Otapeya wu shi omuntu gwontumba nenge oyendji mboka oondjokana dhawo dha teka. Shika oshi li ngeyi molwashoka ehengathano olya ha. Pashiholelwa, moPoland omwa monika kutya aantu mboka ye li mepipi lyoomvula 30 mboka ya kala mondjokana uule woomvula 3 sigo 6 oyo unene haya hengathana, ihe hayo ayeke.

Ehangano Institute for Family Policy moSpania otali ti kutya nokuli “[moEuropa] omiyalu otadhi ulike kutya etata lyaamboka ya hokana otaya ka hengathana.” Onkalo oya faathana miilongo yilwe mbyoka ya putuka.

Omuhungimwenyo gumwe a pyokoka mUuzilo waEuropa, okwa ti: “Ehengano ohali holola owala puuyelele kutya ekwatathano lyaanandjokana olya adhika lya teka nale. Oshinima shika ohashi dhenge nayi omuntu pomutima.” Okwa gwedha ko a ti: “Omuntu oha kala a gwililwa po kongeyo, ti ipe uusama, a yemata, a teka omukumo nokwa sa ohoni.” Omathimbo gamwe omuntu oha dhiladhila okwiidhipaga. “Shampa ondjokana ya teka paveta, nena oha tameke okukala u uvite ezaza nenge inaa hala naanaa aantu. Otashi vulika a kale ti ipula kutya: ‘Ngashingeyi onda thikama nduno peni sho ondjokana yandje ya teka? Ondu uka peni monkalamwenyo?’”

Meme Ewa ota dhimbulukwa nkene a li u uvite oomvula dhontumba dha piti. Ota ti: “Onda li nda sa ohoni sho ondjokana yandje ya teka paveta. Aashiinda naaniilonga oya kala hayu ula ndje kutya ‘onda hengwa.’ Onda li handi kala nda thita po. Molwaashoka onda thigwa naanona yaali, onda li ongame he, ngame ongame yina.”  * Adam ngoka a li omukuluntugongalo uule woomvula 12, okwa ti: “Ohandi kala ndi isa uunye nomathimbo gamwe ohe kala nda geya nayi. Ohandi kala nda hala okwiikalela.”

Molwaashoka ohaya kala tayi ipula unene nonakuyiwa, yamwe ohashi ya pula ethimbo opo omadhiladhilo gawo ga shune pehala. Otashi vulika ya dhiladhile kutya aantu kaye na ko nasha nayo. Omunyoli gumwe ota ti kutya shampa ondjokana ya teka, “omuntu oku na okulundulula omikalondjigilile nokwiilonga okukandula po omaupyakadhi kuye mwene.”

Stanisław ota ti: “Sho twa hengathana, omukulukadhi gwandje okwi indike ndje ndi kale handi talele po uumwandjekadhona uyali. Shika osha ningitha ndje ndi kale ndi wete aantu ya fa kaaye na ko nasha nangame nonda li ndi wete Jehova e ekelahi ndje. Kanda li we nda hala okukala momwenyo.  Ihe mokweendela ko kwethimbo, onda mono kutya onda li tandi dhiladhila papuko.” Wanda naye okwa li kee shi kutya onkalamwenyo ye oyu uka peni sho a hengana. Ota ti: “Onda li tandi dhiladhila kutya konima yethimbo aantu, mwa kwatelwa naamwatate, itaya ka kala ye na ko nasha nangame nosho wo naamwandje. Ihe ngashingeyi ondi wete kutya aamwameme inaye tu etha, noya kwathele ndje ndi putudhile aamwandje moshili.”

Iiholelwa mbyoka otayi ulike kutya konima ngele ondjokana ya teka, yamwe ohaya kala ya gwililwa po komaiyuvo omawinayi. Otashi vulika ya kale yu uvite kaaye na ongushu noinaya gwana okukala ye holike. Otashi vulika wo ya kale taya pe yalwe uusama. Tashi vulika ya tameke nokuli okudhiladhila kutya egongalo kali na ohole nenge kali na ko nasha nayo. Ihe omahokololo ngaashi lyaStanisław nolyaWanda otaga ulike kutya mboka ya hengathana ohaya ka dhimbulula kutya aamwahe oye na ko nasha nayo. Oshili oyo kutya Aakriste aaholike ohaya kwathele, nonando ekwatho lyawo ihali monika mo mbala.

Oshi li nawa okukala tu shi kutya nonando otu kwathe aamwameme mboka oondjokana dhawo dha teka, poompito dhimwe otaya vulu okukala yu uvite uuwike. Ooitaali ooyakwetu aakiintu oyo unene haya vulu okukala yu uvite kutya kaye niwe nayo. Alicja ota ti: “Ondjokana yandje oya tekele oomvula 8 dha yi, ihe omathimbo gamwe ohandi kala natango ndu uvite kaandi na oshilonga. Pomathimbo ngoka, ohandi kala nda hala okwiikalela, te lili nondi iyetela ohenda.”

Nonando mboka ya hengana ohaya kala yu uvite ya hala okwiikalela, Ombiimbeli otayi kumagidha omuntu kii ikalele. Ngele omuntu ina vulika komayele ngoka ota kondjitha “ayihe mbyoka tayi hilile kuuwanawa.” (Omayel. 18:1) Ngoka u uvite uuwike na kale e shi kutya kashi li pandunge okukonga aluhe omayele komuntu gwuukashikekookantu wa yooloka ko kuwe. Kungeyi ote ki igamena kaa kale nomaiyuvo giihole nomuntu a puka.       

Ooitaali ooyakwetu mboka ya hengana otashi vulika ya kale ye na oshimpwiyu nonakuyiwa yawo noyu uvite uuwike nenge ye wete inaaya halika. Molwaashoka otu shi shi kutya oyendji ohaya kala ye niwe komaiyuvo ngoka, nohaya kala ya nyengwa oku ga etha po, onawa ngele otwa kala hatu ya ambidhidha ngaashi Jehova he shi ningi. (Eps. 55:22; 1 Pet. 5:6, 7) Otaya ka pandula kehe shoka tatu ya ningile tu ya kwathe. Eeno, megongalo omu na ookuume kashili mboka taye ke ya kwatha! —  Omayel. 17:17; 18:24.