1-3. Omolwashike tu na uushili kutya Jehova omwiifupipiki?

NATU tye nduno tate omuvali okwa hala okulonga okamwana oshiilongomwa sha simanenena nokwa halelela okwaadha omutima gwako. Oku na oku shi enda ngiini? Mbela oku na okupopya nako a thikama ta popi nomagandambadhi? Nenge oku na okutsa okanyonti puko nokupopya nako momukalo gwombili nomwaanawa? He omunandunge nomwiifupipiki ota ka kala a hala okupopya nako nombili.

² Jehova oTate a tya ngiini? Mbela omwiinenepeki nenge omwiifupipiki, omukwanyanya nenge omunambili? Jehova omunandungelela. Mbela owe shi ndhindhilika ngaa kutya ontseyo noondunge hayo hayi ningi omuntu a kale omwiifupipiki? Ombiimbeli otayi ti kutya “okutseya otaku fala omuntu meinenepeko.” (1 Aakorinto 3:19; 8:1) Ihe nonando Jehova “omunandunge,” omwiifupipiki wo. (Job 9:4) Shika itashi ti kutya ina tumbala nenge ina simana, ihe otashi ti owala ki ishi uunambano. Omolwashike e li ngawo?

³ Jehova omuyapuki. Onkee ano, ke shi omwiinenepeki, uukwatya mboka hawu nyateke omitima dhaantu. (Markus 7:20-22) Ndhindhilika wo kutya omupolofeti Jeremia okwe mu popi a ti: “Omwenyo gwoye [Jehova] otagu ka dhimbulukwa ndje noto ka tsila ndje oongolo.” * (Oontakumandjimbo 3:20, NW) Dhiladhila owala Jehova, Omuwa  Omunamapangeloagehe ta ‘tsu oongolo’ nenge ti inyongamene Jeremia opo a gandje eitulomo komuntu inaa gwanenena. (Episalomi 113:7) Jehova omwiifupipiki shili. Ihe eifupipiko lyopakalunga olya kwatela mo shike? Olya pambathana ngiini nuunongo? Omolwashike lya simana kutse?

4, 5. (a) Eifupipiko oshike, nohali ulikwa ngiini, nomolwashike kaatu na nando oku li faathanitha nuunkundi nosho wo nuumbanda? (b) Ongiini Jehova a li u ulike eifupipiko mokuungaunga naDavid, neifupipiko lyaJehova olya simana ngiini kutse?

⁴ Eifupipiko otashi ti okwaa kala wu na uuntsa nowi ishi uunambano. Olyo uukwatya womeni nomuntu ohe li ulike ngele e na uukwatya ngaashi ombili, eidhidhimiko nondjele. (Aagalati 5:22, 23) Omuntu ngele oku na uukwatya mboka itashi ti kutya omunkundi nenge omumbanda. Uukwatya mboka ohawu longele kumwe nokugeya kwaJehova ku li pauyuuki nosho wo noonkondo dhe dhokuhanagula. Kakele kaashono, eifupipiko nuunambili we otawu ulike kutya oku na oonkondo oonenenene noha vulu okwiipangela lela. (Jesaja 42: 14) Eifupipiko olya pambathana ngiini nuunongo? Embo limwe tali popi kombinga yOmbiimbeli olya ti: “Eifupipiko olyo . . . okwaaihola mwene nolyo ekota lyuunongo auhe.” Onkee ano, ngele omuntu ke li na ita vulu okukala nuunongo washili. Ongiini eifupipiko lyaJehova hali tu etele uuwanawa?

⁵ Omukwaniilwa David okwa tanga Jehova a ti: “OMUWA, ongoye to gamene ndje e to hupitha ndje; esiloshimpwiyu lyoye olya nenepekitha ndje, noonkondo dhoye odha gamene ndje.” (Episalomi 18:35) Osha yela kutya Jehova okwa li a tsile David oongolo pathaneko mokuungaunga naye, moku mu gamena nomoku mu ambidhidha esiku nesiku, nonando okwa li inaa gwanena. David okwa li e shi kutya ota ka hupithwa owala nokuninga omukwaniilwa omunene omolweifupipiko lyaJehova ndyoka hali mu inyengitha a kwathele aantu. Mbela olye gwomutse ando e na etegameno lyoku ka hupithwa, ando Jehova ka li omwiifupipiki noka li nehalo okukulukila kutse u ungaunge natse e li Tate omunambili nomunahole?

6, 7. (a) Omomukalo guni Jehova e li omwiifupipiki? (b) Ombili nuunongo oya pambathana ngiini, nolye a tula po oshiholelwa dhingi moshinima shika?

⁶ Osha simanenena opo aantu aadhiginini ya kokeke eifupipiko. Uukwatya mboka owa pambathana nowino. Pashiholelwa, Omayeletumbulo 11:2 otaga ti: “Eishonopeko otali ti owino.” Ihe Ombiimbeli oye shi ulika kutya pokati keifupipiko lyaJehova naandyoka lyaantu, opu na eyooloko. Omolwashike mbela? Shika itashi ti kutya Jehova ke shi omwiifupipiki shili. Ihe ngele tashi ya paantu, eifupipiko olya kwatela mo okukala ye shi kutya oya ngambekwa. Omunankondoadhihe ina ngambekwa kusha, kakele owala komangambeko ngoka i itulila po mwene omolwomithikampango dhe dhuuyuuki. (Markus 10:27; Titus 1:2) Natango, kapu na ngoka ta vulu oku mu pangela. Onkee ano, Jehova ihi ifupipike ngaashi aantu.

⁷ Jehova omwiifupipiki nomunambili. Okwa longa aapiya ye kutya uunongo washili owa kwatela mo okukala omunambili.  Oohapu dhe otadhi ti kutya ‘omwiifupipiki ye omunandunge.’ * (Jakob 3:13) Natu tale koshiholelwa she moshinima shika.

8-10. (a) Omolwashike shi li oshindhindhilikwedhi sho Jehova ha pe aapiya ye iinakugwanithwa noha pulakene kuyo? (b) Oshikando shimwe Omunankondoadhihe okwa li u ungaunga ngiini naayengeli ye neifupipiko?

⁸ Ohashi nyanyudha omutima okutseya kutya Jehova oha pe aantu iinakugwanithwa neifupipiko nohe ya pulakene. Shoka oshikumithi molwaashoka ina pumbwa ekwatho nenge a pewe omayele kuyo. (Jesaja 40:13, 14; Aaroma 11:34, 35) Ihe Ombiimbeli oye shi ulika iikando oyindji kutya osho e li ngaaka.

⁹ Pashiholelwa, dhiladhila koshiningwanima sha tongomana shaAbraham. Okwa li a talelwa po kaalumentu yatatu, gumwe gwomuyo okwa li e mu ithana “Omuwa.” Aatalelipo mboka oya li aayengeli, ihe gumwe okwa li a popi medhina lyaJehova nokwa li omukaleli po Gwe. Ngele omuyengeli ngoka ta popi nenge ta ningi sha, nena osha li sha fa Jehova oye lela te shi ningi. Jehova okwa lombwele Abraham okupitila muye kutya oku na “ekugo enene tali kugile aantu yomuSodom naGomorra.” Jehova okwa ti: “Otandi yi ko ndi ka tale, ekugo ndyoka ndu uvu, ngele olyoshili.” (Genesis 18:3, 20, 21) Shika inashi hala okutya Omunankondoadhihe okwa li ta “yi ko” ye mwene. Ihe ota ka tuma ko natango aayengeli ye mu kalele po. (Genesis 19:1) Omolwashike mbela? Otashi vulika ngaa Jehova ngoka ha mono apuhe a kale kee shi shoka tashi ningwa muSodom? Itashi vulika nando. Ihe okwa pe neifupipiko aayengeli mboka oshinakugwanithwa ya ka konakone onkalo muSodom nokutalela po Lot nuukwanegumbo we.

 ¹⁰ Jehova oha pulakene wo kaapiya ye. Oshikando shimwe okwa pulile aayengeli ya ninga omaetopo shi na ko nasha nokweenda mevi omukwaniilwa omukolokoshi Ahab a ze koshipundi. Jehova ka li a pumbwa ekwatho ndyoka. Ihe okwa li a taamba ko eetopo lyomuyengeli gumwe nokwe mu tumu e ke shi ninge. (1 Aakwaniilwa 22:19-22) Mbela shoka itashi ulike eifupipiko?

11, 12. Abraham okwa li a mono ngiini kutya Jehova omwiifupipiki?

¹¹ Jehova oku na ehalo okupulakena komaiyuvo gaantu inaaya gwanenena. Pashiholelwa, sho Jehova a lombwele tango Abraham edhiladhilo lye okuhanagula po Sodom naGomorrah, omulumentu ngoka omudhiginini okwa li e shi kuminwa. Abraham okwa gwedha ko a ti: “Itashi vulika . . . Omupanguli guuyuuni auhe ita longo ando pauyuuki?” Okwa pula Jehova ngele ota ka hanagula po iilando mbyoka ngele omu na aayuuki 50. Okwe mu shilipaleke kutya ite ke shi ninga. Ihe Abraham okwa pula ishewe a ti ongiini ngele omu na aayuuki 45 nenge 40 nosho tuu? Nonando Jehova okwa kala noku mu shilipaleka kutya ite ke shi ninga, okwa tsikile owala nokupula sigo opaayuuki omulongo. Otashi vulika Abraham a li inaa tseya kutya ohenda yaJehova oyi thike peni. Jehova okwe etha neifupipiko kuume ke nomupiya gwe a popye omaiyuvo ge nokwa kala te mu pulakene neidhidhimiko.—Genesis 18:23-33.

¹² Mbela aalongwantu yangapi haya pulakene neifupipiko kaantu inaaya longwa? * Kalunga ketu oha pulakene kaantu neifupipiko. Sho ya li taya kundathana, Abraham okwa li wo a mono kutya Jehova iha “geye mbala.” (Eksodus 34:6) Molwaashoka Abraham okwa li a mono kutya ke na uuthemba wokupula shoka Omukombandambanda ta ningi, okwa li e mu indile lwaali a ti: “Ombili, ino geya, Omuwa.” (Genesis 18:30, 32) Jehova ka li nando e mu geela molwaashoka ye ‘omwiifupipiki nomunandunge.’

13. Oshitya ondjele otashi ti shike, nomolwashike tatu vulu okutya Jehova oku yi na?

¹³ Eifupipiko lyaJehova ohali imonikila muukwatya we wulwe uuwanawa wondjele mboka wa pumba noonkondo mokati kaantu inaaya gwanenena. Jehova iha pulakene owala kiishitwa ye iinandunge, ihe ohi igandja ngele shoka tayi pula itashi yono omakotampango ge ge li pauyuuki. Oshitya ondjele otashi ti okwiigandja. Kalunga oku na wo uukwatya mboka. Jakob 3:17 ota ti: “Uunongo wokombanda [owu na ondjele, NW].” Omolwashike taku vulu okutiwa kutya Jehova ngoka e li omunandungelela oku na ondjele? Omolwaashoka oha vulu okulunduluka. Dhimbulukwa kutya edhina lye Jehova otali ti kutya ota kala ngaashi a kala opo a gwanithe omalalakano ge. (Eksodus 3:14, NW) Mbela shoka itashi ulike uukwatya we wokulunduluka nowondjele?

14, 15. Emoniko lyaHeskiel lyetemba lyaJehova lyomegulu otali tu longo shike kombinga yehangano lyaJehova lyomegulu, nolya yooloka ko ngiini komahangano guuyuni?

¹⁴ MOmbiimbeli omu na ehokololo tali tu kwathe tu mone kutya Jehova oha lunduluka. Omupolofeti Hesekiel okwa li a mono emoniko lyiishitwa yopambepo yehangano lyaJehova lyomegulu. Okwa mono etemba enene ekumithi tali wilikwa kuJehova. Ohali ende momukalo guhokitha noonkondo. Oli na omagulu omanenenene haga vulu okuuka koombinga adhihe noli na omeho haga mono apuhe. Ohali vulu okulundulukila kombinga yimwe mepathimo lyeho nopwaahe na okukankama nenge okutanauka. Etemba ndyoka enenenene ihali ende kondapo yiiyenditho mbyoka ya longwa kaantu. Otali vulu okweenda kondapo yokashelu notali vulu okutanauka mepathimo lyeho. (Hesekiel 1:1, 14-28) Ngaashi Omunankondoawike ngoka te li wilike, ehangano lyaJehova ohali ningi omalunduluko meendelelo shi ikolelela koompumbwe nokoonkalo ndhoka tadhi holoka po ethimbo nethimbo.

¹⁵ Aantu itaya vulu naanaa okuholela omalunduluko ngoka.  Ihe olundji aantu nomahangano gawo oye na omitse omikukutu noihaya tifuka, kaye na ondjele neifupipiko. Natu shi thaneke ngeyi: Osikepa onene yokuhumbata omahooli nenge eshina lyokolutenda lyoondongelwa otashi vulika yi kale yi na uunene noonkondo tadhi kumitha. Ihe iiyenditho mbyoka ohayi vulu ngaa mbela okuninga omalunduluko ngele pwa holoka oonkalo dhontumba? Ngele kolutenda okwa gwile oshinima shontumba ihali vulu okutanauka nuupu noihali vulu okuthikama ombaadhilila. Ohashi pula uule wookilometa mbali lwaampono opo li thikame ngele omuhingi okwe li mbilike. Sha faathana, osikepa yokuhumbata omahooli otashi vulika yi pule ookilometa hetatu opo yi thikame, nonando ooindjina dhayo odha dhima. Ngele tayi shuna monima, otayi ka thikama owala konima yookilometa ndatu. Osha faathana naawiliki yomahangano mboka ye na omitse omikukutu nokaye na ondjele. Molwaashoka oye na uuntsa, olundji ohaya tindi okuninga omalunduluko moonkalo nopethimbo mpoka sha pumbiwa. Onkalo ndjoka oya mbangolotitha omahangano gamwe nokukuthitha ko omapangelo gamwe kiipundi. (Omayeletumbulo 16:18) Inatu pandula tuu sho Jevoha nehangano lye kaaye na iikala ya fa mbyoka!

16. Jehova oku ulike ngiini ondjele mokuungaunga naLot manga inaa hanagula po Sodom naGomorra?

¹⁶ Dhiladhila ishewe kehanagulo lyaSodom naGomorra. Omuyengeli gwaJehova okwa li a lombwele Lot nuukwanegumbo we shu ukilila a ti: “Matukileni koondundu.” Ihe Lot ka li a hokwa oshinima shoka. Okwa yamukula Kalunga a ti: “Aawe, OMUWA gwandje.” Molwaashoka okwa li ta dhiladhila kutya otashi vulika a se ngele okwa matukile koondundu, okwi indile opo a ye pamwe nuukwanegumbo we koshilando shopopepi Zoar. Jehova okwa li e na ehalo okuhanagula po oshilando shoka. Natango Lot ka li e na etompelo lyokukala a tila. Osha yela kutya Jehova okwa li te ke mu hupithila koondundu. Jehova okwa li a tifuka keindilo lyaLot e ta  hupitha Zoar. Omuwa okwa lombwele Lot okupitila momuyengeli a ti: “Eewa ano, nda zimine.” (Genesis 19:17-22) Mbela shika inashi ulika kutya Jehova oku na ondjele?

17, 18. Jehova oku ulike ngiini ondjele mokuungaunga nAaninive?

¹⁷ Jehova oha sile wo ohenda mboka yi iyela ombedhi nomutima aguhe noha longo aluhe shoka shu uka. Dhiladhila shoka sha ningwa po sho a tumu omupolofeti Jona koshilando Ninive shoka sha li shu udha uukolokoshi. Okwa li a tameke oku shi enda tu uvithile aantu etumwalaka ndyoka a pewa kuKalunga ta ti: Oku na omasiku 40, oshilando shika oshinankondo shi hanagulwe po. Ihe oya li ya lundulula oonkalo dhawo lela noyi itedhulula.—Jona, ontopolwa 3.

¹⁸ Shihokitha osho kutya Jehova naJona oya li yi inyenge momikalo dha yoolokathana. Moshinima shAaninive Jehova okwa li a tifuka e ta ningi Omudhiminipo gwoondjo pehala lyokukala “ofule.” * (Eksodus 15:3) Mepingathano naashoka, Jona ka li a tifuka noka li e na ohenda. Pehala lyokukala nondjele ngaashi Jehova, okwa li a fa eshina lyoondongelwa nenge osikepa onene yokuhumbata omahooli mbyoka ya tumbulwa metetekelo. Oku uvitha kombinga yehanagulo nokwa li a halelela li ningwe. Ihe Jehova okwa li a longo neidhidhimiko omupolofeti gwe kee na eidhidhimiko oshiilongomwa oshindhindhilikwedhi a mone kutya okwa pumbwa okukala e na ondjele nohenda.—Jona, ontopolwa 4.

19. (a) Omolwashike tatu vulu okukala tu na uushili kutya Jehova oku na ondjele mwaashoka a tegelela tu longe? (b) Omayeletumbulo 19:17 otagu ulike ngiini kutya Jehova oku li Mwene ‘omwaawanawa nomunambili’ nomwiifupipiki?

¹⁹ Jehova oku na ondjele mwaashoka a tegelela tu ninge. Omukwaniilwa David okwa ti: “Okwa tseya kutya otwa shitwa nashike; oku shi shi kutya otse ontsi yevi.” (Episalomi 103:14) Oku shi omangambeko getu nokwaahagwanena kwetu e  tu vule. Ina tegelela nando tu longe shoka itaatu vulu. Ombiimbeli otayi ti kutya opu na ooyene “aawanawa naanambili” nosho wo mboka ye na “onyanya.” (1 Petrus 2:18) Jehova Omwene a tya ngiini? Omayeletumbulo 19:17 otaga ti: “Ngoka ta sile ohepele ohenda, ota pungula kOMUWA.” Osha yela kutya mwene omwanawa nomunandjele oye awike ta vulu okumona iilonga kehe yohenda mbyoka tayi longelwa oohepele. Enyolo ndika otali popi wo kutya Omushiti gweshito alihe oha kala e uvite e na ongunga okupandula aantu inaaya gwanenena omolwiilonga yawo yohenda. Eifupipiko olyo unene hali mu kwathele e shi ninge.

20. Oshike tashi tu shilipaleke kutya Jehova ohu uvu omagalikano getu nohe ga yamukula?

²⁰ Kunena Jehova ohu ungaunga naapiya ye nombili nonondjele. Ohe tu pulakene ngele otatu galikana tu na eitaalo. Nonando iha tumu aayengeli ya popye natse, katu na okuthika pehulithodhiladhilo kutya iha yamukula omagalikano getu. Dhimbulukwa kutya omuyapostoli Paulus okwa li a pula ooitaali ooyakwawo ya ‘dhiginine okugalikana’ opo a ze mondjedhililo. Okwa gwedha ko a ti: “Opo Kalunga a tume ndje kune ishewe mbala.” (Aahebeli 13:18, 19) Omagalikano getu otaga vulu okwiinyengitha Jehova a ninge oshinima shoka tashi vulika inee shi ninga nale.—Jakob 5:16.

21. Opehulithodhiladhilo lya puka lini kaatu na okuthika kombinga yeifupipiko lyaJehova, notu na okupandula uukwatya we wuni?

 ²¹ Jehova ohu ulike shili eifupipiko mokukala nomwenyo omwaanawa, ehalo lyokupulakena kiishitwa ye, eidhidhimiko nondjele naashika itashi ti kutya ohe endameke omakotampango ge guuyuuki. Aasita yoongeleka dhUukwakriste otashi vulika ya dhiladhile kutya oye na ondjele sho haya lombwele iilyo yawo oohapu tadhi nywitha omakutsi, mokuhaula omithikampango dhaJehova dhopamikalo. (2 Timoteus 4:3) Ihe iikala yokwiigandja wu opalele yamwe itayi ulike kutya owu na ondjele yashili. Jehova omuyapuki noita vulu okunyateka omithikampango dhe dhi li pauyuuki. (Levitikus 11:44) Onkee ano, natu kale tu hole ondjele ye molwaashoka otayi ulike kutya omwiifupipiki. Mbela ino tompwa wu itaale kutya Jehova omunandunge a shiga ko meshito alihe nomwiifupipiki? Kashi nyanyudha tuu okuhedha popepi naKalunga omukumithi, omunambili, omwiifupipiki noku na ondjele!