1. Hũnda mɛ azi gba ndo hũnda nɛ, wa na lo nɛ?

ASAMBELA gba, ndo tɛnɛ ndɛ na ngoi tɛ e ya, ani awakristo, wa ani ndo vɔrɔ nga Nzapa na se mɛ bɛ lo ye. Na lo ni la, ta lége ti nɛngɔ ya, azi ahĩnga sambela ti mbilimbili da ma! Azi gba ndo hũnda tɛrɛ la ya: “Sambela ti mbilimbili bo kɔi, bere Nzapa ndo ye asambela zu?” Wa mɔ, mɔ ye na bɛ mɔ kɔi ya, Atɛmwɛ̃ tɛ Yehova ndo ha mbilimbili, wa ala ndo vɔrɔ nga Nzapa na ndenge mɛ bɛ lo ndo ye? Aye mɛ ndo to e ya, e ye lo ni nɛ? Zia e ba aye ni.

2. Na bangɔ 1 Tɛsalonikɛ 1:5, nda mɛ Polo yendó na bɛ lo kɔi ya, lo na ya mbilimbili nɛ?

² Toma Polo yendó na bɛ lo kɔi ya, lo na ya mbilimbili. (Di 1 Tɛsalionikɛ 1:5.) Ta lo yendó lo ni na lo mɛ ya, ni ndo hɛ̃ndó lo dengɔ bɛ ma. Polo ndo mandandó tɛnɛ tɛ Nzapa na seni. Lo ndo yendó ya, “atɛnɛ tɛ Nzapa zu mɛ asu kaya Buku ko, adu atɛnɛ mɛ alo ka nyɔ lo.” (2 Tim. 3:16) Aye mɛndó Polo lua na ngoi mɛndó lo manda Ngbangɔ nɛ? Lo luandó aye mɛ ndo fa ya, Yezo la du Masiya mɛ akokapa tɛ lo, aye mɛndó agbia ti sambela tɛ Ayuda akɛ̃ yengɔ lo ni na sãna. Awa poloso niko ndo tɛnɛndó ya, ani du azi tɛ Nzapa, kanda ala ndo lindó aye mɛ bɛ Nzapa kɛ̃. (Tit. 1:16) Kanda ta Polo ndó mabere ala ma, Polo ndo yendó tɛnɛ tɛ Nzapa zu, ta lo ndo yendó mbɛge ni wa lo kɛ̃ tãngani ma. Lo tɛ lo ndó dã ti hangɔ, nga na kpãngɔ na kwa “[atɛnɛ] tɛ Nzapa zu.”​—Aw. 20:27.

3. Ti nɛngɔ ya, e ye da ya e na mbilimbili, ayɔ ya, e lua agbinya ti ahũnda tɛ e zu? (Ba Ãnkadre “ Aye mɛ Yehova lɛkɛ ná dangɔ bɛ tɛ lo​—Ni “mawoma, ta kɔdɛ ti dikɔngɔ ni da ma”)

³ Azi mɛndɛ̃ ndo da bɛ la ya, sambela ti mbilimbili alengbi ti  hɛ̃ngɔ gbinya na ndo ahũnda zu, abɛse ta omɛ Ngbangɔ tɛnɛ tɛnɛ ni ma. Ni du bingangɔ li ti nzɔ̃ni? E di e ba ndakisa tɛ Polo. Lo sandó ngunu bɛ awakristo ya, ala ‘gi nda atɛnɛ zu kpa,’ kanda Polo yendó ya, lo na akpale gba mɛ ta lo nvɛ̃ni lo gbɔ̃ndó ndani nzɔ̃ni ma. (1 Tɛs. 5:21) Lo sundó ya: “Ta e hĩnga ye zu ma,” lo di tɛnɛ ya: “E ndohũ aye so yiini nga ma nyingɔ tɛrɛ mɛ asi ka lɛ tala tala.” (1 Kɔr. 13:9, 12) Ta Polo gbɔ̃ndó nda akpale zu ma, mabere lo, ta e gbɔ̃ nga nda akpale zu ma. Kanda lo gbɔ̃ndó nda kpale ti ngbondoni mɛ aba Yehova. Lo hĩngandó akpale gba mɛndó aza lo ya, lo ye ya ni na ya mbilimbili.

4. Lége kɔi mɛ elengbi ti yengɔ ya, e na ya mbilimbili nɛ, wa aye mɛ ndɛ e na mandangɔ nɛ?

⁴ Lége kɔi mɛ elengbi ti yengɔ ya, e na ya mbilimbili, adu na hakangɔ se mɛndó Yezo ndo vɔrɔ na Yehova, na se mɛ Atɛmwɛ̃ tɛ Yehova ndo vɔrɔ na Lo ndɛ. Na ya tɛnɛ mɛ, e na bangɔ aye siɔ mɛ na zangɔ e ya, e hĩnga awakristo ti mbilimbili: ti (1) ta ala ndo vɔrɔ ngbilondo ma, ti (2) ala ndo tɔndɔ ili Yehova, (3) ala ndo ye mbilimbili (4) ala ndo yengbi nvɛ̃ni ka popo tɛrɛ la.

5. Wangɔ mɛ e lua ka tɛ Yezo na omɛ aba se ti nzɔ̃ni ti vɔrɔngɔ na Nzapa nɛ, wa ngasia la elengbi landangɔ se lɛlo tɛ lo nɛ?

⁵ Na lo mɛ ya, Yezo ndo yendó Yehova mawoma ko, lo vɔrɔ bondó Lo abɛse na ngoi mɛndó lo ka ndozu bere ngoi mɛndó lo ge lɛ sese. (Lk. 4:8) Wa lo ye ngandó ya, ava lo avɔrɔ bo Yehova. Ta lo ná ava lo salelandó ngbilondo bere limɔ so vɔrɔngɔ na Nzapa ma. Na lo mɛ ya Nzapa du nyingɔ ko, ta ye kɔi mɛ zo lengbi ti lɛkɛngɔ ni, mɛ alengbi ti lengbingɔ na lo da ma! (Yis. 46:5) Kanda elengbi ti lingɔ ngbilondo tɛ azi mɛ ndo tɛnɛ ya, ani asanto wa e vɔrɔ nga ni? Ndia ti sɛ kaya Andia Sui kɔi  mɛndó Yehova hɛ̃ Moizɛ ko, lo tɛnɛ ya: “Ta mɔ lengbi ti lingɔ angbilondo bere alimɔ mɛ ndo fa ye kɔi ngaso ka ndozu bere ge sese ma . . . Ta mɔ lengbi nga ti kukungɔ ka gbɛlɛ ni ma.” (Kob. 20:4, 5) Azi zu ko la aye hɛ̃ngɔ Yehova dengɔ bɛ ko, tɛnɛ niko adu yangondo na lo tɛ ala, ta lo ye vɔrɔngɔ ngbilondo ma.

6. Ndɛ lo mɛ ko, Atɛmwɛ̃ tɛ Yehova ndo landa se lɛlo tɛ ana?

⁶ Azi mɛ ndo manda tɛnɛ ti Histoire aye ya, awakristo ti uzu ndo vɔrɔ bondó Nzapa. Buku kɔi ti Histoire mɛ atɛnɛ tɛnɛ tɛ awakristo ti uzu aye ya, awa kristo ti uzu “alengbindó ti kɛ̃ndó na bɛ la kɔi” se apandó hɛ̃ ala ya, ala salela ngbilondo kaya sambela tɛ la. Ndɛ lo mɛ ko, Atɛmwɛ̃ tɛ Yehova ndo landa se lɛlo tɛ Awakristo ti uzu. Ni la, ta e ndo li sambela hɛ̃ “asanto,” bere aangelo ma, abɛse Yezo ko, ta e ndo e li nga sambela hɛ̃ lo ma. Ta e ndo vɔrɔ drapo ti kɔdɔrɔ bere aye mɛndɛ̃ mɛ ando fa lingɔ sambela hɛ̃ kɔdɔrɔ ma. Abɛse kpale mɛ ngasia asi na e ko, e mu ekateli ti tɔndɔngɔ tɛnɛ tɛ Yezo mɛ: “Ale mɔ vɔrɔ Gbia Nzapa tɛ mɔ.”​—Mat. 4:10.

7. Atɛmwɛ tɛ Yehova akɛsɛnɛ na asambela ngasia?

⁷ Ndɛ na ngoi tɛ e, azi gba ndo ye mangɔ awa fangɔ tɛnɛ mɛ ahĩngangbi gba. Ala ndo ye azi niko mawoma, ala ti mabere anzapa mɛ ala lengbi ti vɔrɔngɔ ala. Azi gba ndo gwe sambela ka tɛ awa fangɔ tɛnɛ niko, ala ndo vɔ̃ abuku tɛ la, wa ala ndo hɛ̃ nga falanga gba hɛ̃ azi niko na lo ti sambela tɛ la. Azi mɛndɛ̃ ndo ye atɛnɛ zu mɛ ala ndo tɛnɛ. Ala ndo du na dengɔ bɛ gba na ngoi mɛ ala ndo hũ azi niko mabere Yezo nvɛ̃ni la asi gbɛlɛ ala! Kanda ta azi mɛ ndo vɔrɔ Nzapa ti mbilimbili ndo landa azi ma. E ndo tɔndɔ azi mɛ ndo tambwisa kwa tɛ e, kanda e ndo landa tɛnɛ mɛndó Yezo ha yangondo ya: “Ĩ zu gi ayata.” (Mat. 23:8-10) Ta e ndo vɔrɔ azi ma, abɛse adu agbia ti sambela, bere ti politikɛ, wa ta e ndo hɛ̃ nga ti e na ya kpale tɛ ala ma. Ta e ndo yɔrɔ tɛrɛ e na ya kpale ti gigi olo mɛ ma. Ni la, e kɛsɛnɛ na asambela mɛndɛ̃ mɛ ala ndo tɛnɛ ya, ani awakristo​—Yn. 18:36.

8. E hĩnga ngasia ya, Yehova ye ya, ili ni alua gonda, wa azi zu ahĩnga nga ni nɛ?

⁸ Lá kɔi ndó ko, Yezo tɛnɛndó na ya sambela tɛ lo ya: “Baba, hɛ̃ ili mɔ gonda, NWT.” Yehova hɛ̃ndó lo gbinya na legɔ̃ ti kotani ka ndozu: lo kondó kapa hɛ̃ Yezo ya, ni na hɛ̃ngɔ ili ni gonda. (Yn. 12:28) Ngoi zu mɛndó Yezo lekisa na ya kwa tɛ lo ge lɛ sese ko, lo hɛ̃ndó ili To lo gonda. (Yn. 17:26) Adu bɛta kpale kanisangɔ ya, abɛta awakristo ndo du na dengɔ bɛ ti dingɔ ili Nzapa, wa ala li nga ya, azi mɛndɛ̃ ahĩnga ili lo.

9. Ngasia la awakristo ti siɛklɛ ti uzu afandó ya, ala ndo tɔndɔ ili Nzapa nɛ?

⁹ Na siɛklɛ ti uzu, yakere na pɛ bandangɔ bombi tɛ Awakristo ko, Yehova “bi[ndó] lɛ lo uzu na ndo azi mɛ ta Ayuda ma ya, ni sara ambanga azi na [lo ti ili ni, NWT.]” (Aw. 15:14) Awakristo ti uzu niko ndó na dengɔ bɛ ti salelangɔ ili Nzapa, nga na lingɔ ya, azi mɛndɛ̃ ahĩnga ili lo. Ala salelandó ili Nzapa na ngoi mɛndó ala ndo pa nzɔ̃ pa nga na ngoi mɛndó ala ndo su atɛnɛ ti ya Ngbangɔ. * Na lingɔ ngaso, ala fandó ya, ani du azi na lo ti ili Nzapa.​—Aw. 2:14, 21.

10. Aye mɛ ndo fa ya, Atɛmwɛ tɛ Yehova adu azi na lo ti ili Nzapa nɛ?

¹⁰ Atɛmwɛ tɛ Yehova adu azi na lo ti ili Nzapa? Zia e ba aye mɛ ndo fa ni. Ndɛ na ngoi e, agbia ti asambela gba ali zu ti nɛngɔ ya ala ɔndɛ na azi bɛta ili Nzapa. Ala hã ili ni kaya Ngbangɔ tɛ la azi, wa ngoi mɛndɛ̃ ala ndo gbanzi  ya, ta salela ni na ya asambela tɛ la ma. * Zo mɛ lengbi ti bɛlɛngɔ ya, bo Atɛmwɛ tɛ Yehova kɔi la adu azi mɛ ndo hɛ̃ ili Nzapa ndima, wa ala ndo tɔndɔ nga ni na? Sambela mɛndɛ̃ mɛ ndo li ge ge ge nga ma tɛ Atɛmwɛ tɛ Yehova so zangɔ azi ya, ala hĩnga ili Nzapa nɛ? E ndo li zu mɛ elengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e amangbi na ila mɛ e yɔ, tɛ Atɛmwɛ tɛ Yehova. (Yis. 43:10-12) E si na Biblia Libongoli ya Mokili ya Sika ɔngɔ miliɔ̃ 240, mɛ ni diri na ili Yehova kaya ndo mɛndó awa sungɔ Ngbangɔ mɛndɛ̃ gba a hãna ni azi. Wa e ndo si na ambeti mɛ ando li ya, azi hĩnga ili Nzapa na ayanga ɔngɔ 1 000.

11. Awakristo ti siɛklɛ ti uzu afandó ngasia ya, ala ndo ye mbilimbili nɛ?

¹¹ Yezo yendó mbilimbili, mbilimbili mɛ aba Nzapa nga na dangɔ bɛ tɛ lo. Yezo lindó ya, dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ lo zu amangbi na mbilimbili, wa lo li ngandó ya, azi mɛndɛ̃ hĩnga mbilimbili ni. (Yn. 18:37) Abɛta ava Yezo ndo ye ngandó mbilimbili. (Yn. 4:23, 24) Kutu, Toma Petro ilindó awakristo ti mbilimbili ya, “bɛta [lége] tɛ Nzapa.” (2 Pet. 2:2) Na lo mɛ ya, ala gbɔ̃ndó mbilimbili kaka ko, awakristo ti siɛklɛ ti uzu ndo kɛ̃ndó yengɔ lo (bindimeli) tɛ asambela ti nvɛ̃nɛ, kutimɛ tɛ azi, nga na dangɔ bɛ tɛ azi mɛndó ta ni na mangbi na mbilimbili ma. (Kɔl. 2:8) Ndɛ nga na ngoi tɛ e, abɛta awakristo ndo li nga ngaso, ala “ndodɔ nɔ  ngoi zu . . . na bɛta lege tɛ Nzapa” na ndenge mɛ ala ndo li zu ti nɛngɔ ya, aye mɛ ala ndo ye lo ni nga na dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ ala amangbi na tɛnɛ tɛ Yehova.​—3 Yn. 3, 4.

12. (a) Ye mɛ ayata mɛ ndo tambwisa linɔ tɛ e ndo li na ngoi mɛ ala ndo hũ ya, ayɔ ya, e agbinyangbi se mɛ e gbɔ̃ na nda tɛnɛ kɔi ti ya Ngbangɔ nɛ? (b) Nda mɛ ala ndo li ngaso nɛ?

¹² Ta Atɛmwɛ tɛ Yehova ndo tɛnɛ ya, ani hĩnga kpale zu ti ya Ngbangɔ na ndenge ti lengbingɔ ma. Alengbi ti singɔ ngoi mɛndɛ̃ ya, ala yu ndo na ngoi mɛ ala ndo kambisa kpale kɔi ti ya Ngbangɔ, bere ala yu nga ndo na ngoi mɛ ala ndo tambwisa bombi tɛ la. Ta ni lengbi ti kamwisangɔ e ma. Ngbangɔ ndo tɛnɛ yangondo ya, ti nɛngɔ ya azi gbɔ̃ nda tɛnɛ ti ya Ngbangɔ ko, ayɔ ya, amu ngoi gba. (Kɔl. 1:9, 10) Yehova ndo si na mbilimbili tɛ lo yangondo yɛkɛ yɛkɛ, wa ayɔ ya, e du na yɔngɔrɔ bɛ ti nɛngɔ ya, e gbɔ̃nda tɛnɛ ti mbilimbili ni nzɔ̃ni. (Mas. 4:18) Na ngoi mɛ ayata mɛ ndo tambwisa linɔ tɛ e hũ ya, ayɔ ya, se mɛ e gbɔ̃ na nda tɛnɛ kɔi ti ya Ngbangɔ bere se mɛ e ndo li na kpale kɔi ngaso agbinyangbi ko, ta ala ndo kakatana na lingɔ ni ma. Asambela gba ndo gbinyangbi tɛnɛ mɛ ala ndo ha so hɛ̃ngɔ azi ti sambela tɛ ala dengɔ bɛ, bere ti nɛngɔ ya azi gba aye lo tɛ ala. Kanda, na ngoi mɛ Atɛmwɛ tɛ Yehova ndo gbinyangbi tɛnɛ mɛ ala ndo ha ko, ala ndo li ti nɛngɔ ya, ala dɔ dã na Nzapa, wa ala landa nga se mɛndó Yezo vɔrɔ na Nzapa. (Zk. 4:4) Ta e ndo gbinyangbi se mɛ e gbɔ̃ na nda tɛnɛ kɔi ti ya Ngbangɔ bere se mɛ e ndo li na kpale kɔi ngaso na lo ti hɛ̃ngɔ azi dengɔ bɛ ma, kanda na lo mɛ ya, e gbɔ̃ nda tɛnɛ ti Ngbangɔ fãni mɛndɛ̃ nzɔ̃ni. E ndo ye mbilimbili!​—1 Tɛs. 2:3, 4.

13. Seliye tɛ awakristo mɛ aɔ aseliye zu nɛ, wa Atɛmwɛ tɛ Yehova ndo fa ni ndɛ ngasia?

¹³ Awakristo ti siɛklɛ ti uzu akɛsɛnɛndó na azi mɛndɛ̃ na aseliye ti nzɔ̃ni gba mɛndó ala na ni, kanda seliye mɛndó aɔ zu, adu songo. Yezo tɛnɛndó ya: “Se ĩ yengbi, wadila azi zu ahĩnga ya, ĩ ava mbi.” (Yn. 13:34, 35) Ndɛ lo mɛ ko, songo la abombi Atɛmwɛ tɛ Yehova ti lɛ gigi zu. Ɔngbingɔ na azi ti sambela mɛndɛ̃ zu, e li ndasewa kɔi ti songo abɛse e lo kaya kɔdɔrɔ ná mimɛsɛnɔ ndɛ̃ ndɛ ndɛ̃. E ndo hũ songo niko yangondo na ngoi ti abombi, bere akota bombi tɛ e. A ndo za e, e ye na bɛ e kɔi ya, e ndo vɔrɔ Yehova na ndenge mɛ bɛ lo ndo ye na ni.

14. Na bangɔ Kɔlɔsɛ 3:12-14, ndenge kɔi mɛ elengbi ti fangɔ ya e ndo yengbi nvɛ̃ni na popo tɛrɛ e nɛ?

¹⁴ Ngbangɔ ndo tɛnɛ hɛ̃ e ya, “ale [e] yengbi sĩ nvɛ̃ni.” (1 Pet. 4:8) Ndenge kɔi mɛ elengbi ti fangɔ songo na azi mɛndɛ̃ adu na kangɔ lɛ e na ndo siɔ kpale tɛ la, wa e gbe nga bɛ e na ndo yungɔ ndo tɛ la. E ndo gi nga alége mɛ elengbi ti fangɔ songo na azi zu ti ya bombi, abɛse ka tɛ azi mɛndó ali e siɔni. (Di Kɔlɔsɛ 3:12-14.) Na ngoi mɛ e ndo fa songo ti ngaso ko, e ndo fa ya, e du awakristo ti mbilimbili.

15. Na ya akpale mɛndɛ̃ mɛ wa la, e ndo landa se mɛndó Awakristo ti siɛklɛ ti uzu a vɔrɔ na Nzapa wa?

¹⁵ E ndo landa se mɛndó awakristo ti siɛklɛ ti uzu avɔrɔ Nzapa na ya akpale mɛndɛ̃. Na ndakisa, ndenge mɛ e bongisa na kpale tɛ e​—Awa bangɔ ndo kɛlɛ kɛlɛ, Abiazi ti ya bombi nga na Awa zangɔ na kwa​—ni ndo landa se mɛndó atoma alɛkɛ na kpale na siɛklɛ ti uzu. (Fil. 1:1; Tit 1:5) Nga mabere ala, e ndo tɔndɔ ndia tɛ Yehova mɛ aba bombingɔ tɛrɛ ná ti lingɔ libala, nga tɛnɛ mɛ Nzapa tɛnɛ na lo ti salelangɔ mɛnɛ, e ndo li nga zu so batangɔ azi ti ya bombi na azi mɛ ali siɔ kpale wa ala kɛ̃ gbinyangɔ bɛ la.​—Aw. 15:28, 29; 1 Kɔr. 5:11-13; 6:9, 10; Aeb. 13:4.

16. Ye mɛ Efɛzɛ 4:4-6 a ha na e nɛ?

¹⁶ Yezo tɛnɛndó ya, azi gba na tɛnɛngɔ yangondo  ya, ani du ava lo, kanda ta la zu la na tɔndɔngɔ gbanda aye mɛ lo ha ma. (Mat. 7:21-23) Toma polo tɛnɛ ngandó ya, na ndangba bi gbanda ko, azi gba “aye tɛ la gbanda lo Nzapa ni bo na pɔrɔ nyɔ la.” (2 Tim. 3:1, 5) Kanda, Ngbangɔ tɛnɛ yangondo hɛ̃ e ya, na dungɔ bo na “lo yengɔ kɔi” mɛ Nzapa ye ni.​—Di Efɛzɛ 4:4-6.

17. Azi mɛ ndɛ ndo landa se lɛlo tɛ Yezo, wa ala nga na loyengɔ ti mbilimbili na?

¹⁷ Azi mɛ na bɛta loyengɔ ndɛ na? Na ya tɛnɛ mɛ e lo ti mandangɔ, e ba aye mɛ ndo fa sambela ti mbilimbili. E manda se mɛndó Yezo vɔrɔ na Yehova, e hũ nga se mɛndó awakristo ti siɛklɛ ti uzu ali kpengbani ti landangɔ se lɛlo tɛ lo. Gbinya mɛ elengbi ti hɛ̃ngɔ nɛ? Bo Atɛmwɛ̃ tɛ Yehova la na bɛta loyengɔ ndɛ na ngoi tɛ e. Adu kota ndima dungɔ ka popo tɛrɛ azi tɛ Yehova, nga na hĩngangɔ mbilimbili mɛ aba lo ná dangɔ bɛ tɛ lo! Zia ya, e ye na bɛ e kɔi ya, e na ya mbilimbili.