Ndakabahwa mu gore ro 1954, mu dhorobha ro St Paul, Minnesota, Estadhus unidhus yo Amerika. Mbhuri yangu yainamata gerejha Katorika, inini ndiri mwana wo cipiri pa vana vashanu pa mbhuripo. Ndakajija cikora Katorika panguva imweyo ndaibesera Padhri pa kuita zvimutango-mutango mugerejha. Pikija zvakadaro, andicaiziva zvakawanda mu Bhaibheri. Ndaitenda kuti Mwari musiki wo zviro zvese, asi andicaingazve no rutendo no gerejha.

Pa gore ro ndakatanga kujija ngo zvo mutemo ku univherisidhadhi, varovorani vo zvapupu zva Jehovha vakandivhakacira pamuzi pangu. Zvecivoneka kuti ndainga ndakabatikana ngo kupaja nguvo jangu, ndakavakumbira kuti vaviye pa nguva imweni, ivona vakazvitendera. Varovorani ava povakazoviya, ndainga no muvhunjo muviri: “Ngenyi vandhu vaushoni avabudidiri ushoni mu upenyu?” “Zvicinyi zvatinodikana kuita kuti tive no mudakaro mu upenyu?” Ndakatendera kuashira bhuku raizwi, Cokwadi Cinotungamirira ku Upenyu Ucingaperi, mu Cingezi no Shanduro yeNyika Itsva yo Magwaro Mapsene, kapa yakona yainga yo kori yomathapa. Ndakatenderavo kujija Bhaibheri. Izvo zvakandifunungura majiso kamare.  Ndakakahamara ngo kuziva kuti Umambo hwa Mwari ndihwona basi ungakwanisa kupeja zvineso zvino vandhu. Ndakazwisisa kuti makore ese o utongi hwo vandhu apana cauiri kuita, so vanokwanisa kucica nyika ino, kuti ive ndau ino kuhwaja, kutambujika, zvicizivi kurungama no zvineso.

Ndakajipira kuna Jehovha pakutanga ko gore ro 1982, ndobhabhatijwa pa gungano rainga no musoro waiti “Cokwadi co Umambo,” rakaitwa ku Centro Cívico yo Saint Paul. Sumana yakatevera, ndakahwirira ku Centro Cívico yo Saint Paul kuti ndiite ezami kuitira kurso yondaiitaya. Kutangira mu mweji wa Outubro, ndakaziva kuti ndainga ndapasari pa ezame yondaiitaya zve ndaizokwanisa kushanda inga adhivhogadho.

Pa Gungano iri, ndakaziva hama Mike Richardson. Ivona vaishanda ku Bheteri ro Brooklyn, ngo kudaro vakandisanangurira kuti kondhoyo kwaizoumbhwa bauhwa ro kutonga ndava ro cine ro pasi pese. Inini ndakarangarira magama o muthenwa wiya wo Etiopi, anonangwaya pana Maitiro o Vapostori 8:36, ndojivhunjisa kudari: ‘Zvicinyi zvinondiitisa kuti nditame kubesera bauhwa ro kutonga ndava?’ Ngo kudaro, ndakatara petisao yo kwenda ku Bheteri.

Vabari vangu avazivi kudara pondakava Capupu ca Jehovha. Babangu vakatondivhunjisa kuti, kushanda ku Bheteri zvaizondibesera pa Kurusu yondakaitaya yo adhivhogadho. Inini ndakavasanangurira kuti, pa kuzvipira kwangu pa kushanda ku Bheteri, ndaizopuwa 75 dhorari, uwo wainga mutengo waiashira Mabheterita ese.

Zvecivoneka kuti ndainga ndakatendera kushanda ku dare ro kutongera ndava, andicaikwanisa kwenda ku Bheteri ngo kukasika, asi pondakapeja basa rangu ndakatanga kushanda ku Bheteri ro Brooklyn, Novha Yorki mu gore ro 1984. Ndakagajwa kuti ndishande ku bauhwa ro kutonga ndava. Zvondakakwanisaya kuita kubasa rangu, zvakakwanisa kundibesera pa shwiro jaizobuda kumbejiyo.

Teyatro Stanley, yaiwanika ku dhorobha Jersey, Novha Jersey, yakatengwa mu mweji wa Novembro wo gore ro 1983. Hama jakakumbira kuti titendehwe kunajirira mativi amweni o nyumba iyi ngokuti marujhu aacaingepi ushoni, kwanigazve no cineso co kumwa. Povakaenda kosongana no utongi wo kondhoyo, hama jakasanangura kuti jaida kushandisa Teyatro Stanley inga ndau yo kuitira musongano jo Zvapupu zva Jehovha. Izvi zvakaviisa zvineso. Mukuzwirana no mutemo jo mudhorobhemo, nyumba jokunamatira jaidikana kuwanika mu ndharaundha jaigara vandhu. Asi Teyatro Stanley, yainga mundharaundha imweni yaitengeswa-tengeswa zviro, pakati po dhorobha kamare. Ngo ndava yazvo, vanyautongi ava, avazivi kutendera kuti vaite musongano. Hama jakakumbira kuti vanyautongi ava, vatongezve shwiro iyi, asi avazivi kucinja murangariro wavo.

 Pa sumana yangu yo kutanga ku Bheteri, sangano rakatora shwiro iyi, roendesa mu tiribhunari jakawanda. Zvecivoneka kuti ndainga no mukuvo mushoma ndapeja kuita estajhiyo yangu yo makore maviri ku tribhunari yo Saint Paul, Minnisota, ndaizwisisa manera o kushanda shwiro jakadari. Umwe wo madhivhogadho edu, wakananga kuti Teyatro Stanley, yakamboshandiswa vhaza jakawanda kuitira mutambo wo vandhu vazinji inga kukhombija mafirimi no mutambo jo ndumbo. Waro ngenyi zvaizova zvakashata kuitira zviro zvo kunamata? Tiribhunari, yakapopora shwiro iyi, yoguma pambejiso yokuti utongi wo dhorobha ro Jersey, wainga ucizivi kureremeja citendehwa cedu co rusujunuko hwo kunamata. Vanotongaya ku tiribhunari, vakananga kuti zvaidikana kunasirira maphepha ese aidikana kuti basa rifambe. Ndakatanga kuvona Jehovha ecikomborera basa raiitwa ngo bauhwa ro kutonga shwiro ro sangano. Ndakadakara maningi ngo kuita divi pa basa iri.

Hama jakatanga kuita basa guru pa basa iri ro kuvaka. Mu gore ro 1985 mu mweji wa Setembro njiku yo 8, pacito papera gore no ratanga basa iri ro kuvaka, zvakakwanisika kuita graduasau ku Teyatro Stanley turma 79 yo Gireyadhi. Kwandiri, cakava cidakajiso cikuru kubesera zvinodiwa zvo Umambo pa divi iri inga umwe wo cikwata co kutonga shwiro co sangano. Mudakaro wondakava nao, unopindirija wese wondakava nao pandaishandaya inga adhivhogadho ndicito ndatanga kushanda pa Bheteri. Inini andicaizviziva kuti Jehovha waizodazve kundishandisa kuti ndibesere pa shwiro jimweni jakakurisisa.

Mu makore o 1980, zvainga zvocirovejeso kuvona mamedhiko kutama kureremeja civaringo co Zvapupu zva Jehovha co kurapwa vacizivi kushandisa ngazi. Ku vanakaji vanomimba, ici cainga cineso cikuru kamare, ngokuti kuno vatongi vo ndava avacaingepi no citendehwa co kuramba kudihwa ngazi. Ivona vainanga kuti azvicaingepi no shwiro kana kuti azvicaingepi zvaushoni kuti mwana wosara acina mai ngokuti maivo varamba kudihwa ngazi.

Mu gore ro 1988, mu njiku 29 yo mweji wa Dezembro, hambzaji Denise Nicoleau, vakasvasvama maningi ngazi pakupera kubara. Mogrobhina yavo yakaderera yova pasi po 5, mamedhiko vakaivhunja kuti iyona yaidikana kudihwa ngazi. Asi hambzaji Denise avazivi kuzvitendera. Pa njiku yakatevera, cipitari cakakumbira kutendehwa ngo vanotonga ndava kuti mamedhiko ashandise zvese zvinodiwa pikija itori ngazi kuti vakwanise kubesera hambzaji Denise. Acito avavhunjisa nee kuzivisa hambzaji Denise no mwamunavo, mutongi wo ndava wakananga kuti vaidikana kudihwa ngazi.

Ngo mucishanu, njiku 30 ya Dezembro, vashandi vo kucipitari vakadira ngazi hambzaji Denise. Ivona vakazviita vacitoziva kuti mwamunavo no ukama umweni jimweni avacaizvida kuti vadihwe ngazi. Pa usiku hwondhowo, ukama jakasiyana-siyana jo hambzaji iyi no vakuru vamweni vakasungwa. Ivona vakaphumbwa kuti vainga vacifunga-funga kuti vakamise hambzaji Denise vatame kudihwa ngazi. Ngo  musabudu comangwanani njiku 31 ya Dezembro kusungwa ko hama, kwakasumuhwa mu manotisiya ku Novha Yorki no ku Long Island.

Ngo muciposa comangwanani, ndakabhuya na Milton Mollen waitonga ndava jinonesa. Ndakamusumurira zvese ngo pamusoro po ndava iyi, ndomuvhunjazve kuti mutongi wakatendera kuti vadihwe ngazi acizivi kutanga wavazwa. Mutongi wo ndava waidanijwari Mollen, wakandikumbira kuti ndizohwirirezve ku shikritori kwake pa nguva imweni kuti tibhuisane ngo ndava yo shwiro iyi no mutemo jimweni jaibatanijwepo. No usikuhwo, inini no muvonereri wo bauhwa ro ndaishanda, hama Philip Brumley, takaenda tese ku shikritori co mutongi wo ndava, Mollen. Mutongi wondava wainga wakadanija adhivhogadho wo ku shipitari kuti avepovo pa mabhuyowo. Pakavereketeswana maningi. Pakazoguma mukuvo umweni, hama Philip vakazonditarira ciphepha vacindivhunja kudari “ambogajanai.” Iyi yakava mbhangiro yaushoni ngokuti ndainga ndanyangajwa ndecieja kuramba zvaivereketeya andivhogadho wiya ku shipitari.

Nopapera museswa jakawanda, mutongi wo ndava, Mollen, wakananga kuti shwiro iyi, yaizova yokutanga kuvoniwa ndiyena pa njiku inotevera. Potainga tecibuda mugabhuneti, mutongi wo ndava, Mollen wakananga kudari: “Adhivhogadho wo ku shipitari mangwana anozvivona.” Waida kunanga kuti, adhivhogadho waizojipana no kudavira kuti ngenyi waivangirija kuti vadihwe ngazi. Apowaro ndakazwa kuti Jehovha wainga acindivhunja kuti taizobudirira pa ndava iyi. Ndakashamaya maningi ngo kuvona manera Jehovha aaitishandisa kuti tiite kuda kwake. Takashanda mbhera usiku tecinasirira masoko kuitira kuzojivhikira ndiona pa njiku yaizotevera. Zvecivoneka kuti tiribhunari yainga dhuze no Bheteri ro Brooklyn, hama zinji jo bauhwa ro kutonga jakatoendeyo ngo soka. Vatongi vo ndava vanokwana kuita varongomuna vakapurukira zvotakananga votopa razawe hambzaji Denise. Ivona vakananga kuti mutongi wo ndava wiya aacaidikana kupa mutemo wo kuvangirija kuti vadihwe ngazi acito abhuya navo nee kuzivisa vaibatanijwepo. Kwainga kutama kureremeja zvitendehwa zvavo zvinowanika mu mutemo wo mu nyikemo.

Nopapera mukuvo wakati kuti, tiribhunari huru yo Novha Yorki, yakatema civaringo cokuti hambzaji Denise vainga no citendehwa cokurapwa vacikashandisi ngazi. Shwiro iyi poyakapera, ndakabeserazve pa kuwinwa ko shwiro ndhatu jainga jakabatanazve no zvo ngazi. Ijona jakatongwa mu tiribhunari huru yo mundharahundhemo. Vonanyi bhokiso rinoti:  (“Kuwina Shwiro Mutiribhunari Huru yo Mundharahundhemo.”) Inini ndakabeserazve shwiro jimweni no adhivhogadho wo ku Bheteri, shwiro jaibatanija kureriwa ko vana, kurambana, kukovana mujiyo no pokugara.

Pondakazivana na Dawn mukaji wangu, iyena wairera vana vatatu ngokuti wainga wakarambana no mwamuna. Asi iyena waibata basa, panguva imweyo wainga piyona. Dawn wakasongana no zvineso zvakawanda mu upenyu hwake. Inini ndakashamaisika maningi ngo cisungo cake cokuda kushandira Jehovha. Mu gore ro 1992, takaenda ku gungano ro dhistiritu rainga no musoro waiti “Portadores de Luz,” iponapo ndakamuvhunjirira. Nopapera gore rimwe, takacadha. Dawn icipo cinovha kuna Jehovha, iyena anodira Jehovha pakutanga, cimwenizve, anodakarira kuseka no kudakajihwa hake mu upenyu. Ndingatoguma pakunanga kuti iyena wakaita zvese zvaushoni mu upenyu hwedu tiri tese.​—Mazwi Akangwara 31:12.

Potakacadha, vana va Dawn vainga no makore 11, 13, no 16. Ndaida kuti ndive baba waushoni kwavari, ngo kudaro, ndakajija zvizinji zvinobhuya mabhuku edu ngo kuva baba wo cipiri. Pakufamba ko makore, takasongana no zvineso zvakati kuti, ndinodakara ngokuti vana ava vakazondivona inga shamwari inothembeka na baba vano rudo. Taitendera kuti shamwari jo vana vedu jiviye kotamba pamuzipo. Zvaidakajisa kuvona nyumba yakazara ngo vandhu vakadakara.

Mu gore ro 2013, inini na Dawn takathutha toenda kogara Wisconsin kuti tikorondhe majibaba edu vainga vaavasharuka. Ndakakhahamara ngo kuziva kuti andicaizosiya kushandira pa Bheteri. Ndakakokwa kuti ndienderere mberi decibesera sangano mu shwiro jakawanda jo kutonga ndava.

Mu gore ro 2018, mu mweji wa Setembro, ndakaenda kovona kuti pandaivereketa dokoriro rangu raikarakata maningi. Medhiko wangu wakandipopora, asi apana caakavona. Pakufamba ko nguva medhiko umweni, wakananga kuti ndadikana kuenda kopsaka medhiko anopopora zviri mu musoro mo mundhu. Mu gore ro 2019, mu mweji wa Janeiro, medhiko anopopora ngo zviri mu musoro mo mundhu, wakandivhunja kuti kangaije ndainga ndino ndhendha inonesa kuwanika, paralisia supranuclear progressiva (PSP).

Njiku ndhatu jakazotevera ndakaenda koita mutambo wandaidakarira maningi ndonyeya mukono. Ndaiyanja kuita mutambo uu mu upenyu hwangu hwese zvokuti ndaiudakarira maningi. Ngokudaro, ndakazwisisa kuti ndainga ndotanga kuruza simba rangu. Kuvhira iponapo, ndhendha yangu yakatanga kunyanyisa. Ndakatanga kunesehwa kuvereketa, kuti ndikwanise kuita zvirizvese zvainga zvonesa, ndaitonesehwa ngo kumija zviri zvese.

Ndinodakara maningi ngo kushandisa zivo yangu inga adhivhogadho kuti ndibesere zvinodiwa zvo umambo. Ndinodakarazve ngo kutara mabhuku kuitira kubesera vandhu vanotonga shwiro no kuitavo musongano no ma medhiko anotonga shwiro mu shipitari kutenderera nyika yese. Pa vhaza jese iji, ndakakwanisa kujivirira citendehwa co vandhu va Jehovha co kurapwa no kuita peresau pacikashandiswi ngazi. Pikija zvakadaro, ndinotenderana no magama anowanika pana Luka 17:10: ‘Ndiri muranda acikasisiri. Ndaita basi zvondaidikana kuita.’