1. ¿Ken tikpiaskiaj tonemilis tla amo tikpiaskiaj Biblia?

¿KEN tikpiaskiaj tonemilis tla amo tikpiaskiaj Biblia? Amo tikpiaskiaj itlaj tlen ika kuali timoyekanaskej. Amo tikmatiskiaj tlen melauak itech toTajtsin Dios, itech yolilistli, tlen satepan panoskia nion tikmatiskiaj ken yiuejkika Jehová okinpaleui oksekimej.

2. ¿Tlen moneki tikchiuaskej tla tiknekij ma techpaleui Biblia?

² Ma tiktlasojkamatikan nochi tikmatij. Jehová yotechmakak Biblia uan yokijto iTlajtol amo keman poliuis. Tlatitlanil Pedro otlajto itech tlen ijkuilitok itech Isaías 40:8. Nin tlaxelol tlajtoa itech tlen toTajtsin Dios techiluia, ik non, uelis tikijtoskej tlajtoa itech Biblia (xiktlajtolti 1 Pedro 1:24, 25). Pero moneki tiktlajtoltiskej ika totlajtol tla tiknekij ma techpaleui. Ijkon kijtoaj akinmej kipatioitaj iTlajtol toTajtsin Dios. Ik non, yiuejkika mochijchikauaj kitlajtolkuepaskej Biblia uan ijkon miakej ma kipiakan. Okichijkej ken ToTajtsin Dios kineki porque “Ye kineki mamomakixtikah nochteh iwa makixmatikah tlan milák” (1 Tim. 2:3, 4).

3. ¿Tlen timomachtiskej? (Xikita tlaixkopinal tlen ika peua tlamachtil).

 ³ Itech nin tlamachtil tikitaskej tleka iTlajtol toTajtsin Dios amo poliui maski tlajtolmej mopatlatiuij, tlanauatiaj tlatlamantli tekiuajkej uan ijkuak amo okitekauiliayaj ma motlajtolkuepa. Nin tlamachtil techpaleuis okachi ma tikpatioitakan Biblia uan okachi ma tiktlasojtlakan akin okichi ma kijkuilokan uan ijkon ika ma timopaleuikan (Miq. 4:2; Rom. 15:4).

4. (1) ¿Tlen panoa ika tlajtolmej? (2) ¿Ken kiteititia toTajtsin Dios amo techchikoita uan ken timomachiliaj?

⁴ Tlajtolmej mopatlatiuij. Uelis tikinmixmatij seki tlajtolmej tlen axkan okse tlamantli moajsikamatij. Ijkon okipanok tlajtoli hebreo uan griego tlen ika omoijkuilo Biblia. Tlajtolmej tlen omotekitiltiayaj ayakmo motekitiltiaj porque yomopatlak. Ik non, akinmej kinekij kajsikamatiskej iTlajtol toTajtsin Dios moneki kitlajtoltiskej se Biblia tlen yomotlajtolkuepki maski kimatij hebreo noso griego tlen axkan kitekitiltiaj. Miakej kijtoaj para kajsikamatiskej Biblia moneki momachtiskej hebreo noso griego tlen yiuejkika omotekitiltiaya pero non amo okachi kinpaleuis. * Timotlasojkamatij porque Biblia yomotlajtolkuepki san tlajko noso ajsitok ika kanaj tres mil doscientos tlajtolmej. Nin kiteititia Jehová kineki “nochteh non tlatlamantli tlachixtokeh, innawak nochteh akimeh tlatlamantli tlajtoah, iwa itech nochteh n altepemeh” ma kinpaleui iTlajtol (xiktlajtolti Apocalipsis 14:6). Okachi timotokiaj inauak toTajtsin Dios ijkuak tikitaj techtlasojtla uan amo techchikoita (Hech. 10:34).

5. ¿Tleka sapanoa otlapaleui Biblia King James Version (Versión del Rey Jacobo)?

⁵ Yotikitakej tlajtolmej mopatlatiuij uan noijki yomopatlakej tlajtolmej tlen ika okitlajtolkuepkej Biblia. Uelis ijkuak yikin okitlajtolkuepkej Biblia kuali omoajsikamatiaya pero satepan ayakmo. Ma tikitakan se Biblia tlen sapanoa kixmatij, ijkuilitok ika inglés tlen itoka King James Version (Versión del Rey Jacobo). Okiski itech 1611. Se Biblia tlen sapanoa omoixmatki uan okinpaleui akinmej tlajtoaj inglés. * Pero nin Biblia amo okachi okipiaya itoka toTajtsin Dios. Itech Escrituras Hebreas kanin omonekiaya yetos itoka toTajtsin Dios, okitlalilijkej tlajtoli “LORD” (toTeko) ika mayúsculas. Noijki tlen satepan okiskej, okitekitiltijkej tlajtoli “LORD” (toTeko) ika mayúsculas itech seki tlaxelolmej tlen katej itech Escrituras Griegas Cristianas. Nin noijki okiteititiaya omonekiaya ma nesi itoka toTajtsin Dios itech Nuevo Testamento.

6. ¿Tleka tiktlasojkamatij tikpiaj Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras?

⁶ Pero satepan omopatlak seki tlajtoli uan ayakmo kuali omoajsikamatiaya King James Version (Versión del Rey Jacobo). Noijki ijkon okinpanok  seki biblias tlen yiuejkika okintlajtolkuepkej ika okseki tlajtolmej ken Biblia Casiodoro de Reina tlen okiski ika español itech 1569. Ik non, tiktlasojkamatij tikpiaj Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras. Itech ninmej tonalmej, nin Biblia yokitlajtolkuepkej san tlajko noso ajsitok itech kanaj ciento cincuenta tlajtolmej. Nin kijtosneki miakej kitlajtoltiskej. Noijki amo oui tikajsikamatiskej, ik non, ajsi itech toyolo (Sal. 119:97). Pero tlen okachi ipati, ijkuilitok itoka toTajtsin Dios kanin moneki.

7. ¿Tleka miakej judíos ayakmo okajsikamatiayaj Escrituras Hebreas?

⁷ Ualeua tlanauatiaj tlatlamantli tekiuajkej, ik non, mopatla intlajtol tlaltikpaktlakamej. Pero ¿tlen yokichi Jehová para ma moajsikamati iTlajtol? Ma tikitakan se neskayotl, 39 amochmej tlen pouij itech Biblia okinmijkuilojkej israelitas noso judíos. ToTajtsin Dios yejuan achto “okinmaktili itlajtol” (Rom. 3:1, 2). Pero itech siglo eyi achto nesiskia Jesús, ayakmo miakej okajsikamatiayaj hebreo. ¿Tleka? Porque Alejandro Magno okinmoaxkati altepemej uan opejki tlanauatia (Dan. 8:5-7, 20, 21). Nochtin opejki tlajtoaj griego uan noijki judíos tlen ompa ochantiayaj. Ik non, judíos ayakmo kuali okajsikamatiayaj Escrituras Hebreas. ¿Tlen kinpaleuiskia?

8. ¿Tlen kijtosneki Septuaginta?

⁸ Kanaj doscientos cincuenta xiuitl achto nesiskia Jesús, makuili amochmej tlen pouij itech Biblia okintlajtolkuepkej ika griego. Cien xiuitl satepan otlanki okintlajtolkuepkej okseki amochmej tlen pouij itech Escrituras Hebreas. Nin omoixmatki ken Septuaginta. Nin Escrituras Hebreas tlen moixmati ken Septuaginta ye achto okitlajtolkuepkej uan miakej okixmatkej.

9. (1) ¿Ken otlapaleui Septuaginta uan okseki biblias tlen okintlajtolkuepkej? (2) ¿Tlen tlaxelolmej okachi mitspaktia itech Escrituras Hebreas?

⁹ Septuaginta okinpaleui akinmej otlajtoayaj griego ma kajsikamatikan Escrituras Hebreas. ¡Sapanoa okinyolpakti ijkuak ika intlajtol okikakej noso okitlajtoltijkej iTlajtol toTajtsin Dios! Satepan san tlajko noso ajsitok okitlajtolkuepkej ika tlajtolmej tlen sapanoa moixmatij ken siríaco, gótico uan latín. Miakej opejki kipatioitaj iTlajtol toTajtsin Dios ijkuak okajsikamatkej tlen kijtoa. Uelis noijki okinmatiayaj miakej tlaxelolmej tlen okachi okinpaktiaya ijkon ken tejuan (xiktlajtolti Salmo 119:162-165). Ken yotikitakej, iTlajtol toTajtsin Dios amo poliuis maski mopatlatiuij tlajtolmej.

10. ¿Tleka amo okipiayaj Biblia ijkuak okatka John Wyclef?

¹⁰ Miakej amo kitekauiliaj ma kitlajtoltikan Biblia. Pero akinmej kitlasojtlaj Jehová yokichijkej miak tlamantli para miakej ma kipiakan. Yikipia kanaj 600 xiuitl, okatka se tlakatl tlen omotokayotiaya John Wyclef ye okijtoaya nochtin omonekiaya kitlajtoltiskej iTlajtol toTajtsin Dios. Pero ijkuak  ye okatka ompa Inglaterra amo ikaj okipiaya Biblia. ¿Tleka amo okipiayaj? Ken okinmijkuiloayaj, patiojkej okinnemakayaj uan amo okipiayaj tlen ika kinmokouiskej. Noijki amo okimatiayaj kitlajtoltiskej se amatl. Maski teopan okintlajtoltiliayaj seki tlaxelolmej, amo okajsikamatiayaj porque okintlajtoltiliayaj Biblia Vulgata tlen okijkuilojkej ika latín uan non tlajtoli ayakmo ikaj okimatiaya. ¿Ken kipiaskiaj Biblia ika intlajtol? (Prov. 2:1-5).

11. ¿Tlen opanok ijkuak John Wyclef uan oksekimej okitlajtolkuepkej Biblia?

¹¹ Itech 1382, okiski Biblia ika inglés tlen okitlajtolkuepki John Wyclef uan oksekimej. Nin san niman miakej opejki kitekitiltiaj uan noijki akinmej iuan otekitiayaj John Wyclef tlen okintokayotiayaj lolardos. Lolardos okipatioitayaj Biblia. Yejuan uejka onejnemiayaj ompa Inglaterra para kintlajtoltiliskiaj oksekimej Biblia uan okinmijkuililiayaj seki tlaxelolmej. Miak ipati omochijchikajkej porque miakej oksepa okipatioitakej iTlajtol toTajtsin Dios.

12. ¿Tlen okijtojkej akinmej otlayekanayaj itech tlaneltokalismej ijkuak John Wyclef okitlajtolkuepki Biblia?

¹² ¿Tlen okijtojkej akinmej otlayekanayaj itech tlaneltokalismej? Okikokoliayaj John Wyclef uan noijki akinmej okipaleuiayaj uan amo okipatioitayaj Biblia tlen okitlajtolkuepki. Okintojtokakej lolardos uan okinpojpolojkej nochi biblias tlen John Wyclef okintlajtolkuepki. Ijkuak omikik John Wyclef okijtojkej okixnamik teopan. Okikixtitoj kanin okitokakej uan okitlatijkej uan tlikonextli okitlamotlatoj ijtik aueyatl Swift. Pero non amo okichi ayakmo ma kitlajtoltikan Biblia uan amo ma kajsikamatikan. Satepan itech Europa uan itech okseki altepemej, opejki kitlajtolkuepaj Biblia uan opejki kinxexeloaj para ma kitlajtoltikan.

13. ¿Tlen uelis tikneltokaskej uan ken kipaleuia totlaneltokilis?

¹³ ToTajtsin Dios otlanauati ma kijkuilokan Biblia, pero non amo kijtosneki  ye otlanauati ma kitlajtolkuepakan Septuaginta, Biblia tlen okitlajtolkuepki Wyclef uan King James Version (Versión del Rey Jacobo) noso okseki biblias. Pero nochi tlen opanok kiteititia Jehová amo kitekauilia ma poliui iTlajtol ijkon ken okijto. Nin techpaleuia okachi ma tikneltokakan tlen Jehová kichiuas (Jos. 23:14).

14. ¿Ken techpaleuia Biblia?

¹⁴ Nochi tlen opanok techpaleuia ma tikpiakan chikauak totlaneltokilis uan okachi ma tiktlasojtlakan Jehová. * Axkan ma timokuayejyekokan, ¿tleka otechmakak toTajtsin Dios iTlajtol uan tleka okijto amo keman poliuis? Porque techtlasojtla uan kineki techmachtis uan ika ma timopaleuikan (xiktlajtolti Isaías 48:17, 18). Ik non, moneki ma tiktlasojtlakan uan ma tikintlakamatikan itlanauatiluan (1 Juan 4:19; 5:3).

15. ¿Tlen timomachtiskej chikome?

¹⁵ Tla tikpatioitaj Biblia, ika timopaleuiskej. Ik non, ¿tlen tikchiuaskej para ma techpaleui ijkuak tiktlajtoltiaj? ¿Ken uelis tikinpaleuiskej akinmej tikintlapouiaj noijki ma kipatioitakan? ¿Ken uelis kimatiskej tokniuan tlen tlamachtiaj itech tlanechikol melauak kisa itech Biblia tlen tlamachtiaj? Nin timomachtiskej chikome.