1-2. Ngozvapi zvatakajija pa musoro wakapera, ngozvapi zvatiri kuda kujija pa musoro uwu?

PA MUSORO wakapera, takavona mazano anoshanda anowanika mu cipauko 19 co bhuku ro VaLevi. Inga muezaniso, pa vhesi yo citatu, takavona kuti Jehovha wakavhunja Vaiziraeri kuti vareremeje vabari vavo. Takavona kuti nyamasi uno tingashandisa kudini mazano aya o kutaja vabari vedu ku zviro zvokunyama, mu mazwire no kudivi ro zvokunamata. Pavhesi yondhoyo, vandhu va Mwari vaiceukijwazve ngo ciro cinosisira maningi cokungwarira Sabudu. Takajijazve kuti itusu atiripi pasi po mutemo uwu wokungwarira Sabudu. Asi tingashandisa ndhungamiriro iyi njiku jese ngo kuva no urongwa wo zvokunamata. Tikaita kudaro, tinovonesa kuti tiri kuvangisira kuti tive vakacena inga zvatinovhunjwa pana VaLevi 19:2; na 1 Pedhru 1:15.

² Pa musoro uwu, tiri kuda kuenderera mberi tecivona mavhesi amweni o bhuku ro VaLevi cipauko 19. Ngozvapi zvatinojija pa cipauko ici ngo pamusoro po kutaja vaya vano zvineso zvo uhomi, kuva wakugondeka pa shwiro jo nyagoso no kukhombija rudo kuno vamweni? Tinoda kuva vakacena inga zvakaita Mwari wedu. Ngo kudaro, ngatende tivone zvatingajija.

3-4. Mukuzwirana na VaLevi 19:14, Vaiziraeri vaidikana kutaja kudini mundhu ano mandondo no mundhu anonga ari bofu?

³ Verenganyi VaLevi 19:14, Sandujo yo Nyika Imbza, mu Cishona. Jehovha anoda kuti vandhu vake vakhombije kunaka mwoyo kuno vaya vano zvineso zvo uhomi. Inga muezaniso, Vaiziraeri avacaidikana kutuka mundhu ano mandondo. Kutuka uku kwaibatanija kushaisha kumutaja no kunanga zviro zvakashata  ngo pamusoro pake. Izvi zvainga zvakashata maningi kuzviitira mundhu ano mandondo. Ngo kuti iyena aacaizozwa zviri kunangwa ngo pamusoro pake, okonehwazve kujijivirira ngo kuti zviri kunangwaro aaripi kuzvizwa.

⁴ Cimwenizve, pa vhesi yo 14 Mwari wakananga kuti vashandiri vake avacaidikana kudira “cikhugu pambeji po bofu.” Bhuku rimweni rakananga kudari ngo pamusoro po vandhu vano zvineso zvo uhomi: “Ku Oriente Medhiyo yo kare, mapofu aitajwa ngo njira yakashata no icizivi kurungama.” Zvingaita kuti mundhu wakashata waidira cikhugu pambeji po mundhu ari bofu kuti akhugunyike no kukhuvazika kana waiitazve zvondhozvo ngo kuda kumuseka. Izvi zvainga zvakashata maningi. Ecishandisa mupango uwu Jehovha wakabesera vashandiri vake kuti vavone kuti vaidikana kukhombija pena kuno vaya vano zvineso zvo uhomi.

5. Tingakhombijisa kudini pena kuno vese vaya vano zvineso zvo uhomi?

⁵ Jesu wakakhombija pena kuno vese vainga no zvineso zvakakura zvo uhomi. Ceukijanyi masoko aakatumira Johani Mubhabhatiji. Iyena wakati: “Mapofu ari kuvona, zvigono zviri kufamba, vano mapere vari kuraphwa, vano mandondo vari kuzwa, vakafa vari kumuswa.” Pakupera kuvona mushamaiso jakaitwa ndi Jesu, “vandhu vese . . . vakakujavo Mwari.” (Ruka 7:20-22; 18:43) Makristu anoda kutevejera Jesu no kukhombija pena kuno vese vano zvineso zvo uhomi. Ngo kudaro, itusu tinoda kuva vanosengerera no vanokhombija unyasha kuno vandhu vakadaro. Ndizvona kuti Jehovha aazivi kutipa simba rokuita mushamaiso inga zvaiitwa ndi Jesu. Asi tino cidakajiso co kuvhunja vamweni, kubatanijavo na vaya vacikakwanisi kuvona kana mapofu kudivi ro umwari, masoko akanaka ngo pamusoro po paradhiso yo kuti mundhu wese anozonga akakwana no kuva no ushamwari hwakanaka na Mwari. (Ruka 4:18) Masoko aya akanaka anobesera vazinji kuti vakuje Mwari.

6. Kuitisa kudini masoko anowanika pana VaLevi cipauko 19 anonasa kujekesa zvinonangwa pa Gumi ro Mupango?

⁶ Mavhesi amweni o bhuku ro VaLevi cipauko 19 anonasa kujekesa zvakanangwa pa Gumi  ro Mupango. Inga muezaniso, mupango wo cisere wainanga kudari: “Ucadoba.” (Exodo 20:15) Vamweni vangaguma pakurangarira kudari, ngokuti andizivi kuguma pakutora ciri cese ciciripi cangu ndinonga ndecizwira mupango uwu. Asi zvingaita kuti iyena anonga eciba ngo njira jimweni.

7. Ngozvapi zvingaitwa ngo mutengesi zvinovonesa kuti iyena aaripi kuzwira mupango wa cisere unobhuya ngo kuba?

⁷ Mutengesi angarangarira kuti iyena aazivi kumboba ngo kuti aazivi kumbotora ciri cese co mundhu. Asi kureva kuti iyena wakagondeka paanonga eciita nyagoso yake no vamweni? Pana VaLevi 19:35, 36, Jehovha wakati: “Mucazoita bzicikazivi kururama pa kutonga, ngo mipimo yo urebu nokuti yo uremu, no upimo hwese. Munozova no cikaro cakarurama, mapuwe o simbi o kupima ndiwona, mipimo iriyese no mipimo yo mafuta, bzakarurama.” Mutengesi akashandisa mupimo wo kuti unocengeja vayana vaanonga ecitengesera anonga ecivabira. Mavhesi amweni o bhuku ro VaLevi cipauko 19 anonasa kujekesa shwiro iyi.

8. Kuitisa kudini zvinosananguhwa pana VaLevi 19:11-13 zvaibesera Vajudha kushandisa ndhungamiriro yo mupango wo cisere? Itusu tinobeserekavo kudini?

⁸ Verenganyi VaLevi 19:11-13. Masoko okutanga o bhuku ro VaLevi 19:11 anoti: “Apadikani pakati penyu anoba.” Vhesi yo 13 inobatanija kuba no kutama kugondeka pakuita nyagoso painonanga kuti: “Ucazocikirira mudoni wako.” Ngo kudaro, mundhu paanotama kugondeka paanonga eciita nyagoso anonga eciba. Mutemo wo cisere wainanga kuti kuba kwakashata, asi kusananguhwa kwazvinoitwa mu bhuku ra Varevhi kwaibesera Vajudha kuti vanase kuzwisisa kuti vangaitisa kudini kuti vashandise ndhungamiriro yo mutemo uwu kana kuti ivona vaidikana kuva vakagondeka pa zvese zvavainga veciita. Itusu tinobesereka kudari tikarangarira manera anovona Jehovha kutama kugondeka no kuba. Tingajivhunjisa kudari: ‘Mukuzwirana no zvinonangwa pana VaLevi 19:11-13, kureva kuti pano zvandinodikana kuitisa nane mu upenyu hwangu? Ndinodikana kuita cinjo iri yese pa nyagoso yandiri kuita no mabasa amweni?’

9. Mutemo unowanika pana VaLevi 19:13 waibesera kudini vashandi?

⁹ Pano ciro cimweni ngo pamusoro po kugondeka ko Mukristu ari kuita nyagoso. VaLevi 19:13 inopejisa ngo magama aya: “Mupocero wo muxandi ucazosara newe mbhera mangwana.” Ku Iziraeri, vandhu vazinji vaishanda mu maminda. Ivona vaipocehwa pasure po kupera kushanda njiku yondhoyo kamare. Kutama kupoceresa mushandi uwu zvaizomuita kuti atame mare yo kuhisa mbhuri yake pa njiku yondhoyo. Jehovha wakati: “Ngokuti ari murombo, anodisisa ibzo kuti ararame.”—Deuteronòmio 24:14, 15; Mateu 20:8.

10. Zvicinyi zvatinojija kuvha mu bhuku ra VaLevi 19:13?

¹⁰ Nyamasi uno vashandi vanopocehwa kaviri kana kamwe pa mweji, haiwa njiku jese. Asi ndhungamiriro inowanika pana VaLevi 19:13 iciri kushanda na nyamasi uno. Majipatrau amweni vanoshaisha kutaja vashandi vavo ngo kuvapocera mare shoma icikazwirani no basa ravanonga vaita. Vashandi ava avana zvimweni zvavangaita, ivona vanondoenderera mberi vecishanda pikija vecipocehwa mare shoma. Ngo njira iyi, majipatarau aya anonga ‘ecisara no mupocero wo mushandi’ uwu. Mukristu anonga ano vashandi anodikana kuva no cokwadi co kuti iyena ari kutaja vashandiri vake ngo njira yakarungama. Ngatende tivone kuti zvicinyi zvatinojijazve mu cipauko 19 co bhuku ro VaLevi.

11-12. Zvicinyi zvakagogomejera Jesu paakananga masoko anowanika pana VaLevi 19:17, 18?

¹¹ Mwari anovetera kuti itusu tiite zvizinji kusiyapo  kuita zviro zvinokhuvaza vamweni. Tinokwanisa kuvona izvo pana VaLevi 19:17, 18. (Verenganyi.) Vonanyi mutemo uwu wakajeka unonanga kuti: “Unozodisa mudoni wako inga kujida kwako.” Mukristu anodikana kuita izvi kudari iyena anoda kudakajisa Mwari.

¹² Vonanyi kuti Jesu wakagogomejeresa kudini kusisira ko mutemo unowanika pana VaLevi 19:18. Mufarisi umweni wakavhunjisa Jesu kudari: “Ngo wapi mupango mukuru mu Mutemo?” Jesu wakamupingura kuti “mupango mukuru no wokutanga” ngo wokuda Jehovha ngo mwoyo wedu wese, upenyu hwedu hwese no murangariro wedu wese. Perapo Jesu wakanokora masoko anowanika pana VaLevi 19:18 anoti: “Wocipiri wakaezana no wondhowo, nga uwu: ‘Idai mudoni wako inga zvaunojiita.’” (Mateu 22:35-40) Kuno njira jakawanda jatingakhombija ndijona kuti tinoda vamweni, tingajija jimweni jakona mu cipauko 19 co bhuku ro VaLevi.

13. Zvinonangwa ngo Bhaibheri ngo pamusoro po muezaniso wa Josefa zvinotibesera kudini kuzwisisa VaLevi 19:18?

¹³ Imwe njira yo kukhombija ndiyona kuti tinoda vadoni vedu ngo yo kushandisa mazano anowanika pana VaLevi 19:18. Iyona inoti: “Auzohwirijiri nokuti kunyenya” vamweni. Uzinji hwedu tinoziva kuti mundhu angagara akanyangajwa no shamwari jake jo kubasa, jo kushikora kana vo pambhuri, kangaije ko makore akatowanda. Ceukijanyi kuti gumi ro hama ja Josefa vaigara vakanyangajwa ndiyena, pakupejisira vakazomuitira zvainga zvakashata. (Genesi 37:2-8, 25-28) Asi Josefa aazivi kushaisha kuvataja. Paainga aamambo, iyena waikwanisa kuhwirijira hama jake. Asi andizvopi zvaakaita, iyena wakavakhombijira unyasha. Josefa aazivi kuviga bundu. Kusiyapo zvondhozvo, wakaita mukuzwirana no zviri pana VaLevi 19:18.—Genesi 50:19-21.

14. Ngozvapi zvinokhombija kuti ndhungamiriro inowanika pana VaLevi 19:18 iciri kushanda na nyamasi uno?

¹⁴ Makristu anoda kudakajisa Mwari anodikana kutevejera muezaniso wa Josefa uwo wakaregerera hama jake kusiyapo kuhwirijira. Izvi zvinozwirana no magama akanangwa ndi Jesu pa mukumbiro wo kuezanisira, paakananga kuti itusu tinodikana kuregerera vayana vanotishaishira. (Mateu 6:9, 12) Mukufananavo  mupostori Pauro wakangwaja Makristu eciti: “Hama jangu, mucahwirijirana ngocenyu.” (Varoma 12:19) Iyena wakavavangisazve eciti: “Endereranyi mberi mecicungirirana ngocenyu no kuregererana ngo mwoyo wese pikija aripo wamukhugunya ngo ciro ciri cese.” (Vakorose 3:13) Ndhungamiriro ja Jehovha ajicinji. Ndhungamiriro yo mutemo unowanika pana VaLevi 19:18 iciri kushanda na nyamasi uno.

15. Ngowapi muezaniso unotibesera kuzwisisa kuti ngenyi tinodikana kuregerera no kukanganwa zvinonga zvakaitika?

¹⁵ Vonanyi muezaniso unotevera. Kusuruvara kungaezaniswa no zvivonje. Zvivonje zvimweni zvidokowani kuveni zvimweni zvakakura maningi. Inga muezaniso, patinonga teciceka-ceka matimati, kangaije tingajiceka pa cikunwe. Izvi zvingahwaja asi azvizotihwaji ko mukuvo wakareba maningi. Pasure po njiku imwe kana mbiri kangaije tinonga aticaceukijizve patakacekwaya. Mukufananavo kukhugunywa kumweni kwakaitavo kudoko. Inga muezaniso, shamwari yedu ingananga kana kuita zviro zvimweni zvingatihwaja asi itusu tinotoiregerera ngo kukasika. Asi kudari tikava no civonje cinonga cakakura furumeri angadira mutombo civonjeco perapo kakucibhandica. Kudari tikagara tecidobata pacivonje paya icona acizokasiki kuoma cinozoenderera mberi cecihwaja. Zvinosuruvarisa ngo zvokuti mundhu angaitavo zvakafanana paanonga akasuruvara maningi. Iyena angagara ecirangarira maningi ngo pamusoro po kuhwajihwa kwaanonga eciita ngo mundhu wamunyangajisaro. Asi vaya vanogara vakaviga bundu vanonga vecijikhuvaza pacavo. Ngo kudaro, zvakanaka maningi kuzwira mbhangiro inowanika pana VaLevi 19:18.

16. Mukuzwirana no VaLevi 19:33, 34, Vaiziraeri vaitajisa kudini vonyikanja, itusu tinojijenyivo ngo pamusoro pazvo?

¹⁶ Jehovha paakavhunja Vaiziraeri kuti vanodikana kuda vadoni vavo, iyena aazivi kuvavhunja kuti ivona vaidikana kuda basi Vaiziraeri doni. Jehovha wakavavhunja kuti vaidikana kuda vonyikanja vainga pakati pavo. Izvi zvakanasa kujeka kuvha pa masoko atinowana pana VaLevi 19:33, 34. (Verenganyi.) Jehovha waida kuti Vaiziraeri, vataje vonyikanja inga “hama.” Cimwenizve waida kuti ivona ‘vavade’ inga manera avainga vecijida. Inga muezaniso mutemo wainanga kuti Vaiziraeri vaidikana kutendera kuti vonyikanja no varombo vabojere zvaisarira mu maminda. (VaLevi 19:9, 10) Ndhungamiriro yokuda vonyikanja inoshandavo  nyamasi uno kuno Makristu. (Ruka 10:30-37) Kuitisa kudini? Zviuru no zviuru zvo vandhu nyamasi uno kutenderera nyika yese, zviri kuthutha kuvha munyika yavaigara kuenda ku nyika imweni. Zvinosisira maningi kutaja vanarume ava, vanakaji pamwepo no vana ngo nderemejo yese.

17-18. (a) Zvinonangwa pana VaLevi 19:2 na 1 Pedhru 1:15 zvinotivangisa kuti tiitenyi? (b) Ibasa rapi rinosisira rakanangwa ngo mupostori Pedhru kuti tinodikana kuriita?

¹⁷ VaLevi 19:2 na 1 Pedhru 1:15 jinovhunja vandhu va Mwari kuti vave vakacena. Mavhesi amweni o cipauko 19 o bhuku ro VaLevi anotibesera kuvona kuti ngozvapi zvatingaita kuti tive vanotendehwa ndi Jehovha. Tabhuisana ngo vhesi jimweni jinotivhunja zviro zvakanaka zvatinodikana kuita no zvimweni zvakashata zvaticikadikani kuita. * Matahwa o Cikristu o Cigiriki anokhombija kuti Jehovha anoda kuti tishandise ndhungamiriro iji mu upenyu hwedu. Asi mupostori Pedhru wakaengejera ciro cimweni.

¹⁸ Nguva jese tinodikana kunamata Jehovha no kuita zviro zvaushoni kuno vamweni, asi Pedhru wakavangisa Makristu kuita zviro zvinosisira maningi. Iyena acito ativangisa kuti tive vakacena mu mufambiro wedu, Pedhru wakati: “Nasiriranyi murangariro kuti mushande.” (1 Pedhru 1:13, 15) Ibasa rapi raingari recinanga Pedhru? Pedhru wakananga kuti Makristu okuzojwa, aidikana kuzivisa “mugariro jakanaka ‘ja Wiya wakavadanija.’” (1 Pedhru 2:9) Zvokadi Makristu nyamasi uno, ari kuita basa rinosisira maningi, basa rinobesera vamweni kupinda rimweni haro ratingaita. Ici icidakajiso cakakura maningi kuno vandhu va Mwari vakacena, co kucumaera masoko akanaka no kuvangisira kujijisa vamweni. (Marko 13:10) Kudari tikavangisira kushandisa ndhungamiriro inowanika pa cipauko 19 co bhuku ro VaLevi, tinonga tecivonesa kuti tinoda Mwari no kuda vandhu vamweni. Tinovonesazve kuti tinoda kuva “vakacena” mu mufambiro wedu wese.