1-2. Vamweni vanonangenyi ngo pamusoro po kunamorari?

 NAMORO i mukuvo unodakajisa maningi no unoshamaisa. Kudari imwimwi muri kunamorari, ngo zvokadi kuti munoda kuti zvese zvifambe ushoni. Izvi ngo zvinodiwavo ngo vandhu vese vakacadha. Hambzaji imweni yo ku Etiyopiya inozwi Tereza a yakati: “Mukuvo wakadakajisa maningi mu upenyu hwangu, ndi paya pokuti inini no mwamunangu tainga tecinamorari. Taibhuisana ngo pamusoro po zviro zvaisisira no kutosekavo. Inini ndakadakara maningi ngokuziva kuti ndainga ndawana mundhu wandaida no waindidavo.”

² Ngo divi rimweni, hama inozwi Aresi yo ku Oranda yakati: “Zvakava zvinodakajisa kunasa kuziva mukaji wangu patainga tecinamorari, asi namoro yakavavo no zvineso zvayo.” Mu cijijo cino, tinozovona zvineso zvimweni zvingamuka nokuvona ndhungamiriro jimweni jo mu Bhaibheri jinozobesera vaya vari kunamorari kut vave no namoro inokuja Jehovha. Tinozovonazve kuti vaya vari mu ungano vangabeseresa kudini vaya vanonga vecinamorari.

CINANGWA CO NAMORO

3. Ngocapi cinangwa co namoro? (Mazwi Akangwara 20:25)

³ Ngozvokadi kuti mukuvo wokunamorari ungaviisa maningi mudakaro, asi i mudanyu unosisira maningi unomuita kuti mugumire pakucadha. Pa njiku yo mucadho, mwanarume no mwanakaji vanogondesana pa mberi pa Jehovha kuti vanozoreremejana no kudisana ko upenyu hwavo hwese. Ticito taita mbhiko tinodikana kunasa kurangarira ushoni nguva iciripo. (Verenganyi Mazwi Akangwara 20:25.) Zvondhozvo, zvinobatanijwavo pa mbhiko yo mucadho. Cinangwa co namoro ngocokuti vandhu vaviri vanase kuzivana no kutema zvivaringo zvaushoni. Kazinji civaringo cinova  cokucadha, asi mukuvo jimweni civaringo cinova cokuima kunamorari. Kuima kunamorari azvirevi kuti namoro aizivi kufamba ushoni. Kusiyapo izvi, zvinoreva kuti namoro yakwanirisa cinangwa cayo, ivona vakwanisa kutema civaringo caushoni.

4. Ngenyi tinodikana kuva no mavonero aushoni ngo pamusoro po namoro?

⁴ Ngenyi zvinosisira kuzwisisa cinangwa co namoro? Kudari vandhu vaciri masurutero vano mavonero akaezanana, avacaizoendepi kovhunjirira mundhu wavanoziva kuti avazodi kucadha naye. Asipi basi vandhu vacito vacadha vanodikana kuva no mavonero aya. Tese tinondodikana kuceukija cinangwa co namoro. Inga muezaniso, vamweni vangarangarira kuti vandhu vari kunamorari vanodikana kucadha. Izvi zvinopsasisa kudini Makristu acito acadha? Hambzaji imweni inozwi Meriza, inogara ku Estadhus Unidhus, yakati: “Kudari hama kana hambzaji iri kunamorari, hama no hambzaji jinovetera kuti ivona vacadhe. Inga muviyo, vaya vari kunamorari vanoenderera mberi vecinamorari pikija vacikadisani. Makristu amweni acito acadha nee aatomboeji no kunamorari. Izvi zvingamusa maningi kuthimwa-thimwa.”

KUNASA KUZIVANA USHONI UMWE NO UMWENI

5-6. Vaya vari kunamorari vanodikana kubhuisana ngo pamusoro penyi pavanonga vecinamorari? (1 Pedhru 3:4)

⁵ Kudari imwimwi muri kunamorari, cicinyi cinozomubesera kusana kuti munoda kucadha kana kuti haiwa? I kunasa kuzivana ushoni umwe no umweni. Kangaije imwimwi maakuziva zviro zvinganana ngo pamusoro po umweni mucito matanga kunamorari, asi wari imwimwi muno mukana wokunasa kuziva ‘mundhu wo mukati.’ (Verenganyi 1 Pedhru 3:4.) Pamunonga mecinamorari, imwimwi munonasa kuziva ushamwari hwaanahwo na Jehovha, undhu hwake no manera aanorangarira. Pa kufamba ko nguva, imwimwi munozokwanisa kudavira muvhunjo iji: ‘Kureva kuti mundhu uwu anozova mwamuna waushoni kana mukaji kwandiri?’ (Mazwi Akangwara 31:​26, 27, 30; Vaefeso 5:33; 1 Timoti 5:8) ‘Kureva kuti tinozokwanisa kukhombijirana rudo umwe kuno umweni? Kureva kuti zvinozova zvakareruka kuhwisana no kutama kukwana ko umweni?’ b (Varoma 3:23) Pamunonga mecizivana ushoni njiku no njiku, ceukijanyi kuti cinosisira asipi kuva makaezana, asi munodikana kurovejana no masiyanire amakaita.

 ⁶ Ngozvapi zviro zvimweni zvamunodikana kusotesesa pamunonga mecinamorari, mucito mava no mazwiro akavanga ngo pamusoro po mundhu umweni? Kangaije munoda kubhuya ngo pamusoro po masoko anosisira, inga muezaniso, zviri kurangarihwa ngo umweni kuitira kumbejiyo. Waro tingativo kudini ngo pamusoro po shwiro jo mundhu pacake? Jakadari inga jo uhomi, cineso co mare no zviro zvakashata zvakambomuitikira. Asipi shwiro jese jinodikana kubhuiwa pamunonga mecitanga kunamorari. (Ezanisanyi na Johani 16:12) Kudari mukavona kuti kuciri sedho kuti mudavire muvhunjo uri wese, vhunjanyi mundhuwo, asi pakufamba ko nguva, mundhuwo anozoda mupinguro wo muvhunjo wake kuti azokwanisa kutema civaringo caushoni. Asi unozoguma mukuvo wokuti munodikana kubhuya no kujidodokesa kwese zviro izvi.

7. Vari kunamorari vangaitenyi kuti vanase kuzivana? (Vonanyi bhokiso rinoti: “ Namoro yo Ndhambo no Ndhambo.”) (Vonanyi foto.)

⁷ Tingaitisa kudini kuti tinase kuziva ushoni mundhu? Imwe njira yokuita izvi, ngo yo kuita muvhunjo nokunasa kupurukira zvaanongaro ecibhuya. (Mazwi Akangwara 20:5; Jakobo 1:19) Kuti muite izvi, kangaije munodikana kuita mabasa no muri mese, kuti muwane mukana wokubhuisana. Kuha mese, kwenda kopasiyari kwakawanda vandhu kana kwenda kocumaera mese. Imwimwi mungakwanisa kuziva zviri zvese ngo pamusoro po umweni kudari mukapeja mukuvo muri pamwepo no shamwari pomwe no mbhuri. Kunja kwa izvi, ronganyi kuita mese mabasa anozovonesa manera mundhu anoita zviro pa mugariro jakasiyana-siyana no pano vandhu vakasiyana-siyana. Vonanyi zvakaejwa kuithwa ndi Ashwini wo ku Oranda . Pamukuvo waainga na Arisiya, iyena wakati: “Itusu takasana kuita mabasa amweni natiri tese kuti tinase kuzivana. Kazinji zvimabasa zvakona zvainga zviri zvidokowani, kunasirira zvokuha nokuita mabasa amweni o pamuzi. Itusu takakwanisa kuvona mugariro jaushoni jo umweni nokutama kukwana kwake.”

8. Vari kunamorari vangabesereka kudini ngo kujija vese Bhaibheri?

⁸ Imwimwi munozonasavo kuzivana ushoni mukajija mwese Bhaibheri. Pamunozopera kucadha, munozoita urongwa wo njiku yokuita kunamata ko mbhuri. Jehovha anodikana kuva pakati po mucadho wenyu. (Mucumaeri 4:12) Zvaizova zvaushoni kuti mutange kujija wari pa mukuvo wokunamorari? Zvakajeka kuti vandhu vaviri vari kunamorari asipi mbhuri, ngo kudarovo hama asipi musoro wo hambzaji. Ngo kudaro, mukakwanisa kujija mwese mukuvo wese, munozokwanisa  kuvona zvinorangarihwa ngo umweni ngo pamusoro pa Jehovha. Max na Raiza varovorani vanogara ku Estadhus Unidhus vakavona zviro zvimweni zvinobesera. Ivona vakati: “Kuvhira pakutanga ko namoro yedu, itusu taijija mabhuku anobhuya ngo pamusoro po namoro, mucadho no mbhuri. Kujija ngo pamusoro po mabhuku aya zvakatibesera kuti tibhuisane ngo pamusoro po shwiro inosisira zvokuti azvicaizovepi zvakareruka kubhuya ngo pamusoro pazvo.”

KURANGARIRA NGO PAMUSORO PO ZVIRO ZVIMWENI

9. Vari kunamorari vanodikana kurangarira ngo pamusoro penyi, pavanotema civaringo cokuti ndiyani wavangaverengera ngo pamusoro po namoro yavo?

⁹ Ndiyani wamunodikana kuverengera shwiro jenyu jo namoro? Imwimwi movaviri ndimwi munodikana kubhuisana ngo pamusoro po shwiro iyi. Pamunotanga kunamorari, kangaije munokheta kuvhunja vandhu vanganani. (Mazwi Akangwara 17:27) Pamunoita izvi, munojijivirira pakuvangirijwa nokuithwa muvhunjo jicikadikani. Kudari imwimwi mukatama kuverengera vamweni munozopejisira ngokugara pamega mecithya kuti vandhu vamweni vanozozvivona. Iyi ingava ngozi. Ngo kudaro, zvaizova zvoungwaru kuvhunja vaya vaizomupa besero raushoni no mbhangiro. (Mazwi Akangwara 15:22) Inga muezaniso, mungaverengera vo pa mbhuri, shamwari jakaivha ku divi ro kujimu no vakuru vo ungano.

10. Vari kunamorari vanodikana kuitenyi kuti vave no namoro inokuja Jehovha? (Mazwi Akangwara 22:3)

¹⁰ Mungaitisa kudini kuti muite zviro ngo manera anodakajisa Jehovha? Ngo kufamba ko nguva, mazwiro enyu ku umwe no umweni anovanga maningi. Mungaitisa kudini kuti mungwarire kuita zviro zvicikadakajisi Jehovha? (1 Vakorinte 6:18) Amudikani kubhuya zviro zvicizivi kucena, kugara pa ndau ya mega kana kumwa maningi doro. (Vaefeso 5:3) Ngokuti mukaita zviro izvi, cido co vatano cinoguma pakukura maningi mozokonehwa kuita zviro zvinodakajisa Jehovha. Waro ngenyi amubhuisani mukuvo wese ngo pamusoro po zviro zvinomubesera kuti namoro yenyu ive inokuja Jehovha? (Verenganyi Mazwi Akangwara 22:3.) Vonanyi zvakabesera Dhawiti na Armazi vo ku Etiyopiya. Ivona vakati: “Itusu taipeja mukuvo muzinji tiri tese pa ndau yakawanda vandhu no shamwari jedu. Itusu atizivi kumbogara tega mukaru nee pamuzi. Ngo njira iyi taijijivirira ku zviro zvinoviisa ngozi.”

11. Vaya vari kunamorari pavanonga vecitema zvivaringo ngo pamusoro po zvitatijo zvavanoita kuti vakhombijirane rudo, vanodikana kurangarirenyi?

¹¹ Kunanga kuti vandhu vaviri vari kunamorari vangakhombijirana zvitatijo zvo rudo? Rudo hwenyu paunonga kwecikura, imwimwi mungasana maitiro akanaka okukhombijirana rudo. Asi cido cenyu co vatano cikava cakavanga, zvinozomunesera maningi kutema civaringo caushoni. (Ndumbo jo rudo 1:2; 2:6) Kusiyapo izvo, pamunokhombijira maitiro amweni anovonesa kuti imwimwi munomuda mudoni wenyu, zvinozomurerukira kutama kuva anojibata, moita ciro cinonyangajisa Jehovha. (Mazwi Akangwara 6:27) Ngo kudaro, pamunotanga kunomorari bhuisananyi ngo pamusoro pokuti ngozvapi zvamucikadikani kuzobhuya mukuzwirana no ndhungamiriro ja Jehovha. c (1 Vatesaronika 4:​3-7) Inga vandhu vari kunomorari, jivhunjisenyi kudari: ‘Vandhu vanogara mu ndharaundha yedu ino, vanozorangarira kudini kudari tikasana maitiro aya okukhombijirana kuti tinodisana? Maitiro aya, anozomusa cidakadaka co kuda kuvatana ku umwe na umwe wedu here?’

12. Vaya vari kunamorari vakatama kuzwana, ngozvapi zviro zvinosisira zvavanodikana kuceukija?

¹² Tingahwisana kudini nokutama kuzwana? Maizoitenyi kudari mukatama kuzwana? Kureva  kuti izvi zvinokhombija kuti imwimwi amuzwirani? Haiwa. Ngokuti vandhu vese vanonomorari, mukuvo umweni avazwani. Mucadho wakavanga unounbhwa ngo vandhu vaviri vanonga vakanasiririka kuti vazwirane no zvinodakarihwa ngo umweni. Manera amunotonga zvineso wari uno anovonesa kuti mucadho wenyu unozofamba ushoni kana kuti haiwa. Jivhunjisenyi kudari: ‘Kureva kuti tinokwanisa kubhuisana ngo pamusoro po shwiro iri yese ngo njira yakagajana no yo rudo? Itusu tinotendera zvatinoposa no kueja kuti tiitise nane? Kureva kuti takanasiririka kuti tikasike kukumbira ruregerero no kuregereravo?’ (Vaefeso 4:​31, 32) Kudari imwimwi mucikazwani mukuvo wese nokuvereketesana pamunonga mecinamorari, zvakajeka kuti kangaije pamunozocadha mugariro auzocinji. Ndiyo ndava, kudari mukazwisisa kuti mundhu uwu asipi waushoni kwamuri, kuima kunomorari i civaringo caushoni kwamuri mese movaviri. d

13. Ngozvapi zvingabesera vari kunamorari kuti vateme civaringo cokuti vangapeja mukuvo wakadini vecinamorari?

¹³ Namoro yenyu inodikana kupeja mukuvo wakadini? Kudari mukatama kuva no nguva yakakwana kuti murangarire ngo pamusoro po ciri cese, kazinji azvizofambi ushoni. (Mazwi Akangwara 21:5) Ngo kudaro, namoro yenyu inodikana kutora mukuvo wakakwana kuti munase kuzivana ushoni. Asi amudikani kunomorari kupindirija mukuvo waidikana. Bhaibheri rinonangavo kuti: “Zviro zvatiri kuimira zvikanonoka, zvinohwajisa mwoyo.” (Mazwi Akangwara 13:12) Kusiyapo zvondhozvo, mukuvo muzinji wamunopeja muri mese, zvinozova zvecinesa kucijikira zvido zvovatano. (1 Vakorinte 7:9) Kusiyapo kubatikana pa mukuvo wamunopeja pamunonga mecinamorari, zvaizova zvaushoni kujivhunjisa kudari: ‘Ngozvapi zvandinodikana kujijira ngo pamusoro po mundhu umweni kuti ndikwanise kutema zvivaringo zvaushoni?’

VAMWENI VANGABESERESA KUDINI VAYA VARI KUNAMORARI?

14. Ngo njira japi vamweni vangabesera vaya vari kunamorari? (Vonanyi foto.)

¹⁴ Kudari munoziva vari kunamorari, mungavabeseresa kudini? Zano raushoni ngorokuvakoka kuti muende koha navo, pakunamata kwenyu ko mbhuri no zvimwenivo. (Varoma 12:13) Ivona vangatoshandisa mukana iji kuti vanase kuzivana ushoni. Kangaije mungavabesera ngokubuda navo, kufamba navo mu karu kana kuvakoka kuti vaviye kumuzi kwenyu, kuti vawane pokubhuira panonga pano vamweni kuti vacagara vari vega. (Vagaratiya 6:10) Arisiya wambonangwaya pakutanga, iyena anoceukija besero raakaashira  pamwepo na Ashwini recivha ku hama. Iyena anoti: “Itusu takadakara maningi ngokuti hama jainga jakanasiririka kuti jitibesere paya pataida kubhuisana tiri tega.” Kudari vari kunamorari vakamukumbira kuti muve navo, ngenyi amuvoni zvondhozvo inga makomborero? Ngwariranyi kuti mutame kusiya vaya vari kunamorari vari vega, asi pamukuvo umwevo, vapenyivo cimukuvo kuti vakwanise kubhuya zvavanoda haiwa kumuka kugarisana navo phedo kamare.—Vafiripi 2:4.

15. Shamwari jingaitenyi kuti jibesere vaya vari kunamorari? (Mazwi Akangwara 12:18)

¹⁵ Itusu tingabesera ari wese ari kunamorari ngo zviro zvatinobhuya no zvaticikabhuyi. Mukuvo jimweni tinodikana kujibata. (Verenganyi Mazwi Akangwara 12:18.) Inga muezaniso tingava no cido cokuverengera vandhu kuti ngana na ngana vari kunamorari, kangaije vari kunamorari waro, ndivona vangazoda kuzvivhunja vega vandhu. Atidikani kuita zvo magumbu ngo pamusoro po vandhu vari kunamorari, kana kukanija zvivaringo zvavanotema pacavo. (Mazwi Akangwara 20:19; Varoma 14:10; 1 Vatesaronika 4:11) Kunja kwa zvondhozvo, atidikani kugara teciita muvhunjo kana kubhuya zviro zvinoita kuti vari kunamorari vaya vajizwe vecivangirijwa kuti vacadhe. Hambzaji imweni inozwi Eriza no mwamuna wayo vakananga kudari: “Itusu tainyowejeka vamweni vedu pavaitivhunjisa ngo pamusoro po urongwa hwedu hwo mucadho ngokuti tainga ticito tabhuya ngo pamusoro pazvo.”

16. Kudari vaya vari kunamorari vakaima namoro, tinodikana kuitenyi nokutizve ngo njira yapi?

¹⁶ Waro kudari vari kunamorari vakatema civaringo cokuima kunamorari keni? Azvicaizova zvaushoni kugara tecijiita muvhunjo kana kurangarira kuti ngenyi ivona vasiyana. (1 Pedhru 4:15) Hambzaji imweni inozwi Reya yakati: “Inini ndakazwa vamweni vecineseka ngo pamusoro pokuti inini no hama yandainga ndecinamorari nayo ngenyi taima kunamorari. Inini ndakanyangajwa maningi.” Inga zvavha kunangwa pakutanga, vandhu vari kunamorari pavanotema civaringo cokusiya namoro, azvidi kunanga kuti namoroyo aizivi kufamba ushoni. Zvinoreva kuti namoro yakwanirisa cinangwa cayo, nokutizve kuima kunamorari uku, kunonga kwavabesera kuti vateme civaringo caushoni. Zvakajeka kuti kutema civaringo ici azvizivi kuva zvakareruka kwavari, zvingaita kuti vovaviri vakacamwirana no kujizwa vari vega pavakasiyana. Ngo kudaro, tinodikana kupsaka njira jokuvabesera.—Mazwi Akangwara 17:17.

17. Vari kunamorari vanodikana kwenderera mberi veciitenyi?

¹⁷ Inga zvatavona, namoro ino zvineso zvayo, asi cingatovazve ciro cinodakajisa maningi mu upenyu hwedu. Jhesika anonanga kudari: “Namoro i basa guru. Asi takadakara maningi ngo kushandisa nguva no simba kuti tinase kuzivana.” Kudari imwimwi muri kunamorari, vangisiranyi maningi kuti munase kuzivana umwe no umweni. Kudari mukaita izvi, munozova no namoro inozomubesera kuti muteme zvivaringo zvaushoni.