujtokej, ta motasojtaj se iuan okse”. No kijtoua: “Nikixtalijkaya nikpaleuis noaltepeuj, sayoj ke keman nikmatik tein tamachtia Biblia, nikixtalij niktekitilis Jehová”. Nejin telpoch mopatak. Axkan amo kinemiliaok kinteuis akin okseko kayomej, ta kinmachtia nochin tein Biblia kijtoua. Tein Biblia tayolmajxitia kinpaleuia miakej akin seseko kayomej, nejon kinextia  ke uelis titakuaujtamatiskej itech iTajtol Dios.

16. ¿Keyej semi moneki maj okachi titakuaujtamatikan itech iTajtol Dios?

¹⁶ Itech taltikpak okachi motaouijkantalia uan nejon uelis kichiuas maj ouij techkisa titakuaujtamatiskej itech inechikol Dios. Sekin xa kichiuaskej seki taman para maj amo tikneltokakan tein Biblia kijtoua uan maj amo no tikneltokakan ke Jehová kiixtalij takeual takuaujtamach uan tamatkej para maj techixyekana. Sayoj ke, komo yekmelauj tikneltokaj ke iTajtol Dios nochipa kijtoua tein melauak, amo tikauaskej maj techkajkayauakan. Uan tikixtaliskej tiktakamatiskej tein Jehová technauatia “nochipaya” (Sal. 119:112). Amo tipinauaskej tikinixmatiltiskej oksekin tein Biblia tamachtia uan tikinyolchikauaskej maj kichiuakan tein kijtoua (Sal. 119:46). Uan no, titaxikoskej ‘ika nejmachkayot uan tiyolpakiskej’ keman techtajyouiltiskej uan tikpanoskej uejueyi ouijkayomej (Col. 1:11; Sal. 119:143, 157).

17. ¿Keniuj techpaleuis texto tein mokuis itech xiuit 2023?

¹⁷ Semi tiktasojkamatij maj Jehová technextili tein Biblia tamachtia. Maski tinemij kampa mochiua tein tel amo kuali, tein Biblia tamachtia techpaleuia maj amo semi timotekipachokan, maj tiyolpakikan uan maj kuali tinemikan. Techiluia ke iTaixyekanalis Dios kichiuas maj kualtsin tinemikan satepan. Texto tein mokuis itech xiuit 2023, techpaleuis maj tiksentokakan titakuaujtamatikan ke iTajtol Dios kijtoua tein melauak (Sal. 119:160).