1, 2. ¿Toni tekit Jiova kiluij Moisés maj kichiuani uan toni motenkauak iuan?

¿KENIUJ tionmomachiliskia komo monekiskia tionyas iixpan okachi ueyi taixyekankej itech taltikpak uan tikontajtouis ixolal Jiova? Xa tikonmachiliskia ke amo uelis tikonchiuas. Xa tionmotekipachoskia, tionmomoujtiskia uan amo tikonmatiskia toni tikonijtos. ¿Keniuj tikonnemiliskia toni tikoniluis? ¿Keniuj tikonchiuaskia maj motajtoluan okachi kipiaskia chikaualis kemej akin Dios akin nochi ueli kichiua kititani?

² Yejua nejon kipanok Moisés. Jiova kiluijka yejua, akin “okachi yolnejmach ke nochi taltikpakneminij akin moajsiaj talixko”, ke kititaniskia iixpan faraón maj kimakixtiti ixolal ompa Egipto kampa kinteltekitiltiayaj uan kintajyouiltiayaj (Núm. 12:3). Faraón semi moueyichiuaya uan tetauelnankiliaya. Maski ijkon, Jiova kinekia maj Moisés kimakani se tanauatil: ¡maj kinkauani maj kisanij itech altepet kemej eyi millones takeualmej! (Éx. 5:1, 2.) Yejua ika, taixejekol maj Moisés kitajtaniani Jiova: “¿Toni nichiujkej nejua yejua ika niyas iixpan Faraón uan ijkon nikinkixtis Egipto israelitas?”. Moisés xa kimachilij ke amo ueliskia kichiuas nejon tekit. Sayoj ke Dios motenkauak iuan ke amo yetoskia iselti, ta kiluij: “Nejua niyetos mouan” (Éx. 3:9-12).

3, 4. 1) ¿Toni kimouiliaya Moisés? 2) ¿Keniuj no ijkon uelis timomachiliskej kemej Moisés?

³ ¿Toni kimouiliaya Moisés? Kimouiliaya maj faraón amo kiseliskia  oso amo kikakiskia takat akin Jiova kititanik. Uan no kimouiliaya maj iikniuan israelitas amo kineltokaskiaj ke Jiova yejua kiixpejpenak maj kinkixtiskia Egipto. Yejua ika kiluij Jiova: “Maj tikijtokan ke amo nechneltokiliaj uan amo kikakij notajtol, porin kijtoskej: ‘Jiova amo monextij moixpan’” (Éx. 3:15-18; 4:1).

⁴ Xa tejuatsin amo keman monekis tionyas iixpan se ueyi tekiuaj. Sayoj ke ¿kemansa mitsonouijmakani tikontapouis taltikpakneminij akin amo ueyichiuanimej keniuj tamati Dios uan tikonteixmatiltis iTekiuajyo? Tein Jiova kinankilij Moisés uan tein panok satepan tinochin techmachtia se taman tein motelneki.

5. 1) ¿Toni Jiova kimakij Moisés? (Xikonita taixkopin ipeujyan tamachtilis.) 2) ¿Keniuj nejon kichikauak itakuaujtamatilis Moisés?

⁵ Keman Moisés kijtoj ke kimouiliaya maj amo akin kineltokiliskia itajtoluan, Dios kipaleuij maj ueliskia kichiuaskia nejon tekit. Amatajkuilol Éxodo kijtoua: “Ompa Jiova kiluij: ‘¿Toni tikpia momako?’, yejua tanankilij: ‘Se kouit’. Yejua kijtoj: ‘Xiktamota talpan’. Uan yejua kitamotak talpan, uan mokepak se kouat; uan Moisés kicholuij. Jiova axkan kiluij Moisés: ‘Ximomamelaua uan xikitski itech ikuitapil’. Ompa, yejua momamelauak uan kikitskij, uan mokepak se kouit imako. Ompa Dios kijtoj: ‘Ika nejin kineltokaskej ke moixpan monextij Jiova’” (Éx. 4:2-5). Ika ichikaualis Dios ¡se kouit mochiuaya se kouat! Ika nejon mouiskatekit, Moisés uelik kinextij ke Jiova kititanka uan kipiaya inepaleuil. Yejuatsin kiluij: “Nejin kouit tikuis ika momay uan ika nejon tikchiuas neskayomej” (Éx. 4:17). Ika nejon tein kinextiaya ke Jiova kipaleuiaya, Moisés yajki ika takuaujtamatilis kitematiltito tein Dios akin melauak kinauatijka iixpan faraón uan iixpan xolal Israel (Éx. 4:29-31; 7:8-13).

6. 1) ¿Toni moneki tikpiaskej tomako keman titanojnotsaj, uan keyej? 2) ¿Keyej kijtoj Pablo ke “Tajtoltsin de Dios kipia uelilis uan kitemaka nemilis [‘yoltok’, TNM]”?

⁶ Keman tejuan tiyouij tikinixmatiltitij taltikpakneminij tein Biblia tamachtia, no ueliskia techtajtaniskej: “¿Toni tikpia momako?”. Miakpa, tomako tikpiaskej Biblia uan uelis niman tiktekitiltiskej. Maski sekin kiitaj Biblia kemej tein yeski amatajkuilol, tein melauj yejua iTajtol Jiova tein moijkuiloj ika ichikaualis, tein ika technojnotsa (2 Ped. 1:21). Ompa moajsi tein Dios motenkaua kichiuas ika iTekiuajyo. Yejua ika tatitanil Pablo kijkuiloj: “Tajtoltsin de Dios kipia uelilis uan kitemaka nemilis [‘yoltok’, TNM]” (xikonixtajtolti Hebreos 4:12). ¿Keyej kijtoj ke “Tajtoltsin de Dios” yoltok? Porin tein Jiova motenkaua yekmelauj ijkon panos, ta yejuatsin nochipa kiita maj mochiua (Is. 46:10; 55:11). Keman aksa kiajsikamati nejin taman, tein kiixtajtoltia itech Biblia “kipia uelilis” oso chikaualis itech inemilis.

7. ¿Keniuj uelis kuali tiktekitiltiskej “Tajtoltsin de Dios”?

⁷ Jiova tomako techmakani Biblia, iTajtol tein yoltok. Ika nejin amatajkuilol ueli tiknextiaj ke tein titamachtiaj melauak uan ke ualeua imako yejuatsin. Yejua ika, satepan ke Pablo kintajkuilouilij tokniuan hebreos, kiyolmajxitij Timoteo maj kuali ‘kitekitiltiani in Tajtoltsin de Dios’ (2 Tim. 2:15). ¿Keniuj tejuan no uelis tikchiuaskej kemej kiyolmajxitij? Komo kuali tikixpejpenaj textos tein uelis ajsis itech ininyolo akin techkakiskej. Tratados tein tikselijkej itech xiuit 2013 mochijchiuak kemej techpaleuis maj ueli tikchiuakan nejon.

8. ¿Keniuj se tokniuj akin kiixyekana tanojnotsalis itech nechikol kijtoj ke tapaleuiaj tratados?

⁸ Nochi tratados tein yankuikej sayoj se taman kemej chijchiujtokej. Yejua ika, komo kuali tikmatij tiktekitiltiskej se, tikmatiskej tiktekitiltiskej okseki. Se tokniuj kayot Hawái (Estados Unidos) akin kiixyekana tanojnotsalis itech nechikol kijkuiloj: “Amo tiknemiliayaj ke nejin yankuik tratados tel tapaleuiskiaj itech tanojnotsalis senteixtenoj uan kajkalpan”. ¿Keyej tel tapaleuiaj uan amo ouij  se kintekitiltia? Yejua kiitani ke ijkon kemej ijkuiliujtok, kichiua maj taltikpakneminij amo kinouijmaka kijtoskej tein kinemiliaj, uan nejon semi tapaleuia maj kuali se monojnotsa iniuan. Yejua kiita ke ijkon mochiua porin ipeujyan kipia se netajtanil uan tataman tanankililmej tein taltikpaknenkej uelis kiixpejpenas, uan ijkon amo kinemilijtos ox amo kuali yetok itanankilil.

9, 10. 1) ¿Keniuj techpaleuiaj tratados maj tiktekitiltikan Biblia? 2) ¿Katiyejua tratados okachi mitsonpaleuiani maj mitsonkakikan itech tanojnotsalis, uan keyej?

⁹ Sejse tratado techyoleua maj tikixtajtoltikan se texto tein kuali moixpejpenak. Kemej neskayot, maj tikitakan tratado ¿Ejkos tonal keman tamis tajyouilis? Maski taltikpaknenkej kiixpejpenas tanankilil “kemaj”, “amo” oso “xa kemaj”, xikonnextili página tein kitojtoka uan sayoj xikonijto: “Yejua nejin tein kijtoua Biblia”. Uan xikonixtajtoltili Apocalipsis 21:3, 4.

¹⁰ No ijkon xikonchiua keman tikonkuis tratado ¿Keniuj tikonita Biblia? Tein yeski tanankilil tein taltikpaknenkej kiixpejpenas, xikonnextili página tein kitojtoka uan xikonilui: “Xikonita tein Biblia kijtoua”. Satepan xikonixtajtolti texto tein ompa ijkuiliujtok: “Nochi in Tajkuilolamatsitsin nochi yejuan Dios kichiuak”. Satepan uelis tikonijtos: “Tein melauj, nejin tajkuilol kijtoua okseki tamanok”. Ompa xikontapo Biblia uan xikonixtajtolti 2 Timoteo 3:16, 17.

11, 12. 1) ¿Keniuj tionmomachilis komo kuali tikontekitiltia yankuik tratados? 2) ¿Keniuj tratados uelis mitsonpaleuiskej xionmomachti toni tikonijtos keman oksepa tiontakalpanos?

¹¹ Kemej tikonitas ke tanankilia taltikpaknenkej, uelis tikonixejekos ox uelis okachi tikonixtajtoltilis tratado uan tikonmelauilis. Tein yeski panos, tejuatsin amo sayoj tikonkauilis tratado, ta no tionyolpakis porin tikonixtajtoltilij tepitsin tein kijtoua iTajtol Dios, maski se oso ome versículo keman yekinika tikonkalpanoj. Okse tonal uelis tionmokepas uan tikonsentokas iuan tionmonojnotsas.

¹² Itamian tratado, takuapan moajsi tajtol “Xionmotajtani”. Satepan moajsi se netajtanil uan textos tein uelis tikonitas iuan taltikpaknenkej keman oksepa tikonkalpanos. Tratado ¿Keniuj tikonita tonalmej tein uitsejok? kiualkui netajtanil “¿Keniuj Dios tayektalis nikan taltikpak?”, uan ixnesij nejin textos, Mateo 6:9, 10 uan Daniel 2:44. Uan tratado ¿Uelis oksepa nemiskej akin momikilijkejya? kipia netajtanil “¿Keyej tiueuentsintiaj uan timomikiliaj?”, uan ixnesij nejin textos, Génesis 3:17-19 uan Romanos 5:12.

13. ¿Keniuj uelis tiktekitiltiskej tratados uan ijkon tikpeualtiskej nemachtilmej ika Biblia?

 ¹³ Yankuik tratados chijchiujtokej kemej techpaleuiskej maj tikpeualtikan nemachtilmej ika Biblia. Itamian moajsi tein moixmati kemej Código QR * (código de respuesta rápida). Keman aksa kikui nejon código ika se celular oso okse tepos, motapoua se página itech Internet kampa timoteixmatiltiaj uan ompa moajsi se video tein kinyoleua taltikpakneminij maj momachtikan Biblia. Tratados no kiteixmatiltiaj folleto Kuali tanauatilmej tein Dios kitemaka uan tayoleua maj se kiixtajtolti semej tamachtilismej tein kipia. Kemej neskayot, tratado ¿Akoni yekmelauj taixyekantok nikan taltikpak? tayoleua maj se kiixtajtolti tamachtilis 5, uan tratado ¿Toni techpaleuis maj tiyolpakikan kemej kalyetouanij? tayoleua maj se kiita tamachtilis 9. Komo tiktekitiltiaj tratados kemej moneki, uelis tikuiskej Biblia keman yekinika titajtoskej iniuan taltikpakneminij uan keman oksepa tikinkalpanoskej. Uan nejon techpaleuis maj ueli tikpeualtikan okachi nemachtilmej ika Biblia. ¿Toni okseki taman uelis tikchiuaskej tein techpaleuis maj kuali tiktekitiltikan iTajtol Dios itech tanojnotsalis?

14, 15. ¿Keniuj no ijkon uelis tikchiuaskej kemej Pablo itech tanojnotsalis?

¹⁴ Keman Pablo tanojnotsaya, mochikauaya kiajsikamatis keniuj moajsiaj nochin “taka” akin kinnojnotsaya (xikonixtajtolti 1 Corintios 9:19-23). ¿Keyej? Yejua kijkuiloj: “Para ijkon uelis nikintaneltoktis [...] ne taka judíos [...,] ijkon keme ne judíos [akin] kitakamatinemij [tanauatil] [...,] [uan no] ten amo kixmatij in tanauatil [...,] [uan] ten amo yekyolmajsitinemij de nintakuautamatilis”. Kinekia kinnojnotsas “cada taman se tagat”, uan ijkon sekin ueliskiaj momakixtiskej (Hech. 20:21). ¿Keniuj no ijkon uelis tikchiuaskej kemej Pablo ijkuak timomachtiskej achto ke tikintapouiskej tein tamachtia iTajtol Dios “nochi in taltikpakuani”? (1 Tim. 2:3, 4.)

¹⁵ Itech sejse metsti, amaix ITekiyo Dios tein Tikchiuaj techiluia toni uelis tikijtoskej keman titanojnotsaskej. Maj tiktekitiltikan. Sayoj ke, ¿toni uelis tikchiuaskej komo kampa titanojnotsaj taltikpakneminij kinyolnotsa okseki taman? Komo ijkon, xikonnemili toni ueliskia tikonijtos tein kinolinis maj kinekikan kimatiskej okachi. Kemej neskayot, xionmotajtani: “¿Keniuj moajsij taltikpakneminij akin nikinnojnotsati? ¿Toni okachi kintekipachoua?”. Satepan xikonnemili toni texto uelis kinpaleuis. Se tokniuj takalpanojkej kijtoua tein inamik uan yejua kichiuaj tein kinpaleuiani maj kikuikan Biblia: “Miakej akin tikinajsij techkauaj maj tikinixtajtoltilikan se texto komo amo tiuejkauaj uan niman tikiniluiaj keyej tikinkalpanouaj. ToBiblia tikuikaj ixtapotokya uan satepan ke tikintajpalouaj, tikinixtajtoltiliaj se texto”. Maj tikitakan seki tanemililmej, netajtanilmej uan textos tein semi tapaleuianij. ¿Uelis no tikontekitiltis?

16. ¿Keniuj ueliskia tikonkuis Isaías 14:7 itech tanojnotsalis?

¹⁶ Komo tionnemi kampa semi mochiua tein amo kuali, uelis tiontajtanis: “¿Keniuj tionmomachiliskia komo se tonal, itech nochi periódicos kiteixmatiltiskiaj ke itech nochi taltikpak kualtsin nemij, amo mochiuaok tein amo kuali uan nochin tel yolpakij? Yejua nejon tein kijtoua Biblia itech Isaías 14:7. Tein melauj, miakkan itech Biblia, Dios motenkaua ke amo uejkaua kichiuas maj nochin yolseujkanemikan”. Ompa xikonixtajtoltili se taman tein Dios motenkaua kichiuas.

17. ¿Keniuj uelis tikuiskej Mateo 5:3 keman iuan titajtoskej aksa?

¹⁷ ¿Semi ouij se moixpanoltia kampa tionnemi? Komo ijkon, uelis peuas tiontajtos komo tikonchiua nejin netajtanil: “¿Kanachi tomin moneki kitanis aksa uan ijkon ichankauan uelis kipiaskej se kuali nemilis?”. Satepan ke taltikpaknenkej tanankilis, xikonilui: “Sekin  okachi miak kitanij ke nejon, sayoj ke ininchankauan kisentokaj amo yolpakij. Yejua ika, ¿toni yekmelauj tapaleuia maj se yolpaki?”. Ompa xikonixtajtoltili Mateo 5:3 uan xikonilui ke uelis tikonmachtis ika Biblia.

18. ¿Keniuj ika Jeremías 29:11 uelis tikinyolseuiskej taltikpakneminij?

¹⁸ ¿Tajyouijtokej taltikpakneminij kampa tionnemi porin yankuixtok mochiuak teisa tein tetayokoltij? Uelis tikonijtos: “Nimitsontajpaloko porin nikneki nimitsonnextilis seki tajtolmej tein teyolseuiaj”. Ompa xikonixtajtoltili Jeremías 29:11 (xikonixtajtolti). Satepan uelis tikonijtos: “¿Tikonitak eyi taman tein Dios kineki maj tikpiakan? ‘Yolseuilis’, ‘se kuali nemilis satepan’ uan ‘se taman tein kuali tein uelis tikchiaskej’. ¡Semi kuali maj tikmatikan ke yejuatsin kineki maj tiyolpakikan! Sayoj ke ¿uelis mochiuas nejon?”. Ompa xikontapo folleto Kuali tanauatilmej itech se tamachtilis tein kinamikis.

19. ¿Keniuj uelis tikuiskej Apocalipsis 14:6, 7 keman titajtoskej iniuan akin tel taneltokaj?

¹⁹ ¿Semi taneltokaj akin nemij ompakauin kampa tionchanchiua? Komo ijkon, uelis peuas tikoniluis: “Komo se ángel ualaskia uan mitsonnojnotsaskia, ¿tikonkakiskia?”. Ompa xikonixtajtolti Apocalipsis 14:6, 7 (xikonixtajtolti). Satepan uelis tikonijtos: “Nejin ángel kijtoua maj ‘tikmouistilikan Totajtsin Dios’ uan maj ‘tikmouistilikan Yejuatsin ten kichijchiuak in eluiyaktsinko uan in taltikpak’. ¿Tikonmati keniuj monotsa Akin kichijchiuak iluikak uan taltikpak?”. Ompa xikonixtajtolti Salmo 124:8 tein kijtoua: “Tonepaleuil yetok itech itokay Jiova, Akin kichijchiuak iluikak uan taltikpak”. Satepan xikonilui ke uelis okachi tikontapouis keniuj tamati Jiova.

20. 1) ¿Keniuj Proverbios 30:4 uelis mitsonpaleuis xikonnextili aksa keniuj monotsa Dios? 2) ¿Moajsi se texto tein semi mitsonpaleuiani maj mitsonkakikan itech tanojnotsalis?

²⁰ Komo iuan tiontajtoua se telpoch, uelis peuas tikonijtos: “Nikuelitaskia nimitsixtajtoltilis seki tajtolmej tein kijtoua Biblia kampa techtajtania se taman tein motelneki”. Ompa xikonixtajtolti Proverbios 30:4 (xikonixtajtolti). Satepan uelis tikonijtos: “¿Akoni ika motajtoua nikan? Nion se taltikpaknenkej ueli kichiua nejon, ¿melauj? Yejua ika moajsikamati ke nejin tajkuilol ika tajtoua toTachijchiujkauj. * Sayoj ke, ¿keniuj uelis tikmatiskej keniuj monotsa? Nikuelitaskia nimitsnextilis itech Biblia”.

21, 22. 1) ¿Keniuj se texto tein kuali tikixpejpenaj uelis kipatas inemilis aksa? 2) ¿Toni tikonnemilia tikonchiuas itech tanojnotsalis?

²¹ Amo keman tikmatij keniuj uelis kipaleuis aksa se texto tein kuali tikixpejpenaj. Kemej neskayot, ome tokniuan kayomej Australia tanotskej ichan se siuat akin ichpochok. Semej tokniuan kitajtanij: “¿Tikonmati keniuj monotsa Dios?”. Ompa kiixtajtoltilij Salmo 83:18. Ichpoch kijtoua keniuj momachilij keman kikakik nejon: “¡Amo uelia nikneltokaya! Keman yajkej, niyajki ika notepos kemej 56 kilómetros hasta se kali kampa onkak amaixmej uan ijkon nikitaskia ox okseki Biblias no kijtouayaj nejon. No niktemoj itokay Dios itech se diccionario. Keman nikitak ke Dios yekmelauj monotsa Jiova, nimotajtanij: ‘¿Toni okseki taman amo nikmati?’”. Tepitsin satepan, yejua uan takat akin iuan monamiktiskia peujkej momachtiaj Biblia, uan satepan moauijkej.

²² ITajtol Dios yekmelauj kipata ininnemilis akin kiixtajtoltiaj uan peuaj takuaujtamatij itech nochi taman tein Jiova motenkaua kichiuas (xikonixtajtolti 1 Tesalonicenses 2:13). Tamachtilis tein kipia Biblia okachi kipia chikaualis tein tapaleuia maj ajsi itech iyolo aksa ke tein yeski taman tein uelis tikiluiskej. Kemaj, iTajtol Dios yoltok uan kipia ueyi chikaualis. ¡Maj tiktekitiltikan nochipa keman uelis!