Kwenda ku nda-nda-nda yo zviri mukati

Kwenda ku bhokiso ro zviri mukati

Maizviziva Here?

Maizviziva Here?

Kunanga kuti vandhu vo mu nguva jo Bhaibheri vaishandisa mabungwa kuti vaite ngarava here?

Mabungwa

VANDHU vazinji vanozviziva kuti ko makore akapinda, vandhu vo Ejipita vaitarira maningi-ningi pa maphepha aiitwa ngo mabungwa. Vagiriki no Varoma vaitariravo pa maphepha o mabungwa. * Asi, asipi vandhu vazinji vanozviziva kuti mabungwa aishandiswazve pakuita ngarava.

Muezaniso wo ngarava mbiri jo mabungwa jakawanika mukati mo nyumba jaivigihwa vandhu vainga pa zvigaro ku Ejipita

Pa makore anokwana kuita 2.500 apinda, muporofeti Isaya wakatara kuti vandhu vaigara “mwombera wo murambo yo nyika yo Etiyopiya” vaitumira “ndhumwa, ngo mubahari jicipakira ngarava jo mabungwa.” Pa kufamba ko nguva, muporofeti Jeremiya wakananga kuti Bhabhironi paraizoparajwa ngo va Medho-Persiya, vaizopisa ‘ngarava javo jo mabungwa’ kuti vatame kutiza.—Isaia 18:1, 2; Jeremia 51:32, Shanduro yeNyika Itsva.

Bhaibheri rakafemehwa ndi Mwari. Ngo kudaro, vajiji vo Bhaibheri vaivetera kuti arqueologia yaizowana zviri zvese zvaizovonesa kuti mabungwa aishandiswa pa kuita ngarava mu nguva jo Bhaibheri. (2 Timoti 3:16) Ngozvapi zvakawanika? Ma arqueologista akawana zviro zvainasa kukhombija kamare kuti ngarava jo mabungwa jaiitwa ku Ejipita.

NGARAVA JO MABUNGWA JAIITISWA KUDINI?

Mu nyumba jaivigihwa vandhu vano zvigaro ku Ejipita, mapiravira akona ainga akadhezenyahwi vandhu vaiceka mabungwa kuti vaite ndiwona ngarava. Vanarume vaiceka mabungwa perapo vaimaunganija, vonasa kumasunga. Pavaiita kudaro, iwona ainasa kubatana, ovanga maningi. Mukuzwirana no bhuku rinozwi A Companion to Ancient Egypt, ngarava jo mabungwa jaireba mutengo unokwana kuita gumi na nomwe yo metru. Yaivhuthwa ngo hasvi jinokwana kuita gumi kana gumi na mbiri.

Biravira ro Ejipita riri kukhombija manera aiitwa ngarava jo mabungwa

NGENYI KWAISHANDISWA MABUNGWA PA KUITA NGARAVA?

Mabungwa aishandiswa maningi pa kuita ngarava ngokuti aiwanika maningi mu murambo wa Niro. Cimwenizve, ngarava jo mabungwa ajicainesa kuita. Pikija vandhu povakatanga kushandisa matabwa kuti vaite shati, vatandi no vanyangi vainga vacishandisa magwekwete no ngarava doko jakaitwa ngo mabungwa.

Vandhu vakashandisa ngarava jo mabungwa ko mukuvo wakareba. Mukuzwirana no mu Giriki anodanijwa Plutarch, wakapona mu mukuvo wo Makristu okutanga, magwekwete o mabungwa ainga acindoshandiswa ngo vandhu vo mu njiku jake.

^ ndim. 3 Mabungwa anowanikihwa mu murambo jicikapopomi maningi. Iwona angatoreba mutengo unokwana kuita metru mushanu. Cine rakona ringapunda kuita gumi ro masentimetru no masentimetru mashanu.