Phose abantu abanengi bayavumelana ukuthi ezinye izinto ziqondile lokuthi ezinye aziqondanga. Ngokwesibonelo abanengi bayavuma ukuthi akuqondanga ukubulala, ukubamba iganyavu kanye lokuhlukuluza abantwana kwezemacansini. Bayavuma lokuthi ukuba lomusa lozwelo kanye lokuphatha kuhle abantu yinto eqondileyo. Kodwa nxa sekusiya endabeni zokuziphatha, ezokuthembeka kumbe ezokukhulisa abantwana, abanengi bacabanga ukuthi akulandlela okuthiwa leyi iqondile kumbe ayiqondanga. Bathi loba yikuphi umuntu azikhethela khona kuyamukeleka futhi kuqondile. Abantu abanengi benza izinqumo kusiya ngokuthi bona bayibona njani indaba yakhona kanye lokulalela okukhulunywa ngabanye. Kodwa le yiyo yini indlela eqondileyo yokwenza izinqumo?

Izikhathi ezinengi senza izinqumo kusiya ngokuthi thina sicabanga ukuthi yikuphi okuqondileyo lokungaqondanga. Nxa sisenza njalo siyabe sisebenzisa umzwangedwa wethu. (KwabaseRoma 2:​14, 15) Ngitsho labantwana abancane bayakwazi okuqondileyo lokungaqondanga yikho bedana nxa bengaphambanisa. Kodwa njengoba sikhula ezinye izinto esizikhethayo ziya ngokuthi sifundisweni ngakithi, ngabangane bethu, ababalisi kanye labanye nje emphakathini. Kuya langokuthi sikhuliswe ngawaphi amasiko lokuthi sifundisweni emasontweni esikuwo. Nxa sesisenza izinqumo, umzwangedwa wethu uyasinceda sibone ukuthi esesikukhethile kuyahambelana yini lalokho esiyabe sikufundile kumbe esikukholwayo.

Ukwazi ukuthi yikuphi okuqondileyo lokungaqondanga kuyasinceda ukuthi sibe lomusa kwabanye, sibaphathe kuhle, sitshengise ukuthi silendaba labo futhi sibabonge ngalokho abasenzela khona. Kanti njalo kuyasinceda singenzi izinto ezingalimaza abantu esibathandayo lokuthi sibalekele ukwenza izinto ezingasiyangisa kumbe zisitshiye sizisola.

Ukulandela indlela esibona ngayo izinto kuhlala kuqondile yini? UGarrick uthi ngesikhathi esakhula wayezenzela umathanda kodwa ukuphila ngendlela le akuzange kumncede kangako. Uthi  wacina ezithela emanyaleni ngoba wayengasaziphathanga, esebenzisa izidakamizwa, edakwa futhi ethanda udlakela.

Lanxa siyake senze izinqumo kusiya ngokuthi indaba siyibona njani, ngezinye izikhathi siyake senze izinqumo silandela imibono yabanye. Ukwenza njalo kungasinceda ngoba siyabe sizafunda kubo lasezintweni ezenzakala empilweni zabo. Izihlobo labangane bethu labanye abantu emphakathini bangasihlonipha nxa sisenza lokho ababona angani kuqondile.

Ukulandela indlela abanye ababona ngayo izinto kuhlala kuqondile yini? UPriscila uthi ngesikhathi esakhula wayelandela lokho okwakusenziwa ngontanga yakhe njalo wayesiya emacansini labantu angatshadanga labo. Wananzelela ukuthi ukwenza lokho abanye ababecabanga ukuthi kuqondile akuzange kumenze athokoze. Uthi: “Ukuphongulandela okwakusenziwa ngabanye akuzange kungenze ngithokoze kodwa kwabangela ukuthi ngenze izinqumo ezingaqondanga ezacina zingithela emanyaleni.”

Indlela esibona ngayo izinto lokuzwa ukuthi abanye bathini ngesifuna ukukukhetha kuqakathekile. Kodwa khonokho akutsho ukuthi sizahlala sisenza izinqumo ezinhle. Ngesinye isikhathi singazilimaza kumbe silimaze abanye ngoba singakwazi ukuthi esikukhethayo kuzaphetha ngani. (IZaga 14:12) Izinto thina esingazibona angani ziqondile kanye lalezo abanye abacabanga ukuthi ziqondile zingasilimaza yikho kuyabe sekumele sitshintshe indlela esibona ngayo. Phela izinto abantu ababezibona zingaqondanga kudala sebezamukela lamuhla, besekusithi lezo ababezamukela kudala sebezibona zingasaqondanga khathesi.

Pho ke kukhona yini okungasinceda sibekwazi ukuthi yikuphi okuqondileyo lokungaqondanga? Kuyini okungasinceda ukuthi senze izinqumo esingasoze sizisole ngazo?

Kuyathokozisa ukuthi akhona amacebo angasinceda ukuthi sikhethe kuhle. Amacebo akhona awatshintshi futhi anceda wonke umuntu kungelani lokuthi uhlala ngaphi. Esihlokweni esilandelayo sizabona ukuthi singawathola ngaphi amacebo azasinceda sibone okuqondileyo lokungaqondanga.