1. 1) ¿Toni ouijkayomej tikpanouaj? 2) ¿Keyej itekitikauan Jiova kiyolpaktiaj? (Xikonita taixkopimej ipeujyan tamachtilis.)

ITECH nejin tonalmej tikpanouaj miak ouijkayomej. Nanmiakej, tokniuantsitsin, nankipiaj uejueyi kokolismej. Oksekin nankinyekpiaj nanmochankauan akin xiuejkejya, maski namejuan no nanxiuejkejya. Sekin nanmochikauaj nankinixpanoltiskej nanmochankauan. Uan Jiova kimati ke nanmiakej amo sayoj nankipanouaj semej nejin ouijkayomej, ta miak ouijkayomej. Nochi nejin kichiua xisiouikan, namechkuilia miak tiempo uan tomin. Maski ijkon, senkis nantakuaujtamatij ke Dios namechmakas se okachi kuali nemilis satepan, ijkon kemej motenkaua. Nannochin semi nankiyolpaktiaj Jiova.

2. 1) ¿Keniuj techyolchikaua Isaías 40:29? 2) ¿Toni tein amo kuali uelis tikchiuaskej?

² Maski ijkon, ¿tikonmachilia ke kemansa amo tiontaxikouaok? Komo ijkon, amo sayoj tejuatsin ijkon tionmomachilia. Ne uejkauj, seki itekitikauan Dios akin amo keman kikaujkej no ijkon momachilijkej (1 Rey. 19:4; Job 7:7). Sayoj ke amo mosenkaujkej, ta kitajtanijkej Jiova maj kinmakani chikaualis uan yejuatsin kinnankilij, porin Dios “kimaka chikaualis akin sioujtok” (Is. 40:29). Tetayokoltij tikijtoskej ke axkan seki itekitikauan Dios kinemilianij ke tein okachi kinpaleuis maj kixikokan ouijkayomej yejua komo amo kitekitiliajok Jiova  seki tonalmej. Kimachiliaj ke se kitekitilis Jiova kemej yeskia se tamamal uan amo se tatiochiualis. Yejua ika, amo kiixtajtoltiajok Biblia, amo youijok nechikolmej uan amo tanojnotsajok, uan yejua nejon tein Satanás kineki.

3. 1) ¿Toni techpaleuis maj Satanás amo kichiua maj timosenkauakan? 2) ¿Toni tikitaskej itech nejin tamachtilis?

³ Amokuali kiyekmati ke nochipa tiktekitilijtoskej Jiova techchikaua. Uan yejua amo kineki maj tichikaujkej. Yejua ika, keman tikonmachilis ke tionsioujtok uan tionmoteltekipachojtok, amo xionmouejkatili iuan Jiova, ta okachi iuan xionmotoki. Biblia kijtoua: “Yejuatsin namechchiuas [...] nanyekajsikayekyetoni ya uan ke nanyekyolchikauke” (1 Ped. 5:10; Sant. 4:8). Itech nejin tamachtilis, tikitaskej keniuj Isaías 40:26-31 kinextia keniuj Jiova techmaka chikaualis. No tikitaskej ome taman tein uelis techuikas maj amo semi tiktekitilikanok Dios uan ika titajtoskej keniuj tein tayolmajxitia Biblia techpaleuia maj titaxikokan.

4. ¿Toni techmachtia Isaías 40:26?

⁴ (Xikonixtajtolti Isaías 40:26.) Amo akin uelini kinpouani nochi sitalimej. Tamatinij kinemiliaj ke itech galaxia kampa tinemij uelis onkaskej hasta 400 mil millones sitalimej. Uan Jiova kintalilia inintokay sejsemej. ¿Toni techmachtia nejin? Komo Dios semi ika motekipachoua itachijchiualis tein amo yoltok, ¿keniuj mitsonita tejuatsin, akin tikontekitilia porin tikontasojta uan amo porin yejuatsin ijkon mitsonchijchiuak? (Sal. 19:1, 3, 14.) ToTajtsin senkis mitsonixmati. Jesús kijtoj: “Totajtsin Dios kinpoua namotsonuan” (Mat. 10:30). Uan semej akin kijkuiloj salmos kijtoj: “Jiova kimati tein kipanouaj akin melaujkej” (Sal. 37:18). Ika okseki tajtolmej, kiixmati ouijkayomej tein tejuatsin tikonpanotok uan uelis mitsonmakas chikaualis tein mitsonpaleuis xiontaxiko.

5. ¿Keniuj tikyekmatij ke Jiova uelis techmakas chikaualis tein techpoloua?

⁵ (Xikonixtajtolti Isaías 40:28.) Itech Jiova ualeua nochi chikaualis. Kemej neskayot, xikonnemili nochi chikaualis tein yejuatsin kimaka Tonaltsin. Tamatkej David Bodanis, kimelauak ke sejse segundo Tonaltsin kikixtia miak chikaualis kemej yeskia toponij tel miak millones bombas atómicas. Okse tamatkej kijtoj ke chikaualis tein Tonaltsin kikixtia itech se segundo uelis ika ixpanoskej nochin taltikpakneminij doscientos mil xiujmej. Komo Jiova kimaka Tonaltsin nejon chikaualis, no uelis techmakas chikaualis tein techpaleuis maj tikxikokan tein yeski ouijkayot.

6. 1) ¿Keyej Jesús kijtoj ke iyugo amo etik? 2) ¿Keniuj techpaleuia tikmatiskej nejon?

⁶ (Xikonixtajtolti Isaías 40:29.) Semi techyolpaktia tiktekitiliskej Jiova. Jesús kiniluij imomachtijkauan: “Xikselikan notamachilis itech namonemilispan, keme se yugo”. Uan no kijtoj: “Nankajsiske ne yolseuilis tech namoyolojuan. Porin in yugo de namechtalilis, yejua ne semi amo etik. Uan in tamamal [...] amo no tesiouti” (Mat. 11:28-30). ¡Melaujkej nejin tajtolmej! Kemansa, semi tisioujtokej keman tiyouij nechikolmej oso titanojnotsatij. Sayoj ke ¿melauj ke keman timokepaj kalijtik timomachiliaj tichikaujkej uan ke okachi uelis tikxikoskej kuejmolmej? Senkis nesi ke yugo tein Jesús ika tajtoj amo etik.

7. Xikonijto se neskayot tein kinextia ke melauak tein kijtoua Mateo 11:28-30.

⁷ Se tokniuj siuat kipia se kokolis tein kichiua maj nochipa sioujto, no nochipa tayokoya  uan kikokoua itsontekon. Yejua ika, kemansa kiouijmaka yas nechikolmej. Sayoj ke se tonal, satepan ke mochikauak yas se nechikol, kijkuiloj: “Tanojnots ika tajtouaya keman se mosenkauasneki. Tokniuj akin kitemakak tanojnots kinextij ke teajsikamatia uan techyemankanojnotsak uan yejua ika peuak nichoka. Nikajsikamatik ke moneki niyetos itech nechikolmej”. Yejua semi yolpakik porin mochikauak yas nechikol.

8, 9. ¿Toni kijtosnekia Pablo keman kijtoj “kuak kachi nikyolmachilia in kuetauilis, ijkuakon kachi ok Dios nechmachililtia [ichikaualis]”?

⁸ (Xikonixtajtolti Isaías 40:30.) Xa ueli tikchiuaj miak taman, sayoj ke amo nochi ueli tikchiuaj toselti. Nejin se taman tein tinochin moneki tikajsikamatiskej. Tatitanil Pablo uelia kichiuaya miak taman, sayoj ke amo uelia kichiuaya nochi tein kinekia. Keman kiluij Dios keniuj momachiliaya, yejuatsin kinankilij: “Moueyinextia nochikaualis kuak in tagat kiyolmachilia yolkuetauilis”. Pablo kiajsikamatik nejon uan kijtoj: “Kuak kachi nikyolmachilia in kuetauilis, ijkuakon kachi ok Dios nechmachililtia [ichikaualis]” (2 Cor. 12:7-10). ¿Toni kijtosnekia?

⁹ Pablo kiajsikamatia ke amo uelia kichiuaya miak taman komo amo kipaleuiaya aksa akin okachi chikauak. Dios kimakaskia chikaualis ika iyektikatsin espíritu keman yolkuetauiskia. Uan amo sayoj nejon. No ika kipaleuiskia maj kichiua tein iselti amo keman ueliskia kichiuas. No ijkon techpanoua axkan. Keman Jiova techmakas iyektikatsin espíritu, tikpiaskej chikaualis.

10. ¿Keniuj Jiova kipaleuij David maj kixiko ouijkayomej?

¹⁰ David, akin kijkuiloj seki salmos, miakpa kimachilij keniuj iyektikatsin espíritu Dios kimakaya chikaualis. Yejua kijkuiloj: “Ika monepaleuil ueli nikinixnamiki tachtekinij akin tayoualojtinemij; ika ichikaualis Dios ueli nitejko itech se tepamit” (Sal. 18:29). Seki kuejmolmej tamatij kemej uejueyi tepamit tein amo uelis toselti tikpanauiskej. Moneki maj Jiova techpaleui.

11. ¿Keniuj yektikatsin espíritu techpaleuia keman tikpiaj kuejmolmej?

¹¹ (Xikonixtajtolti Isaías 40:31.) Águilas amo moajsij ejekaixko sayoj ika ininchikaualis. Ejekat totonik tein pankisa kinpaleuia maj ajsikan hasta ajko. Nejin kinpaleuia maj amo semi mochikauakan uan maj uejka patanikan. Yejua ika, keman tikonpanotos se ouijkayot, xikonelnamiki águilas. Xikontataujti Jiova maj mitsonmaka chikaualis tein mitsonpoloua ika iyektikatsin espíritu (Juan 14:26). Uelis tikontajtanis nochipa keman monekis, itech tein yeski hora. Xa tikmachiliskej ke moneki okachi tiktajtaniskej maj techpaleui keman tikpiaskej se kuejmol iuan se tokniuj. ¿Keyej uelis panos nejin?

12, 13. 1) ¿Keyej kemansa tikpiaj kuejmolmej iniuan tokniuan? 2) ¿Toni techmachtia tein kipanok José kemej tamati Jiova?

¹² Kuejmolmej iniuan tokniuan mochiua porin tinochin titajtakouanij. Yejua ika, kemansa tokniuan kichiuaskej oso kijtoskej seki taman tein techkualantis uan kemansa tejuan tikinkualantiskej. Nejin uelis yeski se ueyi ouijkayot. Sayoj ke no techpaleuia maj tiknextikan ke tiktakamatij Jiova. ¿Keniuj? Keman timochikauaj tisentekitiskej iniuan tokniuan. Jiova kintasojta maski tajtakouanij, uan tejuan no ijkon moneki tikchiuaskej.

¹³ Jiova kikaua maj itekitikauan kipanokan ouijkayomej, ijkon kemej kinextia tein kipanok José. Keman telpochok katka, kiuikakej Egipto porin itakpaikniuan kinamakakej kemej takeual porin  kinexikoluiayaj (Gén. 37:28). Dios semi kiyolkokoj kiitas keniuj kitajyouiltiayaj itasojikniuj uan itekitikauj. Sayoj ke amo kitsakuilij nejon. Uan amo no kimakixtij keman satepan kipantijkej ke kinekia ika mauiltis inamik Potifar uan kitsakkej. Sayoj ke ¿Dios kisenkauak José? Amo. Biblia kijtoua ke “Jiova yetoya iuan José uan Jiova kichiuak maj kuali kikisa tein yeski tein kichiuaya” (Gén. 39:21-23).

14. ¿Keniuj techpaleuia timoijkuaniliskej kualanyot?

¹⁴ Okse neskayot yejua David, okse itasojikniuj Dios. Amo miakej tajyouianij kemej yejua. Sayoj ke nejon amo kichiuak maj nochipa yolkualantoni. Yejua kijkuiloj: “Ximoijkuanili kualanyot uan xikaua yolkualanyot; amo xikualani uan amo xikchiua tein amo kuali” (Sal. 37:8). Okachi moneki timoijkuaniliskej kualanyot porin moneki tikchiuaskej kemej Jiova, akin “amo kichiuani touan ijkon kemej totajtakoluan” (Sal. 103:10). Sayoj ke timoijkuaniliskej kualanyot no techpaleuia ika okseki taman. Komo tikualanij, toesyo uelis amo yektekitis uan techouijmakas kuali timijyotiskej, no uelis moijtakos toeltapach, páncreas uan toijtik amo yektekitis. Keman tikualanij, amo nochipa tiyektanemiliaj. Uelis tikijtoskej oso tikchiuaskej seki taman tein ika tikinyolxokoliskej oksekin, uan nejin uelis kichiuas maj uejkaua titeltayokoxtokan. Okachi kuali maj tiktemokan timoyolseuiskej. Biblia kijtoua ke “akin yolseujtok kimaka nemilis inakayo” (Prov. 14:30). Yejua ika, keman se tokniuj techyolxokolia, ¿toni techpaleuis maj tikyektalikan kuejmol iuan? Maj tikchiuakan tein Biblia tayolmajxitia.

15, 16. ¿Toni uelis tikchiuaskej komo se tokniuj techyolxokolia?

¹⁵ (Xikonixtajtolti Efesios 4:26.) Amo tikmoujkaitaj maj taltikpakneminij akin amo kitekitiliaj Jiova techchiuilikan tein amo kuali. Sayoj ke, komo se tokniuj oso se tochankauj techchiuilia oso techijtouilia teisa, uelis semi techyolkokos. Maj tiknemilikan ke amo ueli tikelkauaj tein techchiuilijkej. ¿Tel miak xiujmej tikualantoskej? ¿Oso niman tikyektaliskej kuejmol kemej tayolmajxitia Biblia? Komo amo niman tikyektaliaj kuejmol, okachi techouijmakas tikyektaliskej satepan.

¹⁶ Xionmonemili ke se tokniuj mitsonyolxokolij uan amo ueli tikonelkaua tein panok. ¿Toni mitsonpaleuis xikonyektali kuejmol? Yekinika, xikontataujti Jiova uan xikontajtani maj mitsonpaleui kuali xiontajto iuan tokniuj. Xikonelnamiki ke yejua no itasojikniuj Dios uan ke yejuatsin kitasojta  (Sal. 25:14). Jiova kintasojta itasojikniuan uan kichia maj no ijkon tikchiuakan (Prov. 15:23; Mat. 7:12; Col. 4:6). Satepan, kuali xikonnemili tein tikonijtos. Amo xikonnemili ke tokniuj ipa kinekia mitsonyolxokolis. Xa mopoloj oso taman tikonajsikamatik tein kichiuak. Uan no xikonnemili ke tejuatsin xa no tikonchiuak maj mochiua kuejmol. Keman iuan tiontajtos, uelis tionpeuas ika se taman kemej nejin: “Nejua xa niman nimoyolxokolia, sayoj ke keman yalua nouan titajtoj, ijkon nimomachilij”. Komo amo moyektalia kuejmol, xikontemo okse tonal iuan tiontajtos oksepa. Xikontajtani Jiova maj kitatiochiui nejon tokniuj. Uan xikontataujti maj mitsonpaleui xikonita ikualneskayouan. Uelis tiontakuaujtamatis ke Jiova yolpakis keman tionmochikauas tikonyektalis kuejmol iuan tokniuj, akin no itasojikniuj Dios.

17. 1) ¿Keniuj Jiova techpaleuia maj oksepa iuan timouikakan komo titajtakojkej? 2) ¿Keyej moneki tikseliskej nejon nepaleuil?

¹⁷ Seki tokniuan kimachiliaj ke amo kinnamiki kitekitiliskej Jiova porin ueyi tajtakojkej. Keman kinkuejmoloua inintanemilil amo yolseujtokej, amo yolpakij uan amo kipiaj chikaualis. Tekiuaj David kijtoj nejin keman ijkon momachiliaya: “Keman amo teyi nikijtoj, patkej noomiyouan porin nichokatoya nochi tonal. Porin youalintonal momay etik katka notech”. Sayoj ke David moyolchikauak uan kichiuak tein Dios kineki maj kichiuakan itekitikauan. Yejua kijkuiloj: “Nimitsmatiltij notajtakol [...]. Uan tejua tinechtapojpoluij notajtakoluan” (Sal. 32:3-5). Komo tejuatsin tionueyitajtakoj, Jiova kineki mitsonpaleuis oksepa kuali iuan xionmouika. Sayoj ke, tejuatsin moneki tikonselis inepaleuil tein kitemaka inintechkopa tokniuan tayekananij (Prov. 24:16; Sant. 5:13-15). Niman xikonchiua, porin nejon mitsonpaleuis xikonpia nemilis nochipaya. Sayoj ke ¿toni uelis tikonchiuas komo kisentoka mitsonkuejmoloua motanemilil satepan ke Dios mitsontapojpoluijya?

18. ¿Keniuj ineskayo Pablo kinpaleuia akin kinemiliaj ke amo kinnamiki kitekitiliskej Dios?

¹⁸ Kemansa tatitanil Pablo kitekipachouaya tein amo kuali tein kichiujka achto. Yejua kijtoj: “Nejua ya nitatitanil de Cristo de kachi amo niueyichiuke [...]. Uan no hasta amo nechnamiki ma nechpouakan keme itatitanil de Cristo porin nejua nikintajyouiltiaya in taneltokani”. Sayoj ke, no kijtoj: “Ika ne iteiknelilis de Dios axkan nichipaukanentinemi ya keme nankitstokke” (tejuan tiktalilijkej cursivas; 1 Cor. 15:9, 10). Jiova kiseliaya Pablo maski achto kichiujka tein amo kuali, uan kinekia maj kimatini nejon. No ijkon, komo tejuatsin tionmoyolnonotsakya uan tikoniluijya Jiova, uan komo moneki, tayekananij, uelis tikonyekmatis ke Dios mitsontapojpoluis. Yejua ika, xiontakuaujtamati ke Jiova mitsontapojpoluijya uan xikonseli inetapojpoluilis (Is. 55:6, 7).

19. ¿Katiyejua tajkuilol mokuis itech xiuit 2018, uan keyej kinamiki?

¹⁹ Kemej okachi amo uejkaua ixpoliuis tein amo kuali, uelis tikpiaskej okachi kuejmolmej. Sayoj ke xikonyekmati ke Jiova uelis mitsonmakas tein mitsonpaleuis xiontaxiko, porin “kimaka chikaualis akin sioujtok uan ajsitok chikaualis akin amo chikauak” (Is. 40:29; Sal. 55:22; 68:19). Itech xiuit 2018, tikelnamikiskej nejin taman tein melauak nochipa keman tiyaskej nechikol uan tikitaskej itech Kali kampa tiMosentiliaj tajkuilol tein mokuis itech nejin xiuit: “Akin mochixtokej itech Jiova oksepa kipiaskej chikaualis” (Is. 40:31).