1-3. (a) Ngenyi mai vanopsaka kuva no gwinyiso ro kuti mwana wavo wakarongeka zve wakacena? (b) Ngenyi Jehovha anoda kuti vashandiri vake vave vakacena, zve zvicinyi zvinotindundira kuti tide kuramba takacena?

MAI vari kunasirira mwana wavo mudoko kuti vabude. Ivona vanopsaka kuva no gwinyiso ro kuti wasambijwa zve nguvo jake jakarongeka no kucena. Ivona vanoziva kuti kunasa kujicenesa kunosisira maningi kuitira kuva no uhomi hwakanaka. Ivona vanoziva kuti mavonekero akanaka o mwana wavo anoita kuti vasimbhwe kana kuti vashohwe.

² Jehovha, Baba wedu vo mugore, anoda kuti vashandiri vake vave vakacena. Soko rake rinoti: “Muri mucena no vacena.” * (Nduyo 18:26) Jehovha anotida, anoziva kuti kuramba takacena zvinobeserazve itusu. Iyena anovetera kuti mavonekero  o Zvapupu zvake aite kuti vandhu vabhuye ushoni ngo pamusoro pake. Zvokadi, mavonekero edu akacena pomwe no mufambiro wedu wakacena unozoviisa rukujo kuna Jehovha no zina rake rakacena, haiwa kuita kuti ashohwe.—Ezekieli 36:22; verenganyi 1 Pedru 2:12.

³ Kuziva kuti Mwari anoda vandhu vakacena zvinotindundira kuti tirambe takacena. Itusu tinoda kuti mararamiro edu akuje Jehovha ngo kuti tino rudo naye. Zve tinoda kuramba tiri mu rudo hwake. Ngo kudaro, ngatende tipopore kuti ngenyi tinodikana kuramba takacena, zvinobatanijenyi kuva takacena zve tingaitenyi kuti tirambe takacena. Kupopora uku kungatibesera kuti tivone kuti dangani pano mativi atinodikana kunasirira.

4, 5. (a) Ngo rapi thangwe ro kutanga rinoita kuti tidikane kuramba takacena? (b) Uceni hwa Jehovha unokhombijiswa kudini ngo zvisikwa zvake zvinovoneka?

⁴ Njira imweni Jehovha yaanotitungamirira ndiyona i muezaniso. Soko rake rinotibvunja kuti: “Ivanyi vaejaeji va Mwari.” (VaEfeso 5:1) Iri i thangwe rokutanga rinoita kuti tirambe takacena: Jehovha Mwari watinonamata i muceni, zve wakacenesesa mu mativi ese.—Verenganyi VaLevi 11:44, 45.

⁵ Uceni wa Jehovha zve mugariro jake muzinji pomwe no makwanja ake, zvinokhombijwa mu zvisikwa zvake zvinovoneka. (VaRoma 1:20) Pasi pano pakanasirihwa kuitira kuti pave muzi wakacena wo vandhu. Jehovha wakadira pasi pano zviro zvinogara zvecicenesa mwiha wedu no kumwa. Zvitongoni zvimweni zvinoshanda inga mabauhwa okucenesa, zvecicinja svina kuva icikakhuvazi. Masientista anoshandisa zvimwe zvo zvitongoni zvondhozvo kuitira kucenesa panonga padhibhihwa pharafini no kusvipiswa kumweni kunoitwa ngo vandhu vo umbau no vokudisisa mare. Zviri pambhene, kuti kucenesa i shwiro inosisira maningi kuno uwo “wakarura nyika.” (Jeremia 10:12) Iyona inodikanavo kuva shwiro inosisira kwatiri.

6, 7. Mutemo wa Mosi waigogomejeresa kudini kuti uceni waidikana kuno vaya vainamata Jehovha?

⁶ Thangwe rimweni rinotiita kuti tirambe takacena ngo  rokuti Jehovha Mutongi wedu Mukuru, anoda uceni mu vanamati vake. Pasi po mutemo wakapa Jehovha kuno vaIziraeri, kucena no kunamata zvainga zviro zvakabatana. Mutemo waijekesa kuti pa Njiku yo Kupfujura Zvishaishi, mupiri mukuru waidikana kusamba haiwa kamwe basi, asi kaviri. (VaLevi 16:4, 23, 24) Vapiri vaipiraya vaidikana kusamba nyara javo no makumbo vacito vaita mupiro kuna Jehovha. (Exodo 30:17-21; 2 Kronike 4:6) Mutemo waindandanisa mukhaindi jinokhwedera kuita 70 o kusvipa ko kunyama no ko mutango-mutango. MuIziraeri ari mu magariro o kutama kucena, aacaidikana kutora rutivi mu kunamata—nguva jimweni zvaitoitisa kuti atongehwe rufu. (VaLevi 15:31) Ari wese wairamba kuteverera maitiro ese aidiwa kuitira kujicenesa, kubatanija kusamba no kupaja nguvo, waidikana ‘kuurawa pa ungano.’—Bziverengo 19:17-20.

⁷ Pikija ticiripi pasi po Mutemo wa Mosi, iwona unotibesera kuziva murangariro wa Mwari ngo pamusoro po shwiro yondhoyo. Zvakajeka kuti Mutemo waigogomejera kuti uceni waidikana maningi kuno vanamati va Mwari. Jehovha aazivi kucinja. (Malakia 3:6) Kunamata kwedu kunodavihwa ndiena, basi kudari kukava ‘kwakacena no kucikazivi kusvipiswa.’ (Jakobo 1:27, Baiberi Mazwi Akacena aMwari) Ngo kudaro, tinodikana kuziva kuti, izvi ngozvaanovetera kwatiri pa shwiro iyi.

8. Jehovha anovetera kuti tive takacena mu mativi api?

⁸ Mu Bhaibheri, murangariro wo kuti kuva takacena unonanga zvinopinda kucena ku muviri basi. Kuva takacena pa meso pa Mwari zvinopsasa mativi ese o upenyu hwedu. Jehovha anovetera kuti tive takacena mu mativi marongomuna makuru—kumujimu, mu mufambiro, mu murangariro no kunyama. Ngatende tivone kuti zvinobatanijenyi kuva takacena mu mativi aya.

9, 10. Zvinoda kurevenyi kuramba takacena kumujimu, zve maKristu okadi-kadi anotizenyi?

⁹ Kucena kumujimu. Ngo magama mashoma, kuramba takacena kumujimu zvinoreva kutama kubatanija kunamata ko  kadi-kadi no kunamata ko manyepo. Pa kubva ku Bhabhironi vecihwirira ku Jerusarema vaIziraeri vaidikana kubatisisa ngwajo iyi: ‘Budanyi mondhomo, mucadopsasa ciro cinosvipisa, . . . muite vakaceneswa.’ (Isaia 52:11, Shanduro yeNyika Itsva) VaIziraeri vaihwirira kanyi kwavo maningi-ningi kuti vaende koomusijira kunamata Jehovha. Kunamata kondhoko kwaidikana kuva kwakacena—kucikazivi kusvipiswa ngo jijiso, zviito zve zvirovejeso zvo zviara zvo ku Bhabhironi zvainga zvicikakuji Mwari.

¹⁰ Nyamasi uno, itusu inga maKristu okadi-kadi tinodikana kungwarira maningi kuti titame kusvipiswa ngo kunamata ko manyepo. (Verenganyi 1 VaKorinto 10:21.) Kungwarira kunodikana maningi pa shwiro iyi ngo kuti takatendenejwa ngo zviara zvo manyepo. Mu nyika zinji, zvirovejeso zvakasiana-siana, zviito no mutango-mutango zvakabatana no jijiso jokunyepa jo zviara jakadari inga yo kuti mukati mwedu muno ciro cinosara cecirarama pasure po kufa kwedu. (Mucumaeri 9:5, 6, 10) MaKristu okadi-kadi anotiza zvirovejeso zvakabatana no zvitendwa zvo zviara zvo manyepo. * Atizotenderi kuti kuvangirijwa ngo vamweni kutitore kuti tiphwanye mupango jo Bhaibheri jo kunamata kwakacena.—Maitiro o Vapostori 5:29.

11. Kucena mu mufambiro zvinobatanijenyi, zve ngenyi zvinosisira maningi kuramba takacena pa divi iri?

¹¹ Kucena mu mufambiro. Kuramba takacena mu mufambiro zvinobatanijavo vatano icikafaneri yo mukhaindi uri wese. (Verenganyi VaEfeso 5:5.) Zvinosisira maningi kuti tirambe takacena mu mufambiro. Inga zvaticazovona mu cipauko cinotevera co bhuku iri, kuitira kuti tirambe tiri mu rudo hwa Mwari tinodikana ‘kutiza uhure.’ Vapombori vacikakhauyi “avazovi no utaka mu Umambo hwa Mwari.” (1 VaKorinto 6:9, 10, 18) Pa meso pa Mwari, ivona vanobatanijwa no vayani ‘vanonyangaja mu svina yavo.’ Kudari vakaramba vakasvipa mu mufambiro wavo, ‘mupocero wavo unozova . . . rufu hwo cipiri.’—Apokalipsi (Cakapangijihwa) 21:8, Shanduro yeNyika Itsva.

12, 13. Kubatana kwakadini kuripo ko murangariro no zviito, zve tingaitisa kudini kuti tirambe takacena mu murangariro?

 ¹² Kucena mu murangariro. Murangariro unotitora kuti tiite ciito. Kudari tikatendera kuti murangariro jakashata jigare mu murangariro no mu mwoyo wedu, pa nguva iri yese tinozopeamira pa kuda kuita zviito zvicikazivi kucena. (Mateu 5:28; 15:18-20) Asi, kudari tikadira mu murangariro mwedu zviro zvakacena, tinozondundihwa kuti tirambe tino mufambiro wakacena. (Verenganyi VaFilipi 4:8.) Tingarambisa kudini takacena mu murangariro? Ciro cimwe catinodikana kuita ngo cokutiza mushovo uri wese wo mabungaijo aizosvipisa murangariro wedu. * Mu kuengejera, tingazaja murangariro wedu ngo zviro zvakacena ngo kujija nguva jese Soko ra Mwari.—Nduyo 19:8, 9.

¹³ Kuitira kuti tirambe tiri mu rudo hwa Mwari, zvinosisira maningi kuti tirambe takacena kumujimu, mu mufambiro, no mu murangariro. Kujicenesa mu mativi aya kunobhuiwa mu zvipauko zvimweni mu bhuku iri. Ngatende tibhuye ngo pamusoro po divi ro cirongomuna—kucena kunyama.

14. Ngenyi kujicenesa kunyama asipi shwiro yo kujitongera tega pacedu?

¹⁴ Kujicenesa ko kunyama zvinobatanija kuramba takacena mu muviri wedu no zvese zvinotitendeneja. Kureva kuti kujicenesa i shwiro yo kuti mundhu angajitongera ega icikadikani kunghwinihwa ngo mundhu umweni here? Izvi asipi zvocokwadi ku vashandiri va Jehovha. Inga zvatavona, kujicenesa kwedu kunyama, kunosisira maningi kuna Jehovha haiwa basi ngo kuti kunoita kuti tigare zvakanaka asi ngo ndava yo kuti itusu tinokhombija zvaari. Rangariranyi ngo pamusoro po muezaniso washandiswaya pakutanga. Kuvona mwana mudoko ano svina nguva jese kana acikazivi kurongeka zvinomuita kuti murangarire ngo pamusoro po magariro o vabari vake, andizvopi? Itusu atizodi kuti ciri cese mu upenyu hwedu  cishorese Baba wedu vo mugore kana kurerusa masoko atinocumaera. Soko ra Mwari rinoti: “Atipekeji ariwese ndava yo kuxaixa, kuti ubatiri hwedu hutame kunyoejwa. Kaveta tinovangirira kuita vanasi, inga vabatiri va Mwari.” (2 VaKorinto 6:3, 4) Ngo kudaro, tingaitisa kudini kuti tirambe takacena kunyama?

15, 16. Zvirovejeso zvo kujicenesa zvinobatanijenyi, zve nguvo jedu jinodikana kuva jakadini?

¹⁵ Kujicenesa mu muviri no mavonekero edu. Pikija maponero no magariro anosiana ku nyika ngo nyika, zvinokwanisika kwatiri tese kuwana sabau no kumwa kuti tisambe njiku jese zve kuti tive no gwinyiso ro kuti vana vedu vakacena. Zvirovejeso zvo kujicenesa ushoni zvinobatanija kusamba nyara ngo kumwa no sabau ticito taha kana kubata zvokuha, notabva kucarota, zve notapera kucinja furadha mwana mutete. Kusamba nyara ngo kumwa no sabau kungatijivirira ku ndhendha zve zvoponesa upenyu hwo vandhu.  Izvi zvingatijivirira kundhandhanisa zvitongoni, zve zvobesera kuti vandhu vatame kuwana ndhendha jo nyoka jokwenda. Mu nyika zinji jo kuti nyumba zinji ajina ratirina, matezuko angadikana kufushihwa, inga zvaaitwa mu Iziraeri yo kare.—Deuteronòmio 23:12, 13.

¹⁶ Nguvo jedu jinodikanavo kupajwa nguva jese kuti jive jakacena zve jakarongeka. Azvivetehwi kuti nguvo jo muKristu jive jokudhura kana kuti jo mukhaindi uri kubuda wari, asi jinodikana kuva jakarongeka, jakacena, zve jinokhombija kuzvibata. (Verenganyi 1 Timoti 2:9, 10.) Azvinenyi kuti ngo kwapi kwatiri, tinoda kuva no mavonekero anoita “kuti majijisiro a Mwari muponesi wedu akojwe.”—Tito 2:10.

17. Ngenyi nyumba yedu no zviro zvedu zvinodikana kuva zvakacena?

¹⁷ Nyumba yedu no zviro zvedu. Nyumba yedu aingavi hayo yo pamusoro-soro kana kuti yakaseja maningi asi inodikana kuva yakacena zve ino mavonekero akanaka mbhera pazvinokwanisikaya. Mukufananavo, kudari tino motokaru kana muthu-thu-thu watinoenda ndiwona ku musongano no mu basa ro mu munda, tingaita zvatinokwanisa kuti urambe wakacena, mukati no kunja kwao. Mucakanganwa kuti nyumba yedu no zviro zvedu zvikava zvakacena zvinopa zvega ucapupu. Pamusoro pa zvese, itusu tinojijisa vandhu kuti Jehovha ndi Mwari wakacena, ‘anozophwanya vanophwanya nyika yo pasi,’ zve kuti Umambo hwake sambi-sambi unozocinja muzi wedu pasi pano kuva paradhiso. (Apokalipsi 11:18; Luka 23:43, Shanduro yeNyika Itsva) Zvokadi tinoda kuti mavonekero o nyumba yedu no o zviro zvedu ave anokhombija vamweni kubvira wari kuti tiri kukhwijirija zvirovejeso zvo kucenesa zvinozwirana no nyika imbza iri kuvia.

18. Tingareremejesa kudini Nyumba yedu yo Umambo?

¹⁸ Ndau yedu yo kunamatira. Rudo hwedu kuna Jehovha unotindundira kuti tireremeje Nyumba yedu yo Umambo, cine ro kunamata ko kadi-kadi ro mu ndharaundhemo. Vandhu vapsa pavanovia ku nyumba yo Umambo, tinoda kuti vave no mavonero akanaka ngo pamusoro po ndau yotinosonganira. Kuramba tecicenesa no kunasirira-nasirira zviro zvinogujuka,  kunodiwa maningi kuitira kuva no gwinyiso ro kuti Nyumba yo Umambo ive inoemuja. Tinokhombija kureremeja Nyumba yo Umambo ngo kuita zvatinokwanisa kuti irambe ino magariro akanaka. I cidakajiso kupira nguva yedu kuti tibesere kucenesa, kunasiririsa no “kuvakisa.” (2 Kronike 34:10) Zviambi izvi, zvinoshandavo patinosonganira pa Nyumba yo Magungano kana pa civako cimweni kuitira magungano o ndharaudha kana o mutundhu.

19. Kuti tirambe takacena kunyama, zvicinyi zvatinodikana kutiza, zve Bhaibheri rinotibesera kudini ngo pamusoro pazvo?

¹⁹ Kuti tirambe takacena kunyama tinodikana kutiza zvirovejeso no zviito zvinosvipisa, zvakadari inga kubhema, kudhakwa no kushandisa mutombo jinodhakwisa kana jinocinja hwiru, asi jiciripi jo kurapa ndhendha. Bhaibheri arinangi kamare mazina o zvirovejeso no zviito zvinowanika nyamasi uno, asi irona rino zviambi zvinotiita kuti tizwisise kuti Jehovha anozwa kudini ngo pamusoro po zviro izvi. Ngo ndava yo kuti tinoziva mavonero a Jehovha ngo pamusoro po shwiroyo, rudo hwedu nae unotindundira kuti tive no magariro anomudakajisa. Ngatende tivone zviambi zvishanu zvo Bhaibheri.

20, 21. Jehovha anoda kuti tisujunuke ku mukhaindi wapi wo zviito, zve i thangwe rapi rakavanga ratinaro kuti tizviite?

²⁰ “Hama jokudikana, itisu tino bzigondiso bzondhobzo. Ngokudaro, ngatisuke psina yese yo muviri no yo mujimu yedu, tecipeja basa ro unasi hwedu, tecithya Mwari.” (2 VaKorinto 7:1) Jehovha anoda kuti tisujunuke ku zviito zvinosvipisa muviri no mujimu wedu, kana zvinondundira murangariro wedu. Ngo kudaro, tinodikana kutiza mukhuva jatinoziva kuti jinotikhuvaza kunyama no mu murangariro.

²¹ Bhaibheri rinotipa thangwe rakavanga kuti ‘tisuke psina yese.’ Vonanyi kuti 2 VaKorinto 7:1 inonanga kudari: “Itisu tino bzigondiso bzondhobzo.” Zvigondiso zvapi? Inga zvakanangwa pa mabvesi o kutanga, Jehovha wakagondisa kudari: “Inini ndinozomuaxira, ndozoita baba wenyu.” (2 VaKorinto 6:17, 18) Rangariranyi basi: Jehovha wakagondisa  kumungwarira no kumuda inga zvinoita baba kuno mwana wavo. Asi iyena anozokwanirisa zvigondiso izvi, basi kudari imwimwi mukatiza zviana zvinosvipisa “muviri no yo mujimu” wedu. Hwaizova upenji hwakadini kutendera kuti cirovejeso no ciito ciri cese cinokhuvaza citijivirire ku ushamwari uhu hunosisira zve wo phedo na Jehovha!

22-25. Zviambi zvapi zvo mu Matahwa zvingatibesera kutiza zvirovejeso zve zviito zvakasvipa?

²² “Unozodisa [Jehovha] Mwari wako, ngo mwoyo wako wese, ngo mwiha wako wese, ngo hwiru hwako hwese.” (Mateu 22:37) Jesu wakakheta mutemo uu inga mukuru kupinda jese. (Mateu 22:38) Jehovha anofanera kukhombijihwa rudo hwondhohwo ndisu. Kuti timude ngo mwoyo wese, mwiha wese pomwe no murangariro wese, tinodikana kutiza zviito zvese zvingagurisira upenyu hwedu kana kurembesa cipo catakapuwa ndi Mwari co kukwanisa kurangarira.

²³ “[Jehovha] anopa vese uhomi, kufema no bziro bzese.” (Maitiro o Vapostori 17:24, 25) Upenyu i cipo cinobva kuna Mwari. Tino rudo no Mupi wo upenyu, ngo kudaro tinoda kukhombija kureremeja cipo caakatipa. Tinonyenya zvirovejeso kana zviito zviri zvese zvaizokhuvaza uhomi hwedu ngo kuti tinoziva kuti zviito zvondhozvo zvinokhombija kutama kureremeja kwakakura kuno cipo co upenyu.—Nduyo 36:10.

²⁴ “Unozodisa mudoni wako no madisiro o unojiita iwewe.” (Mateu 22:39) Zvirovejeso no zviito zvakasvipa kazinji zvinopsasa haiwa basi anozviitaro asi vayani vanonga vakamutendeneja. Inga muezaniso, kuva phedo no mundhu ari kubhema zvingakhuvazavo vacikabhemi. Mundhu anokhuvaza vaya vanonga vakamutendeneja anonga eciphwanya mutemo wa Mwari wo kuti tinodikana kuda mudoni wedu. Iyena anonga ecinyepa kudari akananga kuti anoda Mwari.—1 Johani 4:20, 21.

²⁵ ‘Purukiranyi vatongi no majimambo.’ (Tito 3:1) Mu nyika zinji, kuva no mutombo jinodhakwisa kana kujishandisa i kuphwanya mutemo. Inga maKristu okadi-kadi, itusu atigari no mutombo jinodhakwisa kana kujishandisa zviciripi pa mutemo.—VaRoma 13:1.

26. (a) Kuti tirambe tiri mu rudo hwa Mwari tinodikana kuitenyi? (b) Ngenyi kuramba takacena pa meso pa Mwari ndiwona mararamiro akanaka?

 ²⁶ Kuitira kuramba tiri mu rudo hwa Mwari, tinodikana kuramba takacena, haiwa basi pa divi rimwe kana maviri, asi mu mativi ese kamare. Kutiza zve kuramba takacena ku zviito no zvirovejeso zvakasvipa azvizivi kureruka asi zvinokwanisika. * Zvokadi akunazve mararamiro akanaka kupinda aya, ngo kuti Jehovha nguva jese anotijijisa kuti tibesereke pacedu. (Verenganyi Isaia 48:17.) Zvinosisira kupinda zvese ngozvokuti, ngo kuramba takacena, tingava no mudakaro unoviiswa ngo kuziva kuti tiri kudakajisa Mwari watinoda, ngo kudaro toramba tiri mu rudo hwake.